O
Moderne Nebukadnezar brengt
het oude Babylon in gevaar
Koning Husayn:
kameleon van
Midden-Oosten
Duitsland verhoogt
financiële bijdrage
GOLFOORLOG
£ekbc@oma/nt
4 >nt
Irak meldt nieuwe krijgsgevangenen
De Iraakse televisie toont de gevangen Amerikaanse piloot
Jefferey Zaun, die - zwaar gekneusd en zonder overtuiging -
de Amerikaanse aanvallen veroordeelt. foto: ap
RIYAD/BAGHDAD Terwijl Irak en
de Verenigde Staten elkaar over en
weer ervan beschuldigen de rechten
van krijgsgevangenen te schenden,
heeft Baghdad gemeld dat het opnieuw
geallieerde piloten gevangen heeft ge-
„Een aantal piloten van verschillende
nationaliteiten is gevangen genomen, en
we hebben de lijken gevonden van an
dere piloten", aldus de Iraakse legerlei
ding in haar „communiqué nummer
13".
De Iraakse ambassadeur in Parijs, Ab
dul Razzak al-Hashimi, ontkende giste
ren dat Irak gevangenen van het bond
genootschap als menselijk schild wil
plaatsen bij strategisch belangrijke doe
len in het land. De bondgenoten hadden
eerder op de dag woedend gereageerd
op dit door Radio Baghdad gemelde
voornemen en het als een schending
van de Geneefse Conventie over krijgs
gevangenen afgewezen. President Bush
van Amerika en zijn defensieminister
Dick Cheney zeiden dat de geallieerde
bombardementen onverminderd zullen
worden voortgezet.
Baghdad zond gisteren op de televisie
'interviews' uit met piloten: drie Ameri
kanen, twee Britten een Italiaan en een
Kuwayti. De Amerikanen zagen er mis
handeld en gekneusd uit. Zij veroor
deelden weifelend de Amerikaanse aan
vallen op Irak. Ook een gevangen geno
men Kuwaytse piloot veroordeelde de
bombardementen op zijn eigen land.
Ook piloot Bush wel
eens neergehaald
WASHINGTON De Amerikaanse president,
George Bush, weet uit eigen ervaring wat het is
om als piloot uit de lucht te worden gehaald.
Toen zijn vliegtuig tijdens de Tweede Wereldoor
log werd neergeschoten, ontsnapte hij ternauwer
nood aan gevangenneming door de Japanners.
Bush, een vroegere piloot bij de marine, werd op
2 september 1944 tijdens een bombardements-
vlucht neergeschoten. Doordat een Amerikaanse
onderzeeër iets sneller ter plaatse was dan een
Japanse patrouilleboot ontsnapte Bush op het
nippertje aan Japanse gevangenschap. Zijn twee
bemanningsleden overleefden de missie niet. Het
was de tweede keer dat Bush uit zee werd gered.
Toen Bush piloot werd, was hij de jongste vliege
nier van de marine. Hij maakte 58 vluchten van
af vliegdekschepen in de Stille Oceaan en kreeg
een onderscheiding voor dapperheid.
Cheney: Irak
heeft nog
honderden
Scud-raketten
WASHINGTON De
Amerikaanse minister van
defensie, Dick Cheney,
heeft gisteren gezegd dat
ondanks de goede resulta
ten van de luchtaanvallen
de Iraakse leider Saddam
Husayn nog steeds de be
schikking heeft over hon
derden Scud-raketten.
Cheney verklaarde voor de ca
mera's van de Amerikaanse
nieuwszender CNN dat Irak
„misschien wel de vierde mili
taire mogendheid ter wereld
is". „Het land heeft de laatste
tien jaar 50 miljard dollar (85
miljard gulden) uitgegeven
aan bewapening", aldus Che
ney. raketten te lanceren. Ze
hebben er honderden. „De
Amerikaanse minister van de
fensie, Dick Cheney, zei dat de
oorlog mogelijk maanden kan
duren.
Generaal-majoor Burton
Moore van de Amerikaanse
luchtmacht verklaarde in Riy
ad dat de internationale strijd
macht „nog niet in de buurt
komt van de volledige vernie
tiging van de lanceermogelijk-
heden van Irak, Maar de de
resultaten geven aan dat we
goed op weg zijn in ons stre
ven Irak uit Kuwayt te ver
drijven", besloot Moore.
Radio Baghdad zei gisteren
echter dat „Irak onder zijn
historische leider Saddam Hu
sayn de eerste ronde in de oor
log heeft gewonnen". „De
Vietnam-oorlog is een pick
nick vergeleken met wat de
Verenigde Staten in deze oor
log nog te wachten staat", zo
verklaarde de Iraakse ambas
sadeur in Tokyo. Hij sloot uit
drukkelijk niet uit dat er in de
toekomst chemische wapens
zullen worden ingezet.
Libië en Marokko
waarschuwen Turkije
TRIPOLI Libië en Marok
ko hebben Turkije gewaar
schuwd niet rechtstreeks be
trokken te raken bij de oorlog
tegen Irak. Volgens het Libi
sche persbureau JANA werd
de Turkse ambassadeur in Tri
poli gisteren bij het ministerie
van buitenlandse zaken ontbo
den, waar hem werd verteld
dat de Turkse betrekkingen
met de Arabische landen „ern
stig geschaad" kunnen worden
als Turkije bij de oorlog be
trokken raakt. Dat zou ertoe
kunnen leiden dat de oorlog
wordt uitgebreid tot de zuide
lijke grenzen van de Sovjetu
nie, waardoor andere landen
bij de confrontatie betrokken
kunnen raken, aldus JANA.
Bomaanslag op
NAVO-kantoor
in Turkije
ISTANBUL Bij een onder-
houdscentrum van de NAVO
in Istanbul zijn gisteravond
enkele bommen ontploft, na
dat gewapende mannen een
bewaker hadden overmees
terd. Er ontstond aanzienlijke
materiële schade. De verant
woordelijkheid voor de aan
slag is opgeëist door een anti-
regeringsgezinde communisti
sche organisatie. Gespeculeerd
werd dat de aanslag verband
houdt met de rol van NAVO-
lid Turkije in de Golfcrisis.
BAGHDAD De afgelo
pen tien jaar heeft Sad
dam Husayn zich gedra
gen als een moderne Ne
bukadnezar. Hij heeft het
oude Babyion opnieuw
opgebouwd ter meerdere
glorie van zichzelf, waar
bij hij in navolging van de
oude koningen elke bak
steen liet- voorzien van
zijn naam en de jaren van
zijn heerschappij.
Zijn Kuwaytse avontuur en de
enorme geallieerde respons
daarop betekenen echter een
ijselijk gevaar voor zowel Ba
byion als de steden die al oud
waren toen Babyion werd ge
sticht. Ur der Chaldeeën, de
vermeende geboorteplaats van
Abraham en een van de oud
ste steden ter wereld, ligt aan
de Eufraat in de buurt van de
belangrijke Al Nasirayah
luchtbasis, tevens een groot
militair commandocentrum.
De noordelijke concentratie
van Saddams elitetroepen, de
Republikeinse Garde, zou zich
ten zuiden van Ur bevinden,
langs de Eufraat en de Shatt
al-Arab, de riviermond die de
Eufraat deelt met de Tigris.
Gelukkig, van een archeolo
gisch standpunt bezien, is dit
gebied een relatief recente af
zetting (vanaf 5000 v.C.) van
de tweelingrivieren en zijn er
weinig belangrijke historische
plaatsen.
Twee andere oude steden, Eri-
du en al-Ubaid - de laatste is
ouder dan het schrift zodat de
oude naam onbekend is - lig
gen dicht bij Ur, terwijl even
stroomopwaarts een aantal
van de grootste steden van het
oude Mesopotamië ligt: Uruk,
Larsa, Lagash en de heilige
stad Nippur die al in de vroeg
ste kronieken voorkomt.
Vormeloze hopen
Gilgamesh, de legendarische
koning van Uruk, is de hoofd
persoon van een van de om
vangrijkste en belangrijkste li
teraire scheppingen van het
oude Mesopotamië, het Gilga-
mesh-epos. Hij beval zelf „de
muren van Uruk te bouwen,
de muren van het heilige Ean-
na, verblijfplaats van de godin
Ishtar, onbezoedeld heilig
dom" met gebakken stenen die
de eeuwen zouden overleven.
Het Gligamesh-epos werd ge
vonden op kleitabletten in de
bibliotheek van Assurbanipal,
koning van Assyrië, het rijk
dat het Mesopotamische impe
rium opvolgde met als cen
trum centraal en noordelijk
Irak. Een aantal van de grote
Assyrische steden, waaronder
Nineveh en Nimrud (het oude
Kalhu), ligt in de nabije omge
ving van Mosul, het belang
rijkste industriële en militaire
centrum van Noord-Irak. Er
bevinden zich daar, langs de
Tigris, ten minste drie lucht
machtbases en twee grote wa
penfaciliteiten. Iraks noorde
lijke commandocentrum te
Kirkuk ligt bij het oude Ar-
raphka.
Andere beroemde archeologi
sche plaatsen, waaronder
Khorsabad, Teil al-Rimah en
Tepe Gawra, liggen ten noor
den van Mosul. Veel van deze
oude steden zijn vandaag de
dag nog slechts grote, vorme
loze hopen. De schade die de
moderne explosieven kunnen
aanrichten moet echter niet
worden onderschat.
W apenf abrieken
Baghdad zelf is een overwe
gend moderne stad, hoewel in
de Oude Stad waar zich het
ministerie van financiën en
het internationale communica
tiecentrum bevinden, ook een
Abbasidisch paleis uit de eer
ste dagen van de islamitische
beschaving in Mesopotamië te
vinden is. Belangrijker en
even kwetsbaar is Samarra, de
hoofdstad van het Abbasidi-
sche Kalifaat van 836-92 v.C.
die zich 42 kilometer uitstrekt
langs de oevers van de Tigris
ten noorden van Baghdad.
In Samarra zijn voorbeelden
te zien van de verfijndste
vroeg-islamitische architec
tuur in Azië, waaronder de
Grote Moskee van al-Muta-
wakkil, gebouwd in 849-850 en
beroemd om haar spiraalvor
mige minaret; het enorme
Qasr al-Jafari paleis van de
zelfde kalief, met een lengte
van meer dan duizend meter;
en de Qubbat al-Sulaibiyyavan
862-863, het oudste bekende is
lamitische monumentale mau
soleum. Ongelukkigerwijs is
Samarra ook de locatie van
een van Saddams grootste wa
penfabrieken.
Een van Iraks kwetsbaarste
monumenten is het beroemde
Sassanidische bakstenen ge
welf te Ctesiphon, gebouwd in
550 v.C. als de grote hal van
een paleis aan de rivier even
ten zuiden van Baghdad. Het
hoge gewelf is op vloerniveau
25 meter breed en een zeld
zaam voorbeeld van de bouw
kunde van de oudheid.
Een van de twee gevels van
het gewelf is enkele tientallen
jaren geleden ingestort. De an
dere gevel en de grote hal zelf
worden nu direct bedreigd
door de aanvallen op de ver
scheidene luchtbases en muni
tiefabrieken in het gebied.
Voorpost
In Kuwayt zijn ook belangrij
ke archeologische plaatsen in
gevaar, waarvan de belang
rijkste waarschijnlijk het
eiland Falaika is. Falaika ligt
vlak bij Kuwayt-Stad en was
vanaf 3000 v.C. een van de be
langrijkste handelsplaatsen.
Het verbond de steden van
Mesopotamië met de kooplui
van Dilmun (nu Bahrayn) en
nog verder met de Indusbe-
schaving in wat nu Pakistan
is.
De ruïnes op Falaika, waaron
der een ongewone tempel, zou
den in gevaar komen wanneer
het eiland gebruikt zou wor
den als een voorpost voor een
marine-aanval op Kuwayt. Er
zijn onlangs voorstellen ge
weest in die richting.
Misschien zou Saddam Husayn
moeten denken aan wat de
profeet Daniël vertelde over
Nebukadnezar: „Sprak de ko
ning, en zeide: Is dit niet het
grootse Babel, dat ik gebouwd
heb tot een huis des koning
rijks, door de sterkte mijner
macht, en ter eere mijner
heerlijkheid! Dit woord nog
zijnde in des konings mond,
viel er eene stem uit den he
mel: U, o koning Nebukadne
zar, wordt gezegd: Het koning
rijk is van u gegaan" (Daniël
IV: 30-31).
NORMAN HAMMOND
(c) The Times
BONN Bondskanselier Helmut Kohl heeft gisteren aange
kondigd dat de Duitse financiële bijdrage aan de militaire
operatie van de geallieerden in de Golf zal worden verhoogd.
Kohl zei ook dat na de Golfoorlog een vredesregeling moet
worden gezocht voor het gehele Midden-Oosten en dat het
Westen het gebied financiële steun moet gaan verlenen, ver
gelijkbaar met de Marshall-hulp.
De Duitse generaal b.d. Manfred Opel waarschuwde gisteren
dat Turkije en de Verenigde Staten niet de gehele NAVO in
een oorlog moeten meeslepen. Deze visie wordt kennelijk ge
deeld door FDP-leider Otto Lambsdorff en Bernd Wilz, de
fensiewoordvoerder van Kohls CDU. De NAVO raakt vol
gens hen alleen bij de Golfoorlog betrokken indien Irak
grondtroepen over de grens met Turkije zendt en niet als er
'slechts' enkele Iraakse raketten landen in Turkije.
SUSKE EN WISKE
DE MYSTERIEUZE MIJN
(c) Standaard Ultgeverl|/Wav
Echte Scud
Dit is het wrak van een echte Scud-raket die vanochtend vroeg in Saudi-Arabië landde. Irak ge
bruikt echter ook nep-raketten, mogelijk van triplex, om het geallieerde luchtoffensief tegen de
Scuds te dwarsbomen. foto: afp
EG wil banden met
Arabische wereld aanhalen
STRAATSBURG De Euro
pese Gemeenschap ziet op tal
van terreinen een actievere
rol voor zichzelf yeggelegd in
het Midden-Oosten zo gauw
als de Golfoorlog achter de rug
is. Dit hebben de Luxemburg
se minister van buitenlandse
zaken, Jacques Poos, en EG-
commissaris Abel Matutes gis
teren gezegd tijdens een debat
in het Europees Parlement.
Poos pleitte ervoor de banden
met de Arabische landen maar
ook die met Israël, Iran en
Turkije aan te halen. Ook met
Irak wil de EG nauwer sa
menwerken, als het zich een
maal heeft teruggetrokken uit
Kuwayt, aldus Poos, die de
oorlog met zoveel woorden als
een onvermijdelijk maar nood
zakelijk kwaad beschreef.
Poos was daarom ook van me
ning dat de Gemeenschap zich
moet inzetten voor een regio
naal veiligheidssysteem, tegen
verspreiding van massavernie
tigingswapens en voor een
eerlijke verdeling van de wel
vaart omdat de confrontatie en
haat, aldus Poos, plaats moet
maken voor dialoog en onder
handelingen.
Veel buitenlanders
ontvluchten Sudan
KHARTUM Personeel van
buitenlandse hulporganisaties
en ambassades in de Sudanese
hoofdstad Khartum hebben
het land massal verlaten uit
vrees voor terroristische aan
slagen. Hierdoor komt de toch
al niet vlekkeloos verlopende
voedselhulp verder in gevaar.
De Sudanese militaire leider
Omar Hassan el-Bashir heeft
in het Golfconflict de zijde ge
kozen van Irak. Zaterdag
werd nog door honderdduizen
den Sudanezen in Khartum
gedemonstreerd tegen de Ver-,
enigde Staten en Egypte.
AMMAN Iedereen in
de Al Aksa-moskee in Je
ruzalem kan je de pilaar
met de kogelgaten nog
aanwijzen. Het zijn stille
getuigen van de moord op
de Jordaanse koning Ab
dullah op 20 juli 1951;
Oost-Jeruzalem was toen
nog Jordaans grondge
bied.
Aan de hand van zijn grootva
der Abdullah was de 16-jarige
Husayn de moskee binnenge
treden. Volgens het echt mooie
verhaal trof de moordenaar
ook hem, maar ketste de kogel
af op een van zijn vele ridder
orden. De nooit helemaal op
gehelderde moord heeft Hu
sayn op jeugdige leeftijd al ge
leerd hoe onvoorstelbaar en
gewelddadig de politiek in het
Midden-Oosten kan zijn. Hij is
er bij uitstek op uit om via een
omzichtig spel van pappen en
nathouden het beste los te peu
teren voor zijn land en zijn
Hasjemitische troon. Niet, zo
als zijn grootvader Abdullah,
door te veel als een krachtfi
guur op de voorgrond te tre
den, maar juist door uitgeba
lanceerd, via stille diplomatie,
in te spelen op de heersende
gevoelens in deze explosieve
regio. Koning Husayn is de
grote evenwichtskunstenaar.
In het geheim sprak hij per
soonlijk met de Israëliër Si
mon Peres (die hij wel mocht),
in het openbaar omarmde hij
veelvuldig PLO-leider Yasser
Arafat (die hij haat).
Fakkeldrager
Al in 1953 besteeg hij de Hasje
mitische troon; zijn vader Ta-
lal werd na een korte regeer
periode wegens psychische
problemen niet in staat geacht
het land te leiden. Husayn
wist vanaf dat moment ook
dat hij de laatste fakkeldrager
was van een roemrijke dynas
tie. Het Hasjemitische geslacht,
rechtstreeks afstammend van
de profeet en heerser over
Mekka en Medina, had in de
jaren '20 al dat stamland verlo
ren aan het opkomende Saudi-
Arabië. Een door de Britten
opgezette poging om in Irak
een Hasjemitische troon te
vestigen, smoorde in bloedige
revoluties. Alleen in het nieti
ge Jordanië kon het geslacht
tot op de dag van vandaag zijn
positie handhaven.
Ga er maar aanstaan: je neemt
als 18-jarige het roer over van
een land waarin de meerder
heid van de bevolking bestaat
uit gefrustreerde Palestijnse
vluchtelingen. Geen olie, nau
welijks grondstoffen, geen en
kele economische basis. Met
Israël in het westen, Syrië in
het noorden en Irak in het
oosten; allemaal geharnaste
hoofdrolspelers in het Midden-
Oostenconflict.
Twee keer in zijn lange re
geerperiode heeft koning Hu
sayn zijn tanden laten zien,
eenmaal uit overmoed en een
maal uit noodzaak. De eerste
keer was toen hij deelnam aan
de oorlog in 1967: het kostte
hem in zes dagen tijd Oost-Je
ruzalem en de Westoever van
de Jordaan. De tweede keer
kwam in 1970, toen het ging
om puur overleven. De PLO
was zo'n staat-in-de-staat ge
worden dat Husayns troon di
rect werd bedreigd. Tijdens
wat later Zwarte September
zou gaan heten, hield het door
Bedoeïnen beheerste uiterst
loyale leger zo vreselijk huis
in de Palestijnse kampen, dat
menig oudere hier in Amman
nog steeds de rillingen over de
rug lopen. De Bedoeïnen be
schouwen zich als de échte
Jordaniërs, trouw aan de Has-
jemieten.
Ondanks deze geweldd
uitbarstingen en de bej
ogen van de buren, slaag
koning erin iets aparts
bouwen. Zijn land is,
schijnlijk samen met E|
politiek het meest lil
land in het Midden-Oosti
onze ogen mogen er nog
wat schoonheidsfoutjes
kleven, maar hier kun j<
minste nog zeggen w
denkt zonder direct in h
chot te belanden.
Veel geld is ook gestok
economische projecten e
verbeteren van de infra-!
tuur. Hoewel de bovenl
luid roept vooral Arabi
zijn, probeert men zoveeH
gelijk de Britten te imifl
In wezen heeft de koninH
door en door westers lar
Arabische grondslag ge
pen. Alleen is hij er noj
in geslaagd het land e«
zonde economische basis
ven. Jordanië heeft te
van zichzelf, en moet het
al hebben van zijn tr«
functie. De oorlog' tussei
en Irak zorgde wat dat l
voor een schijnwelvaar
Jordaanse havenstad i
was toen in wezen de
haven van Irak, en elkl
daverden duizenden gan
trucks vanuit Aqaba do<
eindeloze woestijn naar 1
dad'. De Jordaniërs raakte
aan gewend dank zij dez
vensader op te grote voet I
ven. Toen de oorlog v<
was, kwam de bittere
Drastische bezuinigingsn
regelen moesten het lam
redden. Dat was vooral 11<
het zere been van de gevi s
de families, van wie veel
teloze neefjes in nietszegg
ambtelijke baantjes z
Maar ook bij de verpauj
massa's kwam de klap
aan.
Tweesporen - beleid
Net op zo'n moment kom
huidige Golfcrisis. En
toont de kameleon-koning
toch weer op zijn best.
weet hoezeer de stemming
der de bevolking pro-Sad
is; dus verdedigt hij de st
punten van Baghdad te
over het Westen, met op
harde argumenten. Hij is
ter tegelijkertijd zo slim
niet met huid en haar
Saddam te verkopen. Zijn
leid zet hij haarfijn uit op t
sporen. Zijn totaal verwest
broer, kroonprins Hassan,
de benarde Jordaanse po
verdedigen in het We
Aan de andere kant is er
uitlaatklep voor de gedacl
onder het volk: dat is het
lement, dat met hoogdravi
weinig praktische verkla
gen aan een groot deel vai
heersende frustraties tegei
komt. En uiteindelijk mo
seert Husayn zijn leger
grotendeels langs de Jord
maar houdt hij even zo
zijn staalharde Bedoeïnen
ter de hand in en om de P
stijnse kampen. Eén Zw
September is genoeg, ha
Palestijnen nu niet, zoal
1970, zwaarbewapende
goedgeorganiseerde eenhl
vormen. Voorkomen is 1
dan genezen.
De Palestijnen noemen koi
Husayn een slappeling,
Amerikanen vinden hem
verrader. Israël zegt dat
een onbetrouwbare gespri
partner is, Irak hekelt
weifelachtigheid.
De kleine heerser in het
mense paleis in Amman
het allemaal maar rustig d
zich heen komen, hij heeft
ander, groter doel: tenslot
hij de hoeder en de erfl<
van de enig overgebleven B
jemitische troon in het B
den-Oosten.
ROGIER SU
DINSDAG 22 JANUARI 1991 PA(
rti
K
Koning Husayn van Jordanië is de laatste fakkeldrager v P
roemrijke Hasjemitische geslacht, rechtstreeks afstammenet
de profeet en heerser over Mekka en Medina. foiI
J de:
