Arabieren voelen zich door
het Westen te kort gedaan
Pete, de pientere Pentagon-pratj
Amerika verwerkt psychische bombardementen
GOLFOORLOG£eidóiQowumt woensdag 23 januari 1991 p;Q
Censor Israël haalt
NBC-tv uit de lucht
JERUZALEM Het Amerikaanse tv-station
NBC heeft vanochtend van de Israëlische mili
taire censor opdracht gekregen de uitzendin
gen vanuit Israël te staken naar aanleiding
van berichtgeving over een Iraakse raketaan-
val op Tel Aviv. Yossi Olmert, hoofd van de
regeringsvoorlichtingsdienst, zei voor de Israë
lische radio dat NBC „een detail uitzond waar
van zij wisten dat het niet mocht worden uit
gezonden". Olmert zei dat NBC toestemming
zou krijgen de uitzendingen te hervatten als
het station „oprechte verontschuldigingen aan
biedt en die verontschuldigingen in New York
uitzendt". De Israëlische autoriteiten willen
met de censuur voorkomen dat Irak via
nieuwsberichten informatie ontvangt over het
succes of het mislukken van raketaanvallen.
Israël vraagt VS
financiële hulp
JERUZALEM Israël zal de
Verenigde Staten de komende
vijf jaar de 13 miljard dollar (on
geveer 20 miljard gulden) extra
hulp vragen. Dit heeft de Israëli
sche minister van financiën Yitz
hak Modai gisteren meegedeeld.
Volgens Modai zou Israël ten
minste drie miljard dollar vragen
om tegemoet te komen in de ex
tra militaire kosten door de Golf
oorlog, de schade door Iraakse
raketaanvallen en economische
verliezen. De joodse staat zou de
Verenigde Staten ook vragen om
een hulppakket van 10 miljard
dollar in de vorm van schenkin
gen, kredieten en investeringen.
Huwelijkslijn
MUNCIE Een rechter uit Mun-
cie (Indiana) heeft via de telefoon
een jonge Amerikaanse in het hu
welijk verbonden met haar ver
loofde die gestationeerd is in Sau-
di-Arabië. Kandy Green en John
Lee hadden nog voor Johns ver
trek willen trouwen, maar daar
was geen tijd voor. Trouwen per
telefoon bleek wel mogelijk en een
rechter verklaarde Kandy en John
via de telefoon tot man en vrouw.
De rechter wenste het paar een
lang en gelukkig leven toe vanaf
het moment dat zij weer samen
zouden zijn. Daarna vroeg hij de
getuigen het jonge paar alleen te
laten zodat zij in alle rust nog
twintig minuten met elkaar kon
den praten.
Saddam-clips
in beslag genomen
LYON De Franse politie heeft in Lyon
honderden videoclips en cassettes in be
slag genomen waarop in een lied de
Iraakse leider Saddam Husayn verheer
lijkt wordt. Bij de Algerijn Ouassini Bou-
arfa werden 671 videobanden en 150 cas
settes in beslag genomen. Bouarfa redi
geerde en distribueerde het lied Z'Dam
Ya Sadame (Er op af, Saddam), dat door
een Algerijn gezongen wordt, die op muzi
kale wijze Arabieren oproept de „bas
taards" te bevechten die „hun legers in de
Golf hebben geposteerd om van de olie te
profiteren". In Algerije zouden zo'n
100.000 cassettes met het lied verkocht
zijn. Bouarfa wordt mogelijk beschuldigd
van het aanzetten tot een misdrijf.
Duizenden lijkzakken
Een lijkzak naaien is wel wat- anders dan een leuke blouse maken voor jezelf. Maar tijd (f'
echt bij stil te staan heeft deze vrouw niet. Haar werkgever heeft van de Amerikaanse reg?'
grote opdracht gekregen met spoed 22.000 lijkzakken te produceren voor het geval de Gol
veel meer slachtoffers gaat eisen dan nu nog het geval is.
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON Elke
oorlog heeft zijn helden
en één van de dapperen is
dezer dagen zeker Pete
Williams, de 38-jarige
woordvoerder van het
Pentagon in Washington.
De man die er met zijn
pientere bril, zijn keurige
kapsel en zijn donkere
kostuum uitziet als de bes
te leerling van de klas, is
in een paar dagen tijd een
mondiale beroemdheid
geworden.
Razendsnel en foutloos rea
geert hij tijdens de persconfe
renties in het Pentagon op de
stroom vragen van het
nieuwshongerige perscorps,
dat moeilijk anders kan dari
ontzag hebben voor de wijze
waarop Pete hen dirigeert.
Groot is de frustratie van de
journalisten over de minimale
informatie die het oorlogsmi
nisterie in de Amerikaanse
hoofdstad verschaft. Maar
Pete Williams krijgt van de
nieuwslui die hij moet bedie
nen niettemin het vertrouwen
dat hij in zijn onmogelijke po
sitie het maximale voor hen
doet en dat hij binnen het
Amerikaanse militaire esta-
blishement de advocaat is van
de media.
Pete Williams is vrijgezel en
woont in de Washingtonse
wijk Adams Morgan, een uit
gaansbuurt waar zich yuppy's
en bohémiens hebben genes
teld. Maar zijn wortels liggen
in het Wilde Westen, in de
ruige cowboystaat Wyoming.
Daar, in de hoofdstad Casper,
heeft hij zijn streekgenoot
Dick Cheney, nu Amerikaans
minister van defensie, tien
jaar geleden leren kennen.
Sublieme conditie
Williams dankt zijn smetteloze
uiterlijk na slapeloze nachten
op de sofa in zijn Pentagon-
kantoor aan een sublieme li
chamelijke conditie. Hij is een
taaie fietser, een volleerd tap-
danser en een bergbeklimmer
tegelijk. En hij dankt zijn
waardering van de zijde van
de pers onder meer aan zijn
enorme voornamenkennis, een
in Amerika toch al 'verplichte'
routine, die Pete tot in het on
waarschijnlijke heeft ontwik
keld.
De Pentagon-woordvoerder is
zelf ex-journalist. Na zijn stu
die journalistiek en geschiede
nis aan Stanford Universitiy
in Californië werkte hij elf
jaar lang als tv-verslaggever in
Wyoming en was daar dan ook
een bescheiden lokale be
roemdheid. Cheney, toen voor
Wyoming nog lid van het Huis
van Afgevaardigden in Was
hington, vroeg Williams in
1986 om diens media-voorlich
ter te worden. Pete verhuisde
naar de hoofdstad, waar Che
ney twee jaar geleden minister
van defensie werd en Williams
meenam naar het Pentagon.
In het begin was de nieuwe
woordvoerder van 's wereld
belangrijkste militaire organi
satie een regelrechte ramp. Hij
had binnen het departement
geen toegang tot de hoogste
politieke en militaire beslis
sers, hetgeen tot grote proble
men met 'zijn' journalisten
leidde tijdens Amerika's inval,
in december 1989, in Panama.
„Ik was zelf niet op de hoogte.
Ik kon dus niet voorlichten",
zegt Williams nu. Hij bewaart
slechte herinneringen aan de
toorn van de Pentagon-corres-
pondenten. „Ik heb daj*
van geleerd. Wat ik r
zou ik een jaar geleder
gekund hebben". V
Koele cijfers
Op de huidige Go!3
heeft Williams zich dl
optimaal voorbereid. F
aanloop erheen heeft hF
dekschepen en legerfl
bezocht, wapensystenf*
strategisch jargon besr
en nauwe contacten'
bouwd met de huidige*5
rolspelers generaal
zkopf en voorzitter CcP'
well van de chefs van fj
En hij heeft in wekr
onderhandelingen mei
zijds zijn minister enc
zijds Amerika's hoofdrol
ren en omroepbazen d<
omstreden censuurregf
het Pentagon vastgeleg
„Je moet me geloven,
perken de informatie
redenen van prop
Maar elke mededelin
bijvoorbeeld de doeltrr
heid van een bombar
kan het leven van de
riskeren die voor de
keer op eenzelfde
moet. We mogen Ira
strategisch gevoelige ir
tie aanbieden via de p
wil met de openheid
grens van het mogelijk
maar het gaat om een
militaire operatie die
gang is en moet worde
werkt".
Pete Williams beseft
het in zijn lastige func
heel wat moeilijker ka
gen dan tot dusverr
name als de frontbe
van steeds meer Ameri
slachtoffers melding
maken. „Dat is het moe
van dit vak. Die koele
zoveel vliegtuigen
haald, zoveel vermisten
Sjeik A
Bayouf
mimi hi
Jordan!
vestigd
hij alle I
van zijn
nisatiel
bevolei|
de hele
reld zeil
moordt
te onde
men te(
landen 1
deelnen
aan dei
tegen Ir
FOT
Newyorkers zien
achthonderd
verdachte pakjes
NEW YORK De afge-
lopen week heeft de poli
tie van New York bijna
800 meldingen binnenge
kregen van nerveuze in
woners die verdachte pak
jes hadden gezien.
Pakjes werden onder andere
gecontroleerd bij het Rocke
feller Center, het Empire
State Building en in de me
tro. Geen enkel pakje bleek
een bom te bevatten, zo
meldde de politie. De mel
dingen komen binnen bij het
Commando en Controle Cen
trum op het hoofdkwartier
van de politie. Dat centrum
werd speciaal ingericht om
noodmaatregelen te nemen
in geval van een terroristi
sche aanslag. Normaal ge
sproken heeft New York te
maken met 13 bommeldin
gen per dag.
SUSKE EN WISKE
AMMAN „In de wes
terse media is er een dui
delijke neiging om partij
dig en gemanipuleerd
nieuws te brengen over de
Golf. De objectiviteit is
moeilijk te handhaven, als
het westen het als een
heilige plicht voelt om te
liegen en de feiten te ver
draaien. Niettemin zullen
wij Arabieren alles
moeten doen om de waar
heid aan het licht te bren
gen".
Met deze gedragen toon pro
beerde de Engelstalige Jordan
Times gisteren in een hoofdar
tikel de westerse media ervan
te beschuldigen hondstrouw
achter Bush en zijn geallieer
den aan te lopen.
De Jordan Times is zeker niet
de slechtste krant van het
Midden-Oosten. Hij wordt pro
fessioneel in elkaar gezet door
een kleine, maar toegewijde en
hardwerkende staf. In het al
gemeen mijdt de krant de
vlammende retoriek en de
eindeloze woord verliefdheid,
die zo vaak de kolommen van
Arabische kranten ontsiert.
Maar nu is er toch sprake van
een ernstige beschuldiging: de
westerse pers is partijdig en
anti-Arabisch.
Als argument geeft de anonie
me commentator dat het Wes
ten niets meldt over de „tallo
ze burgerslachtoffers tijdens
de bombardementen op Irak"
Dat zou dan de waarheid
moeten zijn, die de Arabische
media zouden moeten bren
gen.
Het is bijna naïef. Want als er
massaal slachtoffers onder
burgers zouden zijn gevallen,
was Saddam Husayn de eerste
geweest om het breed in de
media uit te meten. Maar het
tekent de sfeer, die ook op
straat te beluisteren valt: als er
een bericht uit het Westen
komt, is het per definitie Ame
rikaanse propaganda en dus
Saudische vrachtwagenchauffeurs melden zich bij een Amerikaanse controlepost.
FOTO: EPA
niet waar. Als er geen bericht
uit het Westen komt, proberen
de Amerikanen dus iets dood
te zwijgen.
Triomfantelijk
'Hoofdschuldige' aan deze situ
atie is het alom geroemde
Amerikaanse tv-station CNN.
Toegegeven, een verslaggever
die terwijl de camera's al
snorren eerst omstandig
een gasmasker opzet, om ver
volgens iets in de microfoon te
neuzelen, is geen sieraad voor
de journalistiek in het alge
meen. Dat soort scènes riekt
wel erg naar ophitsing en een
idee van oorlog als show.
Maar de werkelijke schade
voor CNN is ontstaan tijdens
de eerste 24 uur van de oorlog.
De toonzetting van het station
was onmiskenbaar zo triom
fantelijk, dat de Arabieren
steeds meer geloofden met een
ordinaire propagandazender
van doen te hebben. In een
land als Jordanië, waar ge
drukte media bij lange na niet
zo belangrijk zijn als radio en
televisie, heeft dat grote gevol
gen. Hoewel iedereen kijkt
naar CNN, en luistert naar de
veel ingetogener BBC, wil ie
dereen toch maar het liefste
geloven dat het gaat om propa
ganda.
Zeker als het gaat om berich
ten die ten nadele van Irak
zijn. Dat moet per definitie
wel progaganda zijn, dus
wordt het zoveel mogelijk
weggestopt. Sterker nog, in de
drang om 'evenwicht' en een
'Arabische stem' te laten ho
ren, gaat men op zoek naar ie
der klein berichtje dat Bagh
dad in een gunstig daglicht
stelt. En dan is het veelbezon-
gen evenwicht niet meer dan
makkelijk door te prikken te-
genpropaganda.
Vragen
Wat dat betreft is het vooral
met de Jordaanse televisie
huilen met de pet op. Afgelo
pen zaterdag, na de tweede
raketaanval op Israël, meldde
de televisie opgewekt dat het
Israëlische ministerie van de
fensie in Jeruzalem was ge
troffen. Vreugde hier in Am
man in menig Palestijns huis
gezin. Maar de redactie van
het tv-journaal had blijkbaar
vergeten zichzelf enkele es
sentiële journalistieke vragen
te stellen. Waarom beschiet
Saddam Jeruzalem, na Mekka
en Medina de heiligste stad
van de islam? Hoe komt het,
dat zijn Scuds plotseling wèl
ragfijn een doel kunnen tref
fen? En vooral: waar precies
in Jeruzalem ligt het ministe
rie van defensie? Dat laatste
alleen al had de zaak kunnen
oplossen en een onjuist bericht
kunnen voorkomen: het enige
Israëlische ministerie dat niet
in Jeruzalem ligt is dat van
defensie. Het ligt in Tel Aviv-,
Zo gaat het maar door. Het ge
rucht dat de 'Egyptische ver
rader' Hosni Mubarak zou zijn
vermoord, wordt hier met een
stalen gezicht twee etmalen
lang als hard nieuws gepresen
teerd. De geslaagde spoedaan-
val op de Saudische hoofdstad
Riyad werd breed uitgemeten.
Dat het ging om resten van
een neerdalende Patriotraket,
die de Scuds net succesvol had
vernietigd, moet het Jordaanse
publiek nu nog vernemen.
Ironische genoeg waren de
beelden vanuit Riyad afkom
stig van het vermaledijde
CNN. Zodra het in de Arabi
sche propaganda-kraam te pas
komt, is dit verketterde station
weer ineens 'een betrouwbare
bron'.
Zoals ook gisteren weer bleek,
toen CNN een hoge Ameri
kaanse ex-militair, die in Viet
nam furore had gemaakt, in
terviewde. De hele dag lang
werd het herhaald. Niet onlo
gisch: deze Amerikaan hekel
de zelfcensuur en persbreidel
bij de Amerikaanse media. Het
gaf enig 'evenwicht'. Met veel
dank aan CNN.
ROGIER SLOP
rie. Maar het Pentagon doet
zijn best om hun emoties te
'controleren' voor ze het grote
publiek bereiken. In New Jer
sey stelde de marine gisteren
twee wachten op voor de deur
van de familie Zaun, waarvan
de zoon, luitenant Jeffrey
Zaun, als een van de zwaarst
toegetakelde Amerikanen op
de Iraakse tv was verschenen.
Mary Hunter, vrouw van
krijgsgevangene Guy Hunter,
gaf in de luchtmachtbasis
Pendleton in Californië een
'officiële verklaring' uit waar
in ze zei opgelucht te zijn dat
haar man althans in leven is.
Cindy Acree, echtgenote van
Clifford Acree, verklaarde:
„Wat mij kracht geeft is dat
Cliff zijn land is toegewijd en
dat ik weet dat hij zal overle
ven". Het zijn reacties die niet
door de Amerikaanse militaire
autoriteiten zijn gedicteerd,
maar die het resultaat zijn van
de maandenlange 'zelftraining'
die met name de vrouwen van
Amerikaanse Golfmilitairen
elkaar in de ondersteunings
groepen hebben gegeven.
Hoewel Amerika gisteren hard
probeerde de psychische last
van de oorlog te verwerken, is
het vooral de vraag of het land
mentaal en politiek de ref
lexen kan blijven kanaliseren
indien de strijd in het Midden-
Oosten nog lang voortgaat en
de beelden nog gruwelijker
worden.
Gisteren nog leek het erop als
of Saddam Husayns psychi
sche bombardement van het
Amerikaanse gemoed resul
teerde in meer nationale vast
beradenheid in de VS om de
vijand te verslaan. Maar tege
lijk trok dat bombardement
treffende vergelijkingen met
de oorlog in Vietnam, toen de
ellende zo onverdraaglijk de
huiskamers binnenkwam dat
Amerika's nationale en dus
politieke en militaire wil ten
slotte brak.
Het idee van een staakt het
vuren, nu nog nauwelijks
hoorbaar in de VS, lijkt zeer
snel te kunnen ontwaken in
een Amerikaanse samenleving
die anders dan de Iraakse
niet rechtstreeks wordt
aangevallen, maar op afstand
met een vervaarlijk geestelijk
wapen wordt bestookt.
Overleven
Voor de directe gezinsgenoten
van de door Irak 'tentoonge
stelde' krijgsgevangenen is
zulks natuurlijk schone theo-
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
WASHINGTON De
psychologie van de Golf
oorlog voltrekt zich
razendsnel. Amerika zal
zelden zo slecht geslapen
hebben als in de nacht
van maandag op gisteren,
toen de moeilijk te ver
dragen beelden van de
mishandelde Amerikaanse
krijgsgevangenen in Irak
een avond lang als een
waar media-bombarde-
ment op de ziel van 250
miljoen Amerikanen had
den ingewerkt.
Maar in de loop van gisteren
leek de Amerikaanse natie
zichzelf al weer in de greep te
krijgen. De tv-beelden van de
'POW's' (Prisoners of War)
wisten in hun eindeloze her
halingen de gevoeligste plek
ken van het gemoed eerder te
verdoven dan nog te pijnigen.
Op lokale televisie- en radio
stations, evenals in scholen en
bedrijven, kwam het dichte
netwerk van Amerikaanse
zielkundigen in actie om kin
deren en volwassen te begelei
den naar een optimale psycho
logische verwerking van de
schok.
Het Vietnam-trauma is echter
weer actueel en de vraag of
Iraaks 'spot met de Geneefse
conferentie' Amerika's oor
logsmotivatie zal versterken
dan wel juist verzwakken,
krijgt mogelijk ten antwoord
dat beide effecten tegelijk zul
len optreden en dat het land
ten prooi valt aan polarisatie.
De emotionele kwetsbaarheid
van de Amerikaanse samenle
ving voor de gebeurtenissen in
de Golfoorlog verklaart zich
onder meer uit het simpele cij
fer dat bijna een half miljoen
Amerikanen die oorlog con
creet aan het vechten zijn. Als
Nederlands betrokkenheid
verhoudingsgewijs even groot
was, dan lagen er nu 30.000
landgenoten in de voorste ge-
DE MYSTERIEUZE MIJN
lederen tegenover de Iraakse
krijgsmacht.
Sterk
De mogelijkheid bijvoorbeeld
dat de oorlog lang gaat duren
en veel slachtoffers zal eisen,
is voor Amerikaanse manlijke
teenagers inmiddels een per
soonlijk zeer bedreigend per
spectief. „Ik heb gehoord dat
we misschien niet genoeg heb
ben aan ons vrijwilligersleger.
Als er daar veel gaan sneuve
len, gaan ze dienstplicht instel
len en komen ze me halen",
zegt in Washington de 17-jari-
ge David Chase, die grote
slaapproblemen heeft.
Het meest ontvankelijk voor
psychische overbelasting zijn
de honderdduizenden kleinere
Amerikaanse kinderen die een
vader of moeder of een andere
persoonlijk goede bekende in
het Golfgebied hebben. „Het is
onmogelijk hen af te sluiten
van de televisie. De oorlog
komt rechtstreeks met het ge
luid van luchtalarm en bom
bardementen en nu met de
beelden van gemartelde ge
vangenen de huiskamers in.
Dat is voor kinderen van mili
tairen volslagen onhanteer
baar. We zien stress, paniek en
verwilderde reacties optreden.
De televisie is voor het thuis
front een gruwelijke toevoe
ging aan de oorlogsellende",
aldus dr. Jerry Sewell, die op
een luchtmachtbasis in Florida
deel uitmaakt van het 'Family
Support Center'.
Geestelijk sterk
Haar devies is, evenals dat van
de meeste psychiaters in dienst
van de krijgmacht, dat het de
plicht van de volwassenen is
om met de kinderen op opti
mistische toon en in uitleggen
de zin over de oorlog te pra
ten. „We willende kinderen
geestelijk sterk maken. Ze
moeten het vertrouwen krij
gen dat alles goed zal komen,
omdat hun vader of moeder
daarginds de best mogelijke
opleiding heeft".
