Henk Hofstede: „De kerk is
ons volgende onderkomen"
finale
De ruige
schoonheid
van Ierland
THE NITS: ZOEKTOCHT NAAR EEN ORIGINEEL IDEE
Zwembaden-tournee
Toekomst
Onschuld
Saai
Gersteschuur
Levenswater
AMSTERDAM - „Werken in het
theater is nu geen uitzondering
meer. Steeds meer artiesten vinden
het een behaaglijke plek om dingen
te doen. Het wordt dus tijd om
weer eens verder te kijken. Ik wil
niet dat The Nits het etiket krijgt
opgeplakt een theatergroep te zijn.
Dat is te gemakkelijk. Dus eigen
zinnig als we zijn, zoeken we nu
naar andere ruimten. Zo lijkt het
mij heel aangenaam om in een
kerk te staan".
Henk Hofstede, zanger en gitarist van
The Nits, zit midden in een uitgebreide
Nederlandse tournee ter ondersteuning
van de nieuwe elpee 'Giant, Normal,
Dwarf. Zaterdag en zondag staat het
trio in de Koninklijke Schouwburg in
Den Haag.
Henk: „Als we echt voor de kerk kiezen,
zullen we er speciaal werk voor schrij
ven, anders knalt het publiek er weg van
de galm. Maar met de akoestiek is het
natuurlijk dik in orde. Ik geloof in zulke
plekken, denk ook dat de mensen die
ons volgen het leuk vinden om steeds er
gens anders terecht te komen. In het
denken van veel artiesten is de kerk ver
boden terrein. Voor hen speelt popmu
ziek zich af in clubs en zalen. Je moet in
het Amsterdamse Paradiso spelen, an
ders tel je niet mee. Onzin. Het zijn van
die vastgeroeste ideeén. Popmuziek kent
volgens mij geen regels. Ik bedoel, na
twaalf jaar clubcircuit hadden we het
daar echt gezien. Maar het is dat strenge
vingertje... Echt Hollands, vind ik dat".
„Robert-Jan Stips heeft jaren geleden,
toen hij nog bij Transistor speelde, eens
voorgesteld een lege zwembaden-tournee
te doen. Ook niet gek, maar zwembaden
staan alleen leeg als het heel koud is, dus
dat lijkt mij niet zo aangenaam spelen.
Dan spreekt een bioscopen-tournee mij
meer aan. Maar ik vind dat je sommige
dingen gewoon vaarwel moet zeggen. Je
moet verder. Ook ik heb mijn sentimen
ten natuurlijk en kies voor Paradiso als
we een Amnesty-concert geven, maar te
rug naar het clubcircuit, dat nooit. Dat
doen alleen oude rocksterren zoals Dave
Berry. Die duiken ineens weer op in een
sociëteit in Amstelveen. Dat is dus echt
een schrikbeeld voor mij. Ik geloof dat
het dan tijd wordt om een serieus dich
ter of tuinier te worden of misschien ge
woon een herenmode-zaak te openen.
Sommige mensen genieten van dat
beeld, de superster terug in de kleine
club, de op- en ondergang van de rock
and roll. Het is een ideaalbeeld waar ik
al jaren tegen strijd. Ik wil niet het
slachtoffer worden van die jaren vijftig
droom. Ik ben ook niet van plan op jon
ge leeftijd te sterven. Toevallig zijn er
wat rock and rollers omgekomen, maar
hetzelfde geldt voor hockeyspelers of ei
genaren van herenmode-zaken. Het zijn
van die sentimenten waar de Amerika
nen nogal last van hebben, maar die
hebben last van meer dingen. Ik vind
niet dat een moderne wereldbewoner
zich daarmee moet bezighouden".
„Ik kijk liever naar de toekomst, naar de
mogelijkheden die daar liggen. Zo staat
er een groot project met het Radio Phil-
harmonisch Orkest voor de deur. Dat is
weer even wat anders dan de intieme sa
menwerking binnen The Nits. Het plan
is om in 1992 samen een aantal concer
ten te doen, die worden opgenomen
voor de radio. We denken aan twee con
certen in Amsterdam en twee in Den
Haag. Robert-Jan houdt zich er meer
mee bezig dan ik, maar het wordt geen
The Nits spelen hiln grootste hits met
orkest'. Het is een heel vrije opdracht,
die in feite los staat van het oeuvre van
The Nits, maar die in al zijn grilligheid
er ook weer bij past. De bedoeling is een
werkstuk te componeren dat met blazers
en strijkers kan worden uitgevoerd. We
denken erover de taken te verdelen.
Misschien hou ik mij alleen bezig met
de visuele kant".
„Zo'n uitdaging met het Radio Philhar-
monisch Orkest houdt ons op de been.
Kijk, waar wij toch steeds weer achter
komen is dat we het op Amerikaanse
leest geschoeide rock and roll-gebeuren
heel onaantrekkelijk vinden. De hele
groep heeft zoiets van: dat willen wij
niet. Die Amerikanen hebben ook zo'n
povere geschiedenis, (lachend) Ze zijn al
dingen aan het bewaren uit 1977. Wij
hebben tenminste nog het fatsoen om de
Cavern in Liverpool (waar de carrière
van The Beatles begon) te slopen, maar
daar denken die Amerikanen anders
over. Eigenlijk zijn het gewoon senti
mentele rakkers, die dus de CBGB's,
echt een rattenhol (waar de punk explo
deerde) in stand houden. Ik ben niet van
plan al mijn energie in het beloofde land
Amerika te steken. Ik vond het niet zo
veelbelovend wat daar gebeurde. Het
land is ouderwets, macho en kapitalis
tisch op een verkeerde manier. Een
enorme faade. Dan is Canada veel aardi
ger. Daar gaan we binnenkort ook op
tournee, met mogelijk een uitstapje naar
de westkust van Amerika; Los Angeles,
San Francisco en Seattle. Als het aanbod
interessant is doen we het. Zo weet ik
dat er in Los Angeles bijvoorbeeld een
hele kolonie Nits-fans zit. We hebben er
zelfs een fanclub. Er zit daar een groep
mensen die Nederlandse groepen verza
melt, veel meer over MAM weten dan
de gemiddelde Nederlandse popkenner.
Het zou mij ook niets verbazen als het
in Amerika wat wordt. Uit gesprekken
met journalisten heb ik begrepen dat ze
ons 'prettig anders' vinden, maar dat
komt natuurlijk omdat onze muziek
zich on-Amenkaans heeft ontwikkeld.
We zijn bijvoorbeeld heel geliefd op de
universiteits-radio. Ik krijg soms play-
lists en daar staat dan een nummer als
'Bike In Head' van de elpee 'Henk' op.
Volgens mij is er een plek voor ons. Dat
moet ook wel met muziek die redelijk
eigenaardig is en teksten die nu niet di
rect van de Amerikaanse schrijftafel rol
len. Er moet een klankbord zijn te vin
den voor onze surrealistische sfeer. Maar
ik wil niet in het voorprogramma van
Aerosmith. Ik heb wel eens voorgesteld
om met een diaprojector lezingen te
gaan houden over The Nits, zoals een
schrijver een lezing houdt over zijn
boek. Dan stel ik de groep voor en vertel
gelijk wat over Nederland. Misschien
moet je zo een Amerikaanse tournee
doen, meer als een Dada-kunstenaar dan
als een roek-zanger. Het lijkt mij in elk
geval heel amusant".
„Hoewel we de laatste jaren behoorlijk
professioneel zijn geworden, probeer ik
toch nog iets van die eerste onschuld
vast te houden. Ik vind dat we altijd
moeten proberen een eigen manier te
vinden. We moeten zelf de beslissingen
blijven nemen en niet in de gebaande
paden treden door bijvoorbeeld een En
gels management te nemen, die je even
vertelt hoe je kunt doorbreken in Ameri
ka. Ik waarborg liever mijn eigen identi
teit".
„'Giant, Normal, Dwarf is het resultaat
Henk Hofstede (l): „Misschien moet je een Amerikaanse tournee
Dat lijkt mij in elk geval heel amusant".
van improvisatie. Ik merk dat we steeds
vaker de studio binnenkomen en dan
maar gewoon beginnen. Het ligt heel
dicht tegen jazz-sessies aan. De videoca
mera, die vaak meedraait, registreert dat
ook. Als ik die banden terugkijkt, heerst
er zo'n 'Let it Be'-sfeer als bij The Beat
les. Wat dat betreft vond ik dat ook een
goede film. Het gaf perfect aan hoe ses
sies verlopen, ideeën ontstaan. Met het
video-materiaal dat wij inmiddels heb
ben opgenomen, zouden we ook zo'n
film kunnen maken. Het probleem is al
leen dat er ongelooflijk veel troep tussen
zit en die stapels banden zijn absoluut
niet geordend. Maar ik heb een lange vi
deo over Moskou, beelden van tournees
door Amerika en Canada... misschien
zouden we een keer een video-avond
moeten houden voor alle mensen die
ooit met The Nits hebben gewerkt. Toch
steek ik er mijn energie liever niet in.
Dan word je weer geconfronteerd met
het verleden en ik hou mij liever bezig
met het heden. Een nieuwe clip maken
is dan belangrijker".
„De opname-periode was deze keer min
der hectisch dan tijdens 'In The Dutch
Mountains'. Die sessies trokken een
hoop vrienden aan. Nu was het eigenlijk
behoorlijk saai. Ik fietste 's morgens
naar de oefenruimte, werkte acht uur en
fietste 's avonds weer terug. En dat
maandenlang. Tijdens die periode heb ik
thuis nauwelijks iets geschreven of zorg
vuldig voorbereid. Het gaat toch om het
moment. De kern was steeds spontaan,
daarna werd het invullen. Ik heb het
grootste deel van de teksten dit keer ge
schreven toen de muziek al was opgeno
men. Het schrijven ging gewoon niet zo
vlot. Ik weet niet waarom. Het lukte wel
toen ik weer begon te schilderen. Ik ben
samen met Riemke, mijn vriendin, een
paar weken in Italië geweest en heb mie
daar voor het eerst sinds tien jaar weeing
eens helemaal overgegeven aan het schraal
deren. Dat tekenen en schilderen bleelQ.
een inspiratiebron. Ik ben heel andei\nj.
teksten gaan schrijven".
„Dat tekenen heb ik altijd gedaan. Ik te33*:
ken meestal het draaiboek voor de clip£r°
gewoon omdat het voor mij een handigeb-
manier is om uit te leggen wat ik wi^ar!
Tijdens het inzingen van 'Dutch Moun
tains' bijvoorbeeld maakte ik in de stue r
dio tekeningen op het tekstvel, zoalL.
mensen aan de telefoon ook wel tekt
nen. Dat komt ook omdat je vaak moe
wachten, banden moeten worden terugets
gespoeld en er zijn discussies of het wir^
of niet goed is... Óp die momenten zat ir
te tekenen. Michiel Peters bewaarde dif c
velletjes altijd. Hij moet een behoorlijk
stapel hebben. Tekenen is belangrijk
voor mij, het is een manier om zin ii^
mijn onzin te brengen".
HANS PIË1
P
-H
DUBLIN - In de O'Connell Street,
de verkeersaorta van Dublin, staat
een standbeeld ter ere van Theo
bald Mathew, de apostel van de ge
heelonthouders. Zijn leven lang
streed hij tegen de tirannie van Ko
ning Alcohol. Maar de broodnuch
tere Ridder van de Blauwe Knoop
slaagde er niet in de Ieren over te
halen hun chronische dorst voort
aan met water te blussen. En dus
vinden broeders van de natte ge
meente in Ierland nog steeds
11.000 gastvrije pubs op hun weg.
Dat is gemiddeld één kroeg per 321
inwoners. Een wereldrecord.
De pub is het klokhuis van het sociale
leven in Ierland. Wie de groenovergoten
achtertuin van Europa goed wil leren
kennen, moet zich in een bruine kroeg
rond het turfvuur scharen en er mee
drinken, meepraten en meezingen met
de stamgasten. Ier zijn met de Ieren.
Neem er vooral de tijd voor, want als de
bewoners van de zompige kluit land tus
sen de Ierse Zee en de Atlantische
Oceaan ergens een hekel aan hebben,
dan is het aan jachtigheid. Dat gemoede
lijke levenstempo werkt als valium.
Voor het aanknopen van vriendschaps
banden hoef je in een Ierse pub geen
moeite te doen. Dat gaat vanzelf, want
in het sociale verkeer kennen de drie
miljoen Ieren geen stoplichten of weg
versperringen. Ze zijn uiterst spontaan,
vriendelijk, onbegrensd gastvrij en be
schikken over een kristalhelder stuw
meer van spraakwater. Ze zullen nooit
met twee woorden volstaan, als ze er
ook tien kilnnen spuien. Neem John
Clement Ryan, de spreekbuis van de Ier
se wiskeydistillateurs. Een reus met een
bulderende bas, een handdruk als een
bulldozer en de warme uitstraling van
een roodkoperen distilleerkolf. Als hij
zijn glas Ierse whiskey (geschreven met
een e!) richting doorrookt plafond heft,
blaft hij niet kortweg: „Gezondheid!",
maar psalmeert hij: „Ik hoop dat je al
tijd wind mee hebt, dat de zon altijd
warm op je gezicht schijnt, de regens
West-Ierland is onbedorven, woest en leeg.
sen weg is er niet.
zachtkens op je velden vallen en ik hoop
dat God, tot wij elkaar weer ontmoeten,
je in de palm van zijn hand houdt en z'n
vuist nooit té stevig om je zal sluiten.
Moge je in bed sterven, 95 jaar oud,
doodgeschoten door een jaloerse echtge
note".
Als Ieren niet praten, toasten of decla
meren, dan zingen ze. Urenlang, 's
Avonds klinken in de pubs ongepoüjste
folksongs over vroeger, liefde, armoede
en whiskey. Soms gezongen in het Gae
lic, een koeterwaals met taaisporen van
Kelten en Vikingen, dat nog in grote de
len van de republiek wordt gesproken.
Veel pubs zijn nauwelijks meer dan een
huiskamerbar, of een afgescheiden hoek
je van een kruidenierswinkeltje. Menig
kastelein combineert zijn dorstlessende
nering met het beroep van doodgraver.
In de hoofdstraat van Midleton bijvoor
beeld deelt de plaatselijke pub de entree
met een winkel bedolven onder doods
kisten en grafzerken. Maar de cafégan
Je raakt voor altijd verliefd op die ruige schoonheid of je verafschuwt haar. Een tus-
FOTO: IERS VERKEERSBUREAU
gers vatten het treurig uitzicht op de
showroom van Magere Hein niet op als
een waarschuwing dat de kortste weg
naar het graf is geplaveid met alchoholi-
sche zaligheden. Van zwartgalligheid
geen spoor. Getapte stamgasten hebben
er altijd wel een splinternieuwe Kerry-
man-grap op de doordrenkte lever; de
Ierse variant op onze Belgenmoppen.
„Heb je al gehoord van de Kerryman die
z'n gezondheid verwoestte door melk te
drinken? De koe viel boven op hem".
Een rechtvaardiging om het glas nog
maar eens te laten vullen met een whis
key die na twaalf jaar van zalige rust in
een eikehouten fust verkwikt is ont
waakt. Moppentappers serveren er een
verbaal bittergarnituurtje bij. „Ken je
die van de Kerryman die als kerstcadeau
een paar waterski's kreeg? Hij is nog
steeds op zoek naar een meer met een
helling!".
DesMacHale, samensteller van een
boekje over Kerryman-moppen, heeft
een simpele verklaring voor het feit dat
Ieren hun bijtende spot op hun landge
noten uit het graafschap Kerry richten.
Het is louter jaloezie! „Kerry heeft de
landstitel football vaker gewonnen dan
enig ander graafschap. In Kerry wonen
de mooiste meisjes van Ierland. Boven
dien vind je er het mooiste natuurgebied
in de wereld: de Killarney meren".
Maar Kerry is niet de enige parel in het
landschappelijk juweel dat wordt ge
vormd door Golfstroomkust, Connema-
ra en de West, waar de Atlantische
Oceaan zich onstuimig in de armen stort
van het meest westelijke stukje Europa.
West-Ierland is onbedorven, ruig en
leeg. De schepper heeft het landschap af
gelakt in veertig tinten groen. De tijd
draait er in een lage versnelling. Meren
en rivieren zijn er nog niet vervuild en
vormen een bron van wonderbaarlijke
visvangsten. Baaien snijden diep in het
Dublin in 1991 culturele hoofdstad Europa
Dublin is volgend jaar het cultureel middelpunt van Europa. De hoofdstad van
de Ierse Republiek - niet te verwarren met de onrustige Britse provincie
Noord-Ierland - viert het culturele jaar met onder meer een unieke expositie
van prehistorische kunstschatten en de opening van twee nieuwe musea: het
Iers Museum voor Moderne Kunst en het Schrijvers Museum. Hoogtepunt is
de viering van Bloomsday, op 16 juni. Dat is de dag waarop Leopold Bloom, de
hoofdpersoon in de 'Ulysses' van James Joyce, zijn onsterfelijke literaire tocht
door Dublin maakte.
De 'Culturele Hoofdstad van Europa 1991' is een fotogeniek uitgangspunt voor
een rondreis door Ierland. Het eiland laat zich het beste verkennen per auto.]
Huurauto's zijn er vanaf 550,- per week (met onbeperkt aantal kilometers).
Wie zijn eigen auto mee wil nemen kan gebruik maken van de veerdienstenI
vanuit Frankrijk (vaartijd 16-21 uur) of de hink-stap-sprongroute via Engeland,
kiezen.
Voor meer informatie: Iers Verkeersbureau, Leidsestraat 32, 1017 PB Amster
dam. Telefoon: 020-22.31.01.
landschap. Rotsige kapen rijzen soms
honderden meters omhoog. De adem
van de ziedende oceaan condenseert er
in regenwolken die als grijze slagschepen
landinwaarts drijven en het groenover
goten land bestoken. Maar het regent
nooit lang in dit Regenbogenland, waar
de Warme Golfstroom de temperatuur
tot mediterrane hoogten oppookt en als
gulle attentie zelfs tropische planten laat
groeien.
Het westen is zonder twijfel het mooiste
deel van Ierland; een fascinerende men
geling van historie, cultuur, folklore,
groen, mist, moerassen, regen, ruimte en
stilte. Je raakt voor altijd verliefd op die
ruige schoonheid, of je verafschuwt
haar. Een tussenweg is er niet. Maar die
ongereptheid en landschappelijke rijk
dom hebben ook hun schaduwzijde. De
westelijke graafschappen behoren tot de
armste gebieden van de Europese Ge
meenschap.
De stroom toeristen, onder wie jaarlijks
60.000 Nederlanders, stijgt gestaag. De
Ierse whiskeydistillateurs proberen daar
een graantje van mee te pikken. Zo zit er
een toeristische route langs diverse sto
kerijen in de pen. De trip begint bij 's
werelds oudste distilleerderij en eindigt
bij de modernste. De gigant staat in
Midleton, in het hart van de Ierse 'ger
steschuur' en is eigendom van The Irish
Distillers Group, een verstandshuwelijk
van vijf vermaarde whiskey-huizen
(John Power, John Jameson, Tullamore
Dew, Paddy en Old Bushmills). Pal er
naast verbouwen werkloze jongeren een
200 jaar oude distilleerderij tot Whiskey-
museum. Het gaat in april 1992 open en
toont onder meer de grootste pot
(distilleerkolf) ter wereld. Inhoud H
150.000 liter.
OU'
traa
■£eidóe6ouACWit"
>d v
a he
Het museumpje hangt trots aan de gro*n c
klok dat Ierland de bakermat van d)woi
whiskey is. Want het waren Ierse monnii af|
ken die in de 6e eeuw de kunst van m sp
distilleren in Eire introduceerden. Afg^hts
keken van de Arabieren, die in klein*te
distilleerkolven alchohol voor parfunjvoo
stookten. De Ieren ontdekten een inwerf gr
dige toepassing, die ze 'Uisce Beathe' (lt^raa
venswater) noemden, uitgesproken aP'ng
Ish'ki ba'ha en door Engelsen met eet
slok op verbasterd tot whisk(e)y.
Amerika was lange tijd de belangrijks!
afnemer van Ierse whiskey. De drooglejIlC
ging (1919-1933) betekende een neksl?
voor het Ierse levenswater. Maar met d£N
'uitvinding' van de Irish Coffee kloi%or
men de distillateurs uit het dal. Het r^j eï
cept voor de koffie-met-een-tik is vai^
ene Joe Sheridan, een barman op d^rgc
Westierse luchthaven Shannon. Kort n»n
de oorlog verwelkomde hij verkleumd^ 'j,
transatlantische luchtreizigers met helje
koffie, met daarin een beste scheut whifen e
key en een toef slagroom. De faam va^
die alcoholische choke verbreidde ziekte
vliegensvlug over de aardkloot, ftmer
dankbare whiskey-industrie eerde J^ucht
Sheridan met een bronzen plaquette r
de aankomsthal van Shannon Airpof-
Maar diep in hun hart vinden de disti
lateurs het heiligschennis om dat vloei ft
bare Ierse goud te verminken met koflfif
Daarvoor, zo zeggen ze met een snef 0
naar hun grootste concurrent, kun je nf
zo goed Schotse whisky gebruiken.
AAD STRU%aa
Bar
i Fre
