'CNN did it' EG-landen bezorgd over 'na-crisissituatie' in Golf Tientallen doden en gewonden eerste dag Minister Bakei licht Gorbatsjo te laat in GOLFOORLOG Cciclóc Somant VRIJDAG 18 JANUARI 1991 PAG Japan geeft meer financiële steun TOKYO De Japanse regering heeft gisteren extra financiële steun toegezegd aan de geallieerde oorlogs inspanningen tegen Irak. „De Japanse regering is vastbesloten om de maximaal mogelijke steun te verlenen aan de acties die zijn on dernomen om de internationale vrede en stabiliteit te herstellen", verklaarde premier Toshiki Kaifu. De regering voerde de hele dag overleg, ook met leiders van de op positie, over de omvang en de aard van de extra hulp. Japan heeft al een bedrag van 4 miljard dollar toe gezegd aan de internationale coalitie, maar een deel van dat bedrag is nog niet beschikbaar gesteld. De inspan ningen van Japan, dat militair niet in de oorlog wil worden verwikkeld, concentreren zich vooral op de op vang van vluchtelingen. Minister van financiën Ryutaro Hashimoto zei dat de nieuwe hulp omvangrijk zal zijn, maai hij gaf niet aan hoe die zal worden bestemd. De regering overweegt onder meer militaire transportvliegtuigen naar het Golf- gebied te sturen voor het vervoer van vluchtelingen. De Socialistische Partij, de grootste oppositiepartij, heeft de regering veroordeeld van wege haar steun aan de oorlog. Bij de Amerikaanse ambassade in To kyo hielden groepjes vredesactivis ten demonstraties. Ook in Hiroshi ma, dat aan het einde van WO II werd getroffen door de atoombom, gingen veel mensen de straat op om te protesteren tegen de oorlog in de Golf. Iran biedt hulp aan NEW YORK De Iraanse president Hashemi Rafsanja- ni probeert Irak over te ha len zich uit Kuwayt terüg te trekken en heeft aangeboden slachtoffers van de Golfoor log te helpen. VN-ambassa- deur Kamal Kharrazzi zei dat Rafsanjani nog geen re actie van Irak had ontvan gen, maar dat de twee lan den beschikten over regulie re communicatiekanalen en dat Iran zijn pogingen zou voortzetten. Irak, dat acht jaar tegen Iran heeft gevoch ten in de vorige Golfoorlog, heeft zijn vroegere vijand bij het uitbreken van de huidige crisis via een reeks conces sies geneutraliseerd. Frankrijk leverde Irak „inferieur" materieel PARIJS In Frankrijk is verbaasd gereageerd op de snelle aantasting van de Iraakse luchtdefen- sie. De Iraki's beschikken behalve over grote hoe veelheden Russisch materiaal ook over aanzienlij ke arsenalen Franse wapens, waaronder het Cro- tale-luchtaf weersysteem In een commentaar op de Franse televisie gaf de voormalige chefstaf van de Franse luchtmacht ge neraal Capillon toe te zijn verrast door het mar kante Amerikaanse succes in de eerste uren. Zon der het met zoveel woorden te zeggen constateer de de generaal een inferioriteit van het materieel dat de Fransen hadden geleverd ten opzichte van de futuristische Amerikaanse elektronica. Gebrek aan reserve-onderdelen kon daarbij de Iraki's par ten hebben gespeeld. Andere militairen meenden dat het door Frankrijk verstrekken van details over het geleverde wapentuig de taak van de Amerikanen had verlicht. Enige gêne heerste er gisteren in Franse militaire kringen over de zeer strikte missies die president Mitterrand de Franse luchtmacht heeft opgelegd. Een geïrriteerde minister Dumas van buitenland se zaken legde uit, dat Frankrijk zich uitsluitend hield aan de tekst van de VN-resolutie. Van „bij bedoelingen" was volgens de minister geen spra ke. Speculaties over beperkte Franse deelname met het oog op een mogelijk "gunstige positie in de Arabische wereld, na afloop van de Golfoorlog, getuigden volgens Dumas van kwalijke insinua ties. Een Franse piloot raakte gisterochtend ge wond bij een gezamenlijk Frans-Amerikaanse ac tie op het vliegveld van de Kuwaytse strad El Ja- bar. Twaalf toestellen van het type Jaguar werden door de Fransen ingezet. Vier werden geraakt, maar later in de dag hersteld en opnieuw inzet baar gemaakt. „De aanval was volgens de letter van de VN-resolutie, maar zou onmogelijk zijn ge weest zonder de voorafgaande interventies van de Amerikanen in Irak", merkte een Franse com mentator op. Kuwayt klaar voor her invoering eigen munteenl e LONDEN Kuwayt kan met onmiddellj gang de eigen munteenheid weer invoeren land. Volgens een Kuwaytse bankier in I zijn er volop nieuwe dinars gedrukt om h* 'r verkeer in de oliestaat weer te nomalisei n dat Irak de bezetting heeft opgegeven. Na1 val van Irak zijn de dinars vervangen c gelijknamige Iraakse variant. Inmiddels zwarte handel in de Kuwaytse dinar vo, gang gekomen, aldus de bankier gisterei f gens schattingen van de Kuwaytse autoi was op het moment van de Iraakse inve' miljoen Kuwaytse dinar in omloop. De kot de door de Irakezen verboden munteenhe de afgelopen tien dagen gestegen van 1,30 'n rikaanse dollar naar 1,95 dollar. Vóór dei51 kostte een dinar 3,50 dollar. De Iraakse diire teert nu 3,23 dollar. Vuurbommen raken VS-missie Berlijn BERLIJN Radicale anti- oorlogsdemonstranten hebben stenen en vuurbommen ge gooid naar een Amerikaanse diplomatieke missie in Berlijn. Gisteravond braken gevechten uit tussen groepen betogers en aanwezige eenheden van de oproerpolitie. Groepen radica le demonstranten trokken op naar de voormalige Ameri kaanse ambassade in Oost- Berlijn, die nu een dependance is van de Amerikaanse ambas sade in Bonn. In heel Duits land waren zeker 100.000 de monstranten op de been. Sinds het begin van de aanval op Irak hebben terroristen vier aanslagen gepleegd op Amerikaanse instellingen, zo heeft senator Orrin Hatch, lid van de Senaatscommissie voor inlichtingen, gemeld. Doelwit waren de Amerikaanse infor matiedienst-bibliotheek in Quito (Ecuador), het Ameri kaanse consulaat in Lahore (Pakistan), een onbekende in stelling in Duitsland en een studentenhuis van de Harvard Universiteit in Italië. Hatch zei geen berichten te hebben ont vangen van slachtoffers of schade bij de aanslagen. (Van onze correspondent Jo Wijnen) PARIJS Tijdens de eer ste dag van de oorlog in de Golf hebben de minis ters van buitenlandse za ken van de twaalf EG- landen in Parijs vooral ge sproken over wat zij de 'na-crisissituatie' noem den. t De Europese ministers toon den zich gisteren ernstig be zorgd over de gevolgen van de Golfoorlog voor de betrekkin gen van de Arabische landen onderling en de historische vriendschapsbanden tussen een groot aantal Arabische landen en Europa. De EG-mi- nisters kwamen overigens tot de vaststelling dat het nog steeds onzeker is wat het nu in volle hevigheid woedende mi litair conflict in het Midden- Oosten en het Golfgebied te weeg gaat brengen. Zei minis ter van den Broek: „Het pro bleem bij een dergelijke dis cussie is, dat de afloop van het conflict nog niet bekend is." Hij voegde daaraan toe dat de EG er alles aan moet doen om het Midden-Oosten stabiliteit te brengen. „Dat streven ver staat zich evenwel niet met het Arabisch-Israëlisch con flict", aldus de minister, die vond dat er, na afloop van de oorlog, zo spoedig mogelijk een vredesconferentie over alle problemen in dat gebied in clusief het Palestijnse vraag stuk moet komen. Van den Broek wees ook op de grens conflicten en de meningsver schillen over de olievelden die Irak en Kuwayt hebben en die straks dringend om een oplos sing vragen. De problemen van Libanon moeten worden aangepakt. De positie van de PLO zou opnieuw tegen het licht gehouden moeten wor den, hetgeen ook geldt voor Syrië en Iran. „De Arabische landen zullen nu toch eens moeten gaan nadenken over de vraag of ze hun houding ten opzichte van Israël niet moeten wijzigen", aldus minis ter van den Broek op een mo ment dat de Iraakse aanval op Israël nog niet had plaatsge vonden. De bewindsman was ervan overtuigd dat juist de Europese landen op dit stuk een grote rol kunnen spelen. „De Euro-Arabische dialoog zal moeten worden versterkt", vond van den Broek, die bo vendien concludeerde dat er naar een permanente veilig heidsstructuur voor het Mid den-Oosten moet worden ge zocht. „Dat zal overigens geen eenvoudige zaak zijn". In een verklaring heette het dat de Europese Gemeenschap 'een globale benadering van de re gio moet ontwikkelen, door middel van een Europese Mid- dellandse-Zeepolitiek, een her nieuwde Euro-Arabische dia loog en een versterkte samen werking van de Raad van Golfstaten, de Unie van Arabi sche landen in de Mahgreb en andere landen in de regio. De EG-ministers verklaarden gis teren in Parijs, dat ze daarbij vooral rekenen op de hulp van de rijkste landen in de Arabi sche wereld. Overigens riepen de ministers Irak andermaal op zich onvoorwaardelijk en onmiddellijk uit Kuwayt terug te trekken. Voorbarig Britse militairen in de Saudi- sche woestijn juichten giste ren bij het horen van de be richten lover de aanvallen op Irak. Vannacht bleek èvenwel dat hun vreugde voorbarig Donkere rookwolken verspreiden zich boven een opslagtank in Saudi-Arabië, die gisterei Iraakse artillerie onder vuur werd genomen. RIYAD/BAGHDAD De multinationale strijd macht in Saudi-Arabië heeft naar eigen zeggen op de eerste dag van de luchtoorlog in de Golf vier toestellen verloren: twee Britse Tornado's, een Amerikaanse F-18 Hornet en een Kuwayts toestel. Frankrijk zei dat vier van zijn vliegtuigen door luch- tafweervuur beschadigd waren, maar veilig op hun basis terug konden keren. Op de eerste dag van de vijan delijkheden voerden vliegtui gen van de coalitie boven Irak en Kuwayt meer dan duizend vluchten uit. Radio Baghdad meldde dat onder de burgerbe volking in heel Irak 23 doden en 66 gewonden zijn gevallen. Artsen van een ziekenhuis in Kuwayt verklaarden dat het 500 bedden tellende hospitaal na de bombardementen was overstelpt met gewonde Iraak se militairen. Irak zegt in totaal 60 geallieer de vliegtuigen te hebben neer gehaald, elf daarvan gister avond. Radio Baghdad riep Iraakse soldaten op de piloten van de neergeschoten toestel len niet te doden omdat dit in strijd is met de Geneefse Con venties eri de islamitische wet. Het Pentagon maakte gisteren de identiteit bekend van de Amerikaanse militair die is omgekomen. Het gaat om de 33-jarige luitenant ter zee le klasse Michael Speicher. Hij is het eerste Amerikaanse slacht offer in de operatie 'Woestijn storm'. Hij kwam om toen zijn toestel, een F-18 afkomstig van het vliegdekschip Sarato ga, door een Iraakse Iraaks grondgebied wen gehaald. Zijn thuisbas Mayport in Florida. De lijke resten zijn nog n vonden. De Britten verloren twi nado-ja,chtbommenwerp beide met een tweekopp manning. Eén Tornadol gisteren niet terug vj missie boven Irak, het toestel stortte neer n< motor door onbeken< zaak in brand was geré vlieger en navigator vi Tornado sprongen n schietstoel uit het toeste over hun lot was niets De luchtmacht van bestaat uit Mirages Skyhawk gevechtslieg De meeste toestellen na de Iraakse inval op gustus naar Saudi-Arab komen. Major voorspelt vredesconferentie (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN De Britse pre mier John Major heeft in het Lagerhuis gezegd dat Groot- Brittannië en de Verenigde Staten zullen aansturen op een vredesconferentie zodra het gewapende conflict in de Gol fregio voorbij is. Het aansle pende Arabisch-Israëlische probleem zou dan eens en voorgoed kunnen worden op gelost. Major was gisteren naar het Lagerhuis gekomen voor de gebruikelijke verklaring over het begin en het verdere ver loop van de Golfoorlog. Later op de avond begaf hij zich naar Buckingham Palace waar hij koningin Elizabeth op de hoogte bracht van de Golfsitu- atie. Dominee Paisley van Noord-Ierland had hem ge vraagd de vorstin voor te stel len een 'Nationale Gebedsdag' op touw te zetten om alle Brit ten te doen bidden voor een goede afloop. De premier ver klaarde in het parlement vol komen zeker te zijn dat de westers-Arabische coalitie de Golfoorlog zou winnen. Maar ook hij liet doorschemeren dat het nog een hele tijd zou kun nen duren eer Saddam Husayn door de knieen gaat. „Wij zul len pas stoppen met de gewa pende strijd wanneer Saddam Kuwayt heeft ontruimd of ten minste aanstalten maakt om dit te doen," zei John Major. Hij betreurde het verlies van een RAF-Tornado GR1 met twee bemanningsleden, een schadepost die eerder op de dag officieel was bevestigd door zijn minister van defensie Tom King. Sedert het begin van de vijandelijkheden speelt deze laatste de rol van voor lichter van de media. Op Kings brede schouders rust ook de ondankbare taak even tuele Britse verliezen af te kondigen. Tijdens de Fal- klandoorlog van 1982 was deze voorlichtingstaak toever trouwd aan een hoge ambte naar van Defensie. Het feit dat ditmaal de minister zelf op treedt als voorlichter, geeft aan hoe ernstig Groot-Brittan- nie de Golfoorlog neemt. CHICKEN NOODLE NEWS SPOT MET SPOTTERS ATLANTA/BAGHDAD Nog voordat president Bush zijn officiïe toe spraak kon houden, klonk het wapengekletter in Baghdad al door de ka mers van het Witte Huis. Dat kwam doordat drie CNN-verslaggevers, Peter Arnett, John Holliman en Bernard Shaw, de micro foon buiten het raam hiel den, terwijl zij een telefo nische verbinding hadden met het hoofdkwartier van CNN in Atlanta, Ge orgia. Vandaar werd het audiosignaal met de eerste oorlogsgeluiden opge straald naar de satelliet. Bush was eerder geïnfor meerd dan hij kon infor meren. CNN bepaalde het beeld van het wereld nieuws. Een tv-kanaal dat 24 uur per dag nieuws brengt? Iedereen zei dat het onmogelijk was. Maar op 1 juni van dit jaar vierde Cable News Network, beter bekend als CNN, haar tiende verjaardag. Het is in middels een gezond, goed- draaiend, internationaal geres pecteerd bedrijf. Gedurende die afgelopen tien jaar heeft het station een stevige en be trouwbare reputatie opge bouwd. President Bush heeft een speciale schotel aan boord van z'n jacht om naar CNN te kijken. Yasser Arafat kijkt da gelijks naar CNN, net als de Israëlische leiders in de Knes- seth en de Sovjetleiders in het Kremlin. Zangeres Madonna zei tijdens haar optreden in Rotterdam: „Ik kan niet zon der CNN". De eerste tien jaar van het we reldwijde nieuwsstation zijn uitermate turbulent geweest. Eén van de meest revolutio naire satellietstations heeft met haar uitzendingen de we reld verschrompeld tot het 'Wereldse Dorp' van media-so cioloog Marshall McLuhan. CNN is het geesteskind van Ted Turner. Nadat zijn autori taire vader zelfmoord pleegde, kreeg hij als erfenis een bijna failliet bedrijf dat reclamebor den langs de snelweg exploi teerde. Hij reorganiseerde het chaotische bedrijf en kocht een klein, lokaal station, Channel 17 in Atlanta. Toen in 1976 het eerste satelliet-TV ka naal in Amerika van start ging, bedacht Turner dat hij zijn lokale zendertje ook op de satelliet kon zetten. Hij deed dat, veranderde de naam in WTBS en het werd een succes. Turner in het boek 'CNN, The Inside Story': „Inmiddels be gonnen thema-kanalen te ont staan. HBO voor films, ESPN voor sport, MTV voor muziek. Ik zag een gat in de markt voor een station dat zich speci aliseerde in nieuws, omdat ik van mening ben dat de grote netwerken het nieuws niet prominent genoeg behandel den". Schonfeld Reese Schonfeld heeft jaren in New York voor de nieuwsru brieken van onafhankelijke tv-stations gewerkt. Hij was 47 toen hij het gerucht hoorde. Hij zocht Ted Turner direct op. Turner vroeg hem: „Wie is de grootste naam die we bij de netwerken moeten wegko pen?" Schonfeld: „Dan Rather, want hij wordt bij CBS de op volger van Walter Cronkite". Ted Turner: „Wie is dat?" Schonfeld: „Ik was met stom heid geslagen. Hij wilde een nieuwszender starten, maar wist niet eens de naam van een van de populairste jour naallezers! Toen ik terugvloog naar New Yórk, moest ik con stant aan Turner's opmerking denken. Thuisgekomen belde ik hem op. „Ted, we moeten helemaal niemand wegkopen. Het gaat niet om de presenta toren, maar om het nieuws zelf. Als we het goed doen, worden onze nieuwslezers vanzelf wel beroemd, maar dat moet niet vooropstaan. Bij ons Baghdad weer live De Iraakse autoriteiten hebben het Amerikaan se kabeltelevisiestation CNN vanochtend, na een verbod van ruim 12 uur, weer in staat ge steld rechtstreekse uitzendingen vanuit Bagh dad te verzorgen. CNN-verslaggever John Holli man (r.) begon zijn bericht met de mededeling dat alles wat hij zei van tevoren door de Iraakse censuur was goedgekeurd en dat hij op het mo ment van spreken nauwlettend in de gaten werd gehouden door een Iraakse regeringsfunctiona ris. Van het CNN-team in Baghdad maken naast Holliman ook 'anchorman Bernard Shaw (I.) en verslaggever Peter Arnett (m.) deel uit. FOTO'S: AP moet het nieuws 'de ster' zijn". In oktober 1979 betrok een klein nieuwsteam een oud landhuis aan de Techwood Drive in Atlanta. Wanneer het stevig waaide, viel de elektri citeit uit. Op de allereerste dag stroomde het van de regen. Binnen en buiten. Als er een vrachtwagen passeerde, dan trilden de tafels. Een paar maanden voordat CNN de lucht in zou gaan, werd de RCA-satelliet die het signaal zou verspreiden, met succes gelanceerd. Echter: het lukte niet om de kunstmaan in een juiste baan om de aarde te brengen, waardoor het er even naar uitzag dat CNN niet kon beginnen. Turner pikte dat niet. Met een rood hoofd vloog hij naar het hoofdkantoor van RCA en hij eiste een transpon der op een andere satelliet. CNN kon via een andere satel liet op 1 jurti 1980 beginnen. In 1981 wilde CBS CNN over nemen, maar Turner wilde niet meer dan 49% van de aan delen verkopen. CBS wilde 51%. De onderhandelingen lie pen op niets uit. Twee jaar la ter wist CBS slechts ternau wernood een vijandige over name door CNN te verijdelen. Kort geding Het Witte Huis werd al jaren verslagen door de grote, geves tigde netwerken, die aanvan kelijk heel flauw deden tegen over de nieuwkomer. „Chic ken Noodle News, werd het spottend genoemd. En ook de woordvoerders van Reagan hadden niet veel met CNN op. Zij stelden CNN-verslaggevers achter op de netwerken. Toen dat de spuigaten uitliep, kre gen Ronald Reagan en zijn woordvoerder Larry Speakes, maar ook de netwerken we gens kartelvorming, een kort geding aan hun broek. Turner: „Vanaf dat moment werden we ook in Washington serieus genomen. Door collega's van de geschreven pers werd CNN al veel eerder serieus geno men. Een anonieme corres pondent van een grote krant: „Stel, je moet een Russisch/A- merikaans topoverleg in Was hington verslaan, maar je staat te ver van de president, zodat hij de vragen die je hem toe schreeuwt, niet kan verstaan. Dan ren je terug naar je hotel kamer en schrijf je de com mentaren op die Bush via CNN geeft". De Poolse staatstelevisie neemt dagelijks een editie van CNN's Headlines over. Die uit zending wordt vrijwel altijd door de lieflijk loensende Bob bie Battista gepresenteerd. Ze woont in Atlanta, maar is daardoor nu wereldberoemd in Polen. Veel Poolse staats burgers hebben door aandach tig naar Bobbie te luisteren hun Engels weten op te vijze len tot een niveau waarop ze een simpele conversatie in het Engels kunnen voeren. In 1982 kwam er een tweede CNN. De eerste zender specialiseerde zich in actualiteitenrubrieken, de tweede zender, de Headli nes Service, maakt 48 jour naals van een half uur. Tege lijkertijd werd het geluid van Headlines via de radio uitge zonden: WCNN. In 1985 wist CNN voor het eerst winst te boeken: 13 miljoen dollar. Die winst is sindsdien alleen maar opgelopen: vorig jaar werd met een positief saldo van 134 miljoen dollar afgesloten. En dat ondanks de verliesgevende onderneming in Europa, die CNN International heet, maar in steeds meer kabelhuishou dens te zien is. In West-Europa nadert CNN- International, dat een combi natie is van de twee Ameri kaanse zenders, haar vijfmil joenste huishouden. Sinds herfst vorig jaar is CNN zelfs in de ether rond Moskou te zien, waar het als abonnee-TV wordt uitgezonden. CNN heeft in tien jaar tijd het begrip 'te levisienieuws' opnieuw gedefi nieerd en nu tijdens de Golf oorlog haar reputatie beves tigd. Door de aanval op Bagh dad eerder te melden dan Bush heeft CNN zich verhe ven tot een internationaal in stituut. EDWIN BAKKER (Van onze correspondent Rob Vunderink) MOSKOU Sovjetpresi dent Gorbatsjov legt de schuld van dë Golfoorlog bij de Iraakse president Saddam Husayn. Gorbats jov wond er in zijn verkla ring op de Sovjettelevisie geen doekjes om: „Deze tragische wending is uit gelokt door de weigering van de Iraakse leiders te gemoet te komen aan de eisen van de internationa le gemeenschap om de troepen uit Kuwayt terug te trekken". Gorbatsjov zei dat hij een uur voor de aanval over het begin van de actie door de geallieer de troepen op de hoogte was gesteld door de Amerikaanse minister Baker. Een poging van de Sovjetleider om te be middelen tussen Bush en Sad dam Husayn, met als doel uit stel van de oorlog, mislukte wegens tijdgebrek. Later verklaarde onderminis ter van buitenlandse zaken Be- lonogov dat Moskou nog steeds pogingen onderneemt Saddam Husayn te bewegen zijn troe pen uit Kuwayt terug te trek ken. De gevechten moeten zo snel mogelijk worden gestaakt, aldus Belonogov. Gorbatsjovs buitenlandse poli tiek van het 'nieuwe denken' betekent volgens Moskou dat de zaken tegenwoordig direct bij hun naam worden ge noemd, en dat wandaden van bevriende landen niet meer door het Kremlin worden ver goelijkt. In het geval van Hu- sayns bezetting van Kuwayt spreekt het Kremlin oj van Iraakse agressie. Schande Met zijn standpunt ten i van de Golf gaat Gorl lijnrecht in tegen de van conservatieven in d« taire top van de Sovj Enige tijd geleden viel raai Makasjov, afgevaai in het uitgebreide parli van de Sovjetunie, Gorb aan op diens buitenlands* tiek. Hij sprak er schand dat de president Oost-E zonder een enkele ve heeft opgegeven, en schuwde voor de Amerili aanwezigheid in de Gol Amerikanen zouden daai meer vandaan gaan, schuwde Makasjov, eei schuldigende vinger uitst naar de huidige Sovjetli die dit allemaal duldei Sovjetunie heeft haar tr in het zuiden van het h staat van paraatheid gel maar is niet van plan d bale steun aan het V kracht bij te zetten door name van het Sovjetlegei oorlog tegen Irak. Ira! minder dan tweehondert meter verwijderd van de grens van de Sovjetuni Sovjetmedia waren gi overdag tamelijk karig hun berichtgeving ov* Golfoorlog. De televisie! moesten het doen met enkele beelden van geall gevechtsvliegtuigen en pratende president Busl een radiobericht van de omroep Majak op de donderdagmorgen sprak welijke verholen bewon voor het feit dat de door rika geleide geallieerde! zo hard hadden kunner fen zonder zelf noemen! dige verliezen te leiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 4