Saddam onzekere factor bij
diplomatieke oplossing Golf
Dreigende taal van
Bush en Saddam Husayi
Gorbatsjov wil
herverdeling
beheerde grond
Stemerdink: Schepen terugtrekken bij oorlog in Golf
Verzet Somalia lanceert
beslissende" aanval
BUITENLAND
fceidóvQowiarit
MAANDAG 7 JANUARI 1991 PAGIN
Marktgerichte organisatie
gaat de Comecon vervangen
MOSKOU De Comecon, de 41 jaar geleden opge
richte handelsgemeenschap van communistische lan
den, wordt volgende maand formeel ontbonden. Er
komt een marktgerichte vervanger voor in de plaats.
Het dagelijks bestuur van de gemeenschap heeft dit
zaterdag in Moskou besloten. Het besluit werd met in
gang van 1 januari ingeluid met de overgang naar
een omwisselbare munt, hetgeen het voornaamste ob
stakel voor aansluiting bij de wereldmarkt uit de weg
ruimde De marktgerichte organisatie krijgt de naam
Organisatie voor Internationale Economische Samen
werking. In de huidige Comecon werken Cuba,
Tsjechoslowakije, Bulgarije, Hongarije, Mongolië, Po
len, Roemenie, Vietnam en de Sovjetunie samen.
Oost-Duits.and verliet vorig jaar bij de Duits een wor
ding de gemeenschap. De Comecon werd in 1949 op
gericht om een beschermde markt in het leven te
roepen voor landen met een centrale planeconomie.
Landsbergis
als pianist
Omdat hij toch in
Oslo was voor een
seminar heeft de
Litouwse president
Landsbergis de
gelegenheid
aangegrepen dit
weekeinde een
nieuwjaarsconcert in
de Noorse
hoofdstad bij te
wonen. Tot
verrassing van de
luisteraars speelde
hij zich zelf een
compositie van een
Litauwse componist
te spelen.
STALIN HAD
DUBBELGANGER
MOSKOU Josef Stalin, die voort
durend bevreesd was voor een aan
slag op zijn leven, had een dubbel
ganger. Het was een joodse boekhou
der die bij verschillende gelegenhe
den de rol van Sovjet-dictator heeft
gespeeld. Na de moord in 1934 op een
lid van het Politburo liet Stalin zijn
geheime dienst op zoek gaan naar
een stand-in die men vond in de Oe
kraïne. Een team van chirurgen,
kappers en kleermakers moest het
uiterlijk van de boekhouder vervol
maken in een datsja even buiten
Moskou. Na gedane arbeid werden zij
geliquideerd. De dubbelganger sprak
het volk toe in plaats van Stalin, die
gedurende vele jaren bijna nooit in
het openbaar verscheen.
Thatcher in club anti- P'
Europese parlementariersjel
LONDEN De voormalige Britsef
mier Margaret Thatcher heeft
Britse zondagskranten in toegesl
voorzitter te worden van een groep?
servatieve en Labour-parlementarieif
zich verzetten tegen een federaal Eul
De organisatie staat bekend als de B
Groep. In Brugge sprak Thatcher 2
1988 uit tegen volledige politieke èei
ding in Europa een Europese 1
verzet leidde tot een breuk in het 1
kabinet waarop Thatcher op 28 noveJ
het leiderschap van de partij en het]1
miersambt neerlegde. Haar jongste?
kan gezien worden als een uitdaging!!
de meer verzoenende toon die haar 0||[
ger, John Major, ten aanzien van de ff
pese politieke en economische eenwow
aanslaat.
(Vervolg van de voorpagina)
WASHINGTON Bron
nen beklemtonen dat het
streven naar een diploma
tieke oplossing in het
Golfconflict een 'probeer
sel' is en dat Saddam Hu-
sayn zelf de meest onze
kere factor is in de po
ging. De regering van Ku-
wayt zou echter nieuwe
signalen hebben afgege
ven dat het bereid is tot
een later vergelijk met
Irak, omdat het Kuwayt
veel waard is een oorlog
en daarmee verdere afta
keling van dat land te
voorkomen.
In Washington zei een mede
werker van de Amerikaanse
minister van buitenlandse za
ken James Baker gisteren:
„Als Kuwayt instemt met een
deal met Irak na de terugtrek
king. natuurlijk zal de VS dan
niet tegen zijn. En als er een
Arabische top moet komen, bij
voorbeeld in Lybië, om zo'n
deal te sluiten, natuurlijk zal
de VS dan niet tegen zijn. En
als Amerika nogmaals zijn
standpunt moet herhalen dat
er na de volledige ontruiming
door Irak van Kuwayt op een
geschikt tijdstip een algehele
vredesconferentie voor het
Midden-Oosten moet komen,
Hoewel de verveling bij de geallieerde troepen in het Golfgebied zo nu en dan toeslaat zijn er ook
vaak genoeg momenten waarbij de handen flink uit de mouwen moeten worden gestoken. Zo de
den enkele Britse soldaten gisteren de nodige moeite om een truck uit te graven die vast zat in het
zand.
natuurlijk zal Amerika dat
dan doen".
De zegsman wees er echter op
dat een en ander zou neerko
men op een totale afgang van
Saddam Husayn en dat het
aan Saddam zou zijn om te
proberen zulks als een 'over-
winningLte verkopen aan zijn
eigen bevolking. De Iraakse
leider toonde gisteren in een
tv-toespraak geen enkele be
reidheid tot een compromis en
herhaalde dat Kuwayt voor
goed een provincie van Irak is.
Tegelijk echter beklemtonen
Saddams diplomaten, zoals
Iraaks ambassadeur Al Mas-
had in Washington, dat Irak
„flexibel" is en over alle con
flicten in het Middden-Oosten
wil onderhandelen. Bronnen
in Washington zien in de aan
drang van Irak op een Arabi
sche conferentie in Lybië een
mogelijkheid dat Irak bij die
gelegenheid een voorwaarde
lijke terugtrekking uit Ku-
foto: afp
wayt zou willen formuleren.
Een groot probleem voor het
huidige diplomatieke offensief
is overigens de tijd. In zijn ra
diorede beklemtoonde presi
dent Bush zaterdag dat lang
wachten met oorlog na 15 ja
nuari als het VN-ultima-
tum jegens Irak afloopt on
verantwoord zou zijn omdat
een nog dieper ingegraven
Iraaks leger in Kuwayt de
strijd nog bloediger zou ma
ken. Bovendien wil Bush niet
door Saddam op sleeptouw
worden genomen nadat Baker
woensdag in Genève met zijn
Iraakse collega Aziz zal heb
ben gesproken. Bush verklaar
de zaterdag dat Baker zich in
Zwitserland zal beperken tot
het persoonlijk overdragen
van de boodschap: „Vertrek
uit Kuwayt, onvoorwaardelijk
en onmiddellijk, of reken op
verschrikkelijke gevolgen".
Niettemin zou Irak het Bush
moeilijk maken als Aziz in Ge
nève zou voorstellen dat Baker
bij wijze van follow-up Sad
dam ontmoet in Bagdad of el
ders. De politieke druk binnen
en buiten de VS op Bush om
op dat voorstel in te gaan, zou
groot zijn, terwijl het gevaar
voor de VS is dat de interna
tionale coalitie tegen Irak uit
een wordt gespeeld en dat de
motivatie van de Amerikaanse
troepen in Saudi-Arabië al te
zwaar wordt beproefd. Ook de
mogelijkheid van een trage en
slechts gedeeltelijke terugtrek
king van Irak uit Kuwayt zou
Washington voor een groot di
lemma plaatsen.
Eerder heeft Bush geweigerd
om Baker pas vlak voor 15 ja
nuari naar Baghdad te sturen
omdat Saddam met die timing
de VN-embargodatum politiek
en militair onschadelijk zou
willen maken. Echter, ook za
terdag herhaalde Bush weer
dat 15 januari niet noodzakelij
kerwijs het begin zal zijn van
een militaire actie".
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Afgelopen
weekeinde liet het PvdA-ka-
merlid Stemerdink weten dat
de Nederlandse schepen zich
uit de Golf moeten terugtrek
ken als het op vechten aan
komt.
Volgens Stemerdink kan er
ook geen sprake van zijn dat
Nederlandse legereenheden
naar het crisisgebied gaan.
Zijn collega Melkert nuanceer
de deze uitspraken gisteren in
diverse radio-uitzendingen.
Volgens Melkert hangt veel af
van het gesprek tussen de
Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Baker en
zijn Iraakse collega Aziz. Pas
dan wordt duidelijk hoe groot
de Nederlandse bijdrage dient
te zijn. Ook Melkert is echter
niet gecharmeerd van het zen
den van grondtroepen.
Voor het CDA is nu al helder
wat er moet gebeuren. De
CDA-woordvoerders Van
Weezei en De Hoop Scheffer
vinden dat Nederland de mili
taire bijdrage moet uitbreiden.
„Alleen met internationale so
lidariteit kan de druk op Irak
maximaal worden gehouden",
aldus beide zegslieden.
Duidelijkheid op korte termijn
voor het personeel is volgens
de christelijke vakbond voor
militairen ACOM zeker ge
wenst. De ACOM wil dat er
een einde komt aan alle specu
laties over de Nederlandse
deelname. Ook D66-fractielei-
der Van Mierlo meent dat het
kabinet snel moet beslissen.
Volgens Van Mierlo moet de
wereld laten zien dat Irak ie
dereen tegen zich heeft en dat
de geallieerden allen bereid
zijn de strijd aan te gaan als
uiterste middel.
In het tv-programma Het Ca-
pitool zei luitenant-generaal
Van der Vlis, commandant
van het Eerste (en enige) Le
gerkorps van Nederland, dat
zijn troepen het meest geschikt
zijn voor uitzending naar de
Golf-landen. „Dan bedoel ik
een brigade. Daar zit alles op
en aan", aldus Van der Vlis.
„Maar dan spreek je wel over
vijfduizend man". In hetzelfde
programma stelde CDA-
woordvoerder Van Weezei dat
Nederland „niet met de staart
tussen de benen mag vluch
ten". Van Weezei en diens
partijgenoot minister Van den
Broek (buitenlandse zaken)
kregen overigens zware kri
tiek, van de Vlaamse socialist
Vandenbrouoke. Volgens de
Belg hebben Van den Broek
en het CDA „een anti-Europe-
se houding" en volgen zij min
of meer blindelings het Ame
rikaanse en Britse beleid. Van-
denbroucke verdedigde het
standpunt van zijn regering
dat erop neerkomt dat de Bel
gische marine zich terugtrekt
als er een oorlog uitbreekt.
Duitsers staan bij de balie van Lufthansa op het vliegveld van Tel Aviv te wachten op een ticfcn
waarmee ze Israël kunnen verlaten. De Duitse regering riep uit voorzorg landgenoten op Israël vi di
de 15e januari te verlaten. FOTO:|m
WASHINGTON/BAGH
DAD De Amerikaanse
president Bush en de
Iraakse leider Saddam
Husayn hebben het week
einde benut om elkaar
nog eens duidelijk te ma
ken dat zij inzake de Golf
crisis niet van plan zijn
van hun eerder ingeno
men standpunten af te
wijken. De hernieuwde
standpuntbepaling kwam
drie dagen voordat de mi
nisters van buitenlandse
zaken van beide landen,
Bush en Aziz, elkaar in
Genève ontmoeten.
Baker zal in het gesprek met
Aziz opnieuw benadrukken
dat de VS willen dat de Iraak
se troepen uit Kuwayt ver
trekken of „de verschrikkelij
ke gevolgen moeten aanvaar
den".
President Bush zei dat 15 janu
ari weliswaar de deadline was
voor Saddam om zijn leger te
rug te trekken, maar niet
„voor onze eigen troepen". Als
het VN-ultimatum afloopt zal
hij niet noodzakelijkerwijs on
middellijk het bevel tot de
aanval geven.
Saddam Husayn liet op zijn
beurt weten er niet over te
denken Kuwayt op te geven.
Gekleed in gevechtstenue be
nadrukte hij dat de verovering
van Kuwayt „definitief" is. Hij
zei dat Irak vecht „tegen de
Amerikaanse regering, haar
zionistische handlanger Israël
en tegen alle slechte mensen
die zich bij hen hebben aange
sloten". „Maar de overwinning
is zeker", aldus Saddam.
Irak wees zaterdag het aanbod
vóór een gesprek met een af
vaardiging van de Europese
Gemeenschap af. Het Iraakse
persbureau INA citeerde de
woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken
in Baghdad die meldde dat mi
nister Aziz de EG zijn veront
schuldigingen had aangeboden
voor het niet aanvaarden van
de uitnodiging. De EG had een
dag eerder Aziz voor donder
dag 10 januari in Luxemburg
uitgenodigd voor een ontmoe
ting met de ministers van bui
tenlandse zaken van Luxem
burg (de huidige EG-voorzit-
ter), Italië (de voorgaande
voorzitter) en Nederland
volgende voorzitter).
De Israëlische premier Shai
hoopt ondanks de felle r
van Saddam op een vreeda
regeling. Shamir zei ook
reid te zijn de Arabische
ders in Jeruzalem te ontv
gen om te praten over vi
in het Midden-Oosten. Hij
dat alle meningsverschillen
het Midden-Oosten bespro
kunnen worden wanneer
een oplossing voor de Golfi
sis wordt bereikt. Maar
weigerde een verband te
gen tussen de bezetting e
Israël van de Westelijke
daanoever en de Gazast<
en de invasie in Kuwayt
Irak.
De regering in Bonn heeft
Duitsers die in Israël verl
ven gevraagd het land te
laten met commerciële vlu
ten totdat de situatie in
Golf duidelijk is. De luc
vaartmaatschappij Lufthai
is verzocht genoeg plaatsen
schikbaar te stellen van re
gers die het land verlat
Volgens het ministerie
het om een voorzichtighei
maatregel in afwachting
15 januari.
MUQDISHO De opstande
lingen van het Verenigde Na
tionale Congres (USC) in So
malia hebben een „beslissen
de" aanval geopend op het mi
litaire vliegveld bij Muqdisho
waar president Mohamed Siad
Barre zich zou hebben ver
scholen Regeringssoldaten
zouden inmiddels massaal de
Somalische hoofdstad ont
vluchten. Dat hebben verte
genwoordigers van het USC in
Rome gisteren bekendge
maakt. Volgens Italiaanse,
vluchtelingen heeft president
Barre zich niet teruggetrokken
in een bunker bij het militaire
vliegveld van Muqdisho maar
zit hij nog steeds in het presi
dentiële paleis. Het paleis zou
worden verdedigd door rege
ringssoldaten; de rest van de
hoofdstad is volgens gevluchte
ooggetuigen in handen van op
standelingen. Twee Italiaanse
transportvliegtuigen die bui
tenlanders uit Muqdisho wil
den evacueren konden gisteren
als gevolg van de gevechten
niet landen. De vliegtuigen
met aan boord een medische
hulpploeg keerden terug naar
hun basis in Mombasa, in het
zuidoosten van Kenya. Van
daag is een volgende evacua
tiepoging ondernomen. Meer
'dan 400 buitenlanders konden
zaterdag wel in veiligheid wor
den gebracht met behulp van
Italiaanse vliegtuigen en Ame
rikaanse helikopters. De Ame
rikanen voltooiden zondag de
evacuatie van ongeveer 200
landgenoten en buitenlanders.
Het internationale Rode Kruis
heeft alle stafleden uit de So
malische hoofdstad Moqdisho
geëvacueerd vanwege de hevi
ge gevechten die daar aan de
gang zijn.
Inventariseren
Een lid van het Volksfront voor
de bevrijding van Palestina in
ventariseert de schade van een
Israëlisch bombardement op
stellingen bij de stad Sidon.
Zes Israëlische F-16 gevechts
vliegtuigen vielen gisteren
kampen aan bij de Zuid-Liba-
nese stad. Volgens de Libane
se politie zijn daarbij zeker drie
guerrillastrijders gedood en vijf
gewond geraakt. In het gebied
rond Sidon zijn vooral de Fa-
tah-Revolutionaire Raad, het
Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina en het Democra
tisch Front voor de Bevrijding
van Palestina actief. foto: epa
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
MYSTERIE VAN HET ZEVENGESTERNTE
791 Door een onzichtbare hand geleid zetten de duiven koers
naar de Dam. In scheervlucht duiken zij dan naar beneden en
laten boven het plein de bommetjes los, die met een doffe knal
uit elkaar spatten met een hevige rookontwikkeling. Het Is nog
vroeg in de ochtend, maar een krantenverkoper op de hoek van
het Rokin slaat alarm en even later komen met gillende sirenes
brandweerauto's aanrijden. Dikke rookwolken onttrekken het
Paleis en de Nieuwe Kerk aan het gezicht. Niemand begrijpt er
iets van, want vuur is nergens te zien. De brandweerleiden zetten
hun rookmaskers op en spoedig hierna stort een vloed van water
zich uit op de rookwolken. Ja, Lupardi heeft niet kunnen voor
zien, dat de brandweer er zo spoedig bij zou zijn, want water kan
hij bij deze proefneming niet gebruiken. Inmiddels is ook burge
meester d'Ailly op de Dan aangekomen, evenals de hoofdcom
missaris van politie, de heer Kaasjager en de commandant van
de vrijwillige hulppolitie, Henk van Laar. Zij zien elkaar wanhopig
aan: welke ramp voltrekt zich nu over Amsterdam?
Major: „Recessie Britse economie"
LONDEN De economie van Groot-Brittannië verkeert in een
recessie en het zal wel enkele maanden duren voordat daar een
einde aan komt. De recessie is echter niet zo ernstig als aan het
begin de jaren tachtig. Dit heeft de Britse premier, John Major,
gisteren verklaard in zijn eerste grote tv-interview. Hij ver
klaarde verder dat er duidelijk tekenen zijn die wijzen op een
vermindering van de inflatie. Dat betekent dat de rente binnen
afzienbare tijd omlaag kan. Op het ogenblik bedraagt de inflatie
9,7 procent. Major en zijn minister van financiën Norman La-
mont hebben steeds gezegd de rente hoog te zullen houden tot
dat de inflatie vermindert. De premier voorziet in de komende
maanden een toeneming van de werkloosheid. In november
steeg het aantal werklozen in Groot-Brittannië met 57.600 tot
ruim 1,76 miljoen. Major herhaalde niets te voelen voor een de
valuatie van het pond sterling en voor een uniforme munteen
heid in de Europese Gemeenschap.
Honderden doden in
Sudan en Rwanda
KHARTUM Regeringstroe
pen hebben in Sudan 103 re
bellen van het Volksbevrij
dingsleger gedood, zo meldde
een Sudanees persbureau gis
teren. De doden vielen vrijdag
tijdens een veldslag in de
buurt van het zuidwestelijk
gelegen Gabal Mansura. Daar
zouden de regeringstroepen
een kamp van de rebellen
overvallen hebben. Zes rege
ringssoldaten kwamen om het
leven.
MOSKOU Sovjet-presi
dent Michail Gorbatsjov
heeft zaterdag de distribu
tie van slecht beheerde
grond onder prive-eigena-
ren verordend om de
voedselvoorziening in het
land te verbeteren. Tege
lijkertijd heeft Boris Jelt-
sin, de leider van de Rus
sische Federatie een ruzie
met Gorbatsjov kunnen
sussen door te zeggen dat
zijn republiek de grootste
bijdrage zal blijven leve
ren aan de Sovjet-begro
ting.
Jeltsin zei echter meteen dat
Rusland de bijdrage aan de be
groting van de Sovjetunie met
een kwart zal terugbrengen.
Dit percentage ligt aanzienlijk
lager dan de 85 procent waar
toe het parlement van de Rus
sische Federatie twaalf dagen
geleden besloot, maar de maat
regel is een duidelijke waar
schuwing aan Gorbatsjov
de Russen hun economia
macht kunnen gebruiken
hun eisen inzake grotere on
hankelijkheid kracht bij te n
ten. de bijdrage van Rusla
bedraagt nu 80 miljard roei
(215 miljard gulden).
Het komende half jaar zal
regering een inventarisa
maken van stukken grond
volgens persbureau TA!
„niet rationeel" worden 1
heerd door staats- en collect!
ve boerderijen. De slecht b
heerde grond zal worden g
ven aan „zelfstandige boere
pachters, agrarische coopei
ties en individuen". De ma
'regel is bedoeld om de
selsituatie in de Sovjetiunie
verbeteren.
De voorzitter van het pari
ment van de Sovjetunie, An
toll Loekjanov, meent
Edoeard Sjevardnadze op
post moert blijft als Sovjet-i
nister van buitenlandse zakt
In een interview zei hij:
zijn geen grote verschillen vi
mening tussen Sjevardnad
en het parlement".
Pil helpt bij zwangerschap
LONDEN Het klinkt zeer vreemd, maar de anticonceptie-]
kan ook zwangerschap bevorderen. Bij een onderzoek in e
Londens ziekenhuis is gebleken dat bij vrouwen, die enkele v
ken de anti-conceptiepil slikken voordat ze proberen via de re
geerbuismethode zwanger te worden, de kansen op een bal
stijgen. Tien van de zeventien vrouwen die de pil namen raai
ten zwanger nadat het bevruchte eitje bij hen was ingeplai
Van de dertien vrouwen die de pil niet gebruikten, waren'
slechts twee bij wie de reageerbuismethode succes had. Door b
gebruik van de pil produceren de vrouwen volgens de onderzff
kers meer eitjes, waardoor de kansen op bevruchting stijgen.
