ederlandse fregatten
inden al veertig mijnen
Solidariteit met Israël
lijkt groot in Nederland
Informatienummer VNO
mondjesmaat gedraaid
if
Expositie bij Defensie over
tand van zaken Golfoorlog
ZjjQORLÓG
EeidócSomant
DINSDAG 22 JANUARI 1991 PAGINA 3
DEN HAAG De speciale te- verzekeringen en beveiliging
lefoonlijn die het Verbond van dan nó het uitbreken van de
Nederlandse Ondernemingen oorlog. Volgens een woord-
(VNO) heeft geopend, waarop voerder kwam dat door de
bedrijven informatie kunnen veel onduidelijker en vooral
krijgen over de Golfoorlog, is onzekerder situatie van dat
de afgelopen dagen niet meer moment. Op het ministerie
dan enkele tientallen malen van Economische Zaken, dat
per dag gedraaid. Vóór vorige eveneens een nummer voor
week donderdag, toen het spe- het bedrijfsleven heeft geo-
ciale nummer nog niet in be- pend, was volgens een woord-
drijf was, kreeg de werkge- voerder gisteren sprake van
versorganisatie meer vragen te een terugkeer naar de normale
verwerken over transport, gang van zaken.
Politie Rotterdam surveilleert meer
ROTTERDAM De Rotterdamse politie heeft de veiligheids
maatregelen in verband met de mogelijkheid van terroristische
aaanslagen verscherpt. Dit naar aanleiding van de oproep die
zondag op Radio Baghdad werd gedaan om aanslagen te plegen
in de landen van de geallieerden. Daarbij werd Nederland met
name genoemd als doelwit. Vooral de Botlek en de Europoort
met zijn (petro)chemische installaties en uitgestrekte haventer
reinen heeft de speciale aandacht van de Rotterdamse politie.
Hoewel de politie inhoudelijk niet op de maatregelen ingaat, wil
een woordvoerder wel kwijt dat die voornamelijk bestaan uit
een intensievere surveillance.
Duphar kan vraag naar anti-gif goed aan
AMSTERDAM De farmaceutische fabriek Duphar met
vestigingen in onder andere Weesp en Amsterdam kan
ondanks de Golfoorlog de vraag naar injectiespuiten en ta
bletten met anti-gif voor zenuwgas goed aan. Dat heeft
woordvoerder M. Hinfelaar meegedeeld. Reeds in augustus
kreeg de fabriek met name veel vragen van diverse landen,
waaronder de VS, over leverantietermijnen, „maar eigenlijk
werden ook al direct concrete orders geplaatst en dat gaat tot
nu toe gewoon door". Op de afdeling wordt, aldus Hinfelaar,
stug doorgewerkt. Van extreme drukte is geen sprake. „De
meeste landen zaten niet zonder. Injectiespuiten met anti-gif
behoorden tot de standaarduitrusting".
Meer verpleegkundigen willen naar Golfgebied
VELDHOVEN De belangstelling van verpleegkundigen
om te worden uitgezonden naar Saudi-Arabië is veel groter
dan normaal. Hun enthousiasme wordt echter enigszins ge
temperd omdat he't land moeilijk bereikbaar is in verband
met het stilleggen van het internationaal vliegverkeer naar
de Golf, aldus directeur P. Schalken van Medical Recruit
ment Services in Veldhoven. Het bedrijf houdt zich al jaren
bezig met het uitzenden van medisch en para-medisch perso
neel naar het Midden-Oosten. Op dit moment ligt het aantal
aanmeldingen zeker 30 tot 40 procent boven het normale
aantal, aldus Schalken.
j^jronica schrapt
itnam-serie
JjSRSUM Veronica heeft besloten de
kaanse serie rond de Vietnam-oorlog,
jf duty, met ingang van vandaag voorlo-
|t meer uit te zenden. Dit in verband met
n Ihïog in de Perzische Golf. In plaats daar-
ho^ndt de omroep een nieuwe misdaadserie
len cfe gezamenlijke omroepen besteden sinds
ire d|n aheen nog 's avonds op Nederland 3
raakfk* aan de oorlog. Het programma wordt
Tt tot een uitzending na het tien-uurjour-
e vefi komt in de plaats van Studio-Sportjour-
NOS-Laat. De uiteindelijke duur van
hecljogramma hangt af van de omstandighe-
lerder verzorgt het NOS-journaal de ko-
af» dagen nog wel een aantal extra bulle-
ffi wel 01T> 7, 8 en 9 uur 's ochtends en 1
n jjmiddags. De Journaalredactie blijft met
-an de omroepen 's nachts bezet.
Sirenes zwijgen
op 4 februari
DEN HAAG Het testalarm op de eer
ste maandag van de maand is voor fe
bruari van de baan. Op maandag 4 fe
bruari zwijgen de sirenes, heeft een
woordvoerder van Binnenlandse Zaken
laten weten. De commissarissen van de
koningin en de besturen van de regiona
le brandweer hebben een korte brief
ontvangen namens minister van binnen
landse zaken Dales. De letterlijke tekst
luidt: „Gezien de huidige gespannen in
ternationale toestand heb ik besloten de
maandelijkse sirenebeproeving op 4 fe
bruari aanstaande niet te laten doorgaan
om geen ongewenste gevoelens van on
rust onder de bevolking op te roepen".
Daarna wordt per maand bekeken of de
alarmen al dan niet worden getest.
Grote vraag naar
oorlogsspeelgoed
DEN HAAG Bouwpa-
ketten van Stealth-bom-
menwerpers, Iraakse
Migs, soldaatjes in De-
sert-Stormpakken de
modelbouwzaken in Ne
derland kunnen het oor
logsspeelgoed niet aansle
pen. De vraag ernaar is
enorm toegenomen sinds
het uitbreken van de
Golfoorlog, zo melden
verschillende handela
ren. Vooral de gespeciali
seerde modelbouwzaken
doen goede zaken. Bij de
gewone speelgoedzaken
is de situatie divers.
Nog geen reisadvies voor Turkije
DEN HAAG Voor Turkije geldt momen
teel nog geen reisadvies. Hoewel de span
ning in het land is opgelopen heeft het mi
nisterie van buitenlandse zaken nog niet
besloten reizigers te ontraden er heen te
gaan.
Een woordvoerder van het ministerie kan
ook niet zeggen of er eerdaags alsnog een
dergelijk advies wordt afgegeven. „Maar
laat ik het zo zeggen: mensen hebben in dit
soort gevallen lang niet altijd een advies
van de overheid nodig".
Op de ANWB-informatielijn Reisadviezen
krijgen reizigers voor oostelijk Turkije het
advies contact op te nemen met de Neder
landse ambassade in dat land. Voor het
westelijk deel van het land, waar de meeste
toeristen naar toe gaan, is dat niet nodig.
De informatielijn is een initiatief van de
ANWB en Buitenlandse Zaken.
wPUL
JACOB VAN
[SKERCK Mijnen
voorlopig het
it zichtbare probleem
de drie Nederlandse
eschepen in de Per-
le Golf. Gisteren werd
|e vroege ochtend de
;igste aangetroffen in
murt van de Philips
'lmonde, die zich net'
Ie Jacob van Heems-
nog steeds in het
enhjrale deel van de Golf
sjndt.
gaat over het algemeen
buderwetse contactmijnen
.ostl hoogstens twintig kilo
gstof, waarvan niemand
ift dat zij in staat zijn oor
hepen tot zinken te
Van tien van de
tot nu toe gevonden
:n is zelfs niet met zeker-
te zeggen of het hier wel
en betrof, omdat zij
talbhts werden aangetroffen
len niet in staat was die
;n nauwkeurig te onder
in. Zij worden dan voor
lekerheid wel gemeld aan
jst van de vloot,
dihet bij de Philips van Al-
oofde aangetroffen object be-
-ig-t tot deze categorie van de
snjible mines'. Inmiddels is
I J>ten het zoeken naar mij-
te intensiveren met be-
ani van de Britse Seaking-
hfcopters. De Seakings zul-
zoveel mogelijk
|en te lokaliseren, zodat in
buurt varende schepen
af kunnen worden ge
schuwd. Het Nederlandse
lorradingsschip Zuider
ss, dat twee van deze toe-
in aan boord heeft, zal er
er van dan ook in elk geval
ei tijdelijk moeten inleveren.
,p ip alle drie de schepen ge-
eerde permanente uitkij-
treffen in het water overi-
niet alleen mijnen aan.
r drijvend voorwerp met
omvang groter dan een
01 blikje wordt doorgaans al
en afstand van enkele mij-
ir gesignaleerd. Zo gauw dui-
Aan boord van de Jacob van Heemskerk in de Perzische Golf is er af en toe ook tijd voor een
gezelschapsspelletje en wat is er dan toepasselijker dan landje veroveren tijdens een potje Risk.
foto: anp
delijk is dat het niet om een
mijn gaat, wordt het voorwerp
met het 20-millimeterkanon
tot zinken gebracht om te
voorkomen dat andere sche
pen er nog eeris van zullen
schrikken.
Die salvo's zijn overigens niet
de enige oorlogsgeluiden die
aan boord van de Nederlandse
schepen kunnen worden ver
nomen. Regelmatig kan met
name op de Jacob van Heems-
kerck en de Philips van Al-
monde ook het brullende ge
luid van jachtvliegtuigen
wordt gehoord als deze toestel
len, afkomstig van een van de
drie Amerikaanse vliegdek
schepen, op enkel tientallen
meters hoogte over de Neder
landse fregatten scheren. Dat
gebeurt op verzoek van de Ne
derlanders, die op deze manier
in staat zijn de wapensystemen
te- testen. Oefeningen dus
waarvan de resultaten de Ne
derlanders tot nu toe veel ver
trouwen in een echte confron
tatie met Irak geven.
Echte oorlog
De echte oorlog speelt zich, al
thans voor de bemanning van
de Jacob van Heemskerck, af
in de commandocentrale onder
in het schip. Daar zitten 24 uur
per dag een mannetje of twin
tig permanent achter rijen ra
darschermen waarop zij vrij
wel alles kunnen waarnemen
wat er zich in de omgeving zo
wel op het water als in de
lucht beweegt. Gecombineerd
met de gegevens van andere
in de nabijheid van de Ameri
kaanse vliegdekschepen va
rende oorlogsschepen van de
multinationale vloot en die
van de op 50.000 voet hoogte
vliegende AWACS-verken-
ners van de Amerikanen ont
staat zo een soort 'paraplu' die
de hele Carrier Battle Force
tegen vijandelijke aanvallen
uit de lucht en over het water
moet beschermen.
De wapensystemen van de Ne
derlandse fregatten zijn weer
aan die informatie gekoppeld.
Dat wil zeggen dat, mocht er
bijvoorbeeld in de sector van
de Jacob van Heemskerck een
Iraaks gevechtsvliegtuig met
de gevreesde Exocet worden
gesignaleerd, de computer aan
boord selecteert welk wapen
in stelling zal worden ge
bracht. Afhankelijk van de af
stand en de snelheid van het
vijandelijk projectiel kan dat
een Standard Missile (40 kilo
meter) of een Seasparrow (15
kilometer) zijn. Is het voor
systemen te laat, dan beschik
ken de Nederlandse fregatten
nog over de Goalkeeper, een
systeem dat in eerste instantie
is bedoeld voor zelfverdedi
ging tegen doelen op zeer kor
te afstand.
Iraans luchtruim
Hoewel er tot nu toe door Irak
alleen enkele Scud-raketten i
de richting van Saudi-Arabië
zijn afgevuurd en de Iraakse
gevechtsvliegtuigen zich nog
niet boven het centrale deel
van de Golf hebben vertoond,
wordt door commandant Pie-
ter Kok van de Nederlandse
taakgroep in de Golf niet al
leen met aanvallen uit noord
westelijke richting rekening
gehouden.
Op de dagelijkse informatie
bijeenkomsten met de Neder
landse journalisten aan boord
van de Jacob van Heems
kerck, wijst zijn aanwijsstok
ook regelmatig naar de Iraan-
se bergruggen achter de ooste
lijke kust van de Golf ten te
ken dat er ook met schendin
gen van het Iraanse luchtruim
door Irak rekening wordt ge
houden.
Of met name de Jacob van
Heemskerck, die daarvoor
dankzij zijn zeer geavanceerde
radar- en wapensystemen zeer
geschikt zou zijn, ook daad
werkelijk wordt ingezet, wil
Kok om militaire redenen niet
zeggen. „Tot nu toe heeft Iran
geen vijandelijke houding te
genover de multinationale
vloot ingenomen", aldus Kok.
„Ik kan ook niet zeggen dat
we aanwijzingen hebben op
grond waarvan we dat in de
toekomst verwachten. Maar
juist die bergruggen maken
eventuele Iraakse aanvallen
vanuit Iran ontzettend gevaar
lijk, omdat je die alleen op een
laat moment kunt zien aanko
men".
TOOF BRADER
zen.
Zo'n 2500 demonstranten ver
zamelden zich gisteravond in
de Apollohal in Amsterdam.
Ze kwamen er om zich solidair
te tonen met de inwoners van
Israël. En om te luisteren naar
tal van sprekers, onder wie de
fractievoorzitters van de vier
grote partijen en minister Da-
les van binnenlandse zaken.
Volgens CDA-fractieleider
Brinkman verdient de althans
tot nog toe lijdzame houding
van Israël respect. „Helaas is
oorlog nodig om Saddam Hu-
sayn te stoppen met zijn ex
pansiedrift. Nederland zal er
alles aan doen om Israel buiten
de oorlog te houden. Wees er
van overtuigd dat u op concre
te steun van de Nederlandse
regering kunt rekenen wan
neer Israël daar om vraagt",
aldus Brinkman.
Zijn ambtsgenoot van de
PvdA, Wöltgens, sprak de
hoop uit dat „de gevonden lijn
van Israël ook tot resultaat zal
leiden". Hij stelde echter dat
„met het winnen van oorlog
nog geen vrede is gewonnen",
waarmee hij pleitte voor een
oplossing voor het hele Mid
den-Oosten vraagstuk. „Wa
penbeheersing, democratie,
mensenrechten en eerlijke ver
deling van welvaart moeten
daarbij ter discussie staan", al
dus Wöltgens.
VVD-leider Bolkestein stelde
maandagavond onomwonden
dat Nederland Patriot-raketten
moet leveren aan Israël, zodra
dat land er om vraagt. „Het is
een zuiver verdedigingswapen.
Gifgas
Het zou toch te gek zijn om ze
te hier te houden, terwijl ze
daar de levens van onschuldige
mensen kunnen redden". Bol
kestein hoopt dat Israël na de
oorlog wel bereid zal blijken
een oplossing te vinden voor
het Palestijnse vraagstuk. Bol
kestein hekelde voorts de rol
die Europa en de Sovjetunie de
afgelopen jaren hebben ge
speeld. „Frankrijk en de Sov
jetunie hebben met hun vele
wapenleveranties Saddam hel
pen uitgroeien tot een monster.
En het is verbijsterend dat
Duitse fabrieken stoffen aan
Irak leverden voor de produk-
tie van gifgas".
Minister Dales sprak gister
avond namens de hele Neder
landse regering. Ze zei na de
eerste bedreigingen aan het
adres van Israël in contact te
zijn getreden met joodse orga
nisaties in Nederland. De afge
lopen weken heeft Dales ook
gesproken met moslim-organi
saties. „Ik roep iedereen die
zich in Nederland bedreigd
voelt op zich tot de overheid te
wenden", aldus de minister.
Net als VVD-leider Bolkestein
hekelde ambassadeur M. Baw-
ly van Israël de landen die nu
zelf de wapens en raketten
moeten bombarderen die ze
ooit aan Saddam Hussayn heb
ben geleverd. „Negen jaar lang
heeft de wereld Israël veroor
deeld omdat het de kernreac
tor bij Baghdad had platge
gooid. Nu zou Saddam Hussayn
dank zij die reactor over kern
wapens hebben beschikt", al
dus de ambassadeur.
De bijeenkomst werd gisteren
afgesloten met het zingen van
het Nederlandse en het Israëli
sche volkslied. Ook las R. Naf-
taniël van het CIDI een solida
riteitsverklaring voor, die naar
de Israëlische regering ge
stuurd zal worden. „Wij ver
langen, dat alle inwoners van
Israël de komende dagen ge
vrijwaard zullen blijven van
verdere bedreigingen, dat een
ieder weer gewoon, zonder
gasmaskers, de straat op kan
gaan, weer naar zijn werk kan
gaan, kortom dat het normale
leven in Israël hervat zal wor
den".
De aanwezigen spraken ten
slotte de vurige wens uit, dat
na de bevrijding van Kuwayt
een Midden-Oosten zal ont
staan dat vrede en veiligheid
biedt aan al zijn inwoners.
JEAN-PIERRE GEELEN
AMSTERDAM De inza
melingsactie die pro-Is-
raëlgroeperingen in Ne
derland afgelopen zater
dag zijn begonnen, heeft
tot nu toe ruim anderhalf
miljoen gulden opgele
verd. Dat maakte R. Naf-
taniël van het Centrum
Informatie en Documen
tatie Israël gisteren be
kend bij een drukbezochte
demonstratie in Amster
dam. Bij het CIDI hebben
zich voorts 250 vrijwilli
gers gemeld die bereid
zijn naar Israël af te rei-
Bisschoppen laten verstek gaan
UTRECHT De Nederlandse bisschoppen hebben gisteravond
verstek laten gaan op de manifestatie Solidair met Israël die in
de Amsterdamse Apollohal werd gehouden. De organisator van
de manifestatie, het CIDI, heeft verscheidene bisschoppen bena
derd, aldus directeur Ronnie Naftaniël, maar geen van hen kon
komen.
Pax Christi-secretaris Jan ter Laak zegt dat hij het „heel wijs"
gevonden zou hebben als er wel een officiële afvaardiging van
de Nederlandse bisschoppen aanwezig was geweest. De Haagse
deken J. Kwaaitaal, voorzitter van de Katholieke Raad voor Is
raël, was niet uitgenodigd voor de manifestatie, maar wel het
OJEC (Overlegorgaan Joden en Christenen). Het Vaticaan heeft
de staat Israël nooit erkend. Bij een manifestatie ter gelegenheid
van het veertig bestaan van de staat Israël drie jaar geleden
waarvoor de bisschoppen waren uitgenodigd, lieten zij het even
eens afweten. Een officiële reactie van de bisschoppenconferen
tie was vanmorgen niet te krijgen.
oil O
u N HAAG Met een
spraak van de com-
ndanten van de Neder-
i:dse fregatten Witte de
th en Pieter Florisz, die
aflangs uit het Golfge-
d terugkeerden is gis-
Jmiddag in het Def-en-
B, voorlichtingscentrum
3jDen Haag de expositie
la dfcrisis' geopend.
il van de tentoonstelling is
31 informeren van het pu-
- ik over de situatie in de
ij If. Onder andere aan de
1 ld van een grote overzichts-
t irt met daarop de posities
i de verschillende strijd-
ichten in het gebied. Even-
Ie wijzigingen worden van
tot dag doorgevoerd zodat
kaart altijd actueel is.
expositie is de eerste in de
ks van vier tentoonstellin-
i die elk jaar met betrek-
ig tot actuele gebeurtenissen
defensiegebied worden op-
et. Dit kwartaal is er voor
Golfcrisis, of beter gezegd
lfoorlog, gekozen omdat
fensie overstelpt werd met
igen van het publiek over
situatie in het oorlogsge
bied. Vragen als 'Moeten we
gasmaskers aanschaffen?' en
'Moeten we gaan hamsteren?'
waren aan de orde van de dag.
Naast de grote overzichtskaart
wordt ook informatie gegeven
over de werking van verschil
lende wapensystemen. Zo is er
een serie foto's te zien over het
inmiddels overbekende Pa
triot-raketsysteem waarmee de
geallieerde strijdkrachten de
Iraakse aanvallen met Scud-
raketten afslaan.
Maar ook een video over één
van de paradepaardjes van de
Nederlandse Marine, het Goal-
keeper-systeem. Een Neder
landse vinding waar de Ame
rikanen jaloers op zijn. Ge
toond wordt hoe met het volle
dig computergestuurde snel
vuurkanon een vijandelijke
raket wordt vernietigd voor
dat deze enige schade aan kan
richten. De radars van het op
de Nederlandse fregatten ge
plaatste kanon nemen een vij
andelijke raket al in een vroeg
stadium waar. Als het projec
tiel het schip dicht is benaderd
vuurt het kanon enkele salvo's
af die de raket voortijdig doen
exploderen.
„Niemand in de Golf is op dit
moment te benijden", zei zei
de commandant Van der Aa
van het onlangs uit de Golf te
ruggekeerde fregat Hr.Ms.
Witte de With tijdens de ope
ning van een expositie. Tevens
verklaarde hij blij te zijn weer
thuis te zijn nu de oorlog is
uitgebroken. „Ik zat niet te
wachten op een oorlog", aldus
de commandant.
Volgens Van der Aa was zijn
bemanning goed op haar taak
voorbereid en werd zij steeds
goed geïnformeerd over wat
haar te wachten stond. Wel
bracht de ongerustheid over
hun toestand aan het thuis
front „een stuk spanning op
het schip". Dat was volgens de
commandant vooral te wijten
aan de berichtgeving over de
situatie in de Golf door de Ne
derlandse media. „Het thuis
front was vaak ongeruster dan
de mensen aan boord zelf", al
dus Van der Aa. „En dat zorg
de bij de bemanning weer
voor extra ongerustheid".
Overste Nieuwenhuis, com
mandant van de Hr.Ms. Pieter
Florisz, die evenals de Witte
de With tot voor kort in het
Golfgebied was, had hierover
tijdens zijn toespraak ook al
enkele opmerkingen gemaakt.
Overste Van der Aa (links) en overste Nieuwenhuis bestuderen aandachtig de kaart met de actuele
posities van de geallieerden in de Golf. foto: peter van mulken
„De grootste ongerustheid van
de bemanning was die over de
mogelijke ongerustheid thuis",
aldus Nieuwenhuis.
DAVE ABSPOEL
De expositie Golfcrisis in
het Defensievoorlichtings
centrum aan de Korte Hout
straat in Den Haag staat tot
en met 12 april open voor
het publiek. Op maandag
van 12 tot 17 uur en op dins
dag tot en met vrijdag van 9
tot 17 uur. De toegang is gra
tis. Voor meer informatie
kan men bellen naar tele
foon: 070 - 318 83 83.
üA,ZOISEP NATUUÉUJK
Gée,j w ws-
CZIMlNAlie OP GPOUP
VAH GESLACHT!
„Justitie moet asielaanvraag
Iraakse studenten herzien"
AMSTERDAM Nu in Irak oorlog is uitgebroken moet staats
secretaris van justitie A. Kosto met spoed de asielaanvragen van
naar Nederland gevluchte studenten herzien. Dat vindt woord
voerder K. Bleichrodt van de UAF, de stichting voor vluchteling
studenten in Utrecht.
Bij de stichting zijn 46 Iraakse studenten geregistreerd, van wie
23 geen enkele status hebben. Volgens Justitie zijn hun vlucht
motieven onvoldoende en hebben zij geen recht op asiel. Vol
gens Bleichrodt zijn de studenten nu verwikkeld in asielproce
dures die nog jaren kunnen duren. Een woordvoerder van justi
tie zei in een reactie dat Nederland geen groepsbehandeling
kent voor asielaanvragen. Als er door de oorlogssituatie gewij
zigde situaties zijn ontstaan, zullen die individueel bekeken wor
den, zo zei hij.
WAAPOM PEMKJIJ PAT
Ifc ÜBERHAUPT IM E0O
STOMME BOOM ZOU
Willem zitten
ASPERENHOBBES
\t/m NIET BOVEN KOMEN
%E VERSOPEN VOOR
...-«cl
