kerk wereld Contacten in katholieke wereld hersteld Kerkeband tussen Zoetermeer en Westerhausen onzeker CeidAe Soman ia brieven van lezer CcidócSouoant CcicbcSomant Nieuwe rechtszaak tegen evangeliste Jenny Goeree Oorlog II ill ee GEESTELIJK LEVEN/OPINIE ZATERDAG 26 JANUARI 1991 pagi jNI DEN HAAG De evangelis te Jenny Goeree-Manschot te Zwolle wordt opnieuw ver volgd wegens belediging van het joodse volksdeel. Het ge rechtshof in Arnhem heeft de officier van justitie in Zwolle hiertoe opdracht gegeven. Het gerechtshof in Leeuwarden had haar in maart 1989 voor hetzelfde feit tot twee maan den voorwaardelijke gevange nisstraf veroordeeld met een proeftijd van twee jaar. Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), het Overlegorgaan voor Jo den en Christenen in Neder land (OJEC) en de Anne Frank Stichting dienden vo rig jaar bij de rechtbank in Zwolle een klacht in tegen mevrouw Goeree. Volgens de drie organisaties had zii in nummer 25 van haar blad Evan opnieuw het joodse volksdeel beledigd. In een di aloog tussen Sara en Simon schrijft mevrouw Goeree op nieuw dat het joodse volk de vervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog aan zichzelf te wijten heeft omdat het Chris tus heeft afgewezen. De officier van justitie besloot van vervolging af te zien om dat „het vermijden van meer aandacht voor de ideeën van mevrouw Goeree beter ge diend is door het blad Evan dood te zwijgen dan door het aanspannen van een strafpro cedure". De drie organisaties deden daarop hun beklag bij het ge rechtshof in Arnhem. Naar hun mening mag de publici- teitsdrang van iemand nooit een reden zijn om van straf vervolging af te zien. Het ge rechtshof heeft hen in het ge lijk gesteld. Wie blootsvoets gaat, moet geen distels zaaien door Marinus van der Berg De zondagse kerkdienst in het verpleeghuis wil ik met het oog op de oorlog beginnen met het ontsteken van zeven kaarsen op de zevenarmige kandelaar. Brandende kaarsen zeggen mij veel. Soms steek ik ze aan voor de gezelligheid: ook het goed, het fijne versier ik graag met licht. Maar ook op momenten die ik als donker, als verdrietig, als onmachtig ervaar ontsteek ik licht. Licht geeft aan de gebeurtenissen van het leven een ander gezicht. Licht herinnert mij ook aan het Onzichtbare Gezicht dat vol liefde en mededogen is. Het aansteken van de zeven kaarsen aan het begin van de kerkdienst zou in stilte kunnen gebeuren. Samen kijken we dan naar de zeven vlammetjes. Stilte kan soms nog het meest zeggen. Toch zoek ik ook naar wat woorden. Sober moeten ze zijn. Ik wil ze zeggen vanuit het lijden van mensen en vanuit hoop op een nieuwe toekomst. Bidden met woorden is niet gemakkelijk in deze dagen. Ik werd getroffen door de woorden: 'De lamp van God was nog niet gedoofd.' Ik ontleen er hoop aan: in mensen kan het licht en de kracht van het goede nog altijd opgaan en sterker worden. Niet God zal de oorlog beëindigen of beslechten, maar mensen. De oorlog beheerst me zeer. Soms moet ik mezelf vermanen om me even af te sluiten van het bombardement van nieuws en commentaar. Ik heb ook nog energie en aandacht nodig voor andere zaken. Voor mensen die beheerst worden door een andere oorlog. De oorlog in hun lichaam van een ongeneeslijke ziekte, die ook zoveel vernielt. Ook dit vraagt om zorgvuldige aandacht en mag niet op de achtergrond raken. Ik wil ook aandacht hebben voor hen van wie ik weet dat zij in deze tijd de geboorte van een kind verwachten. Voor die vreugde en die verwachting wil ik ook een 1 kaars ontsteken. Aandacht ook voor wie een moeilijke tijd doormaakt. Ook het leven van elke dag vraagt om geleefd en verzorgd te worden. In deze dagen wordt soms gezegd: 'alles is betrekkelijk.' Ik vermoed dat velen zich bezinnen op de vraag: om wat maak ik me druk? Als je gezond bent, maak je om andere dingen druk dan andere zaken belangrijk dan in vredestijd. Deze tijd nodigt uit tot bezinning. Ik heb op de dag voordat de oorlog uitbrak een klein radiootje gekocht. Ik noem het mijn oorlogsradiootje en leg haar weg in mijn herinneringskastje als de oorlog voorbij is. Nu kan ik ook onderweg luisteren. Ouderen zullen in deze tijd van volop radio en televisie zeker gedacht hebben aan de tijd dat ze de radio moesten inleveren en luisteren gevaarlijk was. Velen hadden de radio verstopt. Waarom wil ik luisteren, ook als ik op reis ben? Het is een wijze van omgaan met mijn emoties, een manier om gevoelens van spanning te kanaliseren. Het vreemde is dat ik wel hoop op bevrijdend nieuws, maar het nog niet verwacht. In deze dagen luister ik ook nog eens naar Beethoven's vijfde symfonie. En naar de negende: 'Alle mensen zullen zusters en broeders worden.' SCHEIDENDE SECRETARIS VAN RK KERKGENOOTSCHAP DR. H. VAN MUNSTER: UTRECHT Zijn voor ganger dr. P. Vriens zag het in 1980 na de Bijzon dere Bisschoppensynode toen de Nederlandse RK kerk weer in het gareel van Rome werd gebracht, niet langer zitten en stap te op. Vriens noemt zijn opvolger die volgende week donderdag officieel afscheid neemt, een ge weldige optimist en een harde werker. De uit bouw van het secretariaat van.de RK kerkprovincie als service- en ontmoe tingspunt kan grotendeels op zijn conto geschreven worden. Sommigen zien hem als de twaalfde en meest invloedrijke bis schop van Nederland, de spreekwoordelijke spin in het web. Hij pareert dat met een grapje. ,,Die spin in het web is niet zo goed zichtbaar, die kan ook een vlieg zijn". Vriens: „Hij wilde er kost wat kost voor zorgen dat er lijnen intact bleven." Over die schijnbaar onoverkomelijke tegenstellingen in het begin van de jaren tachtig zegt Van Munster nu: „Dat ik in die zin gemotiveerd was om daar aan te werken, was niet zo. Ik keek daar toen anders tegen aan. Je moet het vergelijken met de situatie dat een huis in brand staat. Er was een klus te klaren. Dat secretariaat moest in stand gehouden wor den. De hele toestand was een beetje vergelijkbaar met die van tien jaar eerder, toen het PINK (het Pastoraal Instituut van de Nederlandse kerkpro vincie van Walter Goddijn dat het Pastoraal Concilie had georganiseerd, red.) was opge heven. De emoties waren hoog opgelopen, ook toen wa ren er zeer veel boze mensen die het niet meer zagen zitten. Ik wist, dat instituut kerk moet doorgaan, niet omwille van zichzelf, maar omdat het van belang is voor mensen. Ik ben zeer onderkoeld in die dingen. Bisschoppen zijn be stuurders van een eigen dio cees. Ik wilde een hoog ge kwalificeerd apparaat in stand houden dat de proble men aankon, dat zich bezig hield met de vervaardiging van nota's en in het algemeen kon zorgen voor een goede ondersteuning van het be stuur". Dr. H. van Munster vrienden uit het progressieve kamp u kunnen volgen? „Ze waren het misschien niet altijd inhoudelijk met me eens, maar ik denk wel met de manier waarop ik te werk ging: op een open manier. Ik heb de communicatie altijd willen bevorderen". Waren de tegenstellingen dan te overbruggen? „Het bleek dat ze in het bis schoppencollege niet onover brugbaar waren. Er zijn in de afgelopen tien veertien bis schoppelijke brieven geweest, over mensen in het arbiedsbe- stel, over de ethiek enzo voort". Sommigen verweten u sfinx- Maar tussen de leiding en de achtig optreden. Hebben uw katholieke gelovigen? „Er is langzamerhand veel meer begrip over en weer ontstaan. In vergelijking met 1980 zijn de verschillen ver soepeld. Er zijn nieuwe ont wikkelingen gaande, de vraag hoe de geloofsoverdracht moet doorgaan bijvoorbeeld, en als er dan verschillen van mening zijn, wordt dat niet meteen aan de mannetjes op gehangen. Toen ik hier kwam, was dat heel anders. Elke morgen trof je stapels boze brieven op je bureau aan. Dat is nu praktisch verdwe- De inzet van het conflict in de RK Kerk in de jaren tachtig vergelijkt hij met dat van stu denten, kunstenaars en ande re categorieën uit de jaren zestig. „In 1980 was er een herstel van de orde. „De met autoriteit beklede mannen om aan een gemeenschap leiding te geven botsten met mensen die van hun gelijk overtuigd waren". „Als er nu verschillen van op vatting zijn, gaan die ergens over. Om iets te noemen: het diakonaal aspect van de kerk is slecht ontwikkeld. Onze kerkgemeenschap is daar niet echt goed voor uitgerust. An der punt. Hoe kun je praten over zingeving voor een jonge generatie. Dat komt op het Landelijk Pastoraal Overleg aan de orde. We vragen ons ook af hoe vandaag de dag katholiek onderwijs gegeven kan worden. Dat het predi kaat zin heeft, daar zijn we we van overtuigd, maar hoe geven we het vorm? Daar praten we over en daar zijn een tweetal brochures over verschenen van de kant van de Nederlandse Katholieke Schoolraad en het Katholiek Pedagogisch Centrum". Vinger in de pap In beide instanties vervult Van Munster een actieve rol. Dat versterkt het beeld van een secretaris-generaal die overal een vinger in de pap heeft. Er zijn nogal wat mensen in het kerkelijk circuit die ge zien zijn capaciteiten een top functie voor hem zagen weg gelegd en hem nu prijzen voor de ruimte die hij voor zijn secretariaat heeft weten te bedingen. Van Munster: „Natuurlijk is het zo dat je grote invloed hebt wanneer en op welke manier zaken ter sprake ko men. Maar je doet je werk al leen maar goed als je werkt in het besef dat anderen beslis sen. Mensen die in deze posi tie denken een eigen beleid te kunnen voeren, lopen onher roepelijk vast. Dat is in Den Haag zo, dat geldt ook hier". Hij zegt nooit de behoefte te hebben gehad om bisschop te worden. „Ik ben niet gebak ken voor plechtigheden, het geen natuurlijk niet wil zeg gen dat ik er afkerig van ben". „Ik heb niet geaarzeld om op belangrijke momenten te zeg gen wat ik dacht. Over de ar moede in Nederland („Als er dan toch 'op brede schaal ar moede is in ons land, dan is dat onrecht, ja dan is dat een gemene streek die mensen an dere mensen aandoen", schreef hij naar aanleiding van de manifestatie tegen de nieuwe armoede), over het bijzonder onderwijs dat wordt bedreigd omdat het gedegra deerd wordt tot uitvoerder van het Haagse beleid, over de schrijnende situatie in Zuidafrika" Is er geen tegenstelling tussen deze uitspraken en het behou dende binnenkerkelijk beleid? Waren ze geen progressief ali bi? „Wat ik naar voren bracht, was bepaald niet in strijd met uitspraken van de bisschop pen. Je hoeft de documenten daarover maar na te lezen. Het was niet zo dat de bis schoppen tegen mij zeiden: waar is hij nu mee bezig. Er ligt een duidelijke lijn". Een belangrijke doelstelling van u was het contact te her stellen tussen het beleidscen trum van de kerk en de over gebleven katholieke instan ties. Bent u daar in geslaagd nu uitgerekend in het afgelo pen decennium met het ont staan van de Acht Mei-bewe ging de polarisatie als het ware is geïnstitutionaliseerd? Dat laatste vind ik te betreu ren. Het is moeilijk met hen communiceren. Ik ontken dat dat aan de bisschoppen ligt. Aan beide zijden is men te on geduldig om zijn gelijk te ha len. Ongeduld om gelijk te krijgen is de oorzaak voor het ontstaan van de Acht Mei". „Maar veel belangrijker vind ik dat de Katholieke School raad nog bestaat, dat er nog steeds een grote Katholieke unie van ouderenbonden is, dat je de KRO hebt. De con tacten tussen de katholieke instanties inderdaad bestaan weer, tussen de universiteiten en het bisschoppencollege, met de wereld van de gezond heid, met de politieke partij en. Als er van een echec ge sproken kan worden, dan op het vlak van de media: geluk kig inderdaad dat de KRO nog bestaat en een krant als de uwe. Maar dat er geen en kel katholiek tijdschrift meer bestaat in Nederland, dat noem ik een groot echec en dat begrijp ik niet". Wat zijn de gevolgen voor het beleid van het bisschoppen college nu bisschop Gijsen zich min of meer heeft terug getrokken? „Ik denk dat dat een verkeer de taxatie is. Bisschop Gijsen blijft dezelfde functie uitoefe nen, maar dan op een aange paste wijze. Die andere ma nier is nodig na die slechte toestanden in Rolduc. Wat er over hem in de pers geschre ven is acht ik overdreven. Dat zijn wensdromen. Of dat de werkelijkheid beschrijft, betwijfel ik." PAUL VAN VELTHOVEN ZOETERMEER Juist nu het eerste lustrum wordt gevierd, is het voortbestaan van de nau we band tussen de Zoe- termeerse gereformeerde kerk en het plaatsje Wes terhausen in het voorma lige Oost-Duitsland onze ker geworden. Diverse malen bezochten gere formeerde Zoetermeerders het kleine dorpje Westerhausen in het Harz-gebergte. Enkele ma len werden er ook gezamenlij ke kerkdiensten gehouden. Aanvankelijk was het voor de Oostduitsers niet toegestaan om tegenbezoeken te brengen aan Zoetermeer. Sinds de val van het DDR-regime zijn de omstandigheden echter gron dig gewijzigd. De inwoners van Westerhausen zijn nu wel iswaar vrij om naar Zoeter meer te komen, maar hebben er haast geen tijd meer voor. „De kerk in Westerhausen heeft nu haar handen vol aan de vele, snelle ontwikkelin gen", vertelt de voorzitter van de werkgroep L.J. Meiresonne. Hij acht het niet onwaarschijn lijk dat het typisch kerkelijke contact tussen Zoetermeer en Westerhausen zal verwateren. „De persoonlijke relaties van sommige kerkleden hier en in Duitsland zullen waarschijn lijk wel blijven bestaan". „Het is wel jammer dat de ker keband eventueel opgeheven wordt. Maar het geeft ons veel voldoening dat wij als Zoeter- meerse gereformeerde kerk hen veel steun hebben kunn- nen geven in de tijd van het DDR-regime". „De onderdrukking van de kerk door de staat was echt heel vergaand", vertelt Meire sonne. Hij weet van het Stazi- optreden bij de verjaardag van de predikantsvrouw van Wes terhausen. „De geheime dienst had ontdekt dat enkele men sen waren uitgenodigd die een uitreisvisum hadden aange vraagd. Prompt werd het hele dorp door de Stazi hermetisch afgesloten, om te voorkomen dat deze mensen elkaar zou den treffen". De Westerhausense kerk was ook verplicht om van alle pamfletten en kerkblaadjes een exemplaar aan de staat te zenden. „Om dan als gastgezin Westeuropeanen op te vangen moet men wel lef hebben", al dus Meiresonne. Volgens verkeert de kerk in het voormalige DDR na de omwenteling in een onzekere periode. „In Nederland zaten de kerken vol tijdens de bezet ting, daarna werd het kerkbe zoek minder. Zo zal het ook gaan in Oost-Duitsland denk ik. Je merkt nu al dat men daar steeds materialistischer wordt. Ik stond ervan versteld hoeveel tweedehands auto's uit Nederland worden geëxpor teerd". Ondanks alle onzekerheid over het voortbestaan van de kerkeband, zal een delegatie van de Westerhausense kerk in mei nog een bezoek bren gen aan de Zoetermeerse kerk de Olijftak. Dit ter gelegen heid van het vijftienjarig be staan van de Olijftak. De voor bereidingen hiervoor zijn reeds in volle gang. Werkgroep-voorzitter L. Meiresonne veel voldoening. FOTO: GERT VAN LEEUWEN Onderzoek geheime priester wijdingen in Oost-Europa VATICAANSTAD De Va ticaanse congregatie voor de geloofsleer bezint zich op de vraag wat het moet doen aan de vele priesters en bisschop pen in Oost-Europa die in het geheim zijn gewijd. Dat schrijft het Italiaanse katho lieke maandblad 'Jesus'. Volgens het blad zouden er niet alleen gehuwde mannen maar ook twee vrouwen priester zijn gewijd. Voor hun priesterwijding zouden diver se redenen hebben bestaan. Gehuwde mannen en vrou wen waren voor de commu nistische machthebbers min der verdacht, omdat zij vol gens de leer van de kerk niet voor de wijding in aanmer king komen. Bovendien was er zo'n groot tekort aan onge huwde kandidaten dat de kerk wel haar toevlucht tot gehuwden moest nemen. De Vaticaanse congregatie be raadt zich nu over maatrege len die recht doet aan de indi viduele priesters. Volgens 'Jesus' heeft ook paus Johannes Paulus II, toen hij nog aartsbisschop van Kra kow was, tientallen Tsjecho- slowaken in het geheim pries ter gewijd. Alleen al in Tsje- cho-Slowakije zouden er hon derden ondergrondse pries ters en ongeveer dertig onder grondse bisschoppen zijn. Ook in Polen, Oostenrijk en vooral de DDR zouden er in het ge heim gewijde priesters zijn. Paus Pius XII (1939-1958) zou met „noodverordeningen" de wijding van priesters in het geheim mogelijk hebbën ge maakt. uw; I) ga Het gezicht van de oorlog De Golfoorlog heeft deze week een gezicht gekregen, m gezicht van Jeffrey Zaun en dat van de andere krijgsge tfg genen. De aanblik van de Amerikaanse piloot die, met d(IC" camera gericht op zijn gehavend, gezwollen gelaat, een cuus aan het „vredelievende Iraanse volk" stamelde, h grote verontwaardiging teweeggebracht in de westerse De i reld. Het was de eerste keer dat een slachtoffer in beleen kwam. vinei VOOR het eerst werd duidelijk dat in deze bedrieglijk 'si n ne' elektronica-oorlog aan weerszijden van het front mer bezig zijn. Mensen die kunnen worden verminkt, gedoo mishandeld. Welke menselijke tol de Golfoorlog tot du heeft geëist is niet precies bekend. Een absurde vaststel na anderhalve week oorlog, na tien dagen van verwoeste bombardementen en duizenden aanvalsvluchten van de lieerde luchtvloot. Een absurde vaststelling, gezien het dat de ganse wereldpers al maandenlang in het GolfgeB bivakkeert. n jur In het Westen krijgt de gemiddelde burger de indruk dal oorlog van minuut tot minuut rechtstreeks op tv wordt i slagen. Radio en krant dragen het hunne bij aan een in matiebombardement dat zijn weerga in de mediageschiedf niet kent. Maar ondanks de inzet en vakbekwaamheid Par talloze koelbloedige oorlogsverslaggevers weten we eigen N niets zeker. &r ene HEEFT Saddam Husayn nog bijna al zijn vliegtuigen? HV1 ben de geallieerden inderdaad kartonnen lanceerinrich gen aangevallen? Zijn de diepe kraters in het wegdek r Dhahran geslagen door een Iraakse Scud of door een al zwaaide Patriot? In het geallieerde kamp steken bloedn s> veuze censors hun Iraakse collega's naar de kroon in het v1 j hinderen van vrije nieuwsgaring en het muilkorven van [Jfn pers. Het spreekt vanzelf dat sommige feiten niet openb [erf kunnen worden gemaakt omdat de tegenstander er andteri zijn voordeel mee zou kunnen doen, maar in de Golfoor pn worden ook de simpelste feiten tot militair geheim klaard. Als gevolg daarvan weten we eigenlijk ook niet ze 1 welke gevolgen gisteravond en dinsdag de laffe terreura slagen van Saddam Husayn op Israël hebben gehad. De tv-camera's mochten beide keren wel draaien in l woonwijken van Tel Aviv waar Scud-raketten hun verwt l/J tende werk hadden gedaan. De oorlog kreeg er daard plotseling een boel gezichten bij. De bebloede, van pijn trokken gezichten van volmaakt onschuldige burgerslacht fers, in een land dat officieel niet eens aan de oorlog m l/ doet. Voor de eerste maal is daarbij gesproken over dode lig ter VOORLOPIG hebben de Iraakse Scud-raketten vooral in reet Israëlische mensenlevens op hun geweten. Enkele I»rp jaarden hebben een hartaanval gehad of zijn gestikt in hurl onhandig gehanteerde gasmasker. Dat is althans het oncien troleerbare verhaal van de Israëlische overheid, dat we gezag van de censor maar weer voor waar moeten aan men. Maar moeten we bijvoorbeeld een bijzondere beteke \a hechten aan het feit dat de slachtoffers nu opeens uitgebi m mochten worden gefilmd? Zelfs nu de oorlog deze week t n gezicht heeft gekregen blijft het als de censor meekj"- over de schouder van de journalist uiterst moeilijk de )n schikbaar komende media-informatie te duiden. m Brieven graag kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezond* stukken te bekorten. Golfoorlog (3) De Golfoorlog noopt tallozen blijkbaar tot domme uitspra ken. Dagelijks zijn ze, zowel op radio en televisie als in de eigen omgeving, veelvuldig te beluisteren. Ik zal er drie uit lichten, waarbij ik zo vrij ben enig commentaar aan deze uit spraken toe te voegen. Duitsland heeft ervoor ge zorgd dat Saddam Husayn over chemische strijdmidde len beschikt. Ja, maar Duits land vervolgt de Duitse on derdanen die op dit terrein met Irak handel hebben ge dreven. Irak bombardeert Israël met Scud-raketten, maar nie mand maakt zich druk om de honderden kruisraketten die reeds vanaf Amerikaan se schepen op Iraakse doe len zijn afgevuurd. Een stui tende vereenvoudiging van de werkelijkheid. Hier wordt terrorisme (het schie ten op burgers van een land waarmee Irak niet eens in oorlog is) op één lijn gesteld met directe, militair gerichte oorlogshandelingen, die be doeld zijn om aan het terro risme van Irak een einde te maken. De Verenigde Staten voeren deze oorlog alleen maar vanwege de olie. Vanwt eigenbelang dus. Onzin. Gelet op de geweld K kosten van de golfoorlog ik me niet aan de indruk o; f; trekken dat dit een wel forse investering zou zijn een voor de VS alleen niet te beduidend oliegebied vei c te stellen. J.L. de Haan, VOORSCHOTEN. Golfoorlog (4) Het is uiteraard ieders recht te demonsteren tegi wat dan ook. We leven mers in een vrij land. Daaro moeten we ook accepteren mensen in het geweer komt tegen de Golfoorlog. Ik begri alleen niet waarom de vrede activisten gesteund Groen Links zo laat met hl protesten zijn begonne Waarom kwamen ze niet maa saai in actie toen Saddam Hu sayn in augustus deze oorla begon met de inval in Kij wayt? Dan waren ze geloo waardiger geweest dan nu. H huidige protest speelt alleel Saddam Husayn in de kaarl die door de geallieerden worl belet zijn oorlogsmachine ncj verder uit te bouwen. J. de Vries, RIJSWIJK. Uitgave. Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor. Apothekersdijk 34, Leiden Telefoon: 071 - 122 244 Postadres Postbus'11, 2300 AA Leiden Abonnee service Telefoon. 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17 00 uur Nabezorging Telefoon 071 - 122 248. van ma. t/m vr. van 18 00 tot 19 00 u. op za van 14.00 tot 15.00 uur. Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.) Bij automatische betaling: Bi] betaling per acceptgirokaart: per maand 25,70 per maand f. 26,70 per kwartaal f. 76,60 per kwartaal f. 78,60 per jaar f. 294,30 per jaar f. 299,30 Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel.. 071 -122 244. Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941 Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 2