Spanning bij Nederlandse
bedrijven Golf gebied groeit
Krijgshaftigheid van Belgen stelt niet veel voor
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB mysterie van het zevengesternte
i Franse bladen melden
principe-akkoord Irak
Oorlogsrecht mogelijk
in Golfgebied
;iHuitenland
CeidócSouaatit
VRIJDAG 4 JANUARI 1991 PAGINA 5
Griekse politie
onderschept
r< amfetaminen
zvoor Irak
THESSALONIKI De
Griekse politie heeft gisteren
bij de Joegoslavische grens een
in een vrachtwagen verborgen
lading amfetaminen in beslag
genomen die, naar wordt aan
genomen, bestemd was voor
t" Irak De 800.000 pillen, die een
zeef sterke amfetamine bevat
ten, vallen onder het handels-
embargo tegen Irak. Ze waren
volgens de politie bestemd
voor de Iraakse troepen. De
Libanese chauffeur werd gear
resteerd. Hij zei dat hij in Joe-
goslavië in de vrachtwagen
1 was geklommen en dat hij
verder van niets wist.
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
BRUSSEL België heeft
de afgelopen dagen een
twijfelachtige krijgshaftig
heid aan de dag gelegd als
het om de Golfcrisis gaat.
Onze zuiderburen, die zoals
onlangs bleek niet schro
men zo nu en dan parachutis
ten naar hun voormalige kolo
niën te sturen als daar de vlam
in de pan slaat, gaan achttien
Mirages naar Turkije sturen
om een oogje in het zeil te
houden als de Golfcrisis tot
een oorlog escaleert. Wie
evenwel mocht denken dat de
Belgen zich opmaken voor een
harde confrontatie, begaat een
pijnlijke vergissing. Want de
Mirages gaan, om het met de
Belgische minister van buiten
landse zaken Eyskens te zeg
gen, „daar wat rondvliegen".
De Belgen willen koste wat
kost buiten het conflict blijven
en dat hebben de Belgische
ministers woensdag na vijf
tien uur vergaderen dan
ook ondubbelzinnig laten we
ten. De Mirages gaan in Tur
kije „ontradend" optreden,
hetgeen overigens niet hetzelf
de lijkt te zijn als „defensief".
Gaat de internationale troe
penmacht evenwel tot een
aanval over, dan houden de
Belgen zich buiten schot.
In het type oorlog dat mogelijk
in de Golf gevoerd gaat wor
den, is dat maar goed ook,
want de Mirages zijn hopeloos
verouderde toestellen die al in
1968 door de toenmalige mi
nister Vanden Boeynants wer
den aangekocht en die destijds
al aan zo n schrijnend gebrek
aan moderne elektronica le
den, dat hun neuzen met lood
moesten worden verzwaard
om het evenwicht enigszins te
kunnen bewaren. Nadien zijn
de toestellen weliswaar gemo
derniseerd, maar dat neemt
niet weg dat ze, naar de huidi
ge technische standaards, als
„stokoud" mogen worden om
schreven. Sterker nog: een
week geleden nam de regering
het besluit het nu naar Turkije
gedirigeerde squadron in de
mottenballen te zetten en met
tertijd zelfs compleet naar de
schroothoop af te voeren.
België houdt het er vooralsnog
op dat de Golfcrisis met diplo
matieke middelen moet wor
den opgelost en dat de nadruk
moet blijven liggen op de
strikte naleving van het eco
nomisch embargo dat Irak
door de VN is opgelegd. Van
daar het „ontradend" optreden
van de luchtmacht.
Overigens heeft het squadron
als voordeel, dat het in ge
val van oorlog de taak
heeft aan de zuidelijke flanken
van de NAVO te opereren.
Vandaar dat de Mirages en
hun bemanningen veel in Tur
kije hebben geoefend en daar
dus enigszins de weg weten.
Dat neemt niet weg dat de
„ontradende" opstelling van
de Belgische regering tot nau
welijks verholen hoongelach
in met name de pers heeft ge
leid. Een commentator van de
kwaliteitskrant De Standaard
vond zelfs dat „de regering op
eieren loopt".
Nog minder krijgshaftig is het
besluit geen munitie te leveren
aan de Britse troepen in de
Golf, nadat Londen daarom
had verzocht. Boze Engelse
kranten hebben die weigering
al als „lafhartig" omschreven.
„Belgische verraders zullen
niet vechten", liet de Daily
Express luidkeels weten. Dat
blad kwam met de enigszins
aangeblazen, maar voor de
Belgen weinig vleiende con
clusie dat „premier Martens
heeft toegegeven dat zijn man
schappen op de loop zullen
gaan als het menens wordt".
Voor de Britten zijn de Belgen
dan ook de 'An-twerps' van
Europa. Een 'twerp' is een
klein, misselijk ventje, of
om het met onze Van Dale
te zeggen een sul, domkop
of sufferd, dan wel een verve
lende klier.
De 'twerp' heeft in elk geval
aangetoond dat de bondge
nootschappelijke solidariteit
nog ver te zoeken is. Washing
ton meende dan ook te moeten.
volstaan met de mededeling
dat de Belgische bijdrage „be
tekenisvol" is, hetgeen een
passend diplomatiek eufemis
me is voor „niet veel om het
lijf". Premier Martens en mi
nister Eyskens zullen de ko
mende weken dan ook al hun
politieke vaardigheden moeten
inzetten om het Belgisch
standpunt aan hun minder te
rughoudende bondgenoten te
verkopen.
Overigens is de Belgische wei
gering voor het leveren van
munitie aan de Britten ruim
schoots gecompenseerd door
bijdragen van de Nederlanders
en de Duitsers.
ng[tellen in Berlijn na
jntruiming kraakpanden
sec
;t(
ERLIJN In het oostelijk deel van
erlijn is het gisteravond tussen de op-
lerpolitie en demonstranten tot ongere-
eldheden gekomen nadat de politie
erder op'de dag drie kraakpanden had
ntruimd.
Ingeveer 1200 krakers en sympathisan-
m trokken na de ontruiming door de
ad. Zij botsten op de politie toen zij zich
egang wilden verschaffen tot een straat
ie was afgezet. De betogers gooiden met
enen en vuurwerk waarna de politie ze
il demonstranten arresteerde. De eige-
ar van de panden had om de ontrui-
ing gevraagd. Krakers trokken na de
litse eenwording op 3 oktober in de
legstaande huizen Momenteel zijn nog
,e°ond 100 panden in het voormalige Oost-
lerlijn gekraakt.
NASA en ESA samen
naar Saturnus
WASHINGTON Het Amerikaanse ruimte
vaartcentrum NASA en het Europese ruimte
vaartbureau ESA gaan samenwerken bij een
onderzoeksmissie naar de planeet Saturnus.
De Cassini, waarvan de lancering gepland
staat voor april 1996, bestaat uit een satelliet
geleverd door NASA en een ruimtesonde af
komstig van ESA. Het zal ongeveer zeven
jaar duren voordat de Cassini de planeet be
reikt. Eenmaal in een baan om Saturnus zal
het hemellichaam vier jaar lang worden be
studeerd. De missie onderzoekt de verschillen
manen met name de maan Titan rin
gen, atmosfeer en magnetische velden van
Saturnus. Op weg naar de planeet worden as
teroïden bestudeerd. Na het onderzoek van
Saturnus zal de Cassini zijn reis voortzetten
naar de planeet Jupiter.
„VS-militairen in
El Salvador door
hoofd geschoten'"
WASHINGTON Het Amerikaanse ministerie
van defensie beschuldigt het Salvadoraanse bevrij
dingsfront Farabundo Marti (FMLN) ervan drie
Amerikaanse militairen met een schot door het
hoofd te hebben gedood. De drie zaten in een heli
kopter die woensdag in het Salvadoraanse lucht
ruim door de opstandelingen werd neergehaald,
120 kilometer ten oosten van, de hoofdstad San Sal
vador. Volgens het Pentagon zijn de militairen, in
tegenstelling tot berichten op de radio van de
FMLN, niet bij het neerstorten van het toestel om
het leven gekomen, maar later met een schot door
het hoofd gedood. De VS zal een onderzoeksteam
naar El Salvador sturen. De helikopter was op weg
naar een VS-basis in Honduras na een routine-
vlucht naar San Salvador.
„Nog 700 KGB'ers
in Bondsrepubliek"
BERLIJN/BONN Er zijn nu nog bijna
700 KGB-agenten in de Bondsrepubliek ac
tief voor de Sovjetunie, zo heeft de voorma
lige KGB-spion Oleg Gordievsky gisteren in
een interview met een Duitse krant gezegd.
Ook zei het hoofd van de Duitse contraspio
nage, Gerhard Boeden, dat er een dreiging
blijft uitgaan van de Sovjet-spionage, maar
dat zijn dienst de doelstellingen moet aan
passen nu de Koude Oorlog voorbij is. Boe
den verwacht dat de KGB op grotere schaal
zelf informatie zal gaan verzamelen, omdat
Sovjet-spionnen geen gebruik meer kunnen
maken van de inlichtingendiensten van an
dere Oostbloklanden. De Duitse dienst zou
volgens Boeden bovendien onderzoek
moeten doen naar „maffia-netwerken" in
Duitsland.
gej )EN HAAG Bij Neder-
andse bedrijven die vesti-
ekk ^êen hebben in het
de ïolfgebied neemt de
panning met de dag toe
iu het VN-ultimatum te-
Ranen Irak bijna afloopt. In
r ietiommige gevallen liggen
l' le noodplannen voor on-
vo('er meer evacuatie van
werknemers al klaar,
as, n Niettemin proberen be-
1 er Irijven hun werknemers
cJ.ié o lang mogelijk in het
Midden-Oosten te houden
digi )m de verliezen zoveel
5 ge nogelijk te beperken,
ezoc
ie aDe financiële gevolgen voor
do ;en aantal bedrijven zijn niet
jering. Volgens de werkge
a rersorganisatie VNO zijn er
menkele ondernemingen die nog
nacbpgeld wachten voor opdrach-
Ijten die al vóór de Iraakse in-
bjval in Kuwayt zijn uitgevoerd.
gaat in totaal om twee
niljoen gulden. Verder lijden
pub bedrijven verliezen omdat ze
renrjhun werk in het Golfgebied
mne hebben moeten staken.
Het Nederlandse, bedrijf met
het grootste aantal werkne
mers in het Midden-Oosten is
Ballast Nedam. Voor het bag
ger- en waterbouwbedriif zit-*
ten duizend mensen in Saudi-
Arabiê. Zij staan vrijwel dage
lijks in contact met de hoofd
vestiging van Ballast Nedam
in de Saudische hoofdstad Riy
ad. Veel werknemers zijn op
het moment op eindejaarsver-
lof in Nederland. In principe
gaan ze rond 10 januari ge
woon terug. Bijna alle werkne
mers van Volker Stevin zijn
teruggehaald. Er zit nog één
gezin in Abu Dabi. Voor bag
geraar Boskalis zitten nog der
tig mensen in het Golfgebied.
De Koninklijke Shellgroep
heeft vestigingen in Saudi-
Arabië, Oman en de Verenig
de Arabische Emiraten. Voor
de werknemers daar liggen
twee - geheime - evacuatie
plannen klaar.
Banken
De ABN/Amro heeft geen
kantoren in Irak en Kuwayt,
maar wel in andere Golfsta
ten. In Saudi-Arabië zitten
twintig werknemers. In zowel
Bahrayn als de Verenigde
Arabische Emiraten zijn het er
drie a vier. De meeste mede
werkers van de bank zijn met
kerstverlof geweest. Veel mee
gekomen familieleden hebben
besloten in Nederland te blij
ven en eerst af te wachten wat
er na 15 januari gaat gebeuren.
Degenen die er nu zitten zul
len - in overleg met de am
bassades - op het 'moment su
prème' zelf besluiten wat ze
doen: blijven of vluchten. Op
dit moment zijn de betrokken
medewerkers van oordeel dat
hun kantoren niet in de direc
te gevarenzone liggen.
Ook luchtvaartmaatschappijen
ondervinden gevolgen van de
crisis. Gisteren besloot de
KLM het aantal vluchten op
Israël te verminderen. De
maatschappij vliegt al niet
meer op de Jordaanse hoofd
stad Amman en beraadt zich
op de vraag of nog wel vluch
ten op Riyad moeten worden
uitgevoerd.
Bij de KLM liggen verscheide
ne 'rampenplannen' klaar
voor het geval de situatie hele
maal uit de hand loopt. De
plannen variëren van alterna
tieve routes over bijvoorbeeld
de Sovjetunie en alternatieve
voorzieningen op vliegvelden
waar normaal niet wordt ge
land tot sluiting van de KLM-
kantoren in het gebied.
Martinair heeft sinds het uit
breken van de Golfcrisis
vrachtvluchten die via het
Midden-Oosten naar het Verre
Oosten liepen, omgeleid. Het
zelfde geldt voor de vakantie-
vluchten richting Bangkok en
Phuket. Overigens constateren
de luchtvaartmaatschappijen
wel dat er een enorm aanbod
aan vracht voor het Midden-
Oosten blijft.
Volgens de Algemene Federa
tie voor Zeevarenden is nog
niet duidelijk of de circa dertig
opvarenden van de Smit New
York in het Golfgebied kun
nen werken op basis van vrij
willigheid. Hetzelfde geldt
voor een aantal Nederlandse
koopvaardijschepen.
Ministerie
Volgens een woordvoerder
van het ministerie van buiten
landse zaken heeft men daar
nog geen evacuatieplannen
voor Nederlanders in het Mid
den-Oosten klaar liggen. In de
eerste plaats wil men geen
verwachtingen wekken naar
de mensen die in het Golfge
bied zitten en naar hun fami
lieleden in Nederland. In de
tweede plaats is het voor een
groot deel gewoon nog onze
ker wat er precies zal gebeu
ren als er een oorlog uitbreekt.
Het ministerie houdt ernstig
rekening met de mogelijkheid
dat Nederlanders niet meer
per vliegtuig weg kunnen, om
dat mogelijk veel luchtvaart
maatschappijen zullen beslui
ten niet meer op het Midden-
Oosten te vliegen.
Overigens is tien dagen voor
het aflopen van het VN-ulti
matum nog geen sprake van
hoogspanning op Nederlandse
ministeries. Er vindt wel over
leg over de Golfcrisis plaats
tussen de departementen van
algemene zaken, buitenlandse
zaken, binnenlandse zaken,
defensie, economische zaken,
justitie, WVC en verkeer en
waterstaat Veel concreets is
daar nog niet uitgekomen. Wel
is bekend dat binnenlandse za
ken extra beveiligingsmaatre-
Ook Amerikaanse legerhonden zijn volop in training in Saudi-Arabië. foto: ap
gelen treft voor mogelijke gen voor het geval de olieprij- voerd, gaat de maximumsnel-
doelwitten voor Iraakse terro- zen enorm gaan stijgen. In het heid terug naar 80 kilometer
risten. Verder heeft economi- meest vergaande plan wordt per uur en wordt benzine ge-
sche zaken scenario's klaar lig- een autoloze zondag inge- rantsoeneerd.
'ARIJS Irak heeft zich
logelijk tijdens geheime on-
erhandelingen in principe
:reid verklaard zich geheel
of gedeeltelijk terug te trek
ken uit Kuwayt, zo hebben het
tijdschrift Paris-Match en het
satirische weekblad Le Canard
Enchaine bericht.
Paris-Match meldde dat in Ge-
nève besprekingen waren ge
houden tussen Iraakse, Saudi
sche en Kuwaytse onderhan-
delaars. Hierbij zou de Iraakse
1 onderhandelaar Adnan Barzan
al-Takriti, een halfbroer van
president Saddam Husayn,
hebben ingestemd met een
^irincipe-akkoord waarin Irak
leloofde zijn troepen uit Ku
wayt terug te trekken. Daarte
genover zouden de Kuwaytse
regering in ballingschap en de
Saudische koning Fahd bereid
zijn geweest de strategische
Kuwaytse eilanden Bubiyan
en Warban voor 99 jaar aan
Irak te verhuren. De onder
handelingen raakten uiteinde-
lijk in een impasse door de eis
van Kuwayt en Saudi-Arabië
dat Irak zijn troepen vóór de
ondertekening van de over
eenkomst terugtrekt. Op deze
eis wilde Irak niet ingaan, al
dus Paris-Match.
De Franse minister van bui
tenlandse zaken Roland Du
mas zei gisteren in Parijs te
verwachten dat de Europese
Gemeenschap de druk op Irak
„tot op de laatste minuut" zal
opvoeren.
De ministers van buitenlandse
zaken van Iran, Pakistan en
Turkije die zich in de Paki
staanse hoofdstad Islamabad
over de Golfcrisis beraadden,
riepen na afloop de secretaris
generaal van de OIC (Organi
satie van de Islamitische Con
ferentie) op een buitengewone
zitting te beleggen over de si
tuatie in het Golfgebied.
De Iraakse oppositieleider Abu
Maytham Al-Saghir zei in de
Libanese hoofdstad Bayrut dat
de Iraakse oppositiegroeperin
gen van plan zijn een regering
in ballingschap te vormen.
Ten zuiden van Baghdad geven Iraakse soldaten een persdemonstratie van hun kunnen.
DEN HAAG Als er een
gewapend conflict uit
breekt in de Golf waarbij
Nederlandse troepeneen
heden en/of oorlogssche
pen zijn betrokken, kan
de regering voor het be
treffende gebied het oor
logsrecht van toepassing
verklaren.
Daardoor kunnen Nederlandse
militairen voor vergrijpen tot
zwaardere straffen worden
veroordeeld dan normaal het
feval is, zo zegt prof. jhr. mr.
van den Bosch, oud-presi
dent van het Hoog Militair Ge
rechtshof.
Volgens Van den Bosch moet
de regering, als het werkelijk
tot een oorlog komt in het
Golfgebied, een aanzegging
doen dat het voor de betrok
ken troepen „tijd van oorlog
is".
„Een dergelijke aanzegging
zou dan in eerste instantie gel
den voor de militairen in de
Golf, maar zou later ook van
toepassing kunnen worden
verklaard op mensen die
klaarstaan voor vertrek naar
de Golf".
In de huidige situatie is de
„tijd van oorlog" niet aange
zegd voor de Nederlandse ma-,
rinemensen in het Midden-
Oosten.
Die situatie zou zelfs na het
uitbreken van een gewapende
strijd kunnen blijven bestaan.
„Niet ondenkbaar", aldus Van
den Bosch, „omdat de regering
tot nu toe heel voorzichtig
opereert rond deze kwestie".
Als er oorlogsrecht van toepas
sing zou zijn in het Golfgebied
worden vergrijpen beoordeeld
en eventueel bestraft door de
Militaire Strafkamer van de
rechtbank in Arnhem of door
een mobiele rechtbank, die ter
plaatse vonnissen kan vellen.
Luttele uren nadat
de afscheidings
beweging FLNC
aanslagen had
gepleegd op zes
vakantieparken op
Corisca, besloot het
Franse kabinet
gisteren de
topfunctionaris
veiligheidszaken op
het eiland te
vervangen. Tevens
zegde
onderminister van
justitie Georges
Kiejman toe dat er
binnenkort
wijzigingen worden
aangebracht in het
politie-apparaat en
de rechterlijke
macht op het
eiland.
foto: epa
manten teruggeeft en dat u uw proefnemingen staakt".
Even staat Lupardi verstomd, maar dan springt hij overeind, is
met twee grote stpappen bij een schakelbord en haalt een hand-
Ie over. Rob, Ross en Prudon voelen plotseling al hun ledematen
verstijven en na twee minuten staan ze als drie poppen tegen
over Lupardi, die met hen kan doen wat hij wil; de zonderlinge
geleerde is hun even te vlug af geweest.
789 Voorzichtig sluipen Rob en Prudon de trappen weer af,
want Rob wil eerst Ross waarschuwen. Een half uur later komt
deze ook bij het laboratorium aan en dan gaan ze met hun
drieën weer naar boven. Ross gooit de deur open en roept:
„Professor, u bent in het bezit van de diamanten. Het heeft geen
zin dit te ontkennen en wij weten bovendien dat u bezig bent met
heel gevaarlijke plannen. Ik eis van u, dat u ogenblikkelijk de dia-
