Scholen in stad moeten groter
Kamer stemt
in met nieuwe
verkeersregels
Lastenverzwaringen toch onvermijdelijk
>-oproep
>r
sending
r Golf
KLEINE BIJZONDERE SCHOLEN LOPEN GEVAAR
Maatregelen
hor schoonmaak
^n Noordzee
jn onvoldoende'
euwe ster ontdekt
Stormloop op steunpunten na controles studiebeurzen
Versterking
onderzoek
Noordpool
GENLAND
QeidwOowuvnt
WOENSDAG 23 JANUARI 1991 PAGINA 7
lispatiënt eist twee
te schadevergoeding
PERDAM Een 59-jarige man die in
^°tior een fout van een arts in opleiding in
eniademisch Medisch Centrum (AMC) in
d[dam met het aidsvirus is besmet, heeft
ugjg in een kort geding een bedrag van
ieM>n geëist als voorschot op de definitieve
1 eVergoeding. De man vordert het bedrag
tejrschot op de bodemprocedure, die nog
ilftis een jaar duurt. Daarin wordt een
Vergoeding geëist van „meer dan een
nliljoen gulden en minder dan één mil-
de raadsman van de patiënt. Vol-
Vm is dit het hoogste bedrag dat ooit in
is geëist. De Amsterdamse persoffi-
In justitie, mr. L. de Wit, kon gisteren
itflet zeggen of het strafrechtelijke onder
war de arts in opleiding, die de man met
smette naald injecteerde, al is afgerond.
Verdachten overval
Zundert aangehouden
ZUNDERT De rijkspolitie van Zundert
heeft samen met de gemeentepolitie van
Rotterdam twee mannen uit die stad aan
gehouden. Zij worden verdacht van de ge
wapende bankoverval vorige week vrij
dagmorgen op het Grenswisselkantoor bij
de grenspost Hazeldonk op de weg Breda-
Antwerpen. De arrestanten zijn de 24-jari-
ge J.K. en de 39-jarige C.G. De politie
heeft bij K., die heeft bekend, de helft van
de buit gevonden. Aanvankelijk was er
sprake van een gijzeling van een klant
door een overvaller. Die gijzeling blijkt
echter door de twee overvallers in scène te
zijn gezet om het personeel van de bank te
bewegen geld af te géven. De politie kwam
de twee op het spoor na informatie van
een Duitse vrachtwagenchauffeur.
Kabinet: regering
Suriname niet legitiem
DEN HAAG De huidige autoriteiten in
Paramaribo hebben hun macht niet verkre
gen op grond van de wil van het Surinaam
se volk. De huidige Surinaamse regering
mag dan wellicht formeel wettig tot stand
zijn gekomen, zij is echter langs ondemocra
tische weg afgedwongen en ontbeert daar
om legitimiteit.
Tot deze officiële stellingname komt de Ne
derlandse regering in een brief die gisteren
aan de vaste kamercommissies voor buiten
landse zaken en ontwikkelingssamenwer
king is gestuurd. Volgens de brief is het
zaak dat zo spoedig mogelijk wordt terugge
keerd naar een democratisch bestel in Suri
name. „De regering beraadt zich nu over
mogelijke nieuwe wegen voor de toekomst",
zo besluit de brief.
Negen miljoen voor
onderzoek hartziekten
UTRECHT De Nederlandse Hart
stichting heeft negen miljoen gulden be
schikbaar gesteld voor de ontwikkeling
van toponderzoek naar hart- en vaat
ziekten in Nederland, zo heeft de hart
stichting gisteren bekend gemaakt. Van
het geld gaat 1,5 miljoen naar een zoge
noemd kijkdraadprogramma voor de
bestudering van de binnenkant van
slagaders. Ook komt er een onderzoek
naar gezondheidsvoorlichting en -op-
voeding, waarbij de invloed van voe
ding, roken en bewegen op hart- en
vaatziekten centraal staat. Een ander
onderzoek richt zich op het gebruik van
de massaspectrometer, waarmee spe
ciaal gemerkte moleculen in voedings
stoffen en geneesmiddelen in het li
chaam kunnen worden gevolgd.
Tweede Kamer herdenkt
Noorse koning Olaf
DEN HAAG De Tweede Ka-
mer heeft gisteren aan het begin
van de zitting de vorige week
donderdag overleden Noorse ko
ning Olav herdacht door enkele
ogenblikken stilte in acht te ne
men. Deze oudste regerende mo
narch ter wereld overleed op 87-
jarige leeftijd aan een hartaan
val. Kamervoorzitter Deetman
memoreerde de goede betrek
kingen die Nederland met Noor
wegen onderhoudt, en die in
1986 uitmondden in een staats
bezoek van Koningin Beatrix
aan Noorwegen. Koningin Bea
trix en prinses Juliana zullen de
uitvaart van de overleden mo
narch op 30 januari bijwonen.
Overeenkomst tandartsen
over minder kwiklozing
DEN HAAG Minister Maij van verkeer
en waterstaat tekent zaterdag in Eindhoven
een overeenkomst met organisaties van
tandartsen, gemeenten, provincies en water
schappen over het lozen van amalgaam. De
overeenkomst houdt in dat tandartsen vrij
willig speciale filters (amalgaamafscheiders)
in hun praktijk installeren, waardoor de
kwiklozing met 95 procent afneemt. Op 1 ja
nuari volgend jaar zouden alle tandartsen
over amalgaamafscheiders moeten beschik
ken. Tandartsen gebruiken jaarlijks 12 ton
van deze stof voor vullingen. In amalgaam
zit kwik, waarvan 2,3 ton per jaar in het ri
ool terecht komt. De overeenkomst loopt
vooruit op een algemene maatregel van be
stuur, die tandartsen verplicht amalgaamaf
scheiders te gebruiken.
GEN - De 19-jarige
dichtig militair Ernest
uit Baak, gelegerd in
?n, heeft korte tijd in
•onderstelling geleefd
zou worden uitgezon-
lar de Golf. Het bleek
om een nep-oproep te
Twee collega's van Pe-
idden de brief op offi-
apier geschreven en in
ostbakje gedeponeerd,
ief werd daarna, zoals
kelijk, door een luite-
aan Peters overhan-
let drong pas tot hem
lat het om een grap
oen hij van de solda-
:bond hoorde dat
ilichtigen in principe
iar de Golf gaan. De
ilijke Marechaussee is
I conclusie gekomen dat
grappenmakers geen
r feit kan worden
kend. Het is volgens
;ie nu aan de comman-
an de basis of hij re-
iet het tweetal in het
van het tuchtrecht te
in. Peters heeft zich in-
Is ziek gemeld.
(Van onze
parlementaire redactie)
ZOETERMEER De
kleine scholen op het
platteland mogen blijven
bestaan, maar de scholen
in de steden moeten gro
ter. Dat is de belangrijkste
conclusie uit de notitie
'Toerusting en bereik
baarheid van basisscho
len', die staatssecretaris J.
Wallage gisteren presen
teerde.
Het belangrijkste bestanddeel
uit het rapport was al eerder
uitgelekt: de nieuwe ophef
fingsnorm van de basisscholen
wordt gebaseerd op de leer
lingdichtheid van een gemeen
te, oftewel het aantal kinderen
van 4 tot 12 jaar per vierkante
kilometer. Scholen in gemeen
ten met een hoge leerling-
dichtheid lopen eerder de kans
te worden opgeheven. Voor
Den Haag betekent dat bij
voorbeeld dat een school
voortaan minimaal 228 leerlin
gen moet tellen wil zij zelf-
Staatssecretaris Wallage van
onderwijs. foto: dijkstra
standig blijven bestaan; nu is
dat nog 125. Een school op het
platteland daarentegen mag
minder leerlingen hebben dan
nu het geval is. Voor gebieden
met de laagste leerlingdicht
heid wordt de opheffingsnorm
verlaagd van 50 naar 23.
Tijdens de presentatie van zijn
notitie ging Wallage al in de
verdediging. Volgens hem kos
ten kleine scholen relatief
meer geld dan grote scholen.
Dat betekent onder meer dat
grotere scholen minder goed
zijn toegerust dan kleine scho
len. „Die neerwaartse spiraal
moet doorbroken worden. Be
ter nu even door de zure appel
heenbijten dan straks weer
nieuwe bezuinigingen over ons
afroepen", betoogde hij. Vol
gens Wallage legt de voort
schrijdende schaalverkleining
een steeds grotere claim op de
begroting van zijn ministerie,
wat leidt tot bezuinigingen en
dus tot verschraling van het
onderwijs.
Tien jaar
Het Sociaal Cultureel Planbu
reau heeft uitgerekend dat
door deze maatregelen 2000 tot
2500 van de 8400 scholen in
ons land zullen verdwijnen of
moeten opgaan in een groter
geheel. Het ingrijpende schaal
vergrotingsplan moet binnen
tien jaar zijn gerealiseerd en
aan het einde van de rit 350
tot 450 miljoen gulden opleve
ren. Dit geld moet worden be
steed aan verbetering van het
basisonderwijs. Een eerste idee
daarvoor is kleinere groepen
bij de grote scholen. Volgens
de notitie valt de leerling/le
raarverhouding voor kleine
scholen veel positiever uit dan
voor grote: scholen met min
der dan 60 leerlingen hebben
één leerkracht op 15,3 leerlin
gen, terwijl een grote school
(meer dan 500 leerlingen) één
docent heeft op 26,7 leerlin
gen.
In de nota worden ook vraag
tekens gezet bij de relatief lage
opheffings- en stichtingsnorm
voor bijzondere scholen van
kleine richtingen, zoals gere
formeerde en reformatorische
scholen. Wallage wil voor deze
scholen geen uitzondering
meer maken, omdat ook dat
leidt tot schaalverkleining en
een oneerlijke verdeling van
het geld. Hij verwacht dat dit
punt tijdens de besprekingen
met onderwijsorganisaties en
gemeenten veel problemen zal
opleveren.
De PvdA heeft grote twijfels
over de plannen van haar ei
gen staatssecretaris. „Van te
veel scholen komt het voortbe
staan in gevaar. Daardoor
wordt de door ons gewenste
rust in het onderwijs be
dreigd", aldus de partij in een
schriftelijk reactie. Nu al kan
de PvdA zeggen dat de ideeën
van Wallage aangepast zullen
moeten worden.
Ook de CDA-fractie zet vraag
tekens achter de door Wallage
voorgestelde opheffingsnorm.
Het CD A-kamerlid Frissen
zegt te vrezen voor het voort
bestaan van bijzondere scho
len, wanneer in een platte
landsgemeente scholen als ge
volg van de norm moeten ver
dwijnen. De keus valt dan
eerder op handhaving van de
openbare school. Verder be
twijfelt hij of de plannen van
Wallage inderdaad een bedrag
van tusen 350 en 400 miljoen
gulden opleveren.
Uitgerekend de VVD, de
grootste oppositiepartij, is het
met de plannen van de staats
secretaris eens. De VVD is al
tijd al voorstander geweest
van schaalvergroting in het
basisonderwijs. Net als de
staatssecretaris vindt ook zij
dat voor scholen op het platte
land en in de steden verschil
lende normen gehanteerd
moeten worden.
cj
Met de
Ige maatregelen zal
tagestreefde vermin-
|g van 50 procent van
ozing van milieuge-
(ijke stoffen in de
tizee niet worden ge-
l Dat blijkt uit on-
)ek van het RIZA,
Rijksinstituut voor In-
Zoetwaterbeheer
bordzee-staten' hebben
in doel gesteld in 1995 de
•n van een aantal stof-
de Noordzee met min-
le helft te verminderen,
:ken met het niveau
15. Uit het RIZA-onder-
ilijkt dat deze doelstel-
de huidige maatrege-
ïim) mogelijk is voor on-
leer cadmium, benzeen,
fosfaten, minerale olie,
en dioxine.
ing van de zware meta
room, koper, nikkel en
naar verwachting van
A in 1995 slechts met
40 procent zijn afgeno-
jVoor stikstof en PAK's
aromatische
liggen deze
nog veel lager: 25 en 15
Overigens vallen de
PAK's buiten de afspraken
van de Noordzee-staten.
Het rapport noemt drie hoofd
bronnen voor de .verontreini
ging van de Noordzee: indus
triële lozingen door bedrijven,
zogeheten communale lozin
gen, zoals afvalwater van huis
houdens, en diffuse lozingen,
die niet direct via een pijp in
het water terecht komen. Bij
dit laatste valt onder meer te
denken aan uitspoeling van
mest naar het oppervlaktewa
ter.
Volgens G. Broseliske van het
RIZA, een van de auteurs van
het rapport, is lange tijd vooral
gekeken naar de industriële
lozingen. Gebleken is echter
dat bijvoorbeeld voor de zware
metalen ook de communale en
diffuse lozingen een belangrij
ke rol spelen. Dit is een reden
voor de verwachting dat de re
ductie in lozingen van zware
metalen maar zo'n 30 tot 40
procent zal bedragen.
Een deel van de zware meta
len komt door uitstoot naar de
lucht terecht in het regenwa
ter, en langs die weg in het af
val- en oppervlaktewater. De
rioolwaterzuiveringsinstalla
ties halen wel stikstoffen en
fosfaten uit het afvalwater,
maar zijn niet primair toegê-
rust voor de zuivering van
zware metalen.
Itact
in Aalsmeer
7-41111) zoekt
bt met de man op
ekening. Hij
in verband
met de
iling die 10
ri in Aalsmeer
aangetroffen. De
i schat dat de
:o'n 20 25 jaar
zou circa 1.75
lang zijn, heeft
postuur en
haar. Hij droeg
spijkerjack
itte bontkraag en
rbroek.
foto: anp
HAAG Sterrenkundigen van het La Silla observatori-
Chili hebben aan het zuidelijk firmament een nieuwe ster
die naar alle waarschijnlijkheid aan het exploderen is.
van het vreemde object is de afgelopen weken
ling duizendvoudig toegenomen, zo meldt het European
ern Observatory in Garching bij München.
ieuwe verschijnsel heeft de naam gekregen van Nova Mus-
'91, omdat de ster voorkomt in het zuidelijk sterrenbeeld
i (Vlieg). De onderzoekers van het observatorium vergele-
e pas genomen plaatjes van het sterrenbeeld met foto's uit
n 1984. Toen was op de bewuste plek nog slechts een heel
te zien. Deze is nu uitgroeid tot een groot stralend ob-
tronomen denken te maken te hebben met een uiterst
neutronenster, net zo zwaar als de zon. Maar de dia
van de Nova Muscae bedraagt slechts 10 tot 15 kilometer.
Extra bewaking
Een bewaker van een particuliere bewakingsdienst staat op
de uitkijk bij een hek van de Internationale School in Buiten-
veldert in Amsterdam. Op het schoolplein is een posthuis
neergezet. Sinds het uitbreken van de Golfoorlog is de bewa
king van allerlei instellingen verscherpt.
foto: anp
Voorrang voor de voetganger die bij. het zebrapad nog op de
stoep staat, is een van de nieuwe verkeersregels. foto: sp
DEN HAAG Een ruime
meerderheid in de Twee
de Kamer stemt in met
wat minister Maij van ver
keer en waterstaat betitelt
als een „modernisering
van verkeersregels en
verkeerstekens (RVV)"
per 1 november van dit
jaar. Dit bleek gisteren tij
dens mondeling overleg
tussen de minister en de
kamercommmissie.
Alleen de CDA-fractie bracht
grote bezwaren in tegen één
van de vier belangrijkste nieu
we regels die inhoudt dat fiet
sers op via een bord aangege
ven plaatsen rechtsaf door het
rode licht mogen rijden. Vol
gens CDA-kamerlid Roosen
werkt deze maatregel verdere
normvervaging in de hand.
De drie andere maatregelen
zijn: de invoering van het
oranje knipperlichten 'u
mag oversteken maar wees
voorzichtig' op bepaalde
voetgangersoversteekplaatsen
voorrang op zebra's voor de
voetganger die nog op de stoep
staat, maar die kennelijk wil
oversteken en beperking van
het gebruik van vluchtstroken
(alleen toegestaan in noodge
vallen).
Over deze en andere maatre
gelen die verder onder meer
betrekking hebben op aanpas
sing van verkeersborden aan
de Europese situatie en op het
schrappen vam maatschappe
lijk verouderde geboden, be
staat in de Kamer brede over
eenstemming. Vanuit de Ka
mer werd aangedrongen op
een intensieve voorlichting
over de nieuwe maatregelen.
Het is van levensbelang dat
niet alleen de voetgangers
maar ook de andere wegge
bruikers op de hoogte zijn van
de aangescherpte voorrangsre-
gels voor voetgangers, merkte
Jorritsma (VVD) in dit ver
band op.
Minister Maij zei verder dat ze
naar aanleiding van de ver-
keersramp in de mist vorig
jaar bij Breda de aanleg van
zogenoemde mistdetectiesyste-
men heeft versneld. In de
tweede helft van dit jaar
moeten de meest daarvoor in
aanmerking komende wegen
zijn voorzien van zo'n systeem.
Ze wil verder, eveneens naar
aanleiding van de ramp bij
Breda, snel speciale rijstroken
voor vrachtwagens invoeren.
Oeververbinding Westerschelde
MIDDELBURG Gedeputeerde Staten van Zeeland heb
ben gisteren hun voorkeur bepaald voor een vaste oeverver
binding over de Westerschelde ten westen van Ellewoutsdijk
en Teneuzen. Provinciale Staten behandelen het voorstel tij
dens een speciaal daartoe belegde vergadering op 1 maart.
Volgens een woordvoerster van de provincie staat nog niet
vast of voor een brug of een brug-tunnel gekozen wordt. Een
voorstel hierover kan tegen het eind van 1991 tegemoet ge
zien worden.
DEFENSIE ONTKOMT NIET AAN BEZUINIGINGEN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Lasten
verzwaringen zijn vrijwel
zeker niet te voorkomen
als het kabinet de komen
de weken de zogeheten
tussenbalans gaat opma
ken. Aanvankelijk zag het
er naar uit dat de mini
maal 13,8 miljard gulden
die de overheid nodig
heeft zou worden gevon
den in bezuinigingen. De
diverse ministers lijken
daartoe echter niet in
staat.
Minister Kok van financiën
ziet zich nu genoodzaakt toch
lastenverzwaringen door te
voeren. Het gaat dan om hoge
re belastingen of premies dan-
wel om lagere of minder af
trekposten, zodat de overheid
toch meer geld ontvangt.
Daarnaast komen er hogere
lasten voor de burgers doordat
openbaar vervoer, autorijden
en wonen duurder zullen wor
den. De lagere inkomens zou
den daarvoor echter een gehe
le of gedeeltelijke compensatie
krijgen door een lager belas
tingtarief.
Op voorstel van de ministers
De Vries (sociale zaken) en
Andriessen (economische za
ken) heeft Kok ermeer inge
stemd dat de afgelopen weken
is geprobeerd het benodigde
bedrag alleen door bezuinigin
gen te bereiken. De bedoeling
was zelfs op die manier 16 17
miljard te vinden, zodat er
voor de komende jaren nog
een 'buffer' voor eventuele
nieuwe tekorten is.
Volgens ingewijden heeft
vooral Andriessen zich in de
beraadslagingen nogal weer
barstig opgesteld. Hij heeft wel
steeds benadrukt dat alle mi
nisters moeten bezuinigen,
maar heeft daar zelf weinig
aan willen bijdragen. Ook
voor De Vries is het toch lasti
ger gebleken posten te vinden
waar flink op gekort zou kun
nen worden.
Verkeerde weg
De PvdA-fractie heeft het ka
binet de laatste dagen steeds
voorgehouden dat het op de
verkeerde weg was door al
leen uit te gaan van bezuini
gingen om het begrotingste
kort te verkleinen. Zonder een
lastenverzwaring van vier ék
vijf miljard gulden zal het vol
gens de PvdA nooit lukken
een aanvaardbaar plan te ma
ken. De sociaal-democraten
vinden dat de hogere lasten
vooral moeten worden gedra
gen door de hogere inkomens,
omdat deze inkomensgroepen
relatief veel geprofiteerd zou
den hebben van de belastingo-
peratie-Oort, die vorig jaar is
ingegaan. Nu de belastingin
komsten van het rijk tegenval
len, moeten de rijkeren bloe
den, meent de PvdA.
Het kabinet vergadert vrijdag
weer voor het eerst voltallig
over de tussenbalans. De ver
wachting is dat volgende week
de eerste maatregelen zullen
worden genomen. De afgelo
pen dagen hebben premier
Lubbers en minister Kok met
elkaar nog eens uitgebreid de
problemen rond de tussenba
lans doorgesproken. Beiden
hebben benadrukt de zaken zo
snel mogelijk te willen afhan
delen. Bij diverse leden van de
Tweede Kamer was de indruk
ontstaan dat het kabinet door
de Golfoorlog de tussenbalans
voorlopig niet meer zou willen
behandelen. Lubbers en Kok
is er echter alles aangelegen
royaal voor de Statenverkie
zingen in maart de tussenba
lans te hebben afgerond. Ook
bezuinigingen op Defensie zul
len daarbij horen, ondanks de
Golfoorlog en de ontwikkelin
gen in de Sovjetunie. De visie
op de toekomst van de organi
satie van de Nederlandse
krijgsmacht zal daar niet door
veranderen. De problemen in
de Sovjetunie zijn volgens het
kabinet vooral intern gericht
en betekenen geen werkelijke
militaire dreiging voor het
westen.
GRONINGEN De con
trole-acties die de Infor
matiseringsbank momen
teel houdt onder studen
ten en ex-studenten heeft
geleid tot een stormloop
van studenten op de
steunpunten studiefinan
ciering. De Informatise
ringsbank voert momen
teel controles uit naar de
inkomens van studenten
in 1988 en naar de in
schrijving bij de universi
teiten.
Volgens Robert Giesberts van
de Landelijke Studenten Vak
bond (LSVB) kunnen de
steunpunten de vragen maar
nauwelijks aan. Hij verwijt de
Informatiseringsbank te veel
controle-acties tegelijk uit te
voeren en te weinig rekening
te houden met de onrust die
dit teweeg brengt onder stu
denten.
In Leiden heeft de toeloop van
studenten op het steunpunt
studiefinanciering ertoe geleid
dat ze alleen nog maar kunnen
bellen en langskomen op een
spreekuur. De mogelijkheid
voor een afspraak om wat uit
gebreider over studiefinancie
ringsperikelen te spreken ont
breekt. Studentendekaan An-
dré Smits spreekt van een ver
dubbeling van het aantal stu
denten dat doorgaans langs
komt. Volgens Smits is het
probleem een gevolg van een
te ingewikkelde wet.
Een woordvoerder van het
Bureau Studentendekanen
van de Universiteit van Am
sterdam verklaart dat er enke
le tientallen studenten meer
komen op het steunpunt dan
dat dit normaal het geval is.
Ook in Amsterdam moeten ze
lang op hun beurt wachten.
Overigens stelt deze woord
voerder dat het nieuwe con
tract met het ministerie van
onderwijs 'niet zo slecht' is.
DEN HAAG Nederland is
toegelaten tot het Internatio
nale Wetenschappelijke Comi
té voor Arctisch Onderzoek
IASC (International Arctic
Sience Committee). Dit bete
kent een belangrijke impuls
voor het Nederlands poolon-
derzoek, zo deelde de Neder
landse organisatie voor Weten
schappelijk Onderzoek (NWO)
vanmorgen mee.
In de komende maanden zal
de NWO-stichting Onderzoek
der Zee (SOZ), die het Arc
tisch onderzoek in Nederland
coördineert, bekijken hoe het
wetenschappelijk werk betref
fende de Noordpool verder ge
stalte kan krijgen. Nederland
se wetenschappers zullen het
komende seizoen in ieder ge
val onderzoek doen op de ijs
kap van Groenland. Tevens
zullen zij deelnemen aan een
groot Europees oceanografisch
programma in de Barentsz
Zee.
Evenals het Zuidpoolgebied is
de Noordpool volgens NWO
van grootbelang voor het kli
maatsysteem op aarde. Daar
kunnen ook de effecten van
het menselijk handelen op het
natuurlijk milieu goed nage
gaan worden. Bovendien ont
staat in de poolzeeën het kou
de bodemwater dat een grote
rol speelt in de oceaancircula
tie op de hele wereld.
