Oorlog is een stimulans
voor fundamentalisme"
lomervakanties in de ban van de Golfoorlog
„Laten we hier in vrede met elkaar blijven leven"
a
„Oppositie binnen Irak
kan geen vuist maken"
GOLFOORLOG
CcicUcSoiucmt
ZATERDAG 19 JANUARI 1991 PAGINA 7
DALES TOT MOSLIMS:
Ttegenwoordigers van drie islamitische organisaties en het Ne-
«lands Centrum Buitenlanders (NCB) geven een persconferen-
in Den Haag na afloop van een gesprek met minister Dales
binnenlandse zaken. V.l.n.r.: de heren Rabbae (directeur
Beljah (Marokkaanse Ummon), Bahadir (Turkse TIÖF), Fer-
les Mendes (directeur hoofdlijnen minderhedenbeleid) en mi-
ir Dales. foto: anp
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG „De Golf
oorlog kan in ons land
aanleiding geven tot span
ningen tussen moslims en
niet-moslims. Laten we
allemaal proberen die zo
veel mogelijk te voorko
men, zodat islamieten,
christenen, joden en hu
manisten in Nederland in»
vrede samen kunnen blij
ven leven".
Dit was de boodschap die mi
nister Dales van binnenlandse
zaken en een aantal vertegen
woordigers van islamitische
organisaties in Nederland gis
termiddag na een gesprek van
een uur gezamenlijk uitdroe
gen. Sinds de affaire-Rushdie
van twee jaar geleden is er re
gelmatig contact tussen de mi
nister van binnenlandse zaken
en voorlieden van de Neder
landse moslimgemeenschap.
Bij het uitbreken van de Golf
oorlog achtte men de tijd rijp
opnieuw met elkaar in overleg
te treden.
„We moeten zien te voorko
men dat de huidige situatie in
het Midden-Oosten leidt tot
spanningen tussen autochtone
Nederlanders en islamitische
leden van minderheidsgroepen
of tussen de in ons land wo
nende moslims onderling", al
dus Dales. Eén van de beste
manieren waarop problemen
kunnen worden voorkomen is
volgens de minister en haar
gesprekspartners: elkaar niet
provoceren. „Dat geldt voor
iedereen", zei woordvoerder
Kassiem van de World Islamic
Mission. „Wie geen moslim is,
moet een islamitische gelovige
niet op uitdagende manier
voor de keus stellen of hij of
zij voor of tegen Saddam Hu-
sayn is. Een redelijke discussie
is natuurlijk goed, maar het
moet niet provocerend zijn. Op
hun beurt moeten de moslims
zich ook rustig gedragen. Wij
zullen alle moslims in Neder
land voorhouden om niet op
provocaties in te gaan en ook
geen aanleiding tot problemen
te geven door bijvoorbeeld de
monstraties te gaan organise
ren. We kunnen natuurlijk
niemand verbieden te demon
streren, maar het lijkt ons be
ter het niet te doen".
Mohammed Rabbae, directeur
van het Nederlands Centrum
voor Buitenlanders, zei blij te
zijn dat er in ons land, in te-
gensteling tot Duitsland en
Frankrijk, tot nu toe geen
sprake is geweest van proble
men tussen moslims en niet-
moslims. „We willen dat dol
graag zo houden. Wat de mos
lims betreft kunnen wij na
tuurlijk geen enkele garantie
geven dat we alle islamieten in
Nederland onder controle heb
ben, maar we hopen wel vurig
dat iedereen aan onze dringen
de oproepen gehoor zal ge
ven".
Minister Dales deelde mee dat
zij een brief aan alle burge
meesters heeft gestuurd met
het verzoek om binnen hun ei
gen gemeenten toe te zien op
een goede verstandhouding
tussen Nederlanders en islami
tische buitenlanders. Ook moet
de politie de moskeeen gedu
rende de Golfoorlog extra in
de gaten houden.
[AM HAMZA ZEID:
ir
J1!
ECHT Hij had
week zullen spreken
ien katholieke middel-
school in Tilburg,
de directeur heeft
laten weten dat hij
it meer welkom is.
jjnza Zeïd, imam in
rrfecht, ziet het als een
Idelijk teken dat de
'jjslims in Nederland in-
ict slachtoffer worden
de Golfoorlog. De
die tien dagen gele-
nog in Baghdad was,
ujeeft benauwde tijden
nl voorziet nog veel ge
ld tussen Israël en de
;tijnen en tussen de
ibieren onderling. „Ik
een verscheurd
.treffen Hamza Zeïd, die in
Ierland enige bekendheid
_eg door zijn deelname aan
Familiecomité Gijzelaars
tals hij aan het telefone-
s met Amman. Daar leven
twee dochtertjes, ze zitten
p een internationale school
wonen bij hun oma. Hun
'er is naar hen onderweg,
'urkije en Syrië hoopt ze
lanië te bereiken. Graag
was Zeïd zelf (die van Pale
stijnse origine is) ook gegaan,
maar zijn werk als imam in
Nederland liet dat niet toe. Nu
roept hij groeten door de tele
foon, het toestel in zijn hand,
rusteloos heen en weer stap
pend.
„De mensen daar", zegt Zeïd
over zijn verwanten en ken
nissen in Jordanië en onder de
Palestijnen, „zijn vol vertrou
wen. De rechtvaardigheid zal
zegevieren, de gewelddadig
heid van Amerika bestraft
worden. Zo voelen zij het". In
de door Israël bezette gebie
den, de westelijke Jordaano-
ver en de Gazastrook, zullen
de Palestijnen, ditmaal bijge
staan door de Jordaniërs, de
gewapende strijd tegen de Is
raëlische autoriteiten opvoe
ren. „Zij zien de oorlog als een
stimulans voor de Palestijnse
zaak. Om westerse sympathie
geven ze niet langer, daar heb
ben ze genoeg van, ze gaan
over op straatgevechten en
guerrilla, daar kan geen leger
tegenop".
Boycot
Als begeleider van een groep
Nederlandse vredesactivisten
die anderhalve week geleden
op missie naar Irak waren,
heeft Zeïd de stemming onder
de Irakezen aan de vooravond
van de oorlog goed kunnen
peilen. Hij bevestigt wat ook
anderen hebben gemeld: „Mo
reel zijn de mensen heel sterk,
ze zijn niet van plan te buigen
voor het Westen. Nu ze gecon
fronteerd worden met de
Amerikaanse agressie, sluiten
de gelederen zich. Ook dege
nen die niet zo'n voorstander
zijn van Saddam Husayn zijn
toch in de eerste plaats Irake
zen". Zeïd zegt in Baghdad te
hebben waargenomen dat de
economische boycot 'vernieti
gende' gevolgen had; brood
was op de bon, vlees niet te
krijgen. In de ziekenhuizen la
gen mensen te sterven vanwe
ge het gebrek aan medicijnen.
Hij vindt het vreselijk dat er
een oorlog is uitgebroken
(„Echt, ik slaap geen minuut"),
hij had gehoopt en verwacht
dat er een internationale con
ferentie was gekomen. In
plaats daarvan is Amerika een
'imperialistische oorlog begon
nen', met als gevolg dat nu
zelfs Israël is aangevallen en
Zeïd houdt zijn hart vast.
„Toen ik dat hoorde ben ik
doodsbang geworden. Dit
wordt een hel, dacht ik. Als Is
raël erbij betrokken raakt,
roept dat een reactie op van
Syrië, Jordanië en Egypte
ik hoop en bidt dat dat niet
gebeurt".
Straks, -als het Iraakse leger
verslagen is en de basis gelegd
moet worden voor wat presi
dent Bush alvast 'een nieuwe
wereldorde' heeft genoemd,
breekt volgens Zeïd pas goed
het onheil aan. „De haat tegen
het Westen en zijn Arabische
bondgenoten zit nu zo diep dat
er, zodra de Amerikanen ver
trokken zijn, een broeder
moord volgt. Verbitterde en
radicale islamieten zullen de
oliebronnen opblazen en daar
mee tegelijkertijd het Westen
en de Golfstaten treffen. Ze
hebben al eerder, met zelf
moordcommando's, laten zien
dat ze tot dergelijke daden in
staat zijn. Ik vrees dat het fun
damentalisme de overhand zal
krijgen. Dat betekent ook voor
ons, gematigde moslims, het
einde. Dan haal ik mijn doch
ters terug uit Amman".
Palestijnen
Zeïd bestrijdt dat de Palestij
nen zichzelf een slechte dienst
hebben bewezen door de zijde
van Saddam te kiezen. Vol
gens hem was het vanwege de
onverzoenlijke houding van
Israël en de joodse lobby in
Amerika voor de Palestijnen
Imam Hamzah Zeïd
onmogelijk deel uit te maken
van een coalitie met deze bei
de landen. Bovendien stelt hij
dat het aan de Amerikanen te
wijten is dat er geen interna
tionale vredesconferentie is
gekomen. Zo'n conferentie
afgedwongen door Sad
dam had de Palestijnen wel
degelijk hoop geboden. „In alle
eerlijkheid moet ik toegeven
dat het Irak niet om de Pales
tijnen te doen was toen het
Kuwayt binnenviel. Nadat die
inval zo'n enorme internatio
nale reactie opriep, heeft Sad
dam geprobeerd een uitweg te
vinden en daarvoor gegrepen
naar datgene waar elke Arabi
sche leider naar kan grijpen;
de Palestijnse kwestie. Maar
hij meende dat wel serieus".
Dat de Palestijnen zich in de
armen van Saddam wierpen,
verklaart Zeïd ook uit hun
eenzaamheid. In tegenstelling
tot wat hun lippendienst aan
de Palestijnse zaak deed ver
moeden, hebben Egypte, Sau-
foto: sp
di-Arabië en de Golfstaten
zich nooit werkelijk om de Pa
lestijnen bekommerd, aldus
Zeïd. „Wij zijn alleen op de
wereld. Wij worden misbruikt
door Arabische leiders. Als er
een vredesconferentie komt
en ik hoop dat iemand, de
paus bijvoorbeeld, dat tot nog
weet te bewerkstelligen
met een Palestijnse staat als
resultaat, dan willen wij niet
meer afhankelijk zijn van
welk Arabisch land dan ook".
STEVO AKKERMAN
RLEM De Golf-
zou wel eens een
kunnen leggen onder
komende zomerva-
1 itieseizoen. „Alles
igt af van de tijds-
ir", zegt de heer G.J.N.
ivreur, directeur van
Vereniging van ANVR
a sorganisatoren.
de strijd lang gaat duren,
I jen we het moeilijk. Maar
le oorlog snel afloopt, dan
er van het komende zo-
.zoen nog heel veel te-
komen. We zitten im-
nog maar aan het begin
het boekingsseizoen",
dconsument laat de reisin-
Irie al maandenlang in een
Jajtelende onzekerheid ver
zijn. Als direct gevolg van
eaolfcrisis sneuvelde de tra-
ei dat zeker zestig procent
van de zomervakanties al in
een vroeg stadium werd ge
boekt: 35 procent in het najaar
en 26 procent in de maanden
januari en februari.
Couvreur: „Aanvankelijk be
gonnen de boekingen voor de
zomervakantie ook redelijk
goed. Maar naarmate die be
wuste vijftiende januari dich
terbij kwam droogde de
stroom op. De consument is af
wachtend". Met name de be
langstelling voor Turkije en
Cyprus is dramatisch gekel
derd. Naar Israël en Tunesië
worden momenteel helemaal
geen vakantiereizen meer ge
boekt. Hét ministerie van bui
tenlandse zaken heeft toeris
ten aangeraden deze landen te
mijden, zolang de strijd in het
Midden-Oosten voortduurt en
de toeristen die er verbleven
zijn eerder deze week geëva
cueerd.
Criminaliteit
Als op korte termijn geen ver
andering in de dramatische si
tuatie komt, zou Spanje wel
eens veel peseta's uit de Golf
oorlog kunnen slaan. Als ge
volg van stijgende prijzen, da
lende service, grote drukte en
criminaliteit zag het land het
aantal toeristen vorig jaar met
22 procent teruglopen. Maar
reisorganisaties schreeuwen
nu al van de daken dat dit jaar
minstens dertien procent méér
Nederlanders naar de ver
trouwde Spaanse zon zullen
vliegen, als alternatief voor
het oostelijk Middellandse zee
gebied.
Met prijsgaranties proberen
reisorganisatoren en charter
maatschappijen de weifelende
consument er toe te bewegen
de knoop door te hakken.
Martinair bijvoorbeeld, bere
kent reizigers die vóór 1 maart
boeken geen brandstoftoeslag
(die kan op Europese vluchten
nu al oplopen tot 75 gulden en
voor intercontinentale tot bo
ven de 150 gulden). Hotelplan
geeft vakantiegangers die vóór
31 januari een vliegvakantie in
Europa boeken de garantie dat
de prijs niet wordt verhoogd.
Tijdens de oliecrisis van 1978
voerde het bedrijf hetzelfde
beleid. Dat leverde de Rijs-
wijkse touroperator toen tien
duizenden extra passagiers op.
Overigens is niet bekend wel
ke invloed de deze week sterk
gedaalde olieprijzen hierop
zullen hebben.
De animo voor verre bestem
mingen lijdt overigens niet on
der de Golf-oorlog. De pijzen
van tickets naar met name de
Verenigde Staten, het Caraï-
bisch gebied en het Verre Oos
ten zijn gemiddeld met tien
procent gedaald, als gevolg
van de lage dollarkoers.
ANVR-topman Couvreur ver
wacht niet dat de Nederlandse
consument de komende maan
den terughoudend zal zijn bij
het het boeken van vliegreizen
uit vrees voor terroritische
aanslagen. „Over het alge
meen is de Nederlander daar
in verleden ook niet voor te
rug geschrokken".
Nederland
De Golfoorlog beïnvloedt
evenwel op negatieve manier
de reislust van buitenlandse
toeristen en zakenlieden naar
Nederland. Grote Amsterdam
se hotels worden sinds het uit
breken van het gewapend con
flict geconfronteerd met annu
leringen vari reserveringen
voor zowel hotelkamers als
conferentieruimten.
Het Nederlands Bureau voor
Toerisme (NBT) verwacht dat
buitenlandse toeristen de ko
mende tijd veiligheidshalve
hun vertier dichter bij huis
zoeken en eerder met de auto
of het openbaar vervoer zullen
gaan. Vliegtuigen worden ge
meden.
Volgens NBT-woordvoerder F.
Kamsteeg is het effect met
name bij het intercontinentaal
toerisme nu al goed merkbaar.
„Ik hoor het van ons kantoor
in de Verenigde Staten. Vooral
veel groepsreizen worden ge
annuleerd".
Meer vakanties in eigen land
kunnen voor het toerisme
gunstig zijn, zegt Kamsteeg.
De grote hotels die het
vooral van bemiddelde buiten
landers moeten hebben
profiteren daar echter niet van
mee.
„Dit kan een groot probleem
worden voor de Amsterdamse
hotellerie", zegt A. Huybregts
van hotel Krasnapolsky. „De
kamerbezetting is enorm ge
daald. We hebben met name
veel annuleringen van
reserveringen door Amerika
nen, Japanners en Scandina-
viërs. En congresgangers die
hier de hele week al zijn en
vrijdag pas zouden vertrek
ken, zijn donderdag al wegge
gaan". De boekingen voor con
gressen bij Krasnapolsky in de
komende maanden worden ge
daan onder het voorbehoud
dat de Golfoorlog is afgelopen,
zegt Huybregts.
De KLM constateert voor het
hele routenet meer annulerin
gen, maar tegelijkertijd ook
meer boekingen. Volgens een
woordvoerster is er per saldo
wel sprake van meer ver-
voersbewegingen. De verkla
ring daarvoor kan zijn, aldus
een woordvoerster, dat verbin
dingen van andere maatschap
pijen wegvallen en mensen
kiezen voor andere veili
ger bestemmingen.
Sein
Liwater
B!
efl
'.Je militai-
"fyan het
lu|erlandse
■Jt Jacob
jHeems-
'ik onder-
1 [en in een
Mrboot
lijn-
voor-
.n het
van de
'fysche
Bij na-
pnder-
t bleek
een
7hee te
i#0TO: ANP e9BS
ROTTERDAM „Op het
ogenblik kan de oppositie
binnen Irak geen vuist
maken. Wel wordt elke
dag de oppositie in het
land sterker in gedachte
en houding van de men-
Dat heeft ir. K.L. Darweesh,
politiek vluchteling uit Irak
en één van de woordvoer
ders van het Iraaks Demo
cratisch Centrum (IDC), gis
teren gezegd in Rotterdam.
Hij en zijn gevluchte landge
noten voelen zich terneerge
slagen over de verwikkelin
gen in hun vaderland en be
vreesd voor het vervolg van
de oorlog. „Familieleden
hebben de afgelopen dagen
vanuit Irak gebeld om af
scheid van ons te nemen."
Het IDC verenigt Irakese te
genstanders van Saddam Hu
sayn in ons land.
Het IDC noemt Saddam Hu
sayn weliswaar verantwoor
delijk voor de Golfoorlog
maar veroordeelt het ge
bruik van geweld om het
Golfconflict op te lossen. Te
gelijkertijd geeft het Cen
trum toe dat oorlog bijna on
vermijdelijk was geworden.
Darweesh: „Aan de ene kant
zie je het nationalistische re
gime, strak geleid door Hu
sayn, het gevaarlijke wape
narsenaal en het steeds ten
uitvoer brengen door Husayn
van zijn dreigementen en
aan de andere kant het feit
dat de troepen van Amerika
nen en geallieerden niet voor
het vieren van vakantie zijn
opgerukt".
De interne oppositie tegen
zijn regime heeft Husayn
stelselmatig grof aangepakt.
Vóór augustus 1988 was er
een sterke oppositie met
name in het Koerdische ge
deelte en in Bagdad. Maar
onderdrukking, vernietiging
van dorpen, gifgasaanvallen
op de Koerdische bevolking
en executies van opposanten
maakten daar een eind aan.
Zes maanden later stak de
oppositie de kop weer op in
de vorm van gewapende
strijd. Maar ook toen maak
ten gifgasaanvallen met vol
gens rapporten 10.000 slacht
offers in vooral het zuidelijk
deel van Irak, aan de opposi
tie een einde. Enkele dagen
na de invasie in Kuwayt vie
len onder demonstranten op
nieuw vele slachtoffers om
dat het Irakese leger hen be
schoot.
Vluchtelingen
Ook buiten Irak kunnen de
politieke vluchtelingen niet
zonder internationale hulp.
Volgens het Centrum ziin er
van de Irakese bevolking
van 17 miljoen mensen rond
de 1,5 miljoen naar het bui
tenland gevlucht. In Neder
land bevinden zich er daar
van ongeveer 1300, 500 ande
ren ziin inmiddels genatura
liseerd, zo stelt het Centrum.
Die vluchtelingen zijn het
wel onderling eens over het
doel: een einde aan het regi
me van Husayn en in plaats
daarvan een democratische
regering. Zij bakkeleien ech
ter regelmatig over wat het
Centrum „details" noemt.
Een gezamenlijk optreden is
dan ook nog veraf, volgens
Darweesh. In Europa is het
Centrum wel bezig om tot
een platform van vluchtelin
gen te komen.
Het Centrum gelooft niet dat
het is geïnfiltreerd door Hu-
sayn-gezinden. „We hebben
daarvan niets gemerkt hier.
In landen als Groot-Brittan-
nië, de Verenigde Staten en
Duitsland lijkt dat veel
eerder mogelijk."
De Centrumleden voelen
zich niet in de gaten gehou
den door de Binnenlandse
Veiligheidsdienst. Darweesh
weet wel dat Irakezen in
Duitsland en de VS door vei
ligheidsdiensten zijn bena
derd. Het IDC distancieert
zich overigens van eventuele
terroristische acties in ons
land.
Reders: Ook kust
van Israël
oorlogsgebied
ROTTERDAM De Neder
landse reders hebben gisteren
de Middellandse Zee voor de
kust van Israël tot oorlogsge
bied verklaard. De maatregel
is genomen in verband met de
Iraakse raketaanval op Israël.
De reders achten het niet uit
gesloten dat er ook raketten in
zee terecht komen.
De oorlogsregeling voor zeelie
den is nu van toepassing op
vrijwel de hele Perzische Golf
en een zone van 12 mijl voor
de Israëlische kust. Zeelieden
kunnen alleen op basis van
vrijwilligheid in deze gebieden
varen en hun gage wordt ver
dubbeld.
De zeeliedenbond FWZ is het
nog steeds niet eens met het
beleid van de reders, die van
dag tot dag bekijken of de re
geling moet worden aangepast.
De FWZ vindt dat de regeling
ook moet gelden voor de Golf
van Oman, de Rode Zee, het
Suezkanaal en het oosten van
de Middellandse Zee.
De noodzaak daarvan blijkt
volgens FWZ-bestuurder E.
Sarton onder meer uit een te
lex die hij van de bemanning
van een schip van het Neder
landse bergingsbedrijf Wijs
muller heeft ontvangen. De
ongeruste bemanning meldt
dat het in de Rode Zee het af
schieten van raketten heeft
kunnen waarnemen. Het schip
is vanuit de Perzische Golf op
weg naar Suez.
Veel Golf-vragen
bij SOS-telefoon
DEN HAAG De SOS Tele-
fonische Hulpdienst in Den
Haag heeft te maken met een
toenemend aantal mensen dat
wil praten over de situatie in
de Golf en de mogelijke gevol
gen.
Van de zestig tot honderd tele
foontjes die per dag binnen
komen, zijn er ten minste vijf
tien die gaan over herinnerin
gen aan de Tweede Wereld
oorlog, het hamsteren van
voedsel, de angst voor gifgas
en meer van dergelijke onder
werpen. De Telefonische
Hulpdienst (070-3454500) is dag
en nacht bereikbaar.
De Stichting Korrelatie heeft
het deze tijd van oorlog juist
„opvallend weinig" te doen.
De Golfoorlog lijkt andere
problemen te relativeren, al
dus directeur D. Huijbregts.
Ook de Stichting Icodo, het in
formatie- en hulpcentrum
voor oorlogsgetroffenen, heeft
het volgens een woordvoerder
„nog erg rustig".
Ongemak door
veiligheids
maatregelen
op Schiphol
SCHIPHOL Als gevolg van
de verscherpte veiligheids
maatregelen moeten passagiers
de komende tijd „tot nader or
der" rekening houden met
enig ongemak op Schiphol.
Het ongemak ontstaat onder
meer omdat parkeergarage P7
- in de kelder van het sta
tionsgebouw - is afgesloten.
Bovendien zijn verscheidene
doorgangen, toegangsdeuren
en trappen afgegrendeld.
Daarnaast raden de rijkspolite
en de luchthaven passagiers
aan zich door zo weinig moge
lijk mensen te laten wegbren
gen of ophalen. Verder krijgen
reizigers het advies zelf hun
bagage in te pakken en niet
onbeheerd te laten. Ook wordt
gewaarschuwd geen pakjes of
bagage van onbekenden aan te
nemen en zo min mogelijk
elektrische apparaten mee te
nemen.
Iraakse ambassade
onder toezicht
DEN HAAG De leden van
de Iraakse ambassade in Den
Haag staan onder constant toe
zicht van de Nederlandse re
gering. De bewegingsvrijheid
van ae ambassadeur noch zijn
personeel wordt beperkt, maar
alles wat ze doen wordt scherp
in de gaten gehouden. Premier
Lubbers heeft dit gisteren ge
zegd na afloop van de minis
terraad. „We hebben er niet
voor gekozen de bewegings
vrijheid te beperken, omdat
we het beter vinden te weten
waar de bewegingen zijn", al
dus Lubbers. Bij enkele ande
re, niet nader genoemde am
bassades is de bewaking ver
scherpt. Het ligt voor de hand
dat het daarbij in elk geval om
de Amerikaanse en Israëlische
ambassade gaat.
