HIJ SPREEKT JE TAAL,
MAAR WEL MET 'N ACCENT.
Met Anna Pavlova stierf het oude ballet
Drie Golden Globes voor
'Dances With Wolves'
KUNST/RTV
Weduwe van
Man Ray
overleden
HUNTINGTON Danseres
en fotomodel Juliet Man Ray,
de echtgenote van de fotograaf
en schilder Man Ray, is op 79-
jarige leeftijd in New York
aan een hartaanval overleden.
Mevrouw Ray werd plotseling
ziek tijdens een bezoek aan fa
milie in New York en moest in
een ziekenhuis worden opge
nomen. Zij was Amerikaanse
van geboorte en woonde met
haar man vanaf 1946 in Parijs.
Man Ray stierf in 1976 op 86-
jarige leeftijd.
Brine regisseert
'Henry V' niet
AMSTERDAM Door ziekte zal Adrian
Brine 'Henry V' van Shakespeare niet regis
seren. Het is de laatste uit de trits konings
drama's van Shakespeare die als vrije pro-
duktie door Martin Hanson Theaterproduk-
ties dit seizoen wordt uitgebracht. Adrian
Brine heeft wel de twee andere koningsdra
ma's 'Richard II' en 'Henri IV' geregisseerd.
Brine's ziekte is niet van érnstige aard,
maar verhindert wel dat hij zijn werk af
maakt. Intussen zijn de repetities hervat. Ti
tus Tiel Groenestege heeft een plan inge
diend, waarin alle betrokkenen zich kunnen
vinden en zal als regisseur optreden, daarin
bijgestaan door Gees Linnebank en Ton
Lutz. De drie genoemden behoren tot de
medespelenden in deze stukken.
Nederlandse
Organistenvereniging
„koninklijk"
HAARLEM Het bestuur
van de Nederlandse Organis
tenvereniging (NOV) heeft in
Haarlem het predikaat „ko
ninklijk" gekregen uit handen
van de Commissaris van de
Koningin in de provincie
Noord-Holland De Wit.
De hoge onderscheiding werd
aan de oudste organistenvere
niging in ons land toegekend
ter gelegenheid van haar 100-
jarig bestaan en de voortrek
kersrol die zij vervult voor de
promotie van het orgel en or
gelmuziek.
£ekbc Commit
Julia Roberts toont zich opgetogen met
de Golden Globe voor haar rol in 'Pretty
Woman'. FOTO: AP
DEN HAAG Zestig jaar
geleden, op 23 januari
1931 stierf in een kamer
van het Haagse Hotel des
Indes de werelberoemde
Russische ballerina Anna
Pavlova. Het hotel her
denkt morgen haar sterf
dag met het onthullen van
een portret van de danse
res, geschilderd door Jean
Thomassen. De plechtig
heid wordt onder andere
bijgewoond door de am
bassadeurs van Groot-
Brittannië en de Sovjet-
Unie.
Anna Pavlova werd vooral be
kend door haar welhaast on
navolgbare vertolking van de
'Stervende Zwaan' in het Zwa-
nenmeer-hallet van Tsjaikov-
sky. Zij was een fenomeen of
om met Ernst Krauss, een im-
pressario uit haar tijd te spre
ken: „Zij was de grootste dan
seres van onze tijd, wellicht de
grootste van alle tijden". Haar
echtgenoot, de rijke mijninge
nieur Victor Dandré sehreef
ooit eens: „Schrijvers en critici
van alle landen hebben ge
tracht haar onvergankelijke
prestaties te analyseren, doch
dit bleek niet mogelijk. Men
heeft haar te aanvaarden als
een mystiek fenomeen, waarin
noch verstand noch logisch re
deneren kan doordringen en
dat ver boven ons begrip uit
gaat. Het Goddelijke vuur dat
in haar dansen leefde, was de
ware bron van haar genie".
Anna Pavlova werd in haar
tijd door de critici op handen
gedragen. Zij putten zich uit 'in
Anna Pavlova werd de groot
ste danseres van alle tijden
genoemd. foto: sp
superlatieven om haar dans
kunst te beschrijven. Zij werd
beschouwd als een soort we
reldwonder, dat zijn weerga
niet kende.
Haar levensverhaal begint als
een sprookje. Er was eens een
meisje van acht jaar, dat Anna
heette. Samen met haar moe
der, een arme weduwe uit Sint
Petersburg, zag zij in de
schouwburg van haar woon
plaats Tsjaikovsky's ballet
'Doornroosje'. Anna werd er
zo door gegrepen dat zij tegen
haar moeder zei: „Als ik groot
ben wil ik bok in dit theater
dansen en een prinses zijn".
Het waren profetische
woorden, zoals later zou blij
ken. Anna bleef net zolang
zeuren dat haar moeder haar
aanmeldde bij de Keizerlijke
Balletschool. Dit leidde echter
tot een teleurstelling, zij was
nog te jong om te worden toe
gelaten. Twee jaar later deed
zij met succes toelatingsexa
men. En op haar zeventiende
jaar, in 1889, studeerde zij af.
Ze mocht zich direct 'prima
ballerina' noemen. En dat in
een tijd dat slechts drie Russi
sche danseressen deze titel
mochten voeren.
Zij werd eerste danseres in het
Keizerlijk Ballet van Sint Pe
tersburg en danste in het thea
ter waar zij als kind Doorn
roosje zag. Anna's ster rees
snel. Al in 1906 was zij onbe
twist de grootste ballerina van
het Russische rijk. Een jaar la
ter begonnen haar eerste bui
tenlandse tournees, die haar
naar alle windstreken van de
aarde zouden brengen. De
Russische schrijver Piotr Pil-
sky zei eens over haar dans
kunst: „*Er was een betoveren
de schoonheid in haar zuiver
klassieke kunst, in haar ge
baar, waarin diepe wijsheid en
lichtheid van geest, artisticiteit
en rustige eenvoud gecombi
neerd waren".
Op haar buitenlandse tournees
was Anna een sensatie. Het
publiek kon maar geen genoeg
van haar krijgen. In Parijs
werkte zij mee aan de ballet
ten van de fantasierijke Diag-
hilew, die daar met zijn Russi
sche artiesten het publiek tot
grote geestdrift bracht. On
danks alle roem bleef Pavlova
wie ze was, ster-allures waren
haar vreemd. Wie haar wilde
spreken hoefde niet eerst he
mel en aarde te bewegen om
tot haar te worden toegelaten.
Nadat Anna Pavlova haar
contract met het ballet van
Sint Petersburg had opgezegd,
trad zij daar in het vervolg
nog slechts op als gast. Zij trac-
teerde het publiek van de
voormalige Russische hoofd
stad op de vertolking van 'Gi
selle' één van haar beste balie-
trollen. In 1913 richtte zij haar
eigen gezelschap op en gaf
daarmee voorstellingen in
vrijwel alle landen in Europa
en in de Verenigde Staten.
Anna vestigde zich in het
landhuis 'Ivy House' in de
Londense voorstad Hampste-
ad. Zij keerde na haar tour
nees steeds terug naar 'Ivy
Housè' om weer op krachten
te komen. Zij was als danseres
ook zeer geliefd in haar nieu
we vaderland. Wekenlang gaf
zij dagelijks twee voorstellin
gen in het Covent Garden
Theatre. Ondanks de lovende
kritieken bleef Anna zich aan
zelfkritiek onderwerpen. Zo
kon het voorkomen dat zij na
twee succesvolle^ voorstellin
gen in het theater achterbleef
om aan haar danskunst te
schaven, wanneer zij meende
slecht gedanst te hebben.
Koorts
Kenmerkend voor Anna Pa
vlova was ook dat haar wereld
zich niet beperkte tot het bal
let alleen Zij had een brede
belangstelling voor andere
kunstvormen, vooral voor de
beeldhouwkunst. Zelf was zij
geen onverdienstelijk beeld
houwster. Maar zij had ook
veel interesse in wetenschap
en politiek. Zij zag er niet te
genop om na haar voorstellin
gen tot diep in de nacht van
gedachten te wisselen met be
langrijke vertegenwoordigers
van kunst, wetenschap en po
litiek.
Bij haar eerste bezoek aan Ne
derland maakte de danseres
een autotocht in de omgeving
van Haarlem. Zij reageerde
enthousiast op de bollenvel
den, die overal in bloei ston
den. Ze raakte er niet op uit
gekeken. Bollenkwekers ver
eerden haar door een witte
tulp, die nog geen naam had,
naar haar te vernoemen. Anna
Pavlova en haar gezelschap
maakten later vaker tournees
door de Lage Landen. Zo ook
in 1931. Op zaterdag 17 januari
kwam de danseres met hoge
koorts uit Parijs in Den Haag
aan. Zij wilde onmiddellijk
naar haar hotel, Hotel des In-
des, om te rusten. Achteraf
bleek dat zij een dubbele long
ontsteking had. Maar de
woensdag na haar aankomst
meende iedereen in haar om
geving dat zij aan de beteren
de hand was. In haar bed hield
zij een zakelijke bespreking
met haar echtgenoot Victor en
zij ontvouwde nieuwe plannen
voor de toekomst. Een Pavlo
va die zo actief bezig was met
de voorbereiding van nieuwe
voorstellingen, kon, zo dacht
men, niet ernstig ziek zijn. De
voorstellingen van haar ballet
werden in verband met haar
ziekte aanvankelijk afgelast.
Anna vond dit onzin. Zij vond
dat het ensemble best zonder
haar kon optreden. Telslotte
werd een opvoering in Utrecht
doorgezet. Het was voor het
eerst dat het ballet zonder zijn
grote leidster optrad.
X,aatste woorden
Op dezelfde avond verslech
terde de gezondheidstoestand
van Anna Pavlova ziender
ogen. In de vroege ochtend
van de 23ste januari vroeg
Anna aan haar kamermeisje
om haar zwaankostuum klaar
te leggen. Het waren haar
laatste woorden. Een journalist
uit die dagen schreef: „Arme
Anna Pavlova. Arme witte
blanke zwaan. Wat men vrees
de, wat men gisteren langzaam
maar zeker en onafwendbaar
zag naderen, als een noodlot, is
de afgelopen nacht gebeurd.
Voor velen over de hele we
reld zal dit bijna onbegrijpelijk
zijn. Want voor velen was zij
het symbool van de laatste
kwart eeuw; zij was er de
schoonheid van en de uitdruk
king, de verbeelding. Met
haar, met Anna Pavlova, is
het klassieke ballet, de klassie
ke vertolking van wat er aan
schoonheid leefde in de harten
der oudere generatie heenge
gaan. En voorgoed".
Het stoffelijk overschot van
Anna Pavlova werd naar En
geland verscheept en begraven
in de tuin van Ivy House. Tep
herinnering aan haar is in Ho
tel des Indes ook een tentoon
stelling ingericht met schilde
rijen die Ine van Veen van
haar maakte. Op de expositie,
die duurt tot en met 28 februa
ri, zijn ook foto's, aanplakbil
jetten, juwelen en een ballet
schoen van de de danseres te
bezichtigen.
maakt radio
DINSDAG 22 JANUARI 1991 PAGItf
Er zijn goede oorlogen
slechte oorlogen. De
zonder grenzendie dat
zondagavond in het
praatprogramma van
Meijer stelde, bedoelde
ironisch. De slechte
zijn die conflicten waaro
we niks horen, van die
slachtpartijen in de
wereld met
slachtoffers, die de media
laten liggen, die
'onconsumeerbaar' zijn,
terminologie van de dokt I
Daartegenover is de
Golfoorlog een 'goeie' ooi
Daar zijn we met z'n allen
bezig, we krijgen Job Frit
in beeld die geschokt van
een Arabische havenplaat
meldt dat hij zowaar dooi
vals luchtalarm is opgescl
we zien hoe men in het C
kantoor in Jeruzalem
gasmaskers draagt, we zie
een deskundige met e
prikken, we weten wie dt
goeien en wie de slechten
deze oorlog is wél
'consumeerbaar
Niemand luisterde echt n
de dokter, in dat program
van Meijer. Ook de geviei
presentator zelf niet: die r
weer met zijn microfoon ii
rond, liet niemand uitprai
en maakte er de vertrouw
egotrip van. De omgekeei
wereld van een avond eei
toen Sonja Barend zich wt
geheel liet ondersneeuwei
een zaal vol ruziënde gast
Ook toen ging het natuur,
over de Golfoorlog, zoals
over de Golfoorlog lijkt U
gaan. Die wordt overal r.
haren bijgesleept, te pas
onpas. Van het laatste een
voorbeeld uit het
spelprogramma 'The
Hollywood Connection' va,
zondagavond, waarin
presentator Carl Hu ij bred
zijn maatschappelijke
betrokkenheid toonde doo
naar de Golfoorlog te
verwijzen bij een
filmfragment uit 'Batman
arin de held in een
straaljager neerduikt op z,
tegenstander The Joker, ei
zien hoe een rakettenluik]
zich opent.
De oorlog valt als kijkspel
trouwens een beetje tegen
mogen we vaststellen. De
eerste dagen kon zelfs het
veelgeroemde CNN niet v
meer doen dan radio mak
wel overal reporters ter
plekke, maar geen beeldei
We horen de heren dan w
we zien een pasfoto of eei
landkaart, maar het is géé
televisie.
Pas veel later kwamen de
eerste bewegende beelden,
die zijn tot nu toe vooral
abominabele kwaliteit en g
afstandelijkheid. Wat flitst
door de avondlucht, een
brandend silhouet van een
energiecentrale, opstijgend
vliegtuigen. Een béétje
oorlogsfilm ziet er 'beter' i
En voor de volstrekt
spanningsloze beelden die
Journaalploeg vanaf ons
bevoorradingsschip verstui
had ik de vele tienduizenc
gulden die ze kosten niet
overgehad.
De 'echtste' beelden kwam
nog van de
bombardementfilms die de
Amerikaanse vliegtuigen i
terugbrengen. We zagen a
generaal meesmuilend
toelichten hoe het kantoor
zijn Iraakse collega's (gelac
de perskamer) met perfect
technologische precisie we
platgegooid. Applaus.
Het geklap zal ons nog
vergaan als we straks beeJ
krijgen van wat er wérkel
gebeurt, op de grond, in d
straten, in de gebouwen, ii
loopgraven. Dan is het
afgelopen met de klinischt
afstandelijkheid die de vis
weergave van deze oorlog
nu toe kenmerkt. Dan zier,
het bloed waarom de havi
al maanden roepen, de
verwoesting, de afgerukte
ledematen, het
onbeschrijfelijke leed.
Dan wordt er niet meer
gelachen in de perskamer.
Dan weten we dat er geer
'goede oorlog' bestaat. Al 1
ik een heel eind meegaan
de argumentatie van de do
zonder grenzen uit het bet
Want het is wel heel cynii
dat de wereld (in het
algemeen) en de media (in
bijzonder) pas echt actief
worden bij een conflict
waarbij de prijs van een li
benzine in het geding kom
de meest gruwelijke oorlog
die de (derde) wereld vrij\
continu teisteren met een
schouderophalen afdoen.
BEVERLY HILLS 'Dances
With Wolves' van Kevin Costner
heeft drie Golden Globes gewon
nen. Het western-epos werd on
derscheiden als beste speelfilm,
Costner kreeg een onderscheiding
voor de beste regie en Michael
Blake kreeg de prijs voor het beste
scenario. Als beste mannelijke ac
teur in een drama-film werd Jere
my Irons onderscheiden. Hij speel
de Klaus von Bulow in 'Reversal
of Fortune'. De Fransman Gerard
Depardieu werd als beste manne
lijke acteur in een komische film
onderscheiden voor zijn rol in
'Green Card':Depardieu speelde
ook de hoofdrol in 'Cyrano de Ber
gerac' die als beste buitenlandse
film werd onderscheiden. Tot bes
te actrice in de categorie drama
werd Kathy Bates uitgeroepen
voor haar vertolking van een ge
obsedeerde fan van een roman
schrijver in 'Misery'. In de catego
rie musical of komische film ging
de hoofdprijs voor de beste vrou
welijke rol naar Julia Robert in
'Pretty Woman'. Grootste verliezer
was 'The Godfather III', die in ze
ven categorieën was genomineerd
maar overal buiten de prijzen viel.
door
Ook CNN
Twee saxofonistes, zij het ieder met een to
taal ander genre, ontvingen gisteren de
Gouden Notekraker, een onderscheiding van
de Nederlandse Toonkunstenaarsbond.
Candy Dulfer en Annie van 't Zelfde, de een
wat meer beroemd dan de ander, kregen de
prijzen van hun collega-artiesten vanwege
hun verdiensten voor de Nederlandse amu-
sements-industrie.
foto: anp
DE NIEUWE PEUGEOT 205 ACCENT 19.995,-
Daar staat hij, zojuist gearriveerd uit Frankrijk. De
nieuwe Peugeot 205 Accent, een auto die al bij de
eerste aanblik feilloos je taal spreekt: mooi, sterk,
maar wel met eigenzinnige trekjes die hem anders
maken dan de anderen.
Daar is bijvoorbeeld dat modieuze accent in
de vorm van een fraai-rode bies rondom. Een detail
dat in liet interieur subtiel terugkeert in de smaak
volle, nieuwe stoffering. Karakteristiek is ook de
kleurrijke type-aanduiding op zijn flanken.
Sympathieke eigenschappen.
Maar de schoonheid van de nieuwe Accent gaat
natuurlijk veel verder. Let maar eens op de dak
spoiler en de zwarte dakantenne, de afsluitbare
tankdop, de sportieve full cover wielplaten en de
brede stootstrips.
Stap in en merk aan den lijve hoe goed deze
Accent bij je past. De sportieve stoelen met in
hoogte verstelbare hoofdsteunen en speciaal voor
de Accent ontworpen bekleding zitten perfect.
Ook bij lange ritten.
Krachtig karakter.
De kracht van de 1.1 liter monopoint benzine-
injectiemotor met 44,1 CEE kW (60 DIN pk) is
werkelijk voelbaar. Gekoppeld aan een soepel
schakelende 5-bak is deze nieuwe 205 Accent
bijzonder pittig. Rijcapaciteiten, wegligging en zit
comfort zijn subliem en maken al in de proefrit dui
delijk waarom dit nummer zo'n succesnummer is.
Trouwens: met zijn 3-weg katalysator met
Lambda-sonde voldoet ook de nieuwe Accent aan
de strengste Europese milieu-eisen.
Ga nu naar de Peugeot-dealer. Z'n adres
staat in de Gouden Gids. Wedden dat de nieuwe
Peugeot 205 Accent ook jouw taal spreekt?
PEUGEOT 2Q5
'n Sterk nummer.
Tekeningen Amerikaans
echtpaar in
Rijksprentenkabinet
AMSTERDAM In het Rijksprentenkabi
net in het Rijksmuseum zijn van 23 februari
tot en met 28 april de 17e eeuwse Neder
landse tekeningen van het Amerikaanse
echtpaar Maida en George Abrams uit Bos
ton te zien. Daarbij is 'Een man met een
stok' van Rembrandt. Uit de ongeveer 450
tekeningen die het echtpaar in de loop van
dertig jaar verzamelde, zijn ruim 100 teke
ningen geselecteerd die een representatief
beeld van de collectie geven. Hun voorkeur
gaat uit naar karakteristieke 17e eeuwse on
derwerpen zoals het Hollandse landschap en
figuur- en modelstudies. Bezoekers van het
Rijksprentenkabinet zullen onder meer aan
treffen 'Gezicht op Houtewael' van Claesz
Jansz Visscher en 'Zittend vrouwelijk
naakt' van Hendrick Goltzius. Van Rem
brandt worden twee landschappen getoond,
voorheen eigendom van de Hertog van De
vonshire. Andere landschapstekenaars die
goed zijn vertegenwoordigd zijn Esaias en
Jan van de Velde, Cornelis Vroom, Jan van
Goyen en Dirck Dalens. Van Willem Buyte-
wech, Jacob de Gheyn II, Jan van Bouck-
horst, Gerrtit Berckheyde en Cornelis Du-
sart hangen er figuurstudies. Maida en
George Abrams tonen verder een voorliefde
voor de typische Hollandse genre-voorstel
lingen van Adriaan en Isaac van Ostade en
kleurige, decoratieve tekeningen van plan
ten, bloemen, vogels en insecten. De teke
ningen verhuizen na de expositie in het
Rijksprentenkabinet naar de Albertina in
Wenen, de Piermont Morgan Library in
New York en het Fogg Art Museum in
Cambridge.
Notekrakers
