Husayn vecht ook met wapens
die niet kunnen schieten
Marine moet beducht zijn voor verrassingsaanval
4t
-
DESERTIE IRAAKSE LUCHTVLOOT ONGELOOFWAARDIG
Nauwe
schoentje
VS: Iraakse toestellen
in Iran geen gevaar
BUITENLAND
EcidócSouAxmt
WOENSDAG 30 JANUARI 1991 PAGiO.
Raad van Europa wil
„nieuw Neurenberg"
STRAATSBURG Parlementsle
den uit de 24 landen aangesloten bij
de Raad van Europa hebben tijdens
een vergadering in Straatsburg de
Iraakse olielozing in de Perzische
Golf veroordeeld en opgeroepen tot
een tribunaal om de Iraakse leiders
terecht te laten staan wegens oor
logsmisdaden.
De vergadering van parlementsle
den sprak ook een veroordeling uit
over het „misdadige gebruik" van
krijgsgevangenen als menselijk
schild door Irak, evenals over de
Iraaks raketaanvallen op Israël. In
de resolutie werd „volledige steun"
gegeven aan de multinationale troe
penmacht.
Iran: massaal
raketten maken
TEHERAN Iran begint spoedig
eiet de produktie op grote schaal
van lange-afstandsraketten en zal
binnenkort zijn tweede onder
zeeër te water laten, zo heeft het
Iraanse persbureau IRNA be
kendgemaakt. Het bericht wordt
gezien als een teken dat Iran tij
dens de Golfcrisis geneigd is zijn
militaire spierballen te laten zien,
om zijn neutrale status te verdedi
gen. Verder heeft het Iraanse le
ger grootscheepse oefenmanoeu
vres uitgevoerd aan de grens met
Irak. Volgens functionarissen wa
ren die bedoeld om de „militaire
paraatheid" van Iran te demon
streren.
Tsjechen vinden
sporen zenuwgas
RIYAD Een Tsjechisch team
scheikundigen heeft enkele da
gen geleden „sporen" van ze
nuwgas aangetroffen in de
noordelijke woestijn van Saudi-
Arabië, zo hebben bronnen in
Riyad bekend gemaakt. Volgens
de bronnen, die anoniem wen
sten te blijven, opperden de
chemici dat de sporen afkomstig
waren van gebombardeerde
chemische fabrieken in Irak. De
sporen zouden in dat geval door
de wind naar het zuiden zijn ge
blazen. De chemici zeiden dat
de hoeveelheid zenuwgas te ge
ring was om gevaar op te leve
ren voor de gezondheid.
Lai
>r
1 iV
Op scherp
De Amerikaanse troepen maken zich in rustig tempo klaar voor
een grondoffensief tegen het Iraakse leger. Soldaat Mancel Daw
son weet dat hij voorzichtig moet omgaan met alle munitie en
wapens, nu alles echt op scherp komt te staan.
FOTO: AP
DEN HAAG Heeft
Saddam Husayn, diep in
zijn atoomvrije bunker,
alle contact met de wer
kelijkheid verloren?
Droomt hij nog van victo
rie terwijl zijn troepen aan
het front met de dag meer
gedemoraliseerd raken en
het puikje van zijn lucht
macht naar Iran deser
teert? Of schuilt achter
het plotse vertrek van cir
ca honderd vliegtuigen
naar Iran een nieuw stra
tegisch masterplan?
De geallieerde troepen zijn
door. de Iraakse 'vlucht' naar
het oosten in elk geval danig
in verwarring gebracht. De
vertwijfeling die deze week
van de gezichten van de Ame
rikaanse, Britse en Saudische
legerwoordvoerders was te le
zen sprak wat dat betreft
boekdelen. Zij konden in elk
geval geen uitsluitsel geven op
de vraag of de betrokken pilo
ten met de staart tussen de be
nen, dan wel met een geheime
opdracht op zak de aftocht
hadden geblazen.
De kwestie is vöor het verdere
verloop van de oorlog niet
zonder betekenis. In het gun
stigste geval kunnen in het
Pentagon de champagnefles
sen ontkurkt worden. Desertie
van hoog opgeleide piloten be
tekent immers niet alleen dat
het Iraakse moreel inderdaad
aanzienlijk is ondergraven,
maar ook dat de geallieerden
een absoluut luchtoverwicht
hebben bereikt. Maar in het
ongunstigste geval een op
zettelijke aftocht naar gene zij
de van de Golf zal zelfs de
koelbloedigste ijzervreter wat
zenuwachtig worden. Dat zou
namelijk betekenen dat een
nieuwe schurk is verschenen
in wat de Amerikanen zo
graag het „oorlogstheater"
noemen.
Afspraken
Zijn er geheime afspraken ge
maakt tussen Irak en Iran en
zo ja welke? Amerikaanse, Is
raëlische, Britse en Franse ge
heime diensten zullen beslist
hun beste medewerkers heb
ben ingezet om een antwoord
op deze angstige vraag te for
muleren. Blijft Iran inderdaad
neutraal of kan Husayn op een
moment dat het hem goed uit
komt met zijn straaljagers en
moderne bommenwerpers de
internationale vloot in de Golf
in de rug aanvallen?
Dat laatste moet een aanlokke
lijke gedachte voor de Iraakse
dictator zijn, want het tot zin
ken brengen van een Ameri-
oorlogsbodem zou zijn
prestige in de Arabische we
reld in één klap beslist enorm
vergroten.
Nu hoeven we niet al te onge
rust te zijn, zo heeft onder an
deren generaal Schwartzkopf
bezworen. De internationale
vloot zou een vrijwel water
dicht defensiesysteem hebben
dat „op 360 graden" bescher
ming biedt tegen vijandelijke
aanvallen. Of de straaljagers
met Exocet-raketten nu uit het
westen (Irak) of oosten (Iran)
komen: de vloot is er op voor
bereid. Andere militaire
woordvoerders lieten weten
dat Iraakse jagers bij een aan
val zonder twijfel vrijwel on
middellijk uit de lucht worden
geschoten.
Welk belang?
Als zij inderdaad gelijk heb
ben, wat kan dan het belang
van Husayn zijn om zijn kost
baarste wapentuig bij de vroe
gere vijand, Iran, in onder
pand te geven? Zou hij werke
lijk, zoals sommigen beweren,
onder de indruk zijn van de
massale bombardementen en
meer schade aan zijn lucht
macht willen voorkomen? Dat
is uiteraard mogelijk, want
ook tijdens de achtjarige
Iraaks-Iraanse oorlog zette
Husayn oorlogstuig op neu
traal terrein in de motteballen.
Toch ziet het er naar uit dat
hij nu meer op het oog heeft
dan louter het 'redden wat er
te redden valt'.
Het interview dat CNN-ver-
slaggever Peter Arnett deze
week met Husayn had, toont
in elk geval aan dat de Iraakse
leider er veel aan gelegen is
zijn afschrikking op peil te
houden. Biologische en nucle
aire bombardementen, het is
allemaal nog mogelijk, aldus
Husayn tegenover Arnett. Ook
een aanval vanuit Iran moet
volgens hem niet worden uit
gesloten: „Iran beschouwt deze
oorlog net als wij als een oor
log van gelovigen tegenover
ongelovigen".
Het feit dat Irak in Iran straal
jagers en bommenwerpers
heeft staan al dan niet aan
de ketting betekent hoe
dan ook een impliciete bedrei
ging. Dreigen met wapens die
je misschien niet kunt gebrui
ken: -het is hoe ongerijmd
het ook klinkt een ver
trouwde tactiek uit het hand
boek van Husayn.
Effectief
Dat niet-bestaande wapens ef
fectief kunnen zijn heeft hij
immers al feilloos aangetoond
met zijn bordkartonnen lan-
ceerinstallaties. Hij bracht
daarmee niet alleen de geal
lieerden op een dwaalspoor, de
fake-wapens bezorgden de
coalitie tevens zwaar prestige
verlies en menige piloot moet
zwaar gefrustreerd van zijn
missie zijn teruggekeerd.
Zoveel is zeker: de Iraakse
luchtmacht blijft, zo lang zij in
Iran op neutrale bodem staat,
een onzekere factor voor de
beleidsmakers in Washington,
Londen en Parijs. Een factor
waar de coalitie rekening mee
dient te houden. Nu moet im
mers voorkomen worden dat
Iran zijn neutraliteit opgeeft,
een niet geheel theoretisch ri
sico als de geallieerde bombar
dementen op Irak nog weken
worden voortgezet. Bij elke
strategische beslissing zal de
coalitie over de rechter schou
der naar Iran moeten kijken:
worden de ayatollahs niet te
veel tegen de haren ingestre
ken?
Arabieren die sympathiseren
met Husayn kunnen tenslotte
dank zij de veilige opstelling
van een aanzienlijk deel van
de Iraakse luchtmacht nog
steeds blijven geloven dat Hu
sayn enkele gevaarlijke troef
kaarten in zijn mouw heeft.
De betekenis daarvan moet
niet onderschat worden, want
zodra Husayn in de Arabische
wereld als een zwakkeling te
boek komt te staan, zijn zijn
dagen geteld. Oordelend naar
zijn jongste strategische ma
noeuvres, is het nog lang niet
zo ver. PAUL KOOPMAN
(Door A. H. Lind)
DEN HAAG Het is ui
terst moeilijk een balans
op te maken van de resul
taten en gevolgen van de
Golfoorlog zoals die zich
tot nu toe heeft ontwik
keld. We zijn in de afgelo
pen dagen heen en weer
geslingerd tussen een
overwinningseuforie van
de eerste twee dagen en
een pessimistische kijk op
de gang van zaken daarna
en verkeren nu in een
soort afwachtende hou
ding die lijkt op een soort
berusting. Enerzijds is dat
te wijten aan de interpre
tatie van de overweldi
gende berichtgeving zoals
die op ons afkwam. Dat
geldt met name voor de
televisie, maar ook voor
de vele experts en com
mentatoren waarin ons
land schijnt uit te blinken.
Anderzijds is de berichtgeving
van de militaire hoofdkwartie
ren. bepaald door de censuur,
vaak vaag en onduidelijk,
waardoor de indruk wordt ge
geven dat men van militaire
zijde niet exact weet wat de
resultaten van de acties zijn.
De grote vraag is dan ook hoe
we ervoor staan en hoe het
verder gaat.
Luchtoverwicht
In de lucht bezitten de coali
tiepartners ontegenzeggelijk
een overwicht, dat zich vooral
in de laatste dagen uit in geen
of uiterst geringe verliezen bij
het uitvoeren van de bombar-
dementsvluchten, het winnen
van de schaarse luchtgevech
ten en het evacueren of vluch
ten van een deel van de Iraak
se luchtmacht naar Iraanse
vliegvelden.
Verwacht kan worden dat de
coalitie binnenkort zal verkla
ren over „air supremacy" te
beschikken, over een onaan
tastbaar luchtoverwicht. Het
bereiken daarvan was en is
een voorwaarde voordat de
bevelvoerende Amerikaanse
generaal ook maar over een
grondoffensief zou willen den
ken.
Een vraagteken moet echter
worden gezet bij wat er uitziet
als de desertie van een deel
van de Iraakse luchtmacht
naar Iran. Daarbij gaat het in
middels om een honderdtal
vliegtuigen, bestaande uit het
puikje van de Iraakse ge
vechtsvliegtuigen en een aan
tal transportvliegtuigen. Het
laatste wijst er op dat mogelijk
onderhoudsmaterieel en perso
neel is meegenomen. Het zou
daarom kunnen gaan om vol
ledig inzetbare eenheden van
zeer moderne vliegtuigen.
Het idee dat hier desertie in
het spel is, is dan ook niet
waarschijnlijk, zij het dat de
inzetbaarheid uiteraard ook
afhankelijk zou zijn van de
medewerking van Iraanse au
toriteiten. Deze laatsten heb
ben tot nu toe steeds verze
kerd dat zij zich afzijdig zou
den houden bij dit conflict.
Aan die afzijdigheid zou echter
een einde kunnen komen op
het moment dat de strijd zou
uitlopen op een gehele of ge
deeltelijke verovering van
Irak. De geallieerde marine-
eenheden voor de kust van
Iran moeten in elk geval zeer
op hun hoede zijn dat zij niet
plotseling worden geconfron
teerd met deze 'gedeserteerde'
Mirages en Floggers, bewa
pend met de beruchte Exocet-
raketten.
Overwicht ter zee
Op zee bezit de coalitie ook
een onaantastbaar overwicht.
De grootste dreiging daar vor
men de mijnen, een gevaar dat
zal toenemen als de eenheden
van de marine de Kuwaytse
kust naderen. Hoewel tot nu
toe nog slechts eenvoudige
contactmijnen zijn gesigna
leerd, zal bij een eventuele
landingsoperatie toch terdege
rekening moeten worden ge
houden met deze dreiging. Ge
lukkig zal een groot deel van
de mariniers met hovercrafts
en vliegtuigen aan land wor
den gezet, maar het gebruik
SUSKE EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
Ultgeverl)/Wavery Protiupt
van kleinere en grotere lan-
dingsboten zal toch noodzake
lijk blijven, met alle risico's
vandien.
De Nederlandse schepen heb
ben tot taak escortdiensten te
verlenen bij de grotere eenhe
den. Die zullen zich niet te
dicht bij de kust wagen, zodat
ze van het mijnengevaar min
der te vrezen hebben. Ook de
Nederlandse schepen zullen
echter zeker bedacht moeten
blijven op verrassingen, bij
voorbeeld vanaf Iraans grond
gebied met de gedeserteerde
Iraakse vliegtuigen.
Onoverzichtelijk
Te land is de situatie veel on
overzichtelijker. De formida
bele tankwal van Irak, de uit
gestrekte mijnenvelden en de
zich wijzigende weersomstan
digheden in dit jaargetijde zul
len het uitvoeren van een
frontale aanval om Kuwayt te
bevrijden tot een uitermate
moeizame taak maken. De ri
sico's die de manschappen en
hun materieel lopen zijn groot.
In elk geval moet worden ver
meden dat een dergelijke aan
val zou mislukken of tot staan
zou worden gebracht. In Ara
bische ogen zou dat zonder
meer als een overwinning
voor Saddam worden gezien,
met alle politieke gevolgen
vandien.
Met een volgende stap kan
desondanks niet te lang meer
worden gewacht omdat Sad
dam, naarmate de oorlog
voortduurt, steeds nieuwe on
orthodoxe strijdmiddelen in
zet, die de wereld met een
soort machteloze woede moet
ondergaan. Gelukkig is ge
bruik van chemische en biolo
gische wapens tot nu toe uitge
bleven. De inzet daarvan is
door het grote luchtoverwicht
van de coalitie gelukkig ook
slechts in beperkte mate mo
gelijk. Iraakse vliegtuigen zul
len niet ver komen, gezien de
resultaten van de laatste da
gen. De Scud-raketten blijven
gevaarlijk maar vinden in de
Patriots een goede tegenhan
ger.
Giftige granaten
Het gebruik van het chemi
sche wapen lijkt daardoor be
perkt te worden tot artillerie
granaten, die Irak zou kunnen
inzetten tegen militaire eenhe
den. Die militairen zijn echter
het best beschermd en geoe
fend tegen het gebruik van
deze wapens. Dat is hoewel
het enige een pluspunt, al
zal niemand in hun schoenen
willen staan.
De grote vraag zal zijn in hoe
verre de coalitie op een derge-
TUSSEN DE 80 EN 100 IRAAKSE VLIEGTUIGEN
ZIJN NAAR IRAK GEVLOGEN
lijk wapengebruik zal reage
ren. Men heeft in feite de keu
ze uit drie mogelijkheden:
doorgaan op de oude voet, óók
chemische wapens gebruiken
of kernwapens inzetten. Elke
keuze is mogelijk, maar tegelij
kertijd eigenlijk onaanvaard
baar. Saddam Husayn heeft in
dit opzicht in feite de troef
kaart in handen. Hij zal die
hoogstwaarschijnlijk pas uit
spelen als hij inziet dat zijn
spel verlies dreigt op te leve
ren. Vanuit het veilige thuis
front in Nederland zijn de ge
volgen van het gebruik van
deze afschuwelijke wapens
niet te voorspellen of te over
zien.
(De auteur is kapitein ter zee
b.d.)
JF |ck
door JoWijE*'
nsei
BRUSSEL België lof~.
zoals dat hier zo mooi 1 A
„nauwe schoentjes". Di m
zeggen: het land heeft ]£m
gramschap van de
internationale gemeenst
de hals gehaald met zijl
weinig verheffend en iL
minder heldhaftig GoZ/Tm
Naar goed Belgische tra W
dat beleid een soort cotr
opgesierd met allerlei
bijverschijnselen, zoals j
vertoon van koudwatei|tti
en een de lachlust
opwekkende parmantig.
Komt het in de Golf eört
gevechten ter zee, dan >esl
de Belgische schepen [oz,
waarschijnlijk weg. Eng^g
heeft al bot gevangen t(
de Belgen om munitie w
Belgische parlementariS 1°
snelden, vergezeld van )lf.
vliegtuig vol medicijnen
Baghdad om gijzelaars it
krijgen. België versterkbrü
Turkije met een aantal a i
o verjarige ge vech ts vlieaollf
die dat land niet zondefr di
moeite bereikten. Somnng
politici ter linkerzijde jo>
zelfs het 'NA VO-automn
als niet geheel bindendlrd<
België verklaard. Jilir
Tussen de bedrijven doelt
ontving België nog evejhtij
terrorist Wal id Khaled c
hem nog enkele oude zien
regelen. De man werd eft
gegrepen, maar moest ojag
van de autoriteiten in B
weer worden vrijgelaten
Zoiets zou in nagenoeg fk
ander land de kop van n.
minister van buitenland
zaken hebben gekost, mt 4
bleef zitten waar hij zitk-i
stilzwijgend, maar wel JJ
toelatend dat enkele
diplomaten de persoonlij
last van deze blunder n
dragen. Dat leidde tot t
verklaring van het Bel£
corps diplomatique dat
vertrouwen in minister
Eyskens was geschokt
Wat is er gaande met hiP
van de twee talen, de 91*
wielrenners, de kroegen^
Europese hoofdstad, de id<
en dan de kop opsteken^
ingen, d£\
n 1
telf"
d<
WASHINGTON De Iraakse vliegtuigen, waaronder hy
permoderne jagers, die naar Iran zijn uitgeweken, betekenen
geen direct gevaar voor de geallieerde strijdkrachten, aldus
het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van defensie.
„Iran heeft gezegd dat het neutraal zou blijven. Wij proberen
ze hieraan te houden", zo zei woordvoerder Marlin Fitzwater
van het Witte' Huis.
Hij zei dat het Amerikaanse leger weet waar de vliegtuigen
zich bevinden. „Ze (de Amerikanen) hebben ze naar binnen
zien gaan. We vallen ze aan zodra ze er weer uitgaan", aldus
Fitzwater. Irak en Iran hebben voor het begin van de oorlog
al een overeenkomst gesloten over het veilig stellen van mi
litaire vliegtuigen in Iran, zo meldde het Amerikaanse tele
visiestation ABC.
bendes, de stakingen,
koningskwesties, de
complotten, de
wapenfabrikanten, de if11
Boeynantsen en de
ambtenaren? Dat is moéic
vast te stellen. it
De Belgische q(
terughoudendheid wordf»,
zoals in Duitsland
ingegeven door een bijz
spraakmakende
vredesbeweging. Als Bel
een meer actieve houdiiP*
aangenomen, zou dat da*
publieke opinie en het 1
parlement waarschijnlijk
zonder veel moeite zijn g
Overigens slikken diezeP*
publieke opinie en datzèF
parlement ook zonder vP:
moeite dat het buitenlarP'
razend is op de regering
Brussel. Men kan het hi\
blijkbaar heel goed veraf1
als Engelse boulevardblr]
de Belgen voor lafaards**
uitschelden.
In Duitsland, waar de refr
eveneens weinig krijgshf
optreedt, is er tenminste
zoiets als een nationaal i
gewetensonderzoek op gf
gekomen. Maar Brussel f,
het er gewoon bij zitten.
Opiniepeilingen tonen
intussen aan dat de
gemiddelde Belg het eige
in zijn broek doet. Ook
vaststelling heeft de Belt.
gelatenheid niet in het
tegenovergestelde doen P
Zeker, Belgische bedrijv
hebben Saddam Husayn
handje geholpen bij het
bouwen van bunkers en
soort zaken, want het
vermogen de kassa te la
rinkelen heeft de Belgei1
nimmer in de steek gela
Op de bodem van de po
fijnzinnigheid die men
aan de dag poogt te legg
drijft dan ook het drab 1
schaamte.
Met nauwe schoentje^aa
voeten en bergen boter
hoofd volharden onze
zuiderburen in hun
merkwaardige passiviteit
welke de regering rf'
echt hout snijdende
argumenten heeft
aangedragen. De Belgisc
houding berust nauwelij.
een nationale filosofie ol
jaren met kracht uitgedi
denkbeelden. Het pacifis
hier geen gemeengoed.
Brussel heeft laten zien
een klein land soms niet
groot kan zijn. Als gevol
daarvan sloft het land, t
moment nota bene lid v
Veiligheidsraad van de I
in te nauwe schoentjes ol
het wereldtoneel.
