Misleiding in oorlog is van alle tijden
I»
VAN PAARD VAN TROJE TOT NAMAAK-SCUDS
Opvolger van
Sjevardnadze
naar Washington
Sovjet-republieken geven
hun burgers Vissel-tijcT
Spanning
stijgt in
Kroatië
EG-graan
voor Sudan
BUITENLAND
EcidócSoUAOTlt
VRIJDAG 25 JANUARI 1991 PAGINA 5
Levenslang voor
vroegere SS'er
SIEGEN Een voormalige Duitse
SS'er is gisteren in Siegen tot levens-
ii lange gevangenisstraf veroordeeld. De
rechters achtten Ernst-August König
schuldig aan de moord op drie geïnter
neerde zigeuners. De nu 71-jarige Kö-
ig nig werd wegens tegenstrijdige verkla-
!ii ringen van getuigen vrijgesproken van
gi vijf andere moorden en van de aan-
a klacht dat hij heeft meegedaan aan het
vergassen van meer dan duizend zi
geuners in het vernietigingskamp
Auschwitz-Birkenau. Het proces tegen
de vroegere blokwachter in Ausch-
t\ witz, het laatste grote nazi-proces in
Duitsland, heeft bijna vier jaar ge-
al duurd.
Een vrouw
helpt één van
de circa 285
walvissen die
gisteren
strandden op
de kust van het
zuidelijk eiland
van Nieuw-
Zeeland. Zo'n
150 mensen
snelden te hulp
en duwden de
beesten bij
hoog water
weer terug de
zee in.
FOTO: AP
Honderdduizend
aids-doden in YS
ATLANTA Het aantal men
sen dat in de Verenigde Staten
aan de ziekte aids is gestorven
heeft de honderdduizend be
reikt. Van de 161.073 mensen
die de ziekte sinds juni 1981
hebben gekregen, waren er eind
december 100.777 overleden.
Onderzoekers van de federale
centra voor ziektebeheersing
voorspellen dat de komende
drie jaar zo'n 215.000 Amerika
nen aan de ziekte zullen overlij
den. De afgelopen twee jaar
maakte de ziekte in totaal
55.460 slachtoffers. Dat is meer
dan in de eerste acht jaar na de
ontdekking van het aidsvirus.
Drugssmokkelaar na woeste race gepakt
BARCELONA Een Neder
landse vrachtwagenchauffeur is
gisternacht, na een achtervolging
van driehonderd kilometer, in de
Zuidspaanse stad Cordoba gear
resteerd met 2500 kilo hasj in zijn
auto.
De nachtelijke race tussen de chauf
feur en enkele tientallen politieauto's
op de hoofdweg tussen Jerez en Cordo
ba overtrof in spanning en gebeurte
nissen de stoutmoedigste Amerikaanse,
politieseries.
De Nederlander had aan de Zuid
spaanse kust bij Cadiz de enorme la
ding hasj van een illegaal aangemeerd
schip overgenomen toen hij net buiten
Jerez door een politiecontrole werd
verrast. De chauffeur reed op enkele
politiewagens in en ontsnapte met gro
te snelheid over de de verbindingsweg
tussen Zuid-Spanje en Madrid. Bij het
stadje Ecija ramde hij opnieuw enkele
politiewagens die de weg hadden ge
blokkeerd. De politie boekte pas succes
na zo'n driehonderd kilometer, op de
ringweg van Cordoba, toen de vracht
wagen over een rooster met scherpe
punten reed en met totaal vernielde
banden tot stilstand kwam. De chauf
feur probeerde nog te voet weg te ko
men, maar hij moest zich gewonnen
geven toen een agent hem met een ge
mikt schot in het dijbeen raakte.
„Immortels" begroeten
nieuw lid zonder zwaard
PARIJS De leden van de Acadé
mie Frangaise zullen volgende week
bij de inhuldiging van een nieuwe
„immortel" afzien van de traditie
daarbij een zwaard te dragen. De le
den van het illustere college hebben
daartoe besloten, omdat zij vinden dat
in deze donkere oorlogstijden zelfs
een symbolische wapendracht onge
past is.
Volgende week donderdag wordt Mi
chel Serres door de Académie inge
haald. Het eeuwenoude instituut, dat
nooit meer dan veertig levende leden
telt, waakt onder meer over de Fran
se taal en cultuur en is verantwoorde
lijk voor de uitgave van een woorden
boek.
BREDA Opblaasbare
rubberen tanks, karton-
lanceerinrichtingen
en nep-kraters op startba
nen. Misleiding in oor
logssituaties is niet nieuw,
maar kennelijk nog steeds
doeltreffend gezien het
feit dat er fabrieken be
staan die niets anders
doen dan deze dummy's
produceren en er blijk
baar nog een goede boter
ham aan verdienen.
De Verenigde Staten moesten
jeze week bekennen dat Irak
hen bij de neus heeft gehad
door fake-oorlogstuig op te
illen, zo levensecht dat geal
lieerde vliegtuigen er hun
bommenlast op lieten vallen.
De bekentenis werd gevolgd
door mededelingen van een
Italiaans bedrijf dat zich toe-
g legt op het produceren van
deze dummy's. Het bedrijf
heeft in de afgelopen jaren aan
it landen uit het Midden-Oosten
prima afnemers gehad.
Misleiding in oorlogen, om de
tegenstander verkeerde infor-
11 matie te verstrekken, af te lei-
si den of hem ertoe te verleiden
lijn energie te steken in
naar later blijkt zinloze
inimissies. Het is één van de
I grondbeginselen van oorlogs
voering: iets suggereren wat er
ater niet blijkt te zijn of juist
sen heel andere inhoud blijkt
e hebben. Wie kent niet de
N [eschiedenis van het Paard
Een Italiaans bedrijf heeft zich gespecialiseerd in het maken van nep-wapentuig zoals een Amerikaanse M 60- tank en een F-16.
van Troje: de Trojanen haal
den na de geveinsde aftocht
van de Grieken niet alleen het
immense houten paard binnen
de stadsmuren, maar daarmee
ook de beste Griekse strijders
die zich in het paard bevon
den.
Bekend principe
„Misleiding in diverse vormen
is een bekend principe in al
lerlei soorten oorlogsvoering.
Deze trucs worden in vrijwel
elke oorlog toegepast", zegt
overste Duine, docent land
macht aan de Koninklijke Mi
litaire Academie in Breda.
„Het ene doel is te bereiken
dat nep-installaties worden ge
fotografeerd en vervolgens ge
bombardeerd, zodat de vijand
z'n aanvallen op de verkeerde
doelen richt. Daarnaast kun je
op die manier je eigen bedoe
lingen versluieren door de vij
and het idee te geven dat je in
een ander gebied sterk staat.
In de Tweede Wereldoorlog is
door zowel de Duitsers als de
Amerikanen op grote schaal
gebruik gemaakt van dummy
voertuigen van karton, hout of
triplex".
Zo maakte Montgomery in
Noord-Afrika gebruik van een
aantal dummy-artillerieopstel
lingen en tanks om Rommel
de indruk te geven dat hij
meer troepen en bewapening
had dan in werkelijkheid en
het zwaartepunt van zijn acties
elders lag. En wat te denken
van houten poppetjes aan pa
rachutes in plaats van echte
parachutisten en vuurwerk in
plaats van echt geschut?
Een recent geval van succes
volle misleiding deed zich
voor tijdens de Falklandoor-
log. De Argentijnen slaagden
er in de Britten te misleiden
door hen in de waan te bren
gen dat startbanen op een be
langrijk vliegveld verwoest
waren. „Ze hadden daar zelf
narnaakkraters op gemaakt.
Gewoon met een dun laagje
zand en wat verf", aldus Over
ste Duine.
Zijn de dummy's, zoals Irak ze
nu kennelijk gebruikt, met
alle moderne middelen niet
makkelijk te ontmaskeren?
Duine: „Bij nauwkeurige be
studering van foto's moet dat
eruit te halen zijn. Op warmte-
foto's moet zeker het verschil
te zien zijn tussen een echt
vliegtuig of echte tank en een
blikken replica, maar daar
moet veel tijd en menskracht
in gestoken worden. De tijd
daarvoor ontbreekt vaak, ze
ker gezien de veelheid van fo
to's die de Amerikanen heb-
Weinig verrassend
Generaal b.d. G.C.J. Huizer
noemt het „weinig verras
send" dat Irak kennelijk mil
joenen guldens uitgegeven
heeft aan dummy's. „Elk tac
tisch plan bevat een aantal
FOTO'S: AP
elementen van misleiding, dus
dat van Saddam Husayn ook.
Natuurlijk hebben de Ameri
kanen geweten dat er dum
my's zouden zijn. Punt is al
leen om ze te onderscheiden
van de echte. Dat is verschrik
kelijk moeilijk als het om
technisch hoogwaardige con
structies gaat. Je kunt bijvoor
beeld een huisje maken van
heel dun beton, dat de vorm
heeft van een opslagplaats,
maar waar je kippen in stopt
of zo. Je kunt ook op vliegvel
den shelters met hele dunne
wanden bouwen, waar niets in
zit. Hetzelfde geldt voor raket
ten die niet echt zijn. Als het
gebruikte materiaal maar de
eigenschappen vertoont van
het materiaal dat in werkelijk
heid gebruikt zou zijn. Een
dun laagje metaal, een dun
laagje beton".
Overigens zal volgens Huizer
het effect van de dummy's in
deze oorlog nu grotendeels
voorbij zijn. „Als we aanne
men dat de Amerikanen een
aantal niet-echte installaties
hebben bestookt, kennen ze nu
aan de hand van de foto's de
kenmerken van 'echt' en 'niet
echt'. Ze zullen nu weten wat
de techniek is geweest die Irak
heeft gebruikt, dus vergissin
gen zullen vanaf nu nog maar
heel weinig voorkomen. Ove
rigens toont dit succescolle ge
bruik van dummy's door Irak
wèl aan dat Saddam Husayn
uitstekende tactici in zijn ge
zelschap heeft, die 'm op dit
gebied hele goede adviezen ge-
Gebruik van dergelijke mislei
dingstactieken is, aldus Huizer,
niet typisch iets voor de 'un
derdog' in de strijd. „Ook de
gene die sterker is zal dit soort
methoden gebruiken. Ik denk
dat de Amerikanen er ook uit
alle macht voor zorgen dat
Husayn niet weet waar het
zwaartepunt van hun aanval
len zal komen te liggen, niet
door het plaatsen van dum
my's, maar door in het radio
verkeer de indruk te wekken
dat ze links zitten, terwijl ze
over rechts aankomen".
FRANCISCA MULLER
w 5e Chinese Den Wen Xia zal heel wat van de twintig jaar die zij
ie oud is hebben besteed aan evenwichtsoefeningen, voordat zij in
Jaat was deze act op te voeren. Nu reist zij de wereld rond en
id loet deze week mee aan het festival voor jonge circusartiesten in
»'ari'S- FOTO: AP
WASHINGTON De nieuwe
Sovjet-minister van buiten
landse zaken, Alexander Bess-
mertnych, zal komend week
einde in de VS een ontmoeting
hebben met zijn Amerikaanse
collega James Baker. Voor zijn
benoeming was Bessmertnych
overigens ambassadeur van de
Sovjetunie in Washington.
Het is waarschijnlijk dat de
opvolger van Edoeard Sje
vardnadze maandag ook een
gesprek zal hebben met presi
dent George Bush, maar dit is
door het Witte Huis nog niet
officieel aangekondigd. Be
langrijkste gespreksthema zal
zijn de gewelddadige ontwik
keling in de Baltische repu
blieken. In de VS wordt het al
dan niet door Sovjet-president
Michail Gorbatsjov gesanctio
neerde legeroptreden in de
Baltische staten bijzonder hoog
opgenomen. De kans is zelfs
aanwezig dat de van 11 tot 13
februari geplande topontmoe
ting tussen Bush en Gorbatsjov
niet doorgaat vanwege de Bal
tische kwestie. De Amerikaan
se regering neemt daarover na
het bezoek van Bessmertnych
een beslissing.
Het Europese parlement heeft
het Sovjet-optreden in de Bal
tische republieken gisteren
veroordeeld en heeft opgeroe
pen tot gesprekken om de pro
blemen in de Baltische staten
op te lossen. Ook NAVO-se-
cretaris-generaal Manfred
Wörner heeft gisteren de Sov
jetunie gewaarschuwd dat ver
der gebruik van geweld in de
Baltische republieken een
„ernstige verslechtering" voor
de relaties tussen het westerse
bondgenootschap en het
Kremlin tot gevolg zal hebben.
Sovjet-troepen hebben giste
ren in Litouwen het vuur geo
pend op auto's op de weg van
Vilnius naar Kaunas. Daarbij
is zeker een persoon gewond
geraakt, zo heeft de vice-voor-
zitter van het Litouwse parle
ment, Ceslonas Stankevicius,
gezegd. Eén persoon is door de
Sovjet-militairen gearresteerd.
De schietpartij is het eerste ge
welddadige incident sinds de
aanval op de gebouwen van de
Litouwse televisie in Vilnius
op 13 januari. Daarbij verloren
veertien mensen het leven.
Een resolutie waarin het op
treden van de Sovjet-regering
in de Baltische staten wordt
veroordeeld, heeft gisteren in
het parlement van de Russi
sche Federatie niet de vereiste
meerderheid behaald. De reso
lutie had de steun van Boris
Jeltsin, de president van de re
publiek. De voorstanders ver
oordelen de oproep van de co
mités voor nationale redding
in Litouwen en Letland aan
het Rode Leger om in te grij
pen als „een vooraf beraamde
poging de wettig gekozen or
ganen van de staatsmacht te
vervangen".
In de Letse hoofdstad Riga
gold vandaag een officiële dag
van rouw om de vijf doden te
herdenken die zijn gevallen bij
de aanval door Sovjet-eenhe
den op het nationale politiebu
reau. De slachtoffers vielen
toen leden van de troepen van
het Sovjet-ministerie van bin
nenlandse zaken, de zoge
naamde „zwarte baretten",
zondag tijdelijk het nationale
politiebureau in Riga inna-
CASPER EN HOBBES
DOOR BILL WATERSON
VÊKPJJOCie CASPZK Her IS 36-
WöW 06 SPttl606Vr\JG6Z!
&&G OS SP661606P NOL)
Inwoners van Moskou verdringen zich voor de deur van een bank waar zij hun biljetten van hon
derd en vijftig roebel wilden wisselen.
FOTO: AP
MOSKOU Vier Sovjet
republieken hebben presi
dent Michail Gorbatsjov
gisteren terechtgewezen
en hun inwoners langer
de mogelijkheid gegeven
bankbiljetten van vijftig
en honderd roebel om te
wisselen. De centrale
staatsbank van de Sovjetu
nie heeft het besluit van
de republieken al illegaal
verklaard.
Sinds Gorbatsjov in een de
creet aankondigde dat morgen
worden genomen, worden
banken door het gehele land
overspoeld door mensen die de
biljetten kwijt willen. Doel
van de maatregel is de totale
hoeveelheid geld in omloop
met een kwart tot een derde
terug te brengen, waardoor de
munt wordt opgewaardeerd en
de economie zich kan stabilise
ren. De geldhoeveelheid wordt
nu geschat op 130 a 140 miljard
roebel, terwijl het begrotings
tekort 120 miljard bedraagt.
Daarnaast circuleert er nog
zo'n zeven miljard roebel bui
ten de Sovjetunie.
Miljoenen mensen dreigen nu
al hun roebels kwijt te raken
die ze jarenlang in een oude
sok onder hun matras bewaar
den. Geld op de spaarbank zet
ten is vanwege de lage rente
hooguit drie procent
nauwelijks rendabel. Iedereen
bewaart zijn geld dan ook
thuis, ook om contanten bij de
hand te hebben voor de onver
wachte aankoop van goederen
die normaal niet te krijgen
zijn, of om een arts met smeer
geld te betalen voor een af
spraak.
Armenië, Oezbekistan, Ka-
zachstan en Rusland lieten we
ten dat hun inwoners langer
dan tot morgen de tijd krijgen
hun geld te wisselen. Een van
de economische adviseurs van
de Russische president Jeltsin,
Igor Nit, verklaarde dat de
zaak uit de hand zal lopen.
„De sociale spanningen zullen
toenemen. Uit economisch
oogpunt bekeken is de maatre
gel niet verstandig", aldus Nit.
Veel burgers kunnen hun
overtollige geld niet kwijt aan
goederen, want die zijn er niet.
Er kan ook niet geïnvesteerd
worden in onroerend goed of
eigendom, omdat het privé-be-
zit nog steeds taboe is in de
Sovjetunie.
De vice-voorzitter van de cen
trale staatsbank, Arnold Voi-
loekov, maande tot rust en zei
dat eerlijke mensen zonder
problemen het geld kunnen
omwisselen. „De illegale in
komsten moeten worden ge
dwarsboomd, de strijd tegen de
zwarte economie geïntensi
veerd en er moet worden
voorkomen dat het gehamster
de geld naar het buitenland
wordt gesluisd en zo het mo
netaire systeem grondig in de
war wordt geschopt", aldus
Voiloekov in een interview
met de krant Pravda.
Kranten en televisie bericht
ten gisteren over chaos en pa
niek in het hele land. „Horden
mensen in Moskou bestormen
de spaarbanken, veel deuren
en ramen zijn al gesneuveld",
meldde het onafhankelijke
persbureau Interfax. Op tal
van manieren proberen men
sen ten minste nog een deel,
van de waarde van hun geld
te behouden.
In Leningrad, de tweede stad
in de Sovjetunie, verklaarde
een woordvoerder van de poli
tie dat twee mensen aan een
hartaanval stierven en negen
tien anderen gewond raakten
terwijl ze geld probeerden om
te wisselen.
De verkeerspolitie in Moskou
liet weten dat automobilisten
opzettelijk verkeersregels
overtreden om ter plekke de
bekeuringen te betalen met
biljetten van vijftig of honderd
roebel; het wisselgeld wordt
met alle plezier ontvangen, zo
meldde het dagblad Moskovs-
kaja Pravda. Duizenden ande
ren kochten treinkaartjes en
vliegtuigtickets om deze op
een later tijdstip terug te bren
gen waardoor men in elk ge
val verzekerd is van een ge
deelte van het bedrag. Weer
anderen proberen telegrafisch
geld over te maken aan zich
zelf. Verwacht wordt dat
spaarders nu nog meer dan
voorheen zullen jagen op be
trouwbare waardegoederen als
goud en dollars.
BELGRADO Het parle
ment van de Joegoslavische
deelrepubliek Kroatië is van
daag in spoedzitting bijeenge
komen om de dreiging van het
leger tegen „de soevereiniteit"
en het „democratische sy
steem" van de republiek te be
spreken.
Zowel het Joegoslavische leger
in Kroatië als de militie van
de naar onafhankelijkheid
strevende republiek zijn giste
ren in de hoogste staat van pa
raatheid gebracht. Kroatië be
reidt zich voor op een ingrij
pen van het federale leger.
Het federale Joegoslavische le
ger, dat er door velen van
wordt beschuldigd onder één
hoedje te spelen met Servië,
heeft gezegd dat de Kroatische
militie onmiddellijk gedemobi
liseerd moet worden omdat de
troepen voorbereidingen zou
den treffen voor terroristische
aanvallen op het leger. De mi
litie wordt gevormd door uit
Kroaten bestaande reserve-
eenheden van het Joegoslavi
sche leger. De aantijgingen
vormen de zoveelste strijdron-
de tussen enerzijds de centrale
autoriteiten en Servië, die het
land bijeen willen houden on
der sterk centraal gezag, en
anderzijds de republieken Slo
venië en Kroatië, die streven
naar onafhankelijkheid of ten
minste een grotere autonomie.
BRUSSEL De EG-commis-
sie heeft gisteren besloten vijf
tigduizend ton graan ter be
schikking te stellen van Su
dan. Het graan wordt verdeeld
door een aantal niet-gouverne-
mentele hulporganisaties die
in het Afrikaanse land werk
zaam ziin, waaronder Care
Britain, het Ierse Concern, de
Nederlandse Interkerkelijke
Hulp en het fonds Redt de
Kinderen. Het graan is ruim
32 miljoen gulden waard. De
EG-commissie heeft verder
nog 4,6 miljoen gulden ter be
schikking gesteld om de trans
portkosten van het graan te
dekken.
