||P|P|s 7illem Nijholt schittert ogmaalsin Amadeus9 yi Egypte en Rushdie ontkennen uitnodiging fceidwOowuvnl Ledenwinst voor KRO, NCRV, Vara en Veronica Alexandra Radius-prijs voor Caroline Sayo Iura É4 Feestelijke start van Mozart jaar 991 Enthousiaste ontvangst voor Schönberg Ensemble NOORDERSLAG IN GRONINGEN UNIEK POPFESTIVAL ginJNST/RTV WOENSDAG 2 JANUARI 1991 PAGINA IS Irtaler Timmer overleden [STERDAM Op 1 januari 1991 is een kort ziekbed in Amsterdam op jarige leeftijd overleden de nestor 1 de vertalers uit het Russisch, Char- El. Timmer. Voor zijn pensionering 5 Timmer onderdirecteur van het In- nationaal Instituut voor Sociale Ge- iedenis. Hij was hoofdredacteur van Russische bibliotheek die hij samen uitgever Geert van Oorschot heeft zet. Timmer vertaalde meer dan :ig boeken uit de Russische literatuur publiceerde vele artikelen. Ook als lyist genoot hij vermaardheid. Voor ertalingen ontving Timmer in 1963 Martinus Nijhoff-prijs. In 1988 werd door de Universiteit van Amster- een eredoctoraat verleend. Als rmeester van de Russische literatuur ving Charles B. Timmer in 1981 de le van Zuylen-prijs. 'Op jacht naar de vos' voorlopig uitgesteld HILVERSUM De spel-sene Op jacht naar de vos' zal voorlo pig niet meer op het scherm ver schijnen. Reden voor dit uitstel is volgens producent René Stokvis de slechte weersomstandigheden tijdens de opnamen. Het weer zorgt er telkens voor dat de twee helicopters die nodig zijn voor het maken van 'Op jacht naar de vos', de lucht niet in kunnen. Donderdag 10 januari is de vierde en voorlopig laatste aflevering van het spelprogram- ma te zien, die eind vorig jaar werd opgenomen in de omgeving van Deventer. De resterende drie zullen in het voorjaar worden op genomen en uitgezonden. HILVERSUM Zowel NCRV. KRO, Vara als Veronica hebben het afgelopen jaar le denwinst geboekt. Van de andere omroepen waren vanmorgen nog geen gegevens be schikbaar. De NCRV heeft 1990 afgesloten met een le denbestand van 561.860 leden van 16 jaar en ouder. De netto-winst ten opzichte van eind 1989 bedroeg 1.593 leden. De 66-jarige om roep boekte met dit resultaat tevens een nieuw ledenrecord. De NCRV kende de af gelopen jaren een kleine, maar constante stijging van het ledental. De omroep telde per maandag (31 december 1990) 463.260 gidsleden, 85.346 tien gulden leden en 13.254 Paperclip-leden van 16 jaar en ouder. Niet meegeteld zijn de Paperclip leden van 15 jaar of jonger, omdat die voor De KRO heeft in 1990 een netto ledenwinst geboekt van 1.075. Daardoor werd het jaar afgesloten met een ledenstand van 627.209. KRO-voorzitter mr. B. Schmitz ziet hierin een teken dat het de zijn omroep goed gaat. „De tijdelijke teruggang die tot in 1990 duurde, is gestopt." Voor het komende jaar verwacht Schmitz voor de publieke omroep „de moeilijkste discussie van de afgelopen jaren", naar aan leiding van het Mckinsey-rapport. „Het gaat om het overleven van de publieke omroep, zonder dat die omroep verwatert,' aldus Schmitz. KRO's programmablad Mikro gids groeide in 1990 tot een abonneebestand van 353.864. Ook het aantal tien-gulden-leden steeg: Met 1.457 tot 6.550. Het aantal abonnees van het programmablad Studio daalde met 9.702 tot 266.813. Vara De Vara heeft in 1990 het hoogste aantal le den in haar 65-jarige geschiedenis bereikt. De omroep kreeg er dit jaar 14.071 leden bij. Het totale ledenbestand bedroeg maandag (31 december 1990) 555.756. Het aantal le den-abonnees van het Vara TV Magazine steeg met 17.982 naar 518.541. Het tientjes ledenbestand liep met 3.911 terug naar 37.215. Het aantal Vara-leden bedroeg in 1978, het vorige topjaar van deze omroep, 544.770. Het aantal leden van VOO (Veronica) be droeg maandag (31 december) volgens een woordvoerster 1.028.000. Dat zijn er circa 5.000 meer dan eind 1989. Het aantal tient jesleden van Veronica bedroeg eind dit jaar 61.000. Paco Pena op toernee DEN HAAG Flamencogitarist Paco Pefta richtte al weer twintig jaar geleden het Groot Flamenco Gezelschap op, dat sinds dien de hele wereld over is gegaan om de flamenco in zijn meest pure vorm bekend te maken. In datzelfde kader, authentieke fla menco te brengen, komt het gezelschap van 15 januari tot en met 31 januari naar ons land voor een serie optredens. De première is op 17 januari in de Rotterdamse Schouw burg. Paco Pefia stelt zich ten doel de fla menco-kunst als geheel in intieme en au thentieke voorstellingen concerten te verto nen, als tegenhanger van de toeristische spektakels die in zijn ogen de echte flamen co dreigden te vernietigen. De laatste keer dat dit lukte was met zijn serie 'Flamenco in concert'. Enkele medewerkenden uit die show zullen nu opnieuw acte de presence geven. madeus' van Peter Shaffer. Verta- g: Coot van Doesburgh. Regie: llem Nijholt. Muziek: Mozart en jlieri. Met Willem Nijholt, Paul jttger, Will van Selat, Wilke Du- nd en anderen. Koninklijke jhouwburg, dinsdag 1 januari, her- jlingen aldaar t/m 6 januari, toer- t/m 24 mei. [et Mozart-jaar 1991 be lt met de première van vrije produktie 'Ama- s' van Peter Shaffer, 'illem Nijholt regisseert voorstelling en speelt hoofdrol van Antonio ilieri, die hij in 1980 ook de Haagse Comedie rtolkte. Toen met Hans [oes als Mozart, nu zorgt taul Röttger voor het te- enspel. ien jaar na de Nederlandse remière van 'Amadeus' is ;r bekend geworden over mogelijke controverse die estaan zou hebben tussen de jSj jdgenoten aan het Weense of, de componisten Mozart en alieri. Niet alleen heeft het ubliek kennis kunnen nemen an de prachtige film van Mi- is Forman, die gemaakt werd aar dit stuk van Shaffer. Ook e literatuur van muziekvor- irs bracht nieuwe feiten aan et licht. legisseur Willem Nijholt heeft ie kennis verwerkt in zijn I; ïinitieuze enscenering. Daar- j; lee schept deze 'Amadeus' J ien completer, menselijker :j oeeld van de dodelijke afgunst die bestaan zou hebben tussen fwee ambitieuze vaklieden. Shaffer laat Salieri na de dood 'an Mozart vertellen hoe hij iet jonge genie leerde kennen Willem Nijholt en Paul Röttger, de hoofdrolspelers in 'Amadeus' als respectievelijk Salieri en Mozart. FOTO: PR Salieri kon slechts oordelen dat Mozarts talent vele malen groter was dan het zijne. Geen wonder dat hij de jeugdige overmoed van "het genie wilde vermorzelen. Nijholt verschaft als in een ge- schedenisles alle informatie. en hoe hij geobsedeerd werd door het talent van zijn tijdge noot. Salieri meende een ver bond met God te hebben geslo ten en offerde veel op voor zijn componeren. Toch leek juist Mozarts muziek recht streeks uit de hemel te komen. Zijn Salieri is nu lang niet zo'n izegrim als die bij de Haagse Comedie, hij is meer mens. Van Formans film werd het giechellachje van Tom Hulce's Mozart overgenomen. Ook de muziek schalt de zaal in en zorgt voor de mooiste momen ten: die illustreert genadeloos het gelijk van Salieri. Mozart klinkt geniaal, maar was als mens een zielige puber. Nijholt speelt de facetten van zijn rol genuanceerd. Zijn prachtige vertolking krijgt pri ma tegenspel van de bibberen de, flitsende Paul Röttger als Mozart, maar blinkt nog meer als hij tegen de fragmenten muziek van Mozart mag op boksen. Nijholt heeft in deze 'Ama deus' ook voor evenwicht ge zorgd. Behalve aan drama ont breekt het in de voorstelling niet aan humor. De scènes waarin Mozart en Salieri kis sebissen, zijn soms grappig, maar terecht ligt de luim het meest bij de randfiguren. Ko mische sketches van bedien den zorgen zo voor aardige in termezzi, waardoor Nijholt en Röttger de draad des te sterker kunnen opvatten. Peter Shaffer schreef een meesterwerk. Deze 'Amadeus' van regisseur Willem Nijholt mag gezien worden, niet in de laatste plaats vanwege de voortreffelijke hoofdrol van de regisseur zelf. En om nog maar eens een detail te noemen: let ook eens even op Will van Seist als keizer Joseph, de maecenas die Mozart en Salieri bij elkaar bracht. Zijn rijzige gestalte schrijdt door het ge konkel heen, hoort de muziek aan en knikt „Soit!". Humor. PETER SNEL ^IMSTERDAM De Ameri- caanse danseres Caroline Sayo r'^lura heeft de Alexandra Radi- is-prijs 1989/1990 gekregen. £ij ontving de prijs - 2500 gul- len en «en brons van de jeeldhouwer Frits Stapel •^•■Nieuwjaarsdag in Het Muziek- theater in Amsterdam. De prijs is ingesteld op initiatief /ari de Stichting Vrienden van Het Nationale Ballet en is be- itemd voor die danser of dan- [seres van Het Nationale Ballet die, naar het oordeel van de ruim 1500 „vrienden" in het afgelopen seizoen de beste dansprestaties heeft geleverd. toe 30-jarige Iura krijgt de prijs rtdvoor haar dansprestaties in het 1989/1990, waarin zij [vooral opviel door haar vertol kingen van de vrouwelijke [hoofdrollen in de balletten 'he Sleeping Beauty en Het [Zwanenmeer, aldus het be- itpur van de stichting. [iura trad in 1978 in dienst van Iet Nationale Ballet, waar zij in 1982 tot tweede soliste werd bevorderd. In 1986 volgde de benoeming tot eerste soliste. rm Alexandra Radius (rechts) overhandigt de naar haar genoemde prijs aan de Amerikaanse Carolina Saya Iura. Naamgeefster Alexandra Ra- van de galavoorstelling van hoofdrollen de Russische gast- dius heeft zelf de prijs uitge- 'Het Zwanenmeer' door Het soliste Olga Tozijakowa en Di- reikt. Dat gebeurde na afloop Nationale Ballet, met in de mitri Michailow. Sutherlands job „It's me job", zei Joan Sutherland ooit eens met onvervalst Australisch accent op de vraag hoe ze het voor elkaar kreeg elke weer voor zo'n prach tige coloratuur-regen te zorgen. Die job ein digde gisteren offi cieel met een kort gastoptreden tijdens een uitvoering van Die Fledermaus in het Londense Covent Garden. Dame Joan, inmiddels 64 maar nog steeds uitstekend bij stem, vond het rei zen en trekken als operaster en het zich steeds weer moeten kleden in kostuums met vetersluitingen en stalen baleinen op haar leeftijd toch te veel worden. En een hoofdrol in Die Fle dermaus, met zijn walsen en galops, vond ze helemaal een bedreiging voor haar gezondheid. Het af scheid van Sutherland werd opgeluisterd met de aanwezigheid van nog zo'n grootheid, Luciano Pavarotti. Hij bewees de immens populaire Sutherland eer met een handkus. CAIRO/LONDEN De Britse schrijver Salman Rushdie heeft maandag gezegd dat hij een uitnodi ging voor een bezoek aan Egypte ernstig in overwe ging zou nemen, maar dat een formele uitnodiging voor een dergelijk bezoek hem niet heeft bereikt. Eerder maandag ontken de het Egyptische ministe rie van islamitische zaken Rushdie al voor een be zoek uitgenodigd te heb ben. Een hooggeplaatste functiona ris, die niet bij naam genoemd wilde worden, liet weten dat het bericht in het Britse week blad The Observer, dat zijn ministerie Rushdie heeft uitge nodigd om in Egypte te komen praten met islamitische geleer den, „volkomen ongegrond" is. Volgens The Observer zou de onlangs tot de islam bekeerde Britse schrijver door de minis ter van islamitische zaken, Muhammed Mahgoub, geinvi- teerd zijn. De Egyptische pre sident Hosni Mubarak zou hieraan zijn goedkeuring heb ben verleend. „Zo'n invitatie is niet naar Rushdie gestuurd door dr. Mahgoub", aldus de functiona ris. De woordvoerder van Mu barak, Mohammed Abdel-Mo- neim, zei zondag dat ook de president nergens vanaf weet. „Hij heeft belangrijker zaken aan zijn hoofd", aldus Abdel- Moneim. Rushdie gaf maandag in een interview met de televisiezen der ITV te kennen dat hij niet met zoveel woorden formeel was uitgenodigd naar Egypte te komen, maar dat hij met minister Mahgoub wel op in formele wijze over de moge lijkheid van een dergelijk be zoek van gedachten had ge wisseld toen hij op kerstavond een onderhoud had met Mah goub en enkele andere islami tische geleerden. Op de vraag van de intervie wer of hij zou ingaan op een uitnodiging om naar Egypte te komen antwoordde Rushdie: „Ik zou het zeker serieus in overweging nemen en bekij ken of het mogelijk zou zijn. Ik denk echter dat een uitno diging, hoe vleiend ook als die zou komen, niet het belang rijkste is". „Wat werkelijk van belang is is allereerst de steun van pre sident (Hosni) Mubarak en mi nister van islamitische zaken Muhammed Aly Mahgoub bij de pogingen in deze zaak iets te bereiken, maar vooral ook de steun die tijdens het week einde werd uitgesproken door de grote sheik van Al-Azhar, die per slot van rekening de hoogste theologische autoriteit is voor 90 procent van de mos lims op de wereld". In het interview hekelde Rushdie de collega-schrijvers die kritiek hebben gespuid op zijn beslissing om de islam te omarmen en zijn plannen voor een paperback-uitgave van zijn omstreden boek 'Duivels verzen' in de ijskast te leggen. Rushdie stelde dat deze schrij vers hem weliswaar hadden gesteund omdat zij vinden dat hij met zijn boek het recht op vrije meningsuiting had uitge oefend, maar voegde daaraan toe dat hij nu, na hun kritiek te hebben gehoord, was gaan inzien dat hij deze vrijheid van meningsuiting kennelijk alleen mocht uitoefenen als dat in hun straatje paste. Hij benadrukte overigens dat hij niet van plan was de hardco ver-versie van het boek uit de handel te laten nemen en evenmin van zins was om de 'Duivelsverzen' te verlooche- Vanuit Egypte kwamen maan dag zeer verwarrende berich ten over het wel of niet op handen zijnde bezoek van Rushdie. Het ministerie van is lamitische zaken ontkende in alle toonaarden dat van een dergelijk bezoek sprake zou zijn. Het weekblad Mayo, een uitgave van de regerende Na tionale Democratische Partij, bracht op de voorpagina ech ter een artikel waarin breeduit over een naderend bezoek van Rushdie werd gesproken. Het blad zei Mahgoub te citeren die zou hebben gezegd dat Rushdie „een plezierige ver rassing" bekend zou maken na zijn aankomst in Cairo. „Hij zal bekend maken dat hij een groot deel van zijn geld zal ge ven voor de oprichting van een internationale stichting ten behoeve van de islamiti sche zaak", aldus het blad. Uit het bericht werd niet duidelijk of Rushdie uit eigener bewe ging of in antwoord op een uitnodiging naar Cairo zou ko men. Vrienden van Rushdie hebben met ongeloof en teleurstelling gereageerd op zijn bekering tot de islamitische godsdienst. „Het meest tragische aspect is dat het niets heeft geholpen. Het doodvonnis tegen hem blijft gehandhaafd", zo rea geerde Alan Sillitoe in de Sun day Times. Deze week zullen dertig leden van het Rushdie- steuncomité een antwoord for muleren op de uitspraak van de Iraanse geestelijk leider, ayatollah Khamenei, dat het doodvonnis tegen Rushdie on herroepelijk is. De in Engeland gevestigde Is- lamtische organisatie voor re ligieuze verdraagzaamheid wil een geheime enquête onder de Britse moslims houden om hun mening over Rushdies be kering te peilen. Dr. Hesham el-Essawy, voorzitter, zei er van overtuigd te zijn dat ne gentig procent Rushdies toe treden tot het geloof zal accep teren en hem alles zal verge ven. Mozartconcert door het Residentie Bachkoor en het Residentie Bachor- kest met medewerking van organist Bert Mooiman en vocale solisten, het geheel onder leiding van Gerard Akkerhuis. Gistermiddag, Klooster kerk, Den Haag. Wolfgang Amadeus Mozart, zijn naam zal dit jaar „all over the world" meer klinken dan ooit. De componist overleed in 1791 en de complete muziekwe reld van 1991 stort zich op zijn oeuvre, alles wordt uit de kast gehaald. Over 365 dagen kan de muziekliefhebber misschien geen noot Mozart meer horen, maar nu staan wij nog open voor een lawine aan Mozart- klanken. Op de eerste dag van het nieu we jaar leverde dirigent Ge rard Akkerhuis een kort en bondig aandeel met een goed bezocht concert in de Klooster kerk en dank zij de keuze van de werken en de weergave van die werken werd het een fees telijke start. Het Residentie Bachorkest (een Bachorkest kan ook Mozart spelen, immers 'What's in a name?') opende het concert met de Kerksonate in C, KV 278. een werkje dat Mozart schreef voor de kerkdiensten in Salz burg. Bach en Mozart hebben gemeen, dat zij geen scheiding maken tussen geestelijke en wereldlijke werken, een grens die menigeen vandaag de dag nog wel wil trekken. Bach heeft zijn composities voor meerdere doeleinden gebruikt, op een bestaand werk een an dere tekst en klaar was Johann Sebastian. Bij Mozart kan dat ook, zoals bijvoorbeeld in de gistermiddag uitgevoerde Missa Longa KV 262. Meerdere delen zijn geknipt voor een meer fri vole tekst dan van Gloria en Credo. Die woorden van de Missa inspireren Akkerhuis tot een lichtvoetige, blijde, en spontane benadering, het 'Glo ria in excelsis Deo' en het 'Lau- damus te' krijgen in zijn han den iets uitbundigs en meesle pends. Toch vervallen orkest en koor (het Residentie Bach koor) niet in oppervlakkigheid. Mozart krijgt het volle pond aan intensiteit en kleurrijk heid. De leden van het Amsterdams Vocaal Quartet: Hanneke Kaasschieter, Sylvia Schltlter, Hein Meens en Charles van Tassel, toonden zich in de Mis sa even bekwaam als gerouti neerd. Hanneke Kaasschieter was ook soliste in het motet 'Exsultate jubilate' en in haar vertolking legde zij het accent op een instrumentale benade ring. Vocaal voortreffelijk, ze ker wat betreft de glansrijke coloraturen, de tekstinhoud werd daaraan echter opgeof ferd. Op 1 februari geeft Ge rard Akkerhuis in de Klooster kerk een concert met op het programma de Vesperae de Do minica van Mozart en het Re quiem, van Fauré. ADRIAAN HAGER Nieuwjaarsmatinee in de Philipszaal door het Schönberg Ensemble met medewerking van o.m. Jard van Net een volksliedprogramma. De Nieuwjaarsmatinee door het Schönberg Ensemble on der leiding vaA Reinbert de Leeuw werd gistermiddag met zoveel gejuich ontvangen door het publiek in de uitverkochte Philipszaal, dat zowel voor de pauze als voor het slot het laatste nummer gebisseerd werd. Iets van het enthousias me zal ook doorgerwerkt heb ben in de vele Zuidhollandse huiskamers waar het concert, dat rechtstreeks door Radio West werd uitgezonden, te be luisteren was. Voor het pro gramma was de succesformule gebruikt van het bewerkte volkslied. Voor de pauze was dat het Mexicaanse volkslied zoals dat door Revueltas met veel gevoel voor de oorspron kelijke klank is vastgelegd in diens El Renacuajo paseador en Siete canciones, schetterende trompetjes vaak de dorpstoon aangeven. Soms lukte het Jard van Nes niet voldoende om zich tegen de bonte en luidruchtige achter grond voldoende hoorbaar te maken, zoals bijvoorbeeld in het eenvoudige tweede lied. Veel indruk maakte het slaap liedje met zijn lang aangehou den orgeltoon en daarboven een wiegend lied. Wie de Folksongs van Berio in zijn hoofd heeft, zoals zij door Cathy Berberian werden ge zongen met haar sterke per soonlijkheid en gedrevenheid, zal het met iedere andere ver tolkster, zelfs een Jard van Nes, niet gemakkelijk hebben. Vooral het wilde Azerbeid- jaanse liefdeslied stelt hoge ei sen aan zang-en vooral adem- techniek. Jard Van Nes scha kelde hier gedeeltelijk om op een soort „volksregister", wat het in deze context wel goed deed en dat artistiek ook ac ceptabel is, maar toch.ook zonder deze kunstgreep kan het! Niet minder meeslepend, zo niet nog beter, was zij in de schitterende Joodse volkslie deren op.79, in een orkestbe werking van vorig jaar door Reinbert de Leeuw, van Sjos- takowitsj. Het zijn stuk voor stuk prachtige liederen, meest in een melancholische dans vorm, waarbij het orkestpalet de tekst heel expliciet, extra kleur verleent. In een aantal liederen zongen ook beide in Nederland wonende Amerika nen, Claron McFadden en Ja mes Doing, de sopraan met meer betrokkenheid dan de gepolijste tenor. Hier had het winterlied, met zijn mooie altpartij mijn voor keur. Niet minder herkenbaar was de 'Ouverture op He breeuwse thema's' van Pro- kofjev, waarin één bekende Joodse melodie steeds weer opdook. Prachtige licht-melan- cholische muziek, overeen komstig gespeeld door dit van oorsprong Haagse top-ensem- ble. ERIK BESIER Shaffy zingt Sinatra Ramses Shaffy, in willekeurige volgorde levensgenieter, acteur en zanger, gefotografeerd tijdens de repetities van 'Shaffy sings Sinatra', maandag in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Shaffy brengt de liedjes van die andere zanger met dezelfde kwalificaties tot en met 12 januari tijdens een serie lunchconcerten. FOTO: ANP GRONINGEN In de Groningse Oosterpoort wordt zaterdag een popfestival gehouden dat uniek mag worden genoemd voor Nederland. Tijdens het Noorderslag Festival, een traditionele muzikale krachtmeting waarmee het nieuwe jaar wordt inge luid, treden in acht uur tijd 34 Nederlandse acts op. Onder het motto Songs Sounds, Bits Beats komen op zes podia uiteen lopende stijlen aan bod. Uiteraard treden er bekende groepen op, maar geheel volgens de verwachting is bovendien veel plaats ingeruimd voor nieuwe bands, één van de kenmerken van Noorderslag. De programmering is derhalve zeer breed van opzet. Uitgaande van verschillende genres, nieuwkomers en de meer gevestigde namen zijn de acts verdeeld over de zes podia. Bekende namen zijn onder meer The Jack Of Hearts, Tröckener Kecks, Claw Boys Claw, de Raggende Manne. Talentvol en min of meer nieuw zijn Grote Prijs-winnaar La Lupa (funk/hardcore), die al lang was gecontracteerd voordat de GP-finale werd gehouden, Rump (2de plaats GP, punk/ska/funk) en Blue Guitars (rock). Eén van de veelbelovende nieuwkomers op het Noorderslag is Paradogs uit Delft. De debuut-cd is getiteld Here Comes Joey (Scorpio Records). Veel gitaar, met uitzondering van de piano songs Beggars Hands en Small Piano Song, die heel ingetogen klinken. Met Lost In Music, bekend van Sister Sledge, 'scoorde' Paradogs een LOKschijf. Here Comes Joey werd opgenomen in de studio's Orkater (Amsterdam) en Tango (Eindhoven). Mare de Reus produceerde de plaat. Een kostbare zaak, temeer daar lang aan de opnamen is gewerkt. De groep heeft geld moeten lenen maar zegt niet anders te kunnen, om toch zo goed moge lijk voor de dag te komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1991 | | pagina 15