Kunstbeurs Maastricht voelt gevolgen oorlog en recessie EeidócSouotmt i' iM Tf 'Een van de Acht' herleeft bij RTL4 Avondje met doden in stuk Bernhard Nederlandse Kinderjury kiest weer beste boek Expositie Den Doolaard a E in Letterkundig Museum!; KUNST/RTV WOENSDAG 6 FEBRUARI 1991 PAGINA Mozartweek Zeist brengt vroeg en laat werk componist ZEIST De vijfde Mozartweek zal in dit Mo- zartjaar een bijzondere ctmfrontatie opleveren tussen het vroege en het late Vvferk van de compo nist. Dat voorspelt de organisatie van het muzika le festijn, dat van 25 mei tot en met 2 juni in Zeist wordt gehouden. Tot de vroege periode wordt 1761 - 1771 gerekend. Daaronder vallen ook de composities die Mozart in Nederland schreef en die allemaal in Zeist worden uitgevoerd. Verder worden stukken uit zijn laatste levensjaar 1790 - 1791 ten gehore gebracht. Aan de Mozartweek in Zeist wordt onder anderen meegewerkt door Elly Ameling, Robert Holl, het Orlando-kwartet, the Amsterdam Mozart Players en het Utrechts Ba rok Consort. Behalve muziek zijn er een tentoon stelling onder de titel 'Mozart, Europees musicus, 1791 -1991' en vijf lezingen. Ook worden er voor het eerst menuetten ert de reconstructie van een pantomime van Mozart gedanst. Het Zuidelijk Toneel speelt Ajax en Antigone EINDHOVEN In de Eindhovense stadsschouw burg gaat woensdag 13 februari de produktie 'Ajax/Antigone' van het Zuidelijk Toneel in premiè re, in de regie van Ivo van Hove. Het stuk reist daar na door Nederland, onder meer naar Den Haag. Het Zuidelijk Toneel heeft besloten om de twee stukken op een avond te spelen, onder meer omdat ze allebei over „de begrafenis" en het .goddeloze verbod om te begraven" gaan. „Het belangrijkste motief om tot dit tweeluik te komen is echter de politieke context waarin over die zaken gepraat en gedebatteerd wordt", aldus het gezelschap. De Golfoorlog toont aan hoe actueel beide stukken van Sophocles zijn, meent het Zuidelijk Toneel. Opmerkelijk bij deze produktie is de publieksopstelling. Bij Ajax zit het publiek langs twee zijden van een groot podium van twintig meter lang. Bij Antigone heeft dat platform plaatsgemaakt voor een labyrint van tafels met een totale lengte van 140 meter waaraan het publiek kan aanschuiven. 'Architectuur en moraal'onderwerp van lezingen in Beurs van Berlage AMSTERDAM De Stichting Beurs van Berlage in Amsterdam heeft een tweewekelijkse lezingencyclus opgezet met als onderwerp „architec tuur en moraal". De cyclus past in het kader van de huidige discussie over de vraag of architectuur een hogere moraal kan en moet uitdrukken. Zo betoogt de Italiaanse architectuurhistoricus Manfredo Tafuri dat utopi sche vormen van architectuur uiteindelijk altijd door het kapitalisme worden geabsorbeerd. Sommigen proberen de architectuur te redden door haar te beschouwen als een autonome discipline, maar volgens de toelich ting van de stichting proberen veel vakgenoten nog steeds de idealen van de Moderne Architectuur hoog te houden. Zij menen dat architectuur de weg kan wijzen naar een betere samenleving. De eerste die zich op 7 fe bruari over deze kwestie uitspreekt, is Max van Rooy, adjunct-hoofdre dacteur van NRC Handelsblad en architectuur-criticus. Hij heeft zijn le zing in de Berlagezaal de titel „Het Tovenaarsgilde" meegegeven. Voor daarna staan op het programma de architecten Sjoerd Soeters, Mels Crou- wel, Jo Coenen en Wim van den Bergh, de architectuurtheoreticus Wim Nijenhuis, de architectuurhistorica Liane Lefaivre en de hoogleraar alge mene filosofie S.J. Doorman. Delfts museum verwerft 100 Javaanse danskostuums DELFT Het volken- kundig museum Nasun- tara in Delft heeft on langs een honderdtal Ja vaanse danskostuums verworven. Ter gelegen heid daarvan organiseert het museum van 9 febru ari tot en met 25 augustus een tentoonstelling over de Javaanse danskunst, die vooral aan de vor stenhoven op het eiland tot op hoog niveau zijn ontwikkeld. 'Amsterdam-Venetië' in gevaar door oorlog DEN HAAG De Nederlandse ambassade Rome bemiddelt bij pogingen om de manifestati 'Amsterdam-Venetië', die door de Golfoorlog i het water dreigt te vallen, toch te laten doorgaai Halverwege deze maand zouden op vier plaatse in Amsterdam - de Nieuwe Kerk, het Historisc Museum, het Gemeente Archief en het Rembram thuis - tentoonstellingen met kostbare Italiaani kunstwerken worden geopend. In verband met c Golfoorlog - angst voor aanslagen, hoge verzeki ringspremies etc - hebben de Italiaanse autorite ten echter beperkende bepalingen afgekondij voor het overbrengen van kunstwerken naar 1 buitenland. Het is nog niet duidelijk of het om e absoluut uitvoerverbod gaat. Volgens een woorc voerder van Buitenlandse Zaken probeert iederee de tentoonstellingen te laten doorgaan. Er won gesproken over een mogelijk later tijdstip. SPECIALE VLUCHTEN AMERIKAANSE YUPPIES GEANNULEERD DEN HAAG/ MAAS TRICHT De Golfoorlog werpt ook zijn schaduwen over de op handen zijnde kunst- en antiekbeurs in Maastricht. De speciale vluchten, die de organisa toren hadden georgani seerd voor jonge Ameri kaanse kunst- en antiek kopers gaan niet door en de algehele verwachting is, dat ook de verkopen beduidend minder zullen zijn dan vorig jaar toen op de beurs voor rond 55 miljoen aan kunst en an tiek van eigenaar verwis selde. In Amsterdam werd vorig jaar voor rond 34 miljoen gulden verkocht op een soortgelijke kunst en antiekbeurs. De prijzen voor kunst op de internationale topveilingen (Londen en New York) zijn de laatste maand drastisch naar beneden gegaan. Vooral schil derijen van post-impressionis- ten en schilders van het zgn. tweede garnituur daalden fors. Ook de eigentijdse kunst be leefde een inzinking wat prij zen betreft. Desondanks durft een man als drs. Loek Brons voor een groot doek van de Belgische surrealist René Mar- gritte (1898-1967) vijf miljoen dollar te vragen. Brons baseert zich daarbij op het prijzenni- veau van eind vorig jaar toen 'the sky nog the limit' leek. Collega-handelaren halen hun schouders op voor de agressie ve wijze, waarop de voormali ge textielhandelaar Brons (van Brons' Textielsupers) zijn klanten benadert. Deze zegt 100.000 gulden in de adverten tiecampagne voor het doek te hebben gestoken. Prijshoudend Oude Hollandse, Vlaamse en Italiaanse meesters blijken prijshoudend te zijn gebleven. Een verrassing op de beurs van Maastricht zal een vermis te Jan Brueghel de Oude (1568-1625) zijn. Het schilderij, dat een landelijke scène weer geeft, is onlangs opgedoken in Zuid-Amerika en wordt door een Brits-Amerikaanse combi natie voor 3,8 miljoen dollar aangeboden. Tot dus ver was enkel een copie van de voor- Het in Zuid-Amerika opgedoken schilderij van Jan Brueghel de Oude, dat een landelijke scene voorstelt. Het doek wordt in Maastricht aangeboden voor de somma van 3,8 miljoen dollar. FOTO: ANP stelling bekend; deze werd toegeschreven aan Jan Brueg hel de Jonge. Door de huidige ontwikkelin gen in het Midden Oosten is er een duidelijk afwachtende houding ontstaan bij zowel de kunsthandel als de kopers. De Amsterdamse kunsthandelaar Evert Douwes bijvoorbeeld verwacht dat op de Maas trichtse beurs, die van 9 t m 17 maart in het MECC-con- grescentrum zal worden ge houden, niet meer dan de helft van vorig jaar zal worden om gezet. Daarentegen denkt beursvoorzitter mr. C.W. van der Ven, dat met name Duitse en Belgische kunstkopers zich naar de Limburgse hoofdstad zullen begeven. „De Golfoor log speelt in die landen veel name door Amerikaanse yup pies werd gekocht, voorbij is. Dat is mede een gevolg ge weest van de recessie en de dalende prijzen in de onroe- grootste beveilingsconcerns in Engeland en de VS. Deze on derneming verloor op zijn kunstaankopen 50 miljoen Pond, veertig procent van het rend goed sector in Amerika, geïnvesteerde bedrag in deze terwijl de oorlog die tendens sector. Verder hebben de alleen maar versterkt heeft. Impressionisten, post-impres- sionisten en contemporaine kunst waren sectoren, die kan sen boden snel in te spelen bij een groep grootverdieners, die weinig tijd hadden voor intel lectuele discussies. Zij kochten status-symbolen en niet zo zeer kunstwerken. Voor die groep investeerders is het een nieuwe ervaring, dat de prijs ontwikkeling niet altijd een stijgende lijn vertoont". De beursorganisatoren hadden minder dan bijvoorbeeld in de met hun speciale Maastricht- VS, Engeland of ons land", vluchten speciaal deze catego- zegt hij daarmee de betrok kenheid van die landen in het conflict aangevend. „Duidelijk is", aldus veilings pecialist J. Stodel, „dat de rie kunstkopers op het oog teneinde een nieuw, kapi taalkrachtig publiek te kun nen aanboren. Dat beleggen in kunst soms al- prijseuforie rond met name lesbehalve lucratief is bewijst contemporaine kunst, die met de affaire-ATD, één van de linghuizen Christie's en Sothe- by honderden ontslagen aan gekondigd en op een novem- ber-veiling in New York wer den van twaalf aangeboden Renoirs slechts de allerbesten verkocht. NB: op de tegen woordige internationale kunst veilingen blijft bijna 60 pro cent onverkocht vanwege de hoge limieten. Deze worden overigens na de veiling vaak opmerkelijk verlaagd, waar door er alsnog verkocht wordt. Reputatie De kunst- en antiekbeurs van Maastricht heeft in zijn 12-ja- rig bestaan een wereldreputa tie opgebouwd. Hij' wordt in een adem genoemd met New York en Parijs. Wat oude Hol landse en Vlaamse meesters betreft geldt 'Maastricht' als toonaangevend in de wereld; eenzelfde reputatie heeft de beurs op het gebied van oude (wand)tapijten. Heel bijzonder zal zijn een op hout geschil derd portret uit de eerste eeuw na Christus. Het is een zgn. Fayum-portret van een jonge man. Deze Fayum-portretten, die afkomstig zijn uit Egypte, worden de voorlopers van iko- nen genoemd. Kunsthandel Polak (Amsterdam) vraagt er 145.000 gulden voor. Een an der oud voorwerp is een Grieks beeldje van een bron zen vogel uit de vijfde (of vier de) eeuw voor Christus. Ook een fragment van een sarco faagdeksel met de voorstelling van een valk (zesde eeuw voor Christus) spreekt tot de ver beelding. Aan de Maastrichtse kunst- en antiekbeurs, die opgedeeld is in vier secties, doen deze keer 135 kunst- en antiekhandela ren mee. Daaronder zijn 38 'nieuwelingen', waarvan 13 uit Duitsland. Vijfenzestig procent van het deelnemersbestand is afkomstig uit het buitenland. Een van de duurste - zo niet hèt duurste - schilderij is een vrouwenportret van Modiglia- ni (1884-1920), waarvoor Gutt- mann's Galleries zeven mil joen dollar vraagt. In deze ca tegorie worden veel schilderij en aangeboden. Maar ook de oude meesters zijn volop aan wezig, zoals blijkt uit de na men Willem Heda, Ludolf Bakhuizen, Aert van der Neer, Jan van Goyen en Adriaen van Ostade. In de sector eigen tijdse kunst vallen namen op als Willem de Kooning, Wil link, Warhol, Appel en Ale- chinsky. Ook de sectie antiquiteiten is royaal vertegenwoordigd in Maastricht. In alle categoriën wordt het beste getoond. Zoals een Duitse Turmchenuhr-klok uit 1590, die oorspronkelijk voorzien is van een slinger gang, maar waarin in de 17e eeuw een spillegang is aange bracht. Desondanks is het een van de fraaiste antiquiteiten van de beurs. KLAAS GOINGA Maastricht, MECC-congres- centrum van 9 t.e.m. 17 maart: internationale TE- FAF kunst- en antiekbeurs. Openingstijden van maan dag t/m vrijdag van 11.00- 20.00 uur; zaterdags en zon dags van 11.00-18.00 uur. Hét moment voor velen bij 'Een van de Acht': „Licht uit, spot aan". HILVERSUM Met in gang van donderdag 28 februari brengt RTL4 we kelijks het „klassieke" spelprogramma 'Een van de acht' op het scherm. Het programma is, acht weken lang, op donder dagavond te zien tussen 20.25 uur en 22.00 uur en wordt gepresenteerd door Jos Brink. Hij wordt bij gestaan door Lucie de Lange. 'Een van de acht' was in de ze ventiger jaren een nationale tv-topper met Mies Bouwman als presentatrice. De door haar ontwikkelde formule, later overgenomen in tal van ande re Europese landen, bestaat uit een aantal spelronden waarbij de humor voorop staat en waarin acht kandidaten (vier koppels) het tegen elkaar op nemen. Eén van de acht mag uiteindelijk voor de befaamde Lopende Band plaatsnemen en kan fraaie prijzen mee naar huis nemen. In de verschillende program- ma-onderdelen krijgen de kandidaten ruimschoots de kans hun talent ten toon te spreiden. Professionals, af komstig uit diverse disciplines (toneel, dans, zang, sport, enzo voort), tonen hun kunnen, waarna de kandidaten mogen proberen hen te evenaren of misschien zelfs overtreffen. Na de eerste ronden vallen drie van de vier koppels af en breekt het moment aan waar op de bekende zin 'Licht uit, spot aan!' weerklinkt. Het laatst overgebleven paar neemt plaats op De Stoel en moet zoveel mogelijk vragen goed beantwoorden. Wie hier het hoogste scoort, komt voor de Lopende Band terecht waarop, in hoog tempo, een groot aantal prachtige prijzen verschijnen. De prijzen die de finalekandidaat weet te ont houden, mag hij mee naar hu) nemen. Ieder koppel dat deelneenj aan 'Een van de acht' beste uit een man en een vrouw in leeftijd minstens een genw ratie verschillen. Zij kunnej' familie zijn van elkaar (vadet1 /dochter, neef/tante, moeder/kleinzoon) of andersiwe! zins met elkaar te maken heA ben (hospita/student, direi teur/secretaresse). Jos Brink heeft als zijn assii tente uitgezocht de actrice Libbby cie de Lange, die bij hem i|erse dienst was bij de cabaretgroep^1 Tekstpierement en in de musierss cals 'Maskerade', 'Amerikj Amerika', 'Evenaar', 'MadamO n Arthur' en 'Max Havelaar' ephh de voorstelling 'Er wordt gferg® strooid'. In het nieuwe jaaWa' treedt ze, samen met Jdrwer Brink, Frank Sanders en Pleóa D nie Touw, op in de nieuw^Co musical 'Revue, Revue', schreven door Jos Brinl Frank Sanders en Henk Bolf kinga. Utrechts conservatorium definitief uit de bran< UTRECHT Schoner dan ooit is het Gebouw voor Kun sten en Wetenschappen (K en W) aan de Mariaplaats in Utrecht uit de as herrezen. K en W, zetel van het Utrechts conservatorium, werd in maart 1988 bij een enorme brand nagenoeg geheel ver woest. Op de buitenmuren na ging het monumentale, meer dan 140 jaar oude gebouw, vol ledig in vlammen op, evenals talloze kostbare muziekinstru menten. Kortsluiting was de oorzaak. Bijna drie jaar later, eind februari, zal prins Claus het voor 13 miljoen gulden herbouwde pand heropenen. Het gezegde „in de brand uit de brand" is K en W letterlijk op het lijf geschreven. Want de ramp van maart '88 bleek uiteindelijk toch een geschenk uit de hemel, zei conservatori umdirecteur T. Hartsuiker tij dens een bezichtiging van het nieuwe pand door de pers. Ja renlang probeerden Hartsui ker en de zijnen vruchteloos miljoenen los te peuteren om het krakkemikkige en brand gevaarlijke gebouw op te lap pen. Die miljoenen kwamen echter pas op tafel toen de rode haan had gekraaid. Voor de vlammen toesloegen stonden grote delen van K en W noodgedwongen jaren leeg. De zolder mocht niet meer worden betreden wegens iib stortingsgevaar. Ook enkelfe andere vertrekken waren ve^ boden terrein. Het vernieuwd?" K en W is aan de buitenkan zo veel mogelijk hersteld i oorspronkelijke stijl. Centraal in het gebouw sta<Lr een grote concertzaal die nia alleen bedoeld is voor „inten gebruik maar waar op gezettji tijden ook voor het publie^ concerten zullen worden gegec' ven. De eerste maanden na c' heropening zijn er in K en 1 tal van activiteiten. Tijdens c opening is er bijvoorbeeld c wereldpremière te zien en horen van 'L'infinito' va Tristan Keuris. Rijndero. Decor: Paul Gallia. Met o.a.1 Joop Admiraal, Sigrid Koetae en Rik van Uffelen. Koninklijke Schouw burg, gisteravond. De schrijver in Thomas Bern- hards 'Het Jachtgezelschap' zegt het: „Als wij een mens be kijken zien wij een ster vende. Wij zijn dood, alles is dood". Wie het stuk leest, of de tekst goed tot zich door heeft laten dringen, kan tot geen andere conclusie komen. Het bij elkaar geraapte jacht gezelschap, in de blokhut van een oude nazi-generaal, is re presentatief voor de gestorve nen. De in 1989 overleden Oosten rijkse schrijver liet in zijn werk niet zelden een enkeling doorrazen over het een of an der. Het fanatisme van zijn personages is behalve ietwat beklemmend vooral lachwek kend, bespottelijk zelfs. In drie bedrijven in een tamelijk tam me regie van Gerardjan Rijn- ders blijkt dat ook in 'Het Jachtgezelschap' van Toneel groep Amsterdam het geval. Ze zitten verscholen in een bos van zeventig bij negentig kilo meter, dat volledig aangetast is door de schorskever en dus ge kapt moet. Daarmee is de ge neraal zijn schuilplaats kwijt, van waaruit hij een nieuwe stap in de politiek voorbereidt. Twee ministers, een prins, een prinses, zijn vrouw en de schrijver, in wie Thomas Bernhard herkend mag wor den, houden de generaal gezel schap. Eerst zal hij nog wor den geopereerd aan het been dat hij met een motorzaag toe takelde. Met grauwe staar en een bij Stalingrad verloren arm staat hij al op de rand van de dood. Aan het einde van het stuk helpt hij de tijd een handje en schiet zich een ko gel door het hoofd. Het aards verblijf wordt ge vuld met onzin, lijkt Bernhard te bepleiten. De schrijver speelt kaart met de vrouw ter wijl de anderen jagen. De mo nologen zijn scheldkanonna des, die met enige fantasie fi losofieën genoemd kunnen worden. Het wachten op de dood wordt in de vormgeving bevestigd, zoals het stuk put uit de theaterliteratuur. De spelers hebben vervormde ge zichten en lichamen en ze zit ten temidden van de dood: meubels gemaakt van gewei en. Dit expres lelijk vormgegeven 'Jachtgezelschap' lijkt op een omgekeerde 'Kersentuin' van Tsjechov. Het kappen van bo men luidt hier evenwel geen nieuwe toekomst maar de dood in. Opmerkelijk is overi gens dat het raam met uitzicht op het bos op het laatste mo ment dichtbij komt. Kondigt dat niet als het bos in Shakes- peares 'Macbeth' de val van de generaal aan? PETER SNEL Drie befaamde regisseurs in Nederlands Filmmuseum AMSTERDAM Het fe- bruariprogramma van het Nederlands Filmmuseum is opgebouwd rond de be faamde regisseurs Jacques Demy, Billy Wilder en Nicholas Ray. Wegens de verbouwing van het mu seum worden de films vertoond in de bioscoop Kriterion in de hoofdstad. De vorig jaar overleden cine ast Demy (1931 - 1990) was een van de grote schrijver-regis seurs van de Franse cinema met films waarin muziek, de cor en dialoog op een gelijk ni veau staan. Geselecteerd zijn 'Les Demoiselles de Roche- fort', 'Les Parapluies de Cher- bourg', 'Lola' en 'Une chambre en Ville'. In samenwerking met het Filmhuis Rialto worden van 8 tot en met 14 februari films van de Oostenrijks-Ameri kaanse regisseur Billy Wilder (1906) gepresenteerd. Het Filmmuseum legt het accent op films waarvoor Wilder het scenario schreef, Rialto op zijn werk als regisseur. In aansluiting op het program ma van het Film Festival Rot terdam is voor de rest van de maand een selectie gemaakt van het werk van de Ameri kaan Nicholas Ray (1911). AMSTERDAM Alle kinderen in de leeftijd van 6 tot en met 16 jaar kunnen vrijdag voor het vierde achtereenvolgende jaar meedoen aan de selectie van de leukste kinderboeken. De win naars in drie categorieën (6 t/m 9, 10 t/m 12 en 13 t/m 16 jaar) worden op 15 juni bekendgemaakt tijdens een uitzending van VARA Kindermenu. Zij krijgen de Prijs van de Nederlandse Kinderjury. Er liggen ook nu weer deelnameformuleren gereed in scholen, bibliotheken en boekhandels, maar voor het eerst zijn deze ook te vinden in kinder- en jeugdbladen zoals Donald Duck, Tina, Pauze en Weekjournaal. In 1990 stuurden 12.000 kinderen hun favoriete boeken Top-5 over het voorafgaande jaar in. Onder hen worden voor het eerst 50 boekenbonnen van 25 gulden uitgeloofd. De winnaars van vorig jaar waren Rindert Kromhout („Hens up!", categorie 6 t/m 9 jaar), Mieke van Hooft („De Tasjesdief", 10 t/m 12 jaar) en Jan Terlouw („De Kunstrij der", 13 t/m 16 jaar). De organisatie is in handen van de Stich ting Nederlandse Kinderjury, een initiatief van de Stichting CPNB, het Nederlands Bibliotheek en Lectuur Centrum en de VARA. Ute Lemper, door enkele speciale tv-uitzendingen rond haar per soon ook in ons land geen onbekende meer, gefotografeerd tij dens een repetitie van een ballet van Maurice Béjart in Parijs, getiteld 'La mort subite'. Het is de eerste keer dat zangeres/ac trice Lemper als danseres in een choreografie van Béjart te zien is. FOTO: EPA DEN HAAG Het Let terkundig Museum in Den Haag heeft een tentoon stelling over A. den Doo laard in de maak. De schrijver wordt donderdag 90 jaar. De tentoonstelling is pas in mei, maar de voorbereidingen zijn al begonnen. Volgens M. Salverda, die de expositie met een stagiair samenstelt, zijn er straks diverse manuscripten van Den Doolaard te zien, zo wel van zijn romans en reis verhalen als van zijn dicht bundels. Verder zijn er eerste drukken en vertalingen. Pamflettist Er wordt bovendien aandacht besteed aan Den Doolaard als pamflettist, zegt Salverda. Voor de Tweede Wereldoorlog schreef de auteur „Europa on der het hakenkruis", op latere leeftijd streed hij nog op pa pier tegen kernbewapening („Ik ben tegen", 1984). De re devoeringen die hij voor Radio Oranje hield, werden in 1946 gebundeld in „Europa tegen de moffen", waarvan ook een exemplaar in Den Haag wordt geëxposeerd. Behalve foto's (Den Doolaard te paard in zijn geliefde Bal kan bij voorbeeld en als spre ker voor Radio Oranje) wor den ook diverse voorwerpen A. den Doolaard, in de tentoonstelling opgenöafr men. Zo is er een snaarinstri ment dat hij in Montenegi ontving bij de verschijninj van de Servische vertalinT van „Het land achter Gocr" rug" en een legpenning di' herinnert aan de droogmakin|Z< van Walcheren en waarop eeEGi kwatrijn van Den DoolaaifVll staat, ie zijn die Den Dooia 1937 van de Nederlandse skbrg vereniging kreeg toen hij duo Franse Alpen op de lange latdei ten had doorkruist. aan idei

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 16