Mogen onze fregatten
meevechten in Golf?
Mislukte coup kost leven
aan tientallen Haitianen
TWEEDE KAMER ONDERBREEKT VAKANTIE
CDA-VOORMAN BRINKMAN:
„Ondenkbaar dat fregatten wegvaren"
President Kraag installeert
nieuwe ministerraad Suriname
NBUITENLAND
CeidóeSomant
DINSDAG 8 JANUARI 1991 PAGINA 5
in de zuidelijke
de Perzische Golf
fliegtuigkaper
loodgeschoten
■MA De Peruaanse politie heeft gis-
fravond rond zeven uur een vliegtuig-
Iper doodgeschoten op de luchthaven
In Lima. Twee van de vijftig inzitten-
|n van het vliegtuig raakten gewond
de schietpartij die plaatshad na een
[storming .van het vliegtuig. De met
tanaten en een pistool gewapende ka-
zou lid zijn van de linkse guerrilla-
/eging Tupac Amaru. Hij kaapte het
liegtuig om 17.00 uur plaatselijke tijd
Ide noordelijke stad Trujillo en dwong
It naar Lima te vliegen. De DC-8 had
ten 125 mensen aan boord, waarvan er
I Lima 75 werden vrijgelaten. De 23-
Hge-kaper eiste 750 000 dollar losgeld,
fij wilde na bijtanken doorvliegen.
De nieuw gekozen president Jorge Serrano
en zijn echtgenote zwaaien naar aanhangers
toen duidelijk werd dat tegenstander Jorge
Carpio is verslagen. FOTO: epa
Evangelist Serrano
president Guatemala
GUATEMALA-STAD De evan
gelist Jorge Serrano is uitgeroepen
tot de winnaar van de zondag in
Guatemala gehouden presidentsver
kiezingen. Van de 3,2 miljoen kies
gerechtigden heeft 54,7 procent niet
gestemd Van al de getelde stemmen
heeft Serrano, leider van de MAS,
de Beweging voor Solidaire Actie, er
936.389 gekregen. Hij heeft daarmee
68 procent van het kiezersvolk ach
ter zich gekregen. Zijn tegenstander,
Jorge Carpio Nicolle, behaalde
438.990 stemmen ofwel 31,9 procent.
Seranno wordt op 14 januari beë
digd Dan is de eerste vreedzame op
democratische wijze tot stand geko
men machtsoverdracht in Guatema
la sinds 1951 een feit.
Duitse verpleger bekent
moord op negen bejaarden
BIELEFELD Een 34-jarige Duitse ver
pleger heeft bekend negen bejaarde patiën
ten van een ziekenhuis vermoord te heb
ben. Hij is vorige week gearresteerd in ver
band met de dood van een 86-jarige vrouw
in een regionaal ziekenhuis in Guetersloh
toegegeven. Hij zei lucht in de aderen van
zijn 86-jarige slachtoffer te hebben gespo
ten omdat hij wilde bereiken dat de toe
stand van de vrouw zodanig achteruit ging
dat de artsen meer aandacht aan haar zou
den schenken en hem van zijn verplegings-
taak zouden ontheffen. Het openbaar mi
nisterie zegt een onderzoek te hebben inge
steld naar de dood van 50 patiënten sinds
de indienstreding van de verdachte, medio
Tsjechoslowakije krijgt
lening van 3 miljard
WASHINGTON Het Internationaal Mone
tair Fonds (IMF) gaat Tsjechoslowakije 1,7 mil
jard dollar (bijna 3 miljard gulden) lenen. Het is
de eerste lening aan het land, dat afgelopen
september tot het IMF toetrad. IMF-functiona-
rissen zeiden gisteren te hopen dat de lening
particuliere kredietverschaffers en investeer
ders ertoe zal aanzetten met grotere bedragen
over de brug te komen. De regering van presi
dent Vaclav Havel werd door het IMF gepre
zen voor de maatregelen die zij heeft genomen
om de gevolgen van de te verwachten terug
gang in de economie en de daaruit voortko
mende werkloosheid op te vangen. In februari
en maart vorig jaar stelde het IMF Polen 775
miljoen dollar en Hongarije 230 miljoen dollar
beschikbaar, nadat die landen het communisme
vaarwel hadden gezegd.
Drugsbaron wil
zich overgeven
BOGOTA Pablo Escobar, de lei
der van het cocaïne-kartel van Me-
dellin, is bereid zich aan de autori
teiten over te geven als de regering
van Colombia geen drugshandelaren
meer uitlevert aan de Verenigde
Staten. De krant El Tiempo meldde
verder dat de cocaïne-miljardair in
onderhandeling is met de regering.
President Cesar Gaviria heeft ge
zegd dat drugshandelaren niet uitge
leverd zullen worden en coulant zul
len worden behandeld als zij zich
overgeven en een bekentenis afleg
gen. Het kartel van Medellin wordt
verantwoordelijk geacht voor de
dood van duizenden Colombianen in
de afgelopen twee jaar.
yS vernietigen
latste dossiers
Baghdad
(Vervolg van
Hp vnnrnatrina)
AGHDAD De Ameri-
lanse ambassade in
t ighdad is gisteren be
ginnen met de vernieti-
van de laatste over
bleven archieven.
cj|iitenlandse missies in de
lakse hoofdstad hebben hun
ïdgenoten gewaarschuwd
ze wellicht via gevaarlijke
idroutes zullen moeten
jchten als Irak zijn lucht
er im sluit. Diverse ambassades
Eu elden hun landgenoten in
ij ik mee dat ze zich voor
ty »eten bereiden op een barre
:ht over land als ze het land
snel per vliegtuig verla-
crJ1
sl; in zal volgende week, wan-
er het ultimatum van de
-Veiligheidsraad afloopt,
or )te militaire oefeningen be-
jr( men die een maand zullen
)0, ren. Het Iraanse persbureau
VNA heeft gezegd dat voor
eerst SAM-2 en SAM-6
bnd-lucht-raketten zullen
jêj irden gebruikt in een lege-
Mening. Teheran heeft Irak
de hoogte gesteld van de
feningen die „in direct ver-
nd staan met de aanwezig-
id van buitenlandse mach-
doen hebben met Iraans-
lakse zaken".
Iraakse vice-premier Taha
ssin Ramadam herhaalde
teren weer eens dat de
lestijnse kwestie eerst be
oken moet worden als de
de Golfcrisis willen oplos-
Ramadam deed zijn uitla
gen in Baghdad tijdens een
*?enkomst ter gelegenheid
1 de 26e verjaardag van de
1 tah, de belangrijkste organi-
i\e binnen de PLO. PLO-lei-
Yasser Arafat herhaalde
3,1 Baghdad dat de Palestijnen
e geval van oorlog aan de zij
van Irak moeten vechten.
ti-Iraakse Arabische landen
iden dat Israël het recht
:ft vergeldingsmaatregelen
indien het wordt
jigevallen door Irak. Dit
nc rklaarde de Israëlische pre-
er Yitzhak Shamir gisteren
jenover een groep Britse
■lementsleden. Die vergel-
aatregelen mogen ech-
de anti-Iraakse coalitie niet
iaden.
itse parlementariërs ver-
larden na afloop van een
Jar sprek met Shamir dat de
mier hen de verzekering
gegeven dat zijn land niet
overgaan tot een pre ven-
ve aanval. Saddam Husayn
>e eft gedreigd Israël aan te
len als een Golfoorlog uit-
pekt.
lar ort geding
donderdag
tzi [STERDAM Voor de
r? sident van de Haagse recht-
ïk, mr. A.H. van Delden,
donderdagmorgen het
geding tegen de staat der
ierlanden dat is aangespari-
door een aantal (vredes-
oepen. Deze eisen dat Ne
land pas in een Golfoorlog
g worden betrokken na toe-
e zjmming van de Staten-Ge-
ri :aal. De betrokken organi-
rujies zijn onder meer Juristen
Lr Vrede, de soldaten vak-
i id VVDM, Vrouwen voor
?de en het Humanistisch
edesberaad. Ook Groen
'orjiks wil dat de Eerste en
'eede Kamer in 'verenigde
v^gadering' beslissen of Ne-
dat land deelneemt aan een
1 gelijke oorlog met Irak.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De Twee
de Kamer onderbreekt
vrijdagmiddag om 13.00
uur haar kerstvakantie
om met het kabinet te de
batteren over de Neder
landse bijdrage in een
eventuele oorlog tegen
Irak.
Daarbij zal het vooral gaan om
de taak van de twee Neder
landse fregatten. Het staat nu
al vast dat er géén gevechts-
klare grondtroepen, bijvoor
beeld mariniers, naar de Golf
worden gezonden.
Mogen de fregatten meevech
ten met de Amerikaanse en
Britse schepen, zoals CDA-mi-
nister Van den Broek wil, of
moeten ze zich beperken tot
puur defensieve acties, zoals
PvdA-minister Ter Beek heeft
voorgesteld? Het kabinet hoopt
daarover vandaag nog een
brief aan de Kamer te kunnen
sturen. Ook gisteren spraken
de ministers langdurig over dit
onderwerp. Volgens de woord
voerder van het kabinet liggen
de meningen van de diverse
bewindslieden „niet meer zo
heel ver uiteen"
Het was oppositieleider Bolke-
stein (VVD) die gisteren het
initiatief nam tot het debat in
de Tweede Kamer De rege
ringspartijen CDA en PvdA
hebben er intussen mee inge
stemd. Ook zij vinden het een
goede zaak dat de regering
over zo'n belangrijke zaak van
gedachten wisselt met de
volksvertegenwoordiging.
Bolkestein legde uit wat hem
bewogen heeft. „Op 15 januari
verloopt het ultimatum van de
Veiligheidsraad aan Irak. Op
dat Ynoment kan de Tweede
Kamer niet net doen of haar
neus bloedt. Het zou toch
hoogst onverantwoordelijk zijn
als wij zouden zeggen: we pra
ten er nog eens over als we op
21 januari terug zijn van re
ces".
Voorafgaand aan het debat, ui
terlijk donderdag dus, wil de
VVD een brief hebben van het
kabinet met daarin een stand
punt over de Nederlandse bij
drage aan een eventuele oor
log in de Golf. „Er heerst nu
een schrijnend gebrek aan dui
delijkheid", constateert Bolke
stein, die in het vorige kabi-
net-Lubbers minister van de
fensie was. „Wat gaan onze
fregatten doen? De Belgen ha
ken af als het menens wordt
in de Golf, de Britten zitten
helemaal op de lijn van de VS.
Maar waar staat Nederland?
Ik zou het niet weten. De com
mandant van de Nederlandse
fragatten gaat ervan uit dat
zijn schepen volledig met een
Amerikaanse operatie mee
doen, maar dat wordt door De
fensie weer min of meer ont
kend. Zo kunnen we het ver
strijken VN-ultimatum niet te
gemoet gaan".
Reserves
Een Amerikaans squadron, bestaande uit reservisten, oefent op een luchtmacht-basis in Saudi-Arabië. Het
squadron van reservisten uit New Orleans is het eerste dat ooit daadwerkelijk naar een gebied met oorlogs
dreiging werd gestuurd.
DEN HAAG De VVD
meent dat de Nederlandse
fregatten bij een even
tueel gewapend conflict
niet de aftocht mogen bla
zen maar actief aan de zij
de van de Amerikanen
moeten meedoen. CDA-
fractievoorzitter Brink
man is het daar tot op ze
kere hoogte mee eens.
„Het is voor ons ondenkbaar",
aldus Brinkman, „dat onze
schepen het voorbeeld van de
Belgen zullen volgen en weg
varen. Onze fregatten zullen
in elk geval meehelpen bij het
verdedigen van de Ameri
kaanse vliegdekschepen. Ze
kunnen dus betrokken raken
bij vijandelijkheden. Uiteraard
is het ook zo dat de fregatten
zichzelf zullen verdedigen, als
ze door Iraakse schepen of
vliegtuigen zouden worden
aanvallen".
Hoe het CDA zich precies zal
opstellen in het debat van vrij
dag is echter ook afhankelijk
van het vooroverleg met het
kabinet en met de coalitiepart
ner. PvdA-buitenlandspecialist
Melkert kon desgevraagd nog
niet zeggen wat .de inzet van
zijn fractie zal zijn. „We zijn
alle mogelijkheden nog aan
het bestuderen". Het is een pu
bliek geheim dat de PvdA ver
deeld is over de Golfkwestie.
Sommige sociaal-democraten,
onder wie oud-minister Ste-
merdink, willen dat de Neder
landse fregatten samen met de
Belgische mijnenvegers de
Golf verlaten als het tot een
oorlog komt. Een meerderheid
van de PvdA zou echter ge
neigd zijn zich neer te leggen
bij het standpunt van het kabi
net
Doorgaans welingelichte krin
gen verwachten dat het kabi
net tot een compromis zal be
sluiten: 'bijstand verlenen aan
de Amerikanen in de Golf'.
Daarbij zou het aan de com
mandant ter plaatse worden
overgelaten om te beslissen
wat de schepen wel of niet
mogen. Ook zal een Neder
lands noodhospitaal naar de
Verenigde Arabische Emira
ten worden overgevlogen. Een
deel van de veertig man perso
neel bestaat uit nog op te roe
pen reserve-officieren (artsen).
Voorts zal met spoed Neder
landse munitie in Duitsland
beschikbaar komen voor de
Britten en Amerikanen. De
PvdA-ministers hebben zich
in het kabinet met succes ver
zet tegen het uitzenden van
mariniers, zoals door verschei
dene CDA-kamerleden was
gevraagd.
Roger Lafontant (tweede van rechts), die gisteren een mislukte couppoging deed, zit geboeid met
drie van zijn aanhangers. foto: epa
PORT-AU-PRINCE De
soldaten die Roger Lafon
tant gistermorgen hielpen
bij een poging tot staats
greep op Haiti, hebben
zich enkele uren later
overgegeven. Lafontant,
voormalig adviseur van
gewezen dictator Jean-
Claude Duvalier, werd ge
arresteerd en in de hand
boeien weggevoerd. Het
geweld rond de mislukte
staatsgreep heeft zeker
aan 36 Haitianen het le
ven gekost.
De arrestatie volgde enkele
uren nadat het regeringsleger
had aangekondigd dat er een
eind gemaakt zou worden aan
de couppoging van Lafontant,
die in het begin van de jaren
tachtig als minister van defen
sie en binnenlandse zaken
verantwoordelijk was voor de
gevreesde privé-militie van
Duvalier. Het was niet bekend
of de arrestatie van Lafontant
met bloedvergieten gepaard
ging. Een schietpartij rond het
hoofdkwartier van de Unie
voor Nationale Verzoening, de
partij van Lafontant, kostte
volgens de staatsradio het le
ven aan 26 mensen. Twee uur
voordat interimpresident Ert-
ha Pascal-Trouillot even na de
middag via de radio bekend
maakte dat zij was afgetreden,
was in het presidentiële paleis
zwaar geweervuur gehoord,
dat vijf tot tien minuten aan
hield. Of daarbij doden of ge
wonden zijn gevallen was niet
bekend.
Haitiaanse burgers, die woe
dend waren over de bedrei
ging van wat zij zien als de
langverwachte vreedzame
overgang naar de democratie,
gingen in de hoofdstad Port-
au-Prince de straat op om te
protesteren. Op sommige
plaatsen richtten .de demon
stranten brandende barricades
op Zeven mensen die er van
werden verdacht Duvalier-
aanhangers te zijn werden ge
lyncht. Elders in Port-au-Prin-
ce zouden drie mensen door de
politie zijn doodgeschoten om
dat ze aan het plunderen wa
ren geslagen.
Ertha Pascal-Trouillot werd
door een menigte toegejuicht
toen zij gistermiddag na de ar
restatie van Lafontant op het
balkon van het presidentiële
paleis verscheen. Kort na een
radioboodschap waarin Lafon
tant meldde de macht gegre
pen te hebben, verscheen hij
op de televisie. Hij meldde dat
hij in samenspraak met het le
ger de macht had overgeno
men. De legerleiding ontkende
dat en meldde dat de voorlopi
ge burgerreging van Pascal-
Trouillot zou worden hersteld.
Volgens Radio Metropole
wordt Lafontant niet geëxecu
teerd maar moet Jean-Ber-
trand Aristide. de rooms-ka-
tholieke priester die op 7 fe
bruari zijn ambt moet aan
vaarden, over zijn lot zal be
slissen. Aristide press gisteren
via Radio Haiti Inter het leger,
de bevolking en diplomaten
voor het neerslaan van de
staatsgreep.
VS schrappen
ontwikkeling
van Stealth
gevechtsvliegtuig
WASHINGTON De Ame-
rikaanse minister van defen
sie Dick Cheney heeft de
ontwikkeling van een nieuw
marine-gevechtsvliegtuig
van het type Stealth A-12
stopgezet, omdat de kosten
ervan veel te hoog worden.
De vliegtuigbouwers McDon
nell Douglas en General Dy
namics bleken volgens Che
ney niet in staat het nieuwe
toestel binnen de afgespro
ken termijn en kostenraming
te ontwikkelen en af te leve
ren.
Het Pentagon zal gaan zoe
ken naar alternatieven voor
de Stealth A-12 om de verou
derde A-6 bommenwerpers
van de marine te vervangen.
De opzegging van het con
tract met McDonnell Douglas
en General Dynamics zal
volgens de twee bedrijven
8000 mensen hun baan kos-
Model van de omstreden Stealth bommenwerper.
PARAMARIBO De
nieuwe Surinaamse presi
dent Johan Kraag heeft
gisteren elf ministers als
lid van een zakenkabinet
dat verkiezingen moet or
ganiseren, beëdigd op het
presidentieel paleis in Pa
ramaribo.
De portefeuille financiën,
planning, ontwikkeling en
ontwikkelingssamenwerking
is toevertrouwd aan vice-pre
sident Jules Wijdenbosch. Vol
gens Wijdenbosch is er een
„tijd van daden" aangebroken.
Hij acht het zakenkabinet dat
volgens hem bestaat uit „vo
gels van diverse pluimage" in
staat zijn „meer-sporenop-
dracht" uit te voeren. Wijden
bosch wilde gisteren niet voor
uitlopen in zijn reactie op
maatregelen die onder andere
Nederland en Venezuela na
men uit protest tegen de mili
taire machtsovername op 24
december. „Er zijn al gesprek
ken op gang gebracht en het
ziet ernaar uit dat de leveran
ties van geneesmiddelen en
medische apparatuur uit Ne
derland gewoon doorgaan", al
dus de vice-president
Een datum voor de verkiezin
gen is nog niet genoemd. Pre
sident Kraag zal de komende
week een streefdatum noe
men.
De ministersploeg bestaat ver
der uit: Eddy Varseveld op na
tuurlijke hulpbronnen. Hum-
bert Eersel op economische za
ken, Ronnie Ramlakhan op
buitenlandse zaken. Ellen
Smit-Naarendorp op volksge
zondheid, Lothar Boksteen op
openbare werken, René Kai-
man op arbeid en sociale za
ken, Rupert Christoffer op de
fensie, Hans Breeveld op bin
nenlandse zaken en regionale
ontwikkeling, Paul Shak Sjie
op justitie en politie, Patrick
van Muiier op onderwijs en
volksontwikkeling en Wo
ther Salmijn op landbouw,
veeteelt en visserij. In het ka
binet zitten twee personen die
ook in de jaren '80 reeds mi
nistersposten hebben gekleed:
Wijdenbosch en Boksteen.
Israel deporteert
vier Palestijnen
JERUZALEM Israel heeft
vannacht vier Palestijnen uit
de Gazastrook naar Libanon
gedeporteerd. De vier worden
verantwoordelijk gehouden
voor de moord vorige maand
op drie Israëliërs Het was
voor het eerst in 16 maanden
dat Israel Palestijnen uit de
bezette gebieden heeft verban
nen.
De deportaties zullen vrijwel
zeker leiden tot protesten van
de Verenigde Staten en andere
westerse landen omdat de ver
banning in strijd is met de
Vierde Geneefse Conventie,
die de rechten beschermt van
mensen in bezet gebied. Het
Israëlische leger heeft in vier
vluchtelingenkampen en ste
den in de Gazastrook uitgaans
verboden ingesteld om demon
straties tegen de deportaties te
voorkomen.
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Lupardi, in zijn laboratorium, staat te razen en te tieren,
dat de brandweer zijn plan in de war heeft gestuurd. Want dat
i alleen lukken, wanneer de grond droog blijft. Nu voltrekt zich
erdaad een ramp en tot hun grote ontzetting zien degenen,
op de Dam brandweer en politie gade slaan, dat langzaam
»r zekerde grond begint te zakken. Lantaarnpalen zakken
eef, brandweerauto's glijden weg in diepe trechters en kijk-
Agidaar zakt ook de grond onder het Paleis weg en Jacob van
Unpens schone bouwwerk staat nu alleen nog op zijn 13.658
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
palen! „Wat moeten we doen?", gilt burgemeester d'Ailly Henk
van Laar in de oren. „Ik weet het niet, ik weet het niet", jammert
de commandant van de vrijwillige hulppolitie. Maar meteen horen
beiden, hoe hoofdcommissaris Kaasjager bevel geeft om de
stroom uit te schakelen. Wat hij daarmee bereikt, kan hij zelf niet
weten, maar ook de stroom in Lupardi's laboratorium valt weg
en de geleerde is nu opeens machteloos. Bovendien worden Rob
en zijn vrienden uit hun verstijving gewekt en Rob rent naar de
kamer van de proefessor.
