Nog negen jaren te gaan...
QeidtaQowumi
brieven van lezer
kerk
wereld
Parochie der Armen vormt machtsbasis Aristide
£eidóe6ouia/nt
GEESTELIJK LEVEN/OPINIF
CeicbeSomo/nt
MAANDAG 31 DECEMBER 1990 PAGISJ
Trans World Radio in financiële problemen
HILVERSUM De evangelische wereldomroep Trans World
Radio (TWR) in Hilversum gaat de buikriem aanhalen. Zowel in
Nederland als in het buitenland moet het aantal medewerkers
van de omroep verminderd worden. TWR verkeert in financiële
problemen. Deze worden veroorzaakt door de veranderingen in
Oost-Europa en de lage dollarkoers. Volgens de evangelische
maandkrant Uitdaging zit TWR in de problemen omdat christe
lijke organisaties in toenemende mate zendtijd huren bij locale
stations in plaats van bij TWR. Dit gebeurt vooral in Oosteurope-
se landen. Vóór het verdwijnen van de communistische regimes
was dit veel minder mogelijk. TWR heeft zich in de loop der ja
ren steeds meer ontwikkeld tot een toeleveringsbedrijf. Het lijkt
er op dat de faciliteiten van TWR nu te duur geworden zijn.
Tienduizenden
Taizé-jongeren
in Praag bijeen
(Van onze correspondent
Frans Wijnands)
PRAAG Verzorgingseen-
heden van het Tsjechoslo-
waakse leger maken overuren
in Praag met het uitdelen van
tienduizenden lunchpakket
ten, duizenden liters thee en
kisten vol appels, aan tiendui
zenden Europese jongeren die
in Praag bijeen zijn gekomen
om er te bidden voor, en te
discussiëren over een vreed
zame toekomst.
De massa-meeting is de jaar
lijkse pelgrimage onder auspi
ciën van de oecumenische
Taizé-gemeenschap. ,,Wees
een en niet verdeeld", zie Tai-
zé-oprichter broeder Roger
Schutz bij zijn aankomst in
Praag, daarmee het thema
van de oecumenische bijeen
komst samenvattend.
Tsjechen die bij de organisatie
betrokken zijn, noemen het
een mirakeltje dat uitgere
kend het leger is ingeschakeld
bij de huisvesting en verzor
ging van de jonge pelgrims;
het zoveelste bewijs dat er
niet alleen veel en snel, maar
ook fundamenteel zaken ver
anderen in deze voormalige
Oostblokstaat.
Een kleurig leger van vrolijk
vrome pelgrims heeft Praag
vlak na kerstmis overspoeld.
In sporthallen en in de open
lucht, in de St. Vituskathe-
draal en in tentenkampen
bidden, mediteren, discussië
ren en zingen meer dan tach
tigduizend jongeren tussen de
17 en 29 jaar. Het zijn er ruim
dertigduizend meer dan de
organisatoren aanvankelijk
verwacht hadden. De Polen
zijn met bijna 35.000 deelne
mers verreweg de grootste
groep.
De burgemeester van Praag
heeft in de afgelopen weken
zijn stadgenoten herhaaldelijk
per televisie opgeroepen om
slaapplaatsen beschikbaar te
stellen. Vele duizenden jonge
ren zijn zodoende onder dak
gebracht. De overigen hebben
een slaapplaats gevonden in
sporthallen en scholen, tot
zelfs meer dan vijftig kilome
ter buiten de hoofdstad.
Broeder Roger leidt dagelijks
een gemeenschappelijke ge
bedsdienst. Voor het overige
discussiëren en mediteren de
jongeren in parochies, in
workshops en in taalgroepen,
dat laatste om het onderlinge
contact zo optimaal mogelijk
te maken.
Taizé onderhoudt al sinds en
kele tientallen jaren openlijke
en ondergrondse contacten
met de voormalige socialisti
sche Oostbloklanden. In
Tsjechoslowaakse rechtzalen
is in het verleden vaak het in
het Tsjechisch vertaalde Tai-
ze-lied 'Wees niet bang' ge
zongen als er dissidenten -
ook vanwege hun geloofsacti-
viteiten - terechtstonden. De
paus, de aartsbisschoppen van
Canterbury en Constantinopel
en de secretaris-generaal van
de Verenigde Naties hebben
schriftelijk hun sympathie be
tuigd met deze Praagse mas
sa-meeting.
Orthodoxe rabbijn
ontketent rel
rond holocaust
JERUZALEM De 97-jarige
ultra-orthodoxe rabbijn Elie-
zer Schach heeft in Israel een
rel ontketend door te zeggen
dat God de joden heeft ge
straft met de holocaust van
wege het schenden van de
sabbat en het eten van var
kensvlees.
Schach deed zijn uitlatingen
eerder deze week ten over
staan van aspirant-rabbijnen.
Hij zei dat het geduld van ho
gerhand op kan raken en dat
dat soms na twintig, tien, of
slechts een jaar vernietiging
kan volgen. Het laatste voor
beeld daarvan is volgens
Schach de holocaust, waarbij
zes miljoen joden door het
nazi-regime zijn omgebracht.
Vanwege de zonden waaraan
de joden zich schuldig zouden
maken is het, aldus Schach,
goed mogelijk dat zich „mis
schien morgen al" een nieuwe
holocaust voltrekt. Met zon
den zei Schach voornamelijk
het schenden van de sabbat
en het eten van varkensvlees
te bedoelen. De uitlatingen
van Schach hebben met name
bij overlevenden van de holo
caust, van wie er tienduizen
den in Israel wonen, kwaad
bloed gezet. Honderden Israë
liërs belden afgelopen week
naar de radio om hun onge
noegen te uiten. De socioloog
Menachem Friedman, gespe
cialiseerd in religieuze kwes
ties, zei dat in wezen alle uit
spraken van Schach beroe
ring veroorzaken omdat hij
een van de machtigste politici
van Israel is. Eerder dit jaar
maakte Schach in feite het
kabinet-Shamir mogelijk.
Amerikaanse kerk helpt vrouwen bij abortus
GRAND RAPIDS Terwijl het protest van Amerikaanse pro-
life-activisten tegen abortus steeds luider klinkt, helpt een kerk
in Grand Rapids (Michigan) al ruim twintig jaar vrijwel onge
stoord arme vrouwen bij een abortus. De Fountain Street
Church, een onafhankelijke kerk, begon ermee in 1968, toen
abortus in de Verenigde Staten nog illegaal was. In die tijd wer
den vrouwen op kosten van de kerk naar Japan, Engeland en
Mexico gestuurd. Na de legalisering van abortus, in 1973, bracht
de kerk 15.000 dollar bijeen voor de eerste abortuskliniek in
Grand Rapids. Hoewel de bevolking in Grand Rapids „een vrij
behoudende gemeenschap" vormt, is er nauwelijks geprotesteerd
tegen de abortushulp, zegt een woordvoerster. Er bestaat een spe
ciaal fonds voor de hulp.
Laet het kostelijckst
van al
U niet roeckeloos
ontslippen,
Dat's de tijd, die snel
gaet glippen,
Zonder dat hij keeren
zal.
De schrijver van onderstaande bijdrage
was voorzitter van het familiecomité
Gijzelaars Vrij dat dit najaar vergeefs
probeerde een missie naar Irak te on
dernemen om de Nederlanders in Irak
vrij te krijgen. Wouters is predikant in
Amsterdam en coördinator van het in
terkerkelijk opvangcentrum De Regen
boog aldaar waar drugsverslaafden en
aidspatiënten worden opgevangen.
door
Douwe N. Wouters
Nog enkele uren en we zijn
we de jaargrens gepasseerd.
Een dergelijke overgang biedt
een goede gelegenheid terug
te kijken naar het jaar dat
voorbijging. In plaats daarvan
wil ik echter een poging doen
om vóóruit te kijken. Nog
slechts negen jaren scheiden
ons van het magische jaar
2000. Hoe gaan we op weg
naar het derde millennium?
Ik wil me concentreren op
drie vragen:
- Zullen we in staat zijn de
wereldoorlogen in de twintig
ste eeuw achter te laten of ne
men we ze mee?
- Zal de natuur het redden na
alle marginalisering in deze
- Zal er geloof zijn, zal er een
kerk zijn, na de secularisatie
van de twintigste eeuw?
Hier wil ik de vragen onder
ogen zien zonder ze te kun
nen beantwoorden. Verder
dan „God weet het" en: „Aan
ons geeft Hij het antwoord in
handen" kan ik niet gaan.
Toch zijn er wellicht signalen
van hoop. Ën er is nog een oe
fentijd van negen jaar voor de
derde duizendreeks begint.
„Zij zullen de oorlog niet
meer leren".
Een van de basiskenmerken
van de twintigste eeuw is de
oorlogsdreiging en oorlogs
voering geweest. Het was de
eerste eeuw met oorlogen op
wereldschaal. Het begon met
de eerste wereldoorlog, 1914-
1918, loopgraven, stank en
modder, bloed en mosterdgas,
walgelijk. Het kreeg zijn ver
volg in 1939 met een superwe
reldoorlog waarin de halve
wereld werd meegesleept,
waarbij miljoenen vanwege
het ras waartoe ze behoorden
in concentratiekampen wer
den omgebracht, waarin voor
het eerst een atoompluim bo
ven een stad met mannen en
vrouwen, kinderen en bejaar
den hing. Erger dan ver
schrikkelijk.
Zigzag
Nog maar nauwelijks beko
men van de schrik van deze
massavernietiging kwamen
FOTO: SP
we terecht in de Koude Oor
log, zonder miljoenen directe
slachtoffers weliswaar, maar
met voortdurend opgevoerde
bewapening, met een 'heilloze
zigzag tussen zich bedreigd
voelen en de ander met nog
groter geweld bedreigen...
Hier en daar aan de rand van
de bolwerken een oorlogs
brandje, Korea, Vietnam niet
te vergeten.
Toen kwam de 'kentering.
Ongelooflijk was het. De
meesten van ops hadden er
niet op gerekend tijdens hun
leven het einde van de Koude
Oorlog mee te maken. Terwijl
we ons enkele jaren geleden
meenden te moeten voorbe
reiden op de komst (of op het
ons niet laten opdringen) van
kruisraketten is in de loop
van enkele maanden, nauwe
lijks een jaar, de Koude Oor
log opgehouden, de tegenstel
lingen tussen oost en west be
staan plotseling niet meer. We
helpen nu de Russen de win
ter door. Tot opluchting van
miljoenen wereldburgers wor
den niet slechts nucleaire wa
pens geneutraliseerd, zelfs
tanks, uitgerust met de meest
geavanceerde high-tech appa
ratuur zijn naar het schijnt
goed voor de schroothoop...
En wat minstens zo belangrijk
is: er worden afspraken ge
maakt om de chemische wa
pens waarmee sinds de eerste
wereldoorlog geoefend is en
de biologische wapens die
sindsdien zijn ontwikkeld,
nooit te gebruiken...
Ruim een half jaar leefden we
in de utopie dat we zonder
grote oorlogsbrand het jaar
2000 zouden bereiken. Toen
kwam op 2 augustus 1990 de
Iraakse inval in Koeweit.
Binnen het bestek van een
paar weken liep de wereld te
hoop tegen iemand die de
Middeleeuwen nog niet ont
groeid is maar wel beschikt
over het wapenarsenaal dat
door ons met het oog op de
Koude Oorlog van de twintig
ste eeuw werd ontwikkeld.
Nog negen jaar te gaan... Op
of na 15 januari zullen we we
ten of het woord van Jesaja1
dat boven dit stukje staat op
nieuw een utopie is. Wie weet
hoeveel Saddams en hoeveel
machtsaanspraken van het
rijke westen nog ,met elkaar
in conflict zullen komen voor
we de eeuw van de oorlog
achter ons laten?
Uitgestorven
Herwaardering van de schep-
ping''
Voor mensen die sterven is er
een begraafplaats, voor uit
stervende planten en dier
soorten is dat niet nodig. Die
verdwijnen vanzelf, zonder
een spoor na te laten, behalve
in de biologieboeken en ency
clopedieën waarin de herin
nering aan de uitgestorven le
vend wordt gehouden. In
geen enkele eeuw verdwenen
er zoveel dier- en planten
soorten als in de twintigste.
Nooit werd er een aanslag op
de natuur gepleegd als in de
laatste helft van de eeuw,
dank zij het huwelijk van
welvaart en technologie. De
lucht, levensadem van mens
en dier, is ongezond en vies,
de rivieren die het regenwa
ter verzamelen en naar zee
terugbrengen zijn goedkope
riolen van onze economische
groei, de aarde, moeder aarde,
is her en der zo vervuild dat
het te kostbaar is haar schoon
te maken. Zoals het signale
ment van de twintigste eeuw
bepaald wordt door de oorlog
op wereldschaal, zo is het de
eeuw van de vuilnishoop, we
reldwijd.
Het is waar, er is een begin
van kentering, er groeit in
zicht dat er voor de mens
geen toekomst is als de natuur
sterft, maar of er bereidheid
is het autogebruik tot een
voor de natuur aanvaardbaar
niveau terug te brengen, de
grond niet door een mest-or-
kaan te verzuren en een scho
ne zee aan de vissen te gun
nen is de vraag. Het zal blij
ken in de jaren die nog voor
ons liggen in deze eeuw...
Leeg
Vernieuwing van spirituali
teit?
Ook met het geloof en de
kerk is het niet goed gegaan
in de twintigste eeuw. In Eu
ropa schijnen de toename van
de welvaart en de reductie
van het christelijk geloof om
gekeerd evenrdig met elkaar
te zijn. Secularisatie in een
derde basiskenmerk van onze
eeuw. En als de wereld leeg
is, vol van mensen maar zon
der God, worden na verloop
van tijd ook de kerken leger,
want zonder besef van een le
vende en handelende God
verschralen kerken tot hoe
ders van een niet-relevante
traditie. In vakantielanden
kwamen we reeds jaren gele
den de oud-vrouwtjes kerk te
gen. In onze eigen grote ste
den begint hetzelfde beeld te
ontstaan.
Misschien hebben we te lang
en te emotioneel gesproken
over kerkverlating, zonder te
beseffen dat het echte pro
bleem godsverduistering is.
Toch zijn er, signalen van
hoop. Het ritselt aan alle kan
ten. Als God uit het beeld
verdwijnt vindt de mens geen
antwoord op de vraag van zijn
oorsprong en zijn bestem
ming, en dat is ondanks alle
van God afleidende welvaart
op de duur niet vol te houden.
Het is als met de koude
avondwind die op ons valt na
dat de zon achter de horizon
is verdwenen en het licht .uit
de lucht is geweken.
Het proces van kerkverlating
zal in de twintigste eeuw nog
wel doorgaan. Tegelijkertijd is
het onmiskenbaar dat de god-
is-dood arrogantie zijn tijd
heeft gehad. Steeds meer
mensen ontdekken in de
woestijn een vuur dat ze zelf
niet hebben aangestoken, een
vlam die niet verteert, een
stem die spreekt. Dat het ge
loof in deze eeuw als een
nachtkaars uit zal gaan is niet
waarschijnlijk. Het tegendeel
lijkt waar.
PORT-AU-PRINCE
De verkiezing van de
linkse priester Jean-Ber-
trand Aristide tot presi
dent van Haiti mag dan
een historisch fenomeen
zijn, een complete verras
sing is het niet.
De arme massa die vorige
week bij de vrije verkiezingen
op Aristide heeft gestemd
heeft altijd een toevluchtsoord
en een bron van inspiratie ge
vonden bij de kerken. Gelovi
gen op Haiti zien in de 37-jari-
ge Aristide een profeet die
een einde kan maken aan de
politieke moorden, de marte
lingen en de corruptie die het
resultaat zijn van onderdruk
kende dictaturen. .Haitianen
die geen elektriciteit hebben
zorgden dat ze in het bezit
kwamen van een radiootje dat
op batterijen gaat, om de pre
ken die de katholieke kerk
van Aristide uitzendt niet te
hoeven missen.
Rooms-katholicisme, voodoo
en protestantse missionarissen
hebben van oudsher een be
langrijke rol gespeeld in de
geschiedenis van Haiti, dat
186 jaar geleden onafhanke
lijk werd en momenteel vijf
miljoen inwoners telt. De laat
ste jaren hebben linkse katho
lieken wel de meeste invloed
op de bevolking. Eind jaren
zeventig, onder het regime
van de familie Duvalier, kwa
men de sektes die de linkse
katholieken oprichtten tot
grote bloei. In die tijd zochten
veel jonge priesters, nonnen
en leken hun toevlucht tot de
sektes omdat zij zich niet lan
ger konden verenigen met de
uitgangspunten van de tradi
tionele kerk.
Oppositiepartijen werden ver
boden en de bisschoppen van
Haiti hielden hun mond of
prezen de familie Duvalier. In
haar boek „Het regenseizoen"
schreef Amy Wilentz d^t de
Jean Bertrand Aristide
bevolking de bisschoppen
ging zien als autoriteiten en
hen op den duur ging identifi
ceren met het gehate dictato
riale regime. De nieuwe reli
gieuze beweging kreeg de
naam „Parochie van de Ar
men", maar wordt ook wel
„Kleine Kerk" genoemd. De
wortels liggen in de bevrij
dingstheologie, die zegt dat de
kerk politiek actief moet wor
den om de levensomstandig
heden van de armen te verbe-
Populair
De bevrijdingstheologie werd
snel populair in heel Latijns
Amerika en op Haiti spraken
de aanhangers zich fel uit te
gen het geweld en de bittere
armoede waaronder de bevol
king tijdens de dictatuur van
de Duvaliers leed. In 1983 be
zocht paus Johannes Paulus II
het land. Hij berispte de lei
ders, waardoor de Kleine
Kerk gestimuleerd werd. De
oppositie tegen -het onder
drukkende regime werd door
de nieuwe geloofsrichting uit
gedrukt. Volgens Jean-Claude
Bajeaux, een Haitiaanse men
senrechtenactivist, kon de be
volking in de kerk vrijuit
spreken over angst en woede
jegens het regime. Die gevoe
lens waren vooral opgewekt
door de Tonton Macoutes, de
bende rabauwen die „Papa
Doc" Francois Duvalier bij
zijn machtsovername in1957
instelde om de Haitianen met
geweld onder de duim te kun
nen houden. Jean-Claude Du
valier, die na zijn vaders dood
in april 1971 tot president
voor het leven werd be
noemd, was in 1986 niet meer
opgewassen tegen de massale
demonstraties en week uit
naar Frankrijk.
Charismatisch
Met name in de gele St. Jean-
Bosco kerk, aan de rand van
een sloppenwijk, ageerde de
jonge, onstuimige en charis
matische Aristide in bijbelse
termen tegen het onderdruk
kende Duvalier-regime. Vol
gens Bajeaux was Aristide de
Haitiaanse Mozes die het volk
van de duivels, ofwel de Ma
coutes, moest redden. Aristide
werd in 1982 gewijd tot pries
ter in de congregatie van de
Salesianen van Don Bosco. De
orde gaf hem in het begin het
groene licht in zijn strijd te
gen de Duvaliers, maar naar
mate Aristide meer aanhang
verwierf trokken de Salesia
nen hun handen van de jonge
priester af. In de ogen van de
congregatie leunde Aristide te
veel naar links en uiteindelijk
werd hij in 1988 uit de orde
gezet omdat hij de klassen
strijd predikte. „In de paro
chie van de armen", het boek
dat Aristide schreef, zegt hij
dat het preken voor de armen
gezien wordt als een misdaad.
„Dat is wat de Salesianen, de
Haitiaanse bisschoppen en het
Vaticaan politiek noemen",
aldus de priester.
In conservatieve kringen
worden de pogingen van be
vrijdingstheologen om arme
massa's te organiseren vaak
gelijkgesteld met marxisme.
Sommige Amerikaanse func
tionarissen hebben reeds de
vrees geuit dat Aristide als
president Haiti in een tweede
Cuba zal veranderen. Daar
naast hebben aanhangers van
het Duvalier-regime gezwo
ren dat ze niet lijdzaam toe
zullen zien hoe een „ultra
communist" aan de macht
komt.
Nadat Aristide in 1988 uit zijn
orde was gezet mocht hij als
priester niet meer in het
openbaar de mis opdragen.
Aristide heeft gezegd dat hij
zijn priestersambt zal neerleg
gen als het Vaticaan dat
vraagt. Rome vindt nog steeds
dat priesterschap en een poli
tieke carriere niet samen
kunnen gaan. „Priester is niet
meer dan een titel. Jezus was
geen priester. Ik blijf dezelfde
waarheid verkondigen buiten
de mis", zei Aristide vorige
week.
Internationale waarnemers,
onder wie de voormalige
Amerikaanse president Jim
my Carter, verwachten dat
Aristide de verkiezingen met
meer dan 60 procent van de
stemmen zal winnen. De offi
ciële einduitslag wordt niet
voor het einde van de week
verwacht.
SUSANA HAYWARD (AP)
Een bijzondere avond
De avond van deze dag is een heel bijzondere; de tijd w
dan op een speciale manier ervaren. Gewoonlijk laten w
minuten zonder er acht op te slaan wegtikken,
twaalven vanavond letten we op de seconden. Oudejaai
vond beleven we als een 'verdichting van de tijd'. Het is
alleen dat bijzondere bewustzijn van de tijd het 'v
blijft de tijd' dat kenmerkend is voor vandaag. Voor
mensen heeft oudejaar ook iets van een extra bewustzijn
moraliteit. Wat heb ik dit jaar verkeerd gedaan? Wat w
anders en beter doen? De goede voornemens zijn niet va
lucht. Er is nog iets dat verbonden is met oudejaarsav
Dat is de schrijnende pijn van het gemis of de martel*
onzekerheid over eventuele ziekte en dood, over mogelijl
den. Er worden vanavond meer tranen van verdriet
schreid dan tranen van geluk.
In de kerk \yordt op een ander tijdstip het feest van
nieuwe jaar gevierd: met Kerstmis. De geboorte van Jezi
het nieuwe begin van wat God met mensen is begonnen,
is het beslissende geweest in de geschiedenis van men
wereld. Niet de tijd het aaneenrijgen van ogenblü
uur bepaalt lot en leven van de mens, maar Gods hai
len. Geschiedenis wordt heilsgeschiedenis. Gods ingrijpen
hoedt ons voor de doem van de tijdelijkheid waarin alles
gin en einde heeft. We zijn geborgen in de hand van J
van wie Vondel zegt dat Hij 'van tijd noch eeuwigheid is
meten'.
Die ervaring of dat geloof kan niet verhinderen dat
driet vanwege lijden en gemis en angst vanv
onzekerheid over wat komen gaat ons de adem kun'
benemen, vanavond. Misschien nog wel meer dan ander
ren beseffen we hoe donker het komende jaar kan won
De dreiging in de Golf, de honger in Afrika, de onrust ii
Sovjetunie, de straatkinderen van Latijns-Amerika; het
veel om op te noemen. Wat betekenen dan die n
woorden over God en heil, over eeuwigheid en nieuw be
G'
ird
ell
Alle eeuwen door hebben mensen geleden aan deze
scheurende tweespalt van geloof en werkelijkheid, van
wachting en ervaring. Al die eeuwen door zijn er slachtoi
geweest van precies diezelfde machten die hun z\
schwaduwen vooruit werpen, tot vóór de drempel van
Ook al die eeuwen door zijn er mensen geweest die het
ben gedragen, de last van het menselijk bestaan. Ze ha
de zekerheid dat er 'een' avond aan het leven' is, maa
ervoeren ook dat aan Gods goedheid nooit een einde zal
men. Hij is immers van 'tijd noch eeuwigheid gemeten?
De belofte van God aan mens en Wereld is dat de branj
de wereld niet altijd zal duren; de tijd van lijden en ver*
zal een einde hebben. Mensen worden opgeroepen te leP1
alsof die nieuwe tijd al is aangebroken. Dat is: goed d
vrede stichten en de gerechtigheid dienen. Mensen kun^'
zo leven omdat ze weet hebben van de tijdloze tijd van
Koninkrijk, het rijk waarin mens en dier zullen wonei
het 'land van louter licht'.
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonc
stukken te bekorten.
Hardere aanpak
Niet alleen onnodig ziektever
zuim moet harder worden
aangepakt, daar komen nog
veel meer zaken voor in aan
merking. Ik noem slechts: het
te gemakkelijk overhevelen
naar de wao, het frauderen
met belastingaangiften, het
aanvragen van huursubsidie
en het aanvragen van studiefi
nanciering. Dan heb ik het
nog niet over zwartwerkers en
over illegale werkers. En die
laatsten werken tenminste
nog. Controle is jammergenoeg
hard nodig. Alleen kan het
ook te gek worden. Onlangs
vroeg ik huursubisie aan.
Daarbij moest ik op een for
mulier het inkomen van mijn
vrouw vermelden. Zij heeft al
leen een aow-uitkering en die
heb ik keurig opgegeven met
het fiscaal nummer erbij. Wil
de die ambtenaar toch een ko
pie van de Sociale Verzeke-
rings Bank erbij hebben. Ge
lukkig zag zijn chef meteen
dat het om het gebruikelijke
jaarbedrag van de aow ging.
Dus liep het nog goed af. Pri
vacy is goed voor oneerlijke
Nederlanders, maar de eerlijke
betalen wel altijd te veel.
J.T. Mulder,-
DEN HAAG.
Eigen smaak
In het bericht over de overna
me van een Duitse bierbrou
werij door Grolsch werd mel
ding gemaakt van het zoge
naamde Reinheitsgebot. Dit
zou door de EG-bepalingen
ontkracht zijn. Wanneer dit zo
zou zijn, dan is dat ten onrech
te. Een lidstaat kan, in het be
lang van volksgezondheid of
wat dan ook, eisen stellet?
de produkten, die aldaar ii 71
handel komen. Wanneer J
melijk deze eisen niet al
voor uit het buitenland afk
stige produkten gelden n
eveneens voor die van bim 'r;
landse makelij, dan is er g
sprake van onreglemer ue
protectionisme. Wanneer i;n
wel alle binnenlandse prodJls
ten wel aan de eisen vold[aa
en vrijwel geen buitenlan )ri
dan is dat niet anders. 5ck
duidt immers op een geheeate
gen smaak, en deze worde ee
respecteerd. 0,
Mr. N. Pleumekers,
DEN HA iks
Kerstfeest teJ
„O Denneboom, wat zijnre<
takken wonderschoon". Onrn
twijfeld is dit de afgelo
kerstdagen in veel huizen du
zongen. Maar wat is er rei
over? Straks worden zij in d/
vuur geworpen. Wat is v n
derschoon? n.
Het kind in de kribbe. Dèt
wonderschoon! Nee, niet ou
romantiek rond het kerstkin
die in de afgelopen dai r
.evenzeer veel is bezongaat
noch de lekkernijen die
laatste dagen in grote n
zijn genuttigd. Niet de rom
tiek en spijzen, maar het
van de komst van dit k
„Want alzo lief heeft God i
wereld gehad, dat Hij
eniggeboren Zoon geg
heeft, opdat een ieder dify
Hem gelooft nietverde
maar het eeuwige leven
be", zegt de Bijbel.
Gert en Hermien Timmert
ten spijt, heb ik dat
schone de afgelopen da
mogen ervaren in de kerk.
Bart van der Pot,
DEN HAL
L(
up
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden t
Telefoon: 071 - 122 244
Postadres: Postbus 11, 2300 AA Leiden
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van rna t/m vr. van 8.30 tot 17,00 uur.
Nabezorging
Telefoon. 071 - 122 248.
van ma. t/m vr, van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14 00 tot 15.00 uu
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling. Bij betaling per acceptgirokaart
per maand 23,70 per maand
per kwartaal f. 76,60 per kwartaal f.
per jaar 294,30 per jaar 299,6
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071-122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
U
