Verkeerde gok PLO"
Pronk geeft
tien miljoen
voor opvang
vluchtelingen
)orlog hoort er gewoon bij'
üeidó&Qowuvnt
Oorlog
lijkt snel
te wennen
fOMAS SIMON (CIDI):
„Wanneer gaat voedsel op de bon?"
ILFOORLOG
VRIJDAG 18 JANUARI 1991 PAGINA 5
DEN HAAG In het res
taurant van het Centraal
Station in Den Haag zit
een man in uiterste con
centratie over een krant
gebogen. Niet om het laat
ste nieuws over de raket-
aanval van Iraq op Israël
te lezen, maar om een
kruiswoordraadsel op te
lossen. Alles went, ook
een oorlog die pas twee
dagen oud is.
,,Ik wind me niet nodeloos op.
Er is toch niets aan te veran
deren", merkt hij gelaten op.
Zijn zoon, die bij de marine
werkt, is pas terug in Neder
land na een verblijf van zes
maanden op Curacao. „Ik be
sef dat hij kan worden opge
roepen om naar de Golf te
gaan. In dat opzicht hoop ik
dat er snel een eind aan de cri
sis komt", laat hij weten.
Alles went. De reizigers in de
hal van het station, die giste
ren botsingen riskeerden door
zich met opengevouwen kran
ten al lezend naar de perrons
te haasten, houden de och
tendbladen nu gesloten onder
de arm. In de trein is tijd ge
noeg om het laatste nieuws
rustig door te nemen.
Verkoopster Dinie Lijhoeck.
die zich met een stalletje vol
kranten heeft geïnstalleerd
voor de ingang van het station,
vertelt meer last te hebben
van koude voeten dan van op
dringerige klanten. „Ik heb
een extra voorraad ingeslagen,
maar ik ben er voorlopig nog
niet doorheen constateert ze.
Claudia Kerkhof, die bloemen
verkoopt in de bloemenhal
van het station, woont in Rot
terdam in de Waalhaven. ..Ik
vind het allemaal best eng. Ik
woon vlak bij blieraffinaderij-
en. Ik ben bang voor aansla
gen van terroristen".
Volgens verpleger P.
Schmand, die wacht op de bus
naar Poeldijk, waar hij werkt
in een tehuis voor zwakzinni
gen, kan de balans van de oor
log pas over een paar weken
worden opgemaakt. „De aan
val van Iraq met raketten op
Israël is bedoeld om verdeeld
heid te zaaien in de Arabische
wereld", meent hij. Een poli
tieman probeert intussen de
verkoopster van kranten bij de
ingang te troosten. „Ga op die
mat staan, dat helpt tegen kou
de voeten", adviseert hij. Een
krant koopt hij niet. Alle be
richten, extra uitzendingen en
commentaren lijken ook hem
al te hebben overvoerd.
WILLEM GOUDRIAAN
'L 4 schrapt film
e killing fields
ERDAM De commerciële zen-
TL heeft „in verband met de
og" besloten vanavond de oor-
„The killings fields" niet uit te
De film speelt zich af in het
oorlog verscheurde Cambodja,
ns een woordvoerder van RTL 4
„een schitterende oorlogsfilm;
jpend, maar bij vlagen ook nogal
jdadig. Wij denken dat het niet
epast ogenblik is om die uit te
i". RTL 4 zendt nu „Raggedy
uit, met Sissy Spacek en Eric Ro-
jn de hoofdrollen. Eerder besloot
5ie om het tv-spotje van de buis
en waarmee jonge mensen wor-
jgewekt bij de landmacht te ko-
rerken.
Amateur
Voor zendamateurs
zijn oorlogen een
drukke tijd. Deze
man in het
Noordhollandse
Bergen brengt vele
uren per dag door
achter radio- en tv-
apparatuur
waarmee hij de
militaire operaties in
de Golf op de voet
kan volgen.
FOTO: ANP
ANWB klaar voor
vervoer gewonden
DEN HAAG De ANWB-Alarm-
centrale is paraat als er gewonden
in de Golfoorlog vervoerd moeten
worden. De afgelopen dagen heb
ben de ANWB en enkele ministe
ries hierover contact gehad. Het
gaat dan in eerste instantie om
het overbrengen van burgerge
wonden naar Europese ziekenhui
zen. De ANWB benadrukt dat het
overigens om normale procedures
gaat. „Wij zijn altijd beschikbaar
in dit soort situaties. Dat geldt ook
zeker nu, maar we hebben tot nu
toe niets extra's ondernomen", al
dus een woordvoerder van de
ANWB vanmorgen.
Kon. Marine richt
opvangcentrum in
DEN HELDER 'De Koninklijke
Marine heeft gisteren in sporthal
Zweedse in Den Helder toch een cri
sis- en opvangcentrum voor „het
thuisfront" ingericht. Aanvankelijk
overwoog de marine een dergelijk
centrum achterwege te laten „omdat
niemand er om vroeg". Toen in de
loop van de ochtend een tiental tele
fonische verzoeken om informatie
werd ontvangen, is het centrum als
nog ingericht. Volgens een woord
voerder richten de vragen zich voor
al op de veiligheid van de drie Ne
derlandse schepen. Maatschappelijk
werkers en andere hulpverleners zijn
in het centrum aanwezig voor op
vang.
FT Uitgerekend
dag dat de Golfoor-
losgebrand moeten
:h onderwerpen aan
Hiring voor militaire
t. Hebben de 26 aan-
(nd dienstplichtigen,
in keuringsgebouw
e Koninklijke Land-
in Delft, misschien
nening over het on-
n de Golf? Nou nee,
hebben ze eigenlijk
liet over nagedacht.
kantine van keuringsge-
Indelingsraad 7 te Delft
Ie televisie aan. Nieuws,
entaren en achtergron-
^er de Golfoorlog vullen
eldbuis. Niemand kijkt,
toe slenteren weer een
ongens binnen, beuken
de flipperkast, anderen
opgeroepen voor het
ïhe deel van de keuring.
ngt een landerige sfeer,
torgen hadden we een
Usiastere groep", zegt een
van de militairen die de proce
dure leidt haast verontschuldi
gend. „Toen zat er een stel
voor de buis".
„Ach, die twee scheepjes die
wij naar de Golf hebben ge
stuurd stellen toch niets voor.
Als er een paar schoten wor
den gelost varen ze gauw
weg", meent Kees van der
Steen (18). Hij is zojuist goed
gekeurd. In de kantine wacht
hij op verdere instructies. Nico
Broekhof zit naast hem en
knikt instemmend; ook hij
heeft geen hoge pet op van de
Nederlandse bijdrage in de
Golf.
Conrad Fortuin, een lange,
magere jongen van negentien
jaar, is opgroepen voor een
herkeuring. Zijn geringe ge
wicht kan een reden zijn om te
worden afgekeurd. „Ik kom
nog één kilo te kort", vertelt
hij een beetje aarzelend. „Ach,
ik hoef niet zo nodig in dienst,
hoewel het wel gezellig schijnt
te zijn". Dat er momenteel een
oorlog gaande is waarbij ook
Nederlandse militairen be
trokken zijn, daar heeft hij
nog niet echt over nagedacht.
De jongen die naast hem zit,
was het wel even te binnen
geschoten: „Ja, wel toevallig
dat er net een oorlog begint op
de dag dat ik wordt opgeroe
pen voor de dienstkeuring.
Maar gelukkig hoeven dienst
plichtigen niet naar de Golf".
Erik (mager, zwart leren jasje,
de schouders hoog opgetrok
ken) is gemotiveerd. Hij is be
zig in het eindexamenjaar van
de havo. Daarna wil hij naar
de mts, om vervolgens door te
stromen naar de zeevaart
school. Stap in de wereld die
marine heet? Sterker nog,
Erik wil bij de mariniers.
Evenmin heeft hij bezwaar te
gen plaatsing bij de VN-vre-
desmacht. „Oorlog hoort er ge
woon bij".
Tranen met tuiten
Vóór de medische keuring
vertelt een militair de dienst
plichtigen op de toon van een
typische militair voor welke
onderdelen ze zich kunnen
aanmelden bij het zogenoemde
selectiegesprek. „Wil je bij de
Koninklijke Marechaussee,
dan moet je sterk in je schoe
nen staan", bezweert hij de on
deruitgezakte groep. „Je wordt
er namelijk tot aan je voetzo
len afgebroken. Binnen de
kortste keren staan bomen van
kerels tranen met tuiten te
janken. Een plaats bij de VN-
vredesmacht is ook niet van
enig gevaar ontbloot. Neder
land doet mee, we zijn in Liba
non geweest, het Sinai gebied.
Ik heb er negen zien terugko
men in plastic zakken".
Het maakt geen indruk. „Maar
negen?!", zegt er één schoude
rophalend. „Mij maak je niet
bang", reageert een ander.
„Ach, het staat ver van je bed.
Op het moment dat wij daad
werkelijk in dienst moeten zal
de oorlog wel afgelopen zijn".
Buiten staan twee jongens die
al zes maanden van- hun
dienstplicht achter de rug heb
ben. „De Golfoorlog? Ja joh,
daar hebben we het zo druk
mee, we hebben helemaal
geen tijd meer om patrouille te
lopen".
KARIN VERAART
DEN HAAG Eén beller
was wel heel erg op de za
ken vooruit gelopen. Nog
voordat er ook maar één
schot was gelost in de
Iraakse woestijn hing hij
ongerust bij voorlichter B.
Bruggink van het ministe
rie van VROM aan de lijn:
„Wanneer gaat het voed
sel op de bon?".
Deze beller was echter een uit
zondering. De reactie van de
Nederlandse bevolking op het
uitbreken van de Golfoorlog
wordt gekenmerkt door nuch
terheid. Alleen het ministerie
van defensie kreeg vele tien
tallen telefoontjes te verstou
wen. Volgens woordvoerder
Visser gingen die voorname
lijk over de vraag waar gas
maskers te krijgen waren. Ook
belden reservisten en dienst
plichtigen met de vraag of ze
nu eerder zouden worden op
geroepen. Bij het ministerie
meldden zich veel vrijwilligers
om in de Golf medische bij
stand te verlenen.
Het ministerie van WVC
kreeg slechts zes telefoontjes.
„Meestal ging het over gas
maskers. Maar we kregen ook
iemand aan de lijn die vroeg
of hij drinkwater in flessen
moest hamsteren. Hij was bang
dat het drinkwater zou wor
den vergiftigd door pro-Iraak-
se groeperingen. Maar die be
zorgdheid is voorlopig nog niet
nodig", aldus het ministerie.
De paar mensen die bij Bui
tenlandse Zaken aan de lijn
hingen hadden vooral vragen
over reisadviezen. Het depar
tement heeft een negatief ad
vies uitgebracht voor alle lan
den rond de Perzische Golf.
Toeristen doen er ook goed
aan Israël, Tunesië en Pakis
tan te mijden.
Volgens het ministerie van
WVC is er nog geen enkele
aanleiding om een informatie
centrum voor het publiek te
openen. „Alles staat er al voor
klaar, maar de behoefte is er
gewoon duidelijk nog niet", al
dus een woordvoerster.
Het gemeentebestuur van Rot
terdam heeft vandaag een spe
ciaal telefoonnummer geopend
waarop verontruste burgers
uit het Rijnmondgebied te
recht kunnen met hun vragen
in verband met de oorlog in de
Golf. Aanleiding hiervoor is
het grote aantal telefoontjes
dat sinds het uitbreken van de
Golfoorlog bij de meldkamer
van de politie, op het stadhuis
en bij de regionale radiozender
Radio Rijnmond is binnenge
komen. Volgens een woord
voerder van de gemeente uit
de ongerustheid onder de be
volking zich juist in het Rijn
mondgebied, omdat men bang
is voor terroristische aanslagen
op installaties in het uitge
strekte industrie- en havenge
bied.
nodige kanttekeningen bij te
plaatsen. Je moet je realiseren
dat wat de afgelopen maanden
is gezegd en gedaan niet per se
lineair hoeft te worden ver
volgd. We weten niet hoe de
oorlog gaat aflopen, hoe de
toekomstige positie zal zijn van
Egypte, Saudi-Arabië, de
Golfstaten en Syrië. Zij verke
ren in een spanningsveld.
Enerzijds moeten ze zien de
strijd tegen een mede-Arabier
aan hun bevolking te verko
pen en tegelijkertijd bewijzen
dat ze de Arabische zaak nog
steeds zijn toegedaan, daarom
zoeken ze compensatie voor
hun anti-Saddam houding en
die vinden ze in de Palestijnse
kwestie. Maar aan de andere
kant zijn ze teleurgesteld in de
PLO omdat die zich het meest
van allen aan de zijde van
Saddam geschaard heeft. Er
heerst daardoor in Saudi-Ara-
bië, Egypte en de Golfstaten
een sterke anti-Palestijnse
stemming. We moeten afwach
ten wat dat soort spanningen
allemaal teweeg zal brengen".
Bestaansrecht
Intussen klonk er wel interna
tionale instemming als Tariq
Aziz zich beklaagde over het
feit dat de VN-resoluties over
Kuwayt serieuzer werden ge
nomen dan die over de bezette
gebieden van Israël.
„Ik heb toch de indruk dat de
genen die op de hoogte zijn
weten dat hier om heel ver
schillende bezettingen gaat.
Bovendien: -de resoluties over
Israël zijn twintig jaar niet uit
gevoerd, omdat de PLO het
bestaansrecht van Israël
ook vastgelegd in een reso
lutie niet erkende. Ik denk
dat de westerse landen tot het
uiterste hebben willen zoeken
naar een alternatief voor een
militaire confrontatie en dat
Saddam Husayn hen een bot
heeft toegeworpen in de vorm
van een internationale vredes
conferentie. Steeds meer gega
digden begonnen daar aan te
knabbelen, om tenslotte tot de
macabere slotconclusie te ko
men dat Saddam Husayn zelf
geen enkele belangstelling in
zo'n conferentie had. Toen
Frankrijk ten einde raad Sad
dams eigen voorstelde herfor
muleerde, kwam er uit Bagh
dad geen enkele reactie. Voor
Saddam betekende de Pale
stijnse kwestie niet meer dan
de heilige oorlog en die ge
bruikte hij ook alleen maar om
te appelleren aan religieuze
sentimenten. Maar Frankrijk
en andere landen hadden zo'n
honger dat ze toehapten, uit
eigenbelang, omdat ze hoopten
op goodwill in de Arabische
wereld. Ik vind dat geweten
loos en dom".
Leeft de Palestijnse kwestie
volgens u wel echt bij de Ara
bieren?
„Het is in de eerste plaats een
symbool, een symbool van
Arabische frustatie. Die fru
stratie is deels terecht; de Ara
bische wereld grenst aan het
Westen, maar kan er econo
misch niet aan tippen. En Is
raël is natuurlijk het symbool
van het Westen. Daarnaast
wordt er met de Palestijnen
gemanipuleerd door de Arabi
sche leiders. Stuk voor stuk
de keuringsmiddag wordt de jongens duidelijk gemaakt wat hen zoal te wachten staat:
Izolen afgebroken".
SNSTPLICHTIGEN BIJ KEURING
„Bij de marechaussee word je tot aan
FOTO: SASCHA PIETERSE
DEN HAAG Het minis
terie van ontwikkelingssa
menwerking heeft giste
ren 10 miljoen gulden be
schikbaar gesteld voor op
vang van vluchtelingen
uit Irak en Kuwayt.
Het geld is bestemd voor de
VN-hulporganisaties, het Rode
Kruis en Artsen zonder Gren
zen. Hulporganisaties houden
rekening met meer dan een
miljoen vluchtelingen in het
Golf-gebied. Minister Pronk
schenkt het geld na een op
roep van de VN en het Rode
Kruis die al hulp bieden in
Jordanië, Syrië, Turkije en
Iran.
In Jordanië zijn de VN, het
Internationale Rode Kruis en
Artsen zonder Grenzen al be
gonnen de doorgangskampen
aan de grens en in het binnen
land van grotere capaciteit te
voorzien. Zo is er op korte ter
mijn plaats voor ongeveer
120.000 vluchtelingen. In Iran
zijn aan de grens al drie vluch
telingenkampen ingericht.
Het Nederlandse en Belgische
Rode Kruis gaan op verzoek
van de Syrische regering een
vluchtelingenkamp opbouwen
in Syrië. Een woordvoerder
van het Rode Kruis in Den
Haag zei gisteren dat de hulp
organisatie komend weekein
de al hoopt te beginnen met
het transport van het mate
rieel dat bestaat uit 2500 ten
ten, dekens en medicamenten.
In Syrië worden 30.000
40.000 vluchtelingen verwacht.
In totaal 35 Nederlandse en
Belgische medici en verpleeg
kundigen gaan het kamp be
mannen.
Na de eerste dag van bombar
dementen op Irak zochten gis
teren weer duizenden mensen
een veilig heenkomen in Jor
danië. De regering zegt te vre
zen dat dat aantal tot honderd
duizenden zal oplopen, als de
bombardementen aanhouden.
Voor de vluchtelingen bestaan
in Jordanië op dit moment on
voldoende opvangmogelijkhe
den, te meer daar de Jordaan
se economie sinds het begin
HAAG De af-
k met drs. Thomas
n was woensdag ge
it. Het gesprek zou
over de koppeling
ie bezetting van Ku-
aan de Palestijnse
tie. Naast deze mede-
er van het Centrum
Informatie en Docu-
atie Israël (CIDI) zou
vertegenwoordiger
het Nederlandse
kantoor zijn visie ge-
Een dag later is Bag-
aangevallen, Simon
opgelucht" en voelt
LO niets meer voor
even van een inter-
alle slechte scenario's
lit het best denkbare",
imon. „Ik ben opgelucht
de spanning voorbij is
I er vooralsnog op lijkt
i bedreiging voor Israël
ideels is weggenomen,
mooi dat hij geen poli-
oordeel uit de crisis heeft
n halen en dat zijn mili-
implex teneinde is",
e International Herald
ie schrijft Stephen Ro
il dat Saddam, zelfs als
liest, zijn politieke winst
nen heeft; namelijk dat
estijnse kwestie dankzij
al in Kuwayt weer hoog
internationale agenda
„Je kunt vaststellen
r het gelijkschakelen
twee bezettingen de
op Israël is ver
zijn wel de
dictators, zij het de één wat
meer dan de ander, gebruiken
zij de Palestijnse zaak als blik-*
semafleider voor de onder
drukking in hun eigen land.
in Jordanië verblijven duizenden vluchtelingen uit Irak in vaak er
barmelijke omstandigheden. De komende dagen zullen daar naar
verwachting nog vele duizenden vluchtelingen bij komen.
van de Golfcrisis in een diep
dal terecht is gekomen.
Jordanië vormt de belangrijk
ste vluchtroute voor mensen
die aan het oorlogsgeweld in
de Golf willen ontkomen. Het
land, dat de grenzen met Irak
vorig week sloot, heropende
FOTO: AFP
de grenzen met het buurland
voor 24 uur.
In totaal meer dan een miljoen
buitenlanders ontvluchtten
Irak en Kuwayt in de maand
na 2 augustus, de dag waarop
het emiraat werd binnenge
vallen.
De Palestijnen worden daar
door voortdurend voor het
karretje van andere landen ge
spannen, schotsenspringend
trachten ze hun onafhanke
lijkheid te bewaren. Ze probe
ren aan de gretigheid van de
Arabische leiders om hen voor
hun doeleinden te gebruiken,
maar willen wel profiteren
van de aandacht die ze daar
door krijgen. Het verschaft ze
wel publiciteit. De Kurden
hebben toevallig niet dat geluk
dat ze de uitverkoren minder
heid zijn, netzomin als de Kop
ten in Egypte en de Berbers in
Algerije. Overigens stelt dat de
Palestijnen ook wel voor moei
lijkheden, ze moeten steeds op
zoek naar wie dominant is in
de Arabische wereld en zich
daar dan aan vastklampen.
Vandaar dat ze in het vaarwa
ter zijn gekomen van een des
poot als Saddam Husayn En
dat zal ze nu wel spijten".
Goede sier
Hadden de Palestijnen niet
een hele goeie sier kunnen
maken als ze zich hadden aan
gesloten bij de anti-Saddam
coalitie? Dan was een interna
tionale vredesconferentie al
bijna vanzelf bijeen.
„Natuurlijk, wat een krediet
zou het hen niet gegeven heb
ben! Maar op het moment dat
Irak Kuwayt binnenviel kon
Palestijnse inwoners van Jordanië luisteren in een straat in Aman naar het verslag van radio Bagh
dad.
de PLO niet meer terug, zo'n
move zou de achterban niet
begrepen hebben. De verkeer
de gok was al gemaakt".
Maar als er in Amsterdam een
teach-in gehouden wordt, is
het de rabbijn Evers die uitge
floten wordt, niet de Pale
stijnse spreekster.
„Ja, in bepaalde kringen heeft
men nu eenmaal besloten dat
de Palestijnen David zijn en
Israël Goliath. Dat is een gro
ve vertekening van de werke
lijkheid die geheel losstaat van
de historische feiten".
Toch is de Palestijnse kwestie
wel een echte kwéstie. Moet
die niet eens opgelost worden?
„Ik ben een aanhanger van de
theorie dat er pas vrede komt
als alle partijen daar belang bij
hebben, dat het oplossen van
het conflict hen meer biedt
dan het voortbestaan ervan. Je
kunt rustig zeggen dat er in
elk geval één partij is die meer
belang heeft bij vrede dan bij
oorlog en dat zijn de Palestij
nen. Ze hebben niets te win
nen bij oorlog. Ja, ze hebben
wel gehoopt dat Saddam de jo
den met gifgas de zee in zou
drijven, maar die keuze doet
hen uiteindelijk geen goed.
Straks, na de Golfoorlog, zul
len ze niet weten hoe aardig ze
moeten zijn, we zullen de zoe
tigheid niet opkunnen, dat
wordt fantastisch. Zal Israël
daar op ingaan? Niet als het
betrokken wordt bij deze oor
log. Maar als ze buiten schot
blijven zullen ze op een rijtje
zetten dat één er een
grote internationale druk op
Israël wordt uitgeoefend, dat
twee het vanwege de
immigratie van Russische jo
den noodzakelijk en gerecht
vaardigd is economische prio
riteiten te stellen en dat
drie Nederland straks
voorzitter is van de Europese
Gemeenschap. Nederland
heeft, vanwege zijn zeer prin
cipiële opstelling van het afge
lopen half jaar, een uitermate
goede positie om een rol te
gaan vervullen in de interna
tionale discussie rond Israël".
STEVO AKKERMAN
