Zwaarste
luchtaanval
op stapel
Ook Senaat steunt kabinet
Mag het gasmasker even af bij een astma-aanval?
„Medische hulp slachtoffer^
Golfoorlog niet voldoende'"
rr
SINDS TWEEDE WERELDOORLOG
■BINNENLAND/BUITENLAND Ceid«l©SouKMlt woensdag i6 januari 1991 pag
GEVECHTSVLIEGTUIGEN BONDGENOTEN
DE EERSTE AANVAL
1 vrachtvliegtuig (VS)
20 F117A-
stealth (VS)
VLIEGTUIGTYPE
Tijd vlucht naar
Noord-Kuwayt/Zuid-lrak
Mowsil
LIBANON
n rT
y HabbaniyahTTJt Al Rashid
ISRAEL
WÏSSOÜHI WISCONSIN
Samawah
S-fw.n
JORDANIË
12 Jaguar GR1A (Eng)
Slagschepen (VS)
Tomahawk kruis
raketten
Salman
Al Nasslriya
Kuwayt
S Stad
kuwayt
Baghdad
18 Tornado GR1 (Eng)
pw*HB*H
bahrayn
f\ DE
v q^tar GOLF
GOLF VAN
OMAN
RODE
ZEE
saudi-arabië
4 carrier (VS)
12 Tornado GR1 (Eng)
ROOE ZEE
OMAN
sudan
Tornado
GRls
JEMEN
B-52 bommanwerpar
bereik van 7500 mijl,
draagt 30 000 kilo,
conventionele bommen
grond-luchtraketten.
FA 18:
1 De Hornet,
onderscheppingsjager
A bommenwerper, 20 p
Amerikaanse carrier
Give peace a chance 'Give peace a chance', nu gezongen door aliteit van de Golfcrisis.
diverse Engelstalige popmusici. De nieuwe Foto: Yoko Ono, Sean Lennon en Lenny
Minder dan 24 uur voor het verstrijken van versie is geschreven door Sean, de 15-ja- Kravitz, de initiatiefnemers van de nieuwe
het VN-ultimatum aan Irak begonnen rige zoon van John Lennon, die hulp kreeg versie van 'Give peace a chance' maken
Amerikaanse radio- en televisiestations van zijn moeder Yoko Ono en de muzikant het V-teken bij de presentatie van de sing-
gisteren met het uitzenden van de op- Lenny Kravitz. Sean hield het refrein intact Ie in Los Angeles.
nieuw uitgebrachte hit van John Lennon maar paste de coupletten aan bij de actu- foto: ap
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De Eerste
Kamer heeft gisteren in
overgrote meerderheid in
gestemd met het Golfbe-
leid van het kabinet. Af
gelopen vrijdag sprak ook
de Tweede Kamer zich in
die zin uit. De verdeeld
heid in de Senaat was
echter groter.
Vijftien van de 75 leden ver
klaarden dat zij niet akkoord
kunnen gaan met deelname
van Nederlandse militairen
aan oorlogshandelingen. De
groep 'dissidenten' bestond uit
twaalf leden van de 26-koppi-
ge PvdA-fractie, alsmede de
driemansfractie van Groen
Links.
Minister Van den Broek van
buitenlandse zaken toonde
zich in het debat zeer somber
over de kans dat de Iraakse
leider Saddam Husayn alsnog
tot inkeer zal komen. „On
danks de vele pogingen van
westerse zijde om tot overleg
te komen en ondanks alle op
roepen die op hem zijn gedaan
om de VN-resoluties uit te
voeren is er geen begin van
beweging in het standpunt van
Saddam Husayn te bespeuren.
Ik zeg het met grote spijt en
tegenzin, maar langzamerhand
dringt zich de realiteit op dat
Irak z'n besluiten al heeft ge
nomen en zich opmaakt voor
een gewapende strijd", aldus
Van den Broek.
Hij toonde zich niet enthou
siast over het inmiddels te
ruggetrokken Franse plan
om Irak alsnog een vredesaan
bod te doen, temeer omdat in
deze volgens hem wat 'vage'
bemiddelingspoging een kop
peling is gelegd met het Pale
stijnse vraagstuk. Van den
Broek: „We moeten Saddam
Husayn niet voor zijn agressie
belonen door toe te geven aan
zijn eis dat de kwestie rond de
Palestijnen aan de kwestie-
Kuwayt dient te worden ge
koppeld".
EERSTE AANVALSDOELEN
luchtbasis
Ballistische raketten
(Van onze correspondent
Willy Werkman)
TEL AVIV Bijna met
ingehouden adem wach
ten de bewoners van Tel
Aviv gisteren op het aller
ergste. De spanning was'
hier en daar zo groot dat
in de loop van de dag eer-
ste-hulpcentra moesten
worden geopend voor
mensen die de angst niet
meer aan konden.
De radiozenders maakten tus
sen de talloze nieuwsuitzen
dingen door plaats voor vra
gen van luisteraars over te
treffen voorzorgsmaatregelen.
„Ik heb drie kinderen die aan
astma lijden", vertelde een be
zorgde moeder. „Ik moet ze als
ze een aanval krijgen laten in
haleren, mag ik dan hun gas
masker even afdoen?"
Een andere luisteraar was be
zorgd over zijn koeien. Hij
kreeg tot zijn ontsteltenis te
horen dat het op dit moment
alleen om mensenlevens gaat.
Dierenliefhebbers werden ge
waarschuwd dat bij een gas
aanval het hondje of poesje
thuis een moeilijke dood zal
sterven.
In het centrum van Tel Aviv
werden gisteren voorbereidin
gen getroffen voor de opvang
van 17.000 stadsbewoners in de
zeven verdiepingen tellende
ondergrondse schuilkelder van
het nieuwe centrale busstation.
De schuilkelder is ook bestand
tegen een eventuele nucleaire
aanval. Omwoners probeerden
er al gistermiddag een plaatsje
te bemachtigen. Geruchten de
den de ronde dat al in de loop
van de avond opdracht kon
worden gegeven het land te
verduisteren. Blauwe lampen
die tijdens de verduistering
wel gebruikt mogen worden,
werden klaargelegd.
De gasmaskers zijn al op straat
te zien. Terwijl de meeste
mensen gisteren hun huis niet
durfden te verlaten, waren
hier en daar mensen te zien
die hun doos met het gasmas
ker bij zich droegen. In de
winkels was het stil. Een res
taurant-eigenaar vertelde: „Ik
heb de hele dag gebeden dat er
iemand zou komen eten, maar
ik heb geen maaltijd ver
kocht".
In deze lugubere sfeer waarin
de Israëli's hun zelfvertrou
wen hebben verloren, zag ik
jongeren, quasi onverschillig
bierdrinkend in café Baghdad
in het centrum van Tel Aviv,
hoorde ik mensen zich kwaad
maken over het feit dat de
laatste zending gasmaskers
uit... Duitsland was gearri
veerd en kreeg ik bij het ben
zinestation waar ik voor alle
zekerheid mijn tank nog even
volgooide de wens: „Have a
nice war".
De opperrabijn liet gisteren
weten dat als de sirene gaat in
afwachting van een Irakese
aanval, de gelovigen niet naar
de synagoge moeten rennen,
maar thuis hun gebeden
moeten zeggen. Qrthodoxe jo
den in het leger hebben bij
wijze van zeer grote uitzonde
ring opdracht gekregen hun
baarden af te scheren om er
zeker van te zijn dat het gas
masker goed om het gezicht
past.
Groepen ultra-orthodoxen,
kennelijk niet al te zeer meer
vertrouwend op hulp van bo
ven, hebben inmiddels Israël
verlaten. Vele andere Israëli's
zijn vertrokken naar Israëls
zuidelijkste stad Eilat. Een fo
tograaf die een leuk plaatje
zocht, liet een in bikini zonne
badend meisje met haar gas
masker op poseren.
Het telefoonverkeer tussen Is
raël en het buitenland is al
moeilijk geworden. De lijnen
zijn overbelast. Maar zelfs bel
len met Hezlya, even buiten
de stad, leverde een krakende
lijn op. Binnenshuis de gebeur
tenissen afwachtend bellen de
Israëli's elkaar op met de wens
sterk te zijn. Tussen alle vei
ligheidsinstructies door kwam
de waarschuwing van leger-
kringen dat er misschien geen
tijd kan zijn om de bevolking
te waarschuwen voor de, mo
gelijk, tien tot twaalf Irakese
raketten die het land kunnen
treffen.
Extra vliegtuijral
Verenigde Stat cff
naar bases Tur
ANKARA De Ver
Staten zenden nog eens jat 1
stellen van hun luchtrrii igeti
ses in Europa naar Turk
extra toestellen worden
tioneerd op de NAV(
Incirlik, niet ver van de
lijkse stad Adana.
Turkse regeringsfunctii
sen zeiden dat de toe j?
eind deze week worde j 5
wacht. Het totaal aanti ,erv
stellen van de Ameri
luchtmacht dat
wordt in Turkije, komt
mee op 96.
LONDEN De oorlog
met Irak zal beginnen met
de zwaarste geallieerde
bomaanvallen sinds de
Tweede Wereldoorlog.
Het merendeel van de
Amerikaanse en Britse
aanvalsvliegtuigen be
vindt zich vliegklaar op
een gemiddelde van
slechts dertig minuten
vliegen van hun doelwit.
Slechts de Amerikaanse B-52
bommenwerpers die zijn gesta
tioneerd op het eilandje Diego
Garcia in de Indische Oceaan
hebben op hoge vlieghoogte en
met een kruissnelheid van
vijfhonderd mijl per uur onge
veer vier uur nodig om de af
stand naar centraal Irak af te
leggen
De uiterst precieze timing van
de luchtaanvallen door de
Britten en Amerikanen is een
van de meest complexe plan
ningsoperaties ooit geweest.
Jarenlang hebben de strategen
van de NAVO zich bezigge
houden met het plan om ge
vechtsvliegtuigen in te zetten
in geval van een offensief van
het Warschaupact in Europa.
Met duizenden bevriende en
vijandelijke gevechtsvliegtui
gen in de lucht kregen de es
kaders vaste vluchthoogtes,
vliegroutes en gebieden toege
wezen om "botsingen in de
lucht te vermijden en het risi
co van luchtgevechten tussen
vliegtuigen van dezelfde kant
te verkleinen.
Dezelfde overwegingen heb
ben meegespeeld bij de geplan
de luchtaanvallen op Iraakse
doelen, waarbij AWACS-ver-
kenningsvliegtuigen vanuit de
lucht toezicht moeten houden
op het vliegverkeer.
De eerste vliegtuigen die in
actie zullen komen zijn de F-
117A stealth-bommen werpers
van de Amerikaanse lucht
macht. Er zijn minstens veer
tig stealth-vliegtuigen in het
Golfgebied, waarvan zich er
twintig op de Amerikaanse
luchtbasis in Incirlik in Tur
kije zouden bevinden. Hoewel
de eerste keer dat zij werden
ingezet in de strijd, bij de
Amerikaanse invasie in Pana
ma in 1989, geen overweldi
gend succes was moet luite
nant-generaal Charles Horner,
commandant van de Ameri
kaanse luchtmacht in operatie
Desert Shield, ervan overtuigd
zijn dat zij hun werk goed
kunnen doen.
Subsonisch
De subsonische F-117A's heb
ben er, hoewel zij langzamer
zijn dan de Amerikaanse F-
111 en de Britse Tornado-GRl
bommenwerpers, met een
snelheid van 500 mijl per uur
waarschijnlijk niet meer dan
vijfenveertig minuten voor no
dig om vanaf hun bases in
Saudi-Arabië hun doelen te
bereiken.
Het ontwerp van de stealth-
bommenwerpers is onconven
tioneel, maar hun vliegken-
merken komen overeen met
die van andere gevechtsvlieg
tuigen met een modern indi
rect electronisch besturings
systeem. Zij zijn uitgerust met
door laser gestuurde bommen.
Zij vliegen „ongezien" richting
Irak, voor de vijand verborgen
door de duisternis en hun ra
dar-ontwijkende superstruc
tuur, waar hun eerste doelen
de Iraakse radarstations en
anti-luchtdoelsystemen zullen
De F-117A's zullen worden ge
volgd door de B-52 bommen
werpers die vanaf Diego Gar
cia en mogelijk ook vanuit
Cairo naar Irak vliegen; door
Britse Tornado's vauit Dhah-
ran en Ta buk; door Britse Ja
guars vanuit Muharraq in
Bahrayn; door Italiaanse Tor
nado's vanuit Abu Dhabi; door
Franse Mirage 2000 vliegtui
gen vanuit Hufuf in Saudi-
Arabië; door Saudische Torna
do's vanuit Dhahran; door
Amerikaanse F-15's vanuit
Thumrayt in Oman; en door
het grote aantal Amerikaanse
F-lll bommenwerpers dat is
gestationeerd in Saudi-Arabië
en Turkije.
De B-52 bommenwerpers zul
len een dubbele rol hebben.
Bewapend met tonnen con
ventionele bommen en lucht-
grondraketten zullen de straal
vliegtuigen waarschijnlijk
worden gebruikt zowel om be
langrijke militaire installaties
in Irak te vernietigen als om
de Iraakse troepenposities in
Kuwayt met bommen te besto
ken voorafgaand aan een
MINISTERIE HOUDT REKENING MET 4000 SLACHTOFFERS
DEN HAAG „Een
doekje voor het bloeden".
Zo noemt J. Weerts, voor
zitter van de Nederlandse
Vereniging voor Medische
Polemologie (NVMP) 'het
hospitaalschip dat Neder
land naar de Golf stuurt.
Net als de overige nood
opvang van eventuele
oorlogsslachtoffers is dit
volgens Weerts bij lange
na niet toereikend om het
mogelijk zeer grote aantal
gewonden te verplegen.
De medische gevolgen
van een Golfoorlog zijn
volgens hem dan ook on
aanvaardbaar.
Wanneer het tot een gewapen
de strijd komt tussen Irak en
andere landen, zullen er vele
slachtoffers vallen, daar twij
felt Weerts niet aan. In een
brief aan de Tweede Kamer
schrijft hij namens de NVMP
dat de kans op gebruik van
massavernietigingswapens
„zeer reëel" is. „In het alge
meen zal de capaciteit van de
gezondheidszorg dan volstrekt
tekort schieten", aldus Weerts.
De prijs die de wereld moet
betalen voor een Golfoorlog is,
uitgedrukt in mensenlevens,
gezondheids- en milieuschade,
veel te hoog.
De NVMP heeft een bereke
ning van die prijs gemaakt,
zich baserend op uitspraken
van Amerikaanse Congresle
den. Wanneer het conflict niet
langer dan twee a drie weken
duurt, houden zij rekening
met 3000 tot 12.000 doden en
12.000 tot 50.000 gewonden. In
de Golf staan 6000 ziekenhuis
bedden gereed, en dat is bij
lange na niet voldoende, zo
stelt de NVMP, zeker niet
wanneer ook de slachtoffers
onder de burgerbevolking bij
de cijfers betrokken worden.
Zo zal er volgens de becijfe
ring van Weerts ruimte
moeten zijn voor minimaal
24.000 patiënten met ernstige
brandwonden. Voor hun be
handeling en verzorging zijn
4.000 gespecialiseerde artsen
en 8000 gespecialiseerde ver
pleegkundigen nodig. Perso
neel en materieel hiervoor is
er eenvoudig niet in de Golf.
„Adequate hulpverlening voor
zoveel gewonden is nagenoeg
onmogelijk", constateert
Weerts dan ook.
LPG-tank
Ook de noodhulp die zieken
huizen en brandwondencentra
in Nederland en andere Euro
pese landen hebben toegezegd
kan volgens Weerts de tekort
komingen niet verhullen. „Al
leen al het vervoer van slacht
offers van het midden oosten
naar Nederland is een pro
bleem. Dat bleek enkele jaren
geleden al in Spanje, toen daar
op een camping een auto met
LPG-tank explodeerde. In
korte tijd kwam eerste hulp op
gang, waarin systematiek vol
ledig ontbrak. Gevolg was dat
patiënten die kansloos waren
met veel moeilijkheden ver
voerd werden naar ziekenhui
zen, terwijl patiënten die nog
geholpen hadden kunnen wor
den achterbleven en stierven",
aldus Weerts.
Soortgelijke problemen voor
ziet de polemoloog in de wel
licht naderende Golfoorlog.
Tot nog toe worden de medi
sche problemen teveel onder
schat, zo vindt hij. „De gebo
den voorzieningen voor de op
vang van eventuele wekken
enkel de illusie dat goede ver
pleging en behandeling moge
lijk is", zegt Weerts.
Gisteren zijn directies van ne
gentien grote ziekenhuizen,
drie brandwondencentra en
een ambtelijke staf van het
ministerie van WVC bij elkaar
gekomen om te overleggen
wat te doen in geval van een
Golfoorlog. Zodra daar behoef
te aan is, kunnen in Nederland
4000 bedden beschikbaar wor
den gesteld binnen enkele da
gen, zo bleek. Zo'n 500 bedden
zouden vrijwel onmiddellijk
klaar kunnen staan voor even
tuele slachtoffers. In eerste in
stantie gaat het om slachtof
fers van Nederlandse zijde.
Maar ook Engeland heeft ge
vraagd hulp te bieden voor
eventuele gewonden van En
gelse zijde.
Toereikend
Medisch directeur Kiemel van
het Brandwondencentrum in
Beverwijk acht de 4000 be
schikbare bedden, in Neder
land voldoende om slachtof
fers te behandelen. De Neder
landse noodhulpvoorzieningen
noemt hij toereikend en „tijdig
voorbereid om daadwerkelijk
operationeel te kunnen wor
den wanneer nodig". Zijn
Brandwondencentrum heeft
25 bedden gereed staan. Hoe
wel niemand de aantallen na
tuurlijk zeker kan weten,
schat Kiemel dat van de maxi
maal 4000 slachtoffers zo'n 30
procent brandwondpatiënt zal
zijn. „Maar niet elke gewonde
zal langdurig in een brand
wondencentrum verpleegd
moeten worden", zo stelt hij.
Naast de medische hulp die in
Nederland geboden wordt,
staan artsen en verpleegkundi
gen ook klaar om, indien de si
tuatie het vereist, naar het
Golfgebied af te reizen. Twee
medici van Artsen Zo:
Grenzen verblijven op dit
ment in Amman (Jorda
om daar voorbereiding® 1
treffen voor medische zor 1
vluchtelingenkampen ali
Vandaag vertrekt een vra
vlucht naar Jordanië met
disch materiaal. Afhank 1
van de ontwikkelingen l
de Nederlandse tak van
sen Zonder Grenzen minii
vijftien artsen, chirurgen, u
pleegkundigen en logi; je
personeel klaar staan. De )0
lega's in België richten zie!
Israël en Libanon, de Fr
tak richt zich op Syrië.
Het Nederlandse en Belgi e
Rode Kruis hebben zich be irr
verklaard één van de k
vluchtelingenkampen van L
Internationale Rode Krui
het Golfgebied voor hun r
ning te nemen. Elk kamp
40.000 mensen opnemen. Vl
Maandag maakten de inte j'
tionale hulporganisaties in Je
nève bekend dat zij rek®
houden met twee mil; h'
vluchtelingen als er in
Golfgebied oorlog uitbrelr
Zij bereiden zich voor op
aan vluchtelingen in lan e
als Syrië, Turkije, Jordanil e
Iran.
Bij het vernemen van de
lijk hoge cijfers geldt vol) J
de NVMP voor zowel me
als politici maar één opdra r
preventie. De Vereniging
in haar brief aan de Twifh
Kamer dan ook een drinrf1*
beroep om niets achterwegn
laten om gewelddadige esc
tie in de Golf te voorkoi
„Het bestaan van honderd JS
zend of meer mensen is in
geding", concludeert voorzi
Weerts. „Is de zaak waar
om gaat werkelijk zo al
luut?"
JEAN-PIERRE GEEl 1
CTj-^-grrSi
grondoffensief.
De B-52's zullen waarschijnlijk
's avonds laat vertrekken van
Diego Garcia om bij zonsop
gang in Irak aan te komen.
Hoewel zij van geringe hoogte
kunnen aanvallen is het waar
schijnlijker dat zij hun bom
men op grote hoogte zullen
loslaten. In Vietnam vlogen zij
hoog om de luchtafweerraket-
ten van de Vietcong te vermij
den. Irak bezit SAM-2 grond-
luchtraketbatterijen die de B-
52's tot op grote hoogte zullen
bedreigen. Dat is echter vol
gens een deskundige „een re
delijk simpel systeem en niet
al te moeilijk onklaar te ma
ken".
De vliegtuigen kunnen ook
omkeren om meer Iraakse
doelen aan te vallen. Washing
ton en Ankara zijn overeenge
komen dat de B-52's kunnen
bijtanken in Turkije.
De Fill's en Tornado's op
Saudische bases bevinden zich
alle op ongeveer dertig minu
ten van hun doelen. Het Tor
nado-eskader te Dhahran be
vindt zich 442 kilometer van
het noorden van
een aanval zal het
valsvliegtuig meer
mijl per uur vliegen,
tragere Jaguars zullen
achter blijven.
MICHAEL
(c) The
