ieuw talent opent
ederlandse Filmdagen
EO woedend op naar
commercie lonkende
omroep-collega's
10UKE FOKKEMA DEBUTEERT MET 'KRACHT'
ins Vonk wil
lar WDR-Keulen
D'Ancona wil musea meer mogelijkheden bieden
Eva's Piep Show
usuNST/RTV
QeidóaQowumt
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1990 PAGINA 15
an Collins
er op toneel
i Collins is weer even
3 op het toneel. De
de dame van de
-opera Dynasty is in
geboorteland
iland teruggekeerd
e planken, waar haar
iren na de première
ovatie ten deel viel.
J stuk waarin de actrice
It is van Noel Coward
eet 'Private Lives'.
FOTO: AP
Christie's veilt eigendommen
van bekende artiesten
AMSTERDAM Een jasje van Madonna, het topje van
zangeres Gloria Estefan of een dagje uit met René Fro-
ger. Dat zijn drie van de zeventien merkwaardige en
voor een deel zeer gewilde zaken die vanavond onder
de hamer komen tijdens een veiling in de Countdown
studio in Bussum. De opbrengst van de openbare ver
koop is bestemd voor een nog nog nader te bepalen doel
van Artsen zonder Grenzen. Het Amsterdamse Chris
tie's verleent medewerking aan de veiling. Woordvoer
ster D. Muriloff van het organiserende Rob de Boer Pro
ductions, denkt dat een door Herman Brood beschilder
de auto het meeste geld zal opleveren. De opbrengst
wordt geschat op 10.000 gulden. Goede tweede wordt
waarschijnlijk een jasje dat de popster Madonna heeft
gedragen tijdens haar Blond Ambition Tour. Verder ko
men er onder andere schoenen van Joe Cocker, oorbel
len van Lois Lane, een schilderij van David Bowie en de
walkman van Eros Ramazotti onder de hamer.
Het Capitool kan weer op tv
UTRECHT Het theehuis het Capitool op het ter
rein van landgoed Schaep en Burgh van Natuur
monumenten in 's-Graveland is weer geheel her
steld. Tijdens de orkaan van januari dit jaar viel
een beuk op het theehuis, waardoor alleen de
voorgevel met de houten zuilen overeind bleef, zo
heeft Natuurmonumenten donderdag bekendge
maakt. Op zondagen verzorgde de NOS vanuit het
theehuis een discussieprogramma onder dezelfde
benaming. Tijdens de herstelwerkzaamheden had
de NOS voor de uitzending van het programma de
beschikking over een van de zalen in het hoofdge
bouw van Natuurmonumenten. Met de herstel
werkzaamheden is 300.000 gulden gemoeid. Het
theehuis is begin 19de eeuw gebouwd, vermoede
lijk naar een ontwerp van tuinarchitect J.D. Zo-
cher, die op Schaep en Burgh een landschap in de
zogenaamde Engelse stijl heeft aangelegd. Komen
de zondag zal de NOS voor het eerst weer haar dis
cussieprogramma uitzenden vanuit het herstelde
theehuis.
Van Dantzig
regisseert
eerste opera
AMSTERDAM Rudi van
Dantzig, artistiek leider van het
Nationale Ballet, gaat op uitnodi
ging van de Opera-directie in
Graz in het najaar van 1991 de
opera „Amerika" van de Oosten
rijke componist Roman Hauben-
stock-Ramati regisseren. „Ameri
ka" is gebaseerd op de gelijkna
mige roman van Franz Kafka.
Van Dantzig werkte als choreo
graaf twee keer eerder met de
componist samen voor zijn ballet
ten „Over een donker huis" en
„Ulysses". „Amerika" is de .eerste
opera-regie van Van Dantzig, al
dus de bekendmaking.
ICHT/AMSTER-
- De eerste première
Ie Nederlandse Film-
heeft gisteravond
in een verrassend re-
opgeleverd: een
regie-talent, Frou-
ikkema, 38 jaar oud,
rend met een onge-
intrigerende speel-
'Kracht'. Het film-
1 lal van een stugge
lurgse boer en we
iaar en een Amster-
ie schilderes die een
liefdesverhou-
hebben in een hard
oesfcud landschap,
er
root commercieel succes
•acht' zeker niet worden,
is ook duidelijk niet
N D$kt voor een groot pu-
Daar is hij te moeilijk
Niet qua beeldtaal, maar
cUlffeer. Frouke Fokkema
n boerendrama neer in
auwe, grauwe zetting
ij vergeleken de sfeer
boeken van Antoon
zoetsappig is. Het is
•landschap, waarin oer-
;s opgeld doen, waarin
lijke kracht het op moet
tegen de tucht der sei-
edei\. Je krijgt een wereld te
,sel|ie zelden in een Neder-
speelfilm in beeld
gebracht. Het Limburg
'rouke Fokkema heeft
:P legte, een verlatenheid
niet meer lijkt te ken-
let boerenbestaan daar-
is een oerstrijd met z'n
3e,sn
hc
pen
vast ingeslepen patronen en op
overleven gerichte emoties. In
cliché-termen: weinig vrouwe
lijk.
Landbouwschool
Frouke Fokkema, knalrood
haar, grote helblauwe ogen is
geen onbekende met die na
tuur. Ze werd in '52 in Hilver
sum geboren als dochter van
een actrice en een zeeman. Na
haar HBS-opleiding vertrok ze
naar Israel, waar ze in een
kibboets v/erkte. Nadat direc
teur Jan Kassies haar van de
Toneelschool stuurde met de
mededeling dat ze 't over twee
jaar nog maar eens moest pro
beren, ging ze naar de land
bouwschool. Ze werkte op een
varkensbedrijf en een ge
mengd bedrijf in Noorwegen,
studeerde af aan de biologisch-
dynamische landbouwschool
van Kerk-Avezaath, maakte
een reis naar Nepal, verbleef
in een Tibetaans klooster,
werkte als tuintherapeute met
drugsverslaafden op de Haagse
Emilie Hoeve, in '78 op een
imkerij en een geitenhouderij,
hoedde geiten in de Franse
Pyreneeën en woonde en
werkte met haar vriend op
een grote hoeve in Zuid-Lim
burg. Alles bij elkaar op zich
zélf al stof voor een trilogie.
Gruwelijke verhalen
„Door m'n jarenlange verblijf
op het land heb ik talloze in
drukken opgedaan die ik in
beeld en taal wilde uiten. Een
kennis vroeg me hoe het toch
kwam dat ik altijd zo tussen
stad en land leef en waarom ik
beide nodig heb öm te kunnen
leven. En omdat ik mijn ideë-
en en gedachtengangen nooit
goed kwijt kon bij m'n stadse
vrienden, beloofde ik die ken
nis - een bekend cineast - een
verhaal, of beter gezegd mijn
verhaal op te schrijven in sce-
nariovorm. Toen hij het na
derhand las was hij tapielijk
geschokt". Zo schrijft Frouke
Fokkema het zelf in de inlei
ding tot haar debuutfilm.
„Voor mij is 'Kracht' een af
sluiting geworden van het le
ven op het land, want ik heb
op de mooiste plekken ge
woond. De Franse Pyreneeën,
de Cevennes en Zuid-Lim
burg. Het viel me op dat juist
op die fantastisch mooie plek
ken de natuur en de bevolking
hard en wreed kunnen zijn. Ik
heb maandenlang op een vier
kantshoeve met de boeren
knechten in een hoogstam-
boomgaard gewerkt. In hun
zangerige taaltje vertelden ze
op hun humoristiche wijze de
meest gruwelijke verhalen uit
het dorp. Zo hoorde ik dat er
vijf zelfmoorden waren ge
pleegd in één jaar. En dat bin
nen die gesloten hoeve. De sla-
gerszoon hing zichzelf op aan
een vleeshaak, de caféhouder
schoot zichzelf dood omdat
niemand naar hem luisterde.
En de boer bij wie ik werkte
werd ernstig ziek en
schreeuwde het uit van de pijn
in zijn auto, die hij midden in
de boomgaard neerzette zodat
niemand hem kon horen. Zo
ontstond m'n verhaal waarin
de dood centraal staat".
Frouke Fokkema's eerste sce
nario-versie was voornamelijk
gezien vanuit het perspectief
van de stadse .schilderes, die
op een dood pu*t in haar le
ven is gekomen en iets anders
zoekt. Ze komt op een beurs
Voor landbouwwerktuigen in
de Amsterdamse Rai de Lim
burgse boer tegen. Frouke
Fokkema: „Ik heb met diverse
mensen aan het scenario ge
werkt. Pieter Verhoeff bij
voorbeeld, maar vooral met
Theo van Gogh. Ze maakten
me duidelijk dat ik bij het ver
tellen van mijn verhaal moest
kiezen tussen die boer en die
vrouw. Die veranderingen
hebben bij mij een stevige cri
sis teweeg gebracht. Ik heb
zelfs tegen Theo gezegd: Waar
om maak jij die film niet?
Maar iedereen vond dat het
mijn film bleef. Op een gege
ven ogenblik werden man en
vrouw even belangrijk in het
verhaal en schakelden we in
de montage heen en weer tus
sen haar en zijn leven. De
mensen die we toen de ruwe
montage hebben laten zien,
bleken af te haken. Het werk
te niet. Vandaar dat nu de
boer de belangrijkste figuur
geworden is".
Montagetafel
Frouke Fokkema wil graag
verder filmen. Maar om nu te
zeggen dat ze fanatiek roept
van 'ik moet zo nodig', nee. Ze
heeft dan ook meer pijlen op
haar boog. Ze schreef negen
toneelstukken, waaronder 'De
Omweg', 'De darrenslacht'
(opgevoerd door Persona), 'De
Theu Boermans aan het hoofd van een begrafenisstoet in 'Kracht', het debuut van Frouke Fokkema.
^Entourage van Emma',door
'Leonard Frank geregisseerd
voor de VPRO-tv.en enkele
eenacters.
„Ik vind de camera een fan
tastisch medium. Die camera
ziet toch weer hele andere
dingen dan jij in je storyboard
hebt uitgedacht. Montage is
ook zoiets. Een compleet ander
medium. Op de montagetafel
krijg je pas de echte film. Dat
wil ik graag leren. Maar ik ga
nu gewoon verder met schrij
ven, ik zie wel of er weer een
film van komt". Ze is ook nau
welijks nerveus over de ont
vangst van 'Kracht'. „Zoals hij
nu is, is het mijn film en ik
kan er helemaal achter staan,
dus...". Het was Matthijs van
Heyningen die 'Kracht' voor
haar produceerde, haar bij het
werk volkomen vrij liet en die
- toen hij de Amsterdamse bio
scoop The Movies kocht, ook
als distributeur kon optreden.
Geen enkele omroep wilde
overigens meedoen in de pro-
duktie. „Ik weet niet waarom"
zegt Frouke Fokkema, „ik
denk dat ze daar niet zo goed
scripts kunnen lezen en dat ze
een hele andere voorstelling
van mijn film hadden".
Ze kende acteur Theu Boer
mans en vroeg hem voor de
hoofdrol (een prachtige crea
tie). Boermans gaf weer les
aan een aantal acteurs die na
hun opleiding aan de Arnhem
se Toneelschool een groep ge
vormd hadden, Trust Toneel.
Zij zorgden voor de andere
rollen. „Dat had als voordeel
dat iedereen elkaar kende. Dat
ze gemakkelijk die rollen in de
besloten gemeenschap van die
vierkantshoeve op zich kon
den nemen, zonder elkaar
eerst te moeten verkennen"
zegt Frouke Fokkema. Over
het Nederlandse film- en cul
turele klimaat heeft ze uitge
sproken ideeën. „Het onder
wijs in Nederland schiet te
kort. Op scholen wordt nau
welijks aan literatuur gedaan,
staart men zich dood op kleine
dingen en kijkt niemand over
de grenzen. Verruim je je blik
dan zal je ook je eigen cultuur
beter waarderen".
Haar film gaat deze en komen
de weken in een klein aantal
theaters in Nederland draaien.
Een film die begint met dood
(een begrafenis) en eindigt met
dood (een zelfmoord). Maar
die toch 'Kracht' heet. Frouke
Fokkema: „Je denkt, wat
heeft die titel met de film te
maken? Nou, kracht is wat die
stadse vrouw bij die boer
zoekt. Ik ken dat. Je ziet Theu
Boermans toch die weegschaal
indrukken. Om te kijken hoe
sterk hij is. Dat vindt zij wel
prettig, daar valt ze op".
BERT JANSMA
I HAAG Hoewel
ndtekeningen nog
worden gezet,
|wel vast dat Hans
chef-dirigent van
jResidentie Orkest,
nctie krijgt bij het
van de Westdeut-
Rundfunk in Keulen.
1 zal dit orkest ver-
lijk al in het ko-
seizoen 1991-'92
al zal hij bij het
orkest, dat nog
[vervanger voor hem
(gevonden, tot sep-
1992 chef-dirigent
n. Tot die datum zit
contractueel bij het
1st.
irtrek van Vonk komt
lit geruzie, wantrouwen
'terklap binnen het or-
dat zakelijk directeur
der Meer maart van
dit jaar noopte op te stappen.
Vonk kwam met het orkest
een gentlemen's agreement
overeen waardoor het moge
lijk werd het contract tot sep
tember '92 uit te dienen. Hans
Vonk, die zijn dirigentschap
bij de Dresdner Staatskapelle
beëindigde waardoor het mo
gelijk werd op uitnodigingen
voor gastdirecties in te gaan,
zal ook na zijn vertrek naar de
WDR in Keulen regelmatig
zijn contacten in de VS onder
houden. Ook blijft hij werken
bij het Radio Filharmonisch
Orkest van Edo de Waart in
Hilversum en bij het Rotter
damse Philharmonisch Orkest.
Dat Vonk na september 1992
nog in Den Haag nog een or
kest zal dirigeren, ligt niet
voor de hand. „Het RO heeft
een dirigent nodig die ook in
Den Haag komt wonen", be
kende hij eerder, waarmee hij
ook een deel van de redenen
waarover het geruzie ontstond,
HILVERSUM De over
heid moet de publieke
omroep helpen commer
ciële druk te weerstaan.
Verhoging van de om
roepbijdrage moet worden
ontdaan van het taboe-ka
rakter dat dat inmiddels
heeft gekregen. Waarne
mend voorzitter drs. W.
Mateboer van de Evange
lische Omroep gaf giste
ren bij de presentatie van
het winterprogramma de
STER, de overheid en een
aantal collega-omroepen
er flink van langs.
Mateboer had geen goed
woord over voor de tactiek die
een deel van Hilversum in de
greep houdt en die ervan uit
gaat dat de commerciële con
currentie van RTL4 beant
woord moet worden met het
zelfde type pretprogramma
waarmee de commerciële zen
der de buis verrijkt. Voor Ma
teboer zijn die programma's
niet meer dan „eendimensio
nale amusementsformules met
de diepgang van een surf
plank".
Die weg moet Hilversum niet
opgaan, vindt hij. „Wie name
lijk gaat concurreren met om
roepen die zonder-enige nor
matieve rem en slechts gedre
ven door winstbejag maar één
doel hebben, namelijk zoveel
mogelijk kijkers behagen, zal
het altijd verliezen".
De EO wil net als iedereen
ook graag veel kijkers berei
ken en blijft zeker sleutelen
aan de vormgeving van pro
gramma's, de presentatie, de
opbouw van een avondpro
grammering, maar dat mag
niet ten koste gaan van de
identiteit, meent de omroep.
Mateboer: „De publieke om
roep moet zich helder onder
scheiden van de commerciële
omroep op straffe van haar
ondergang. En omroepen die
dat niet doen zouden zo eerlijk
moeten zijn om het publieke
bestel te verlaten". Hoewel hij
geen namen noemde mag aan
genomen worden dat Mate
boer met die omroepen vooral
de TROS en Veronica bedoelt.
De eerste heeft onlangs zelfs
gesuggereerd dat omroepen
die geen hoge kijkcijfers halen
en dus weinig interessant zijn
voor de STER maar naar de-
zeer matig bekeken zender
Nederland 3 moeten verdwij
nen.
Mateboer vindt dat de omge
keerde wereld. „Het is toch te
dwaas voor woorden als om
roepen die liever vandaag dan
morgen commercieel willen
worden straks het publieke
bestel zouden gaan regeren,
terwijl de omroepen die de pij
lers van het bestel, onafhanke
lijkheid en identiteit, op het
hart dragen verbannen zouden
worden naar de marge".
De EO sluit zich daarmee aan
bij VPRO en AVRO. die die
er net zo over denkt. Ook de
AVRO liet deze week soortge
lijke geluiden horen. Mateboer
hekelde ook de volgens hem
openlijke druk vanuit STER-
kringen om de programmering
meer in dienst te stellen van
de STER-inkomsten. Toege
ven aan die druk betekent
volgens hem regelrechte com
mercialisering van de publieke
omroep en daarmee ook haar
ondergang. Eerder zou de
STER haar marketing moeten
bijstellen en gerichter adver
teerders werven.
De overheid zou de omroepen
niet alleen moeten manen om
meer samen te werken, maar
ook om meer te programme
ren vanuit de eigen identiteit,
vindt Mateboer. Bij samenwer
king moet in het oog worden
'Het kleine huis op de prairie', het EO-programma dat opnieuw
een vaste plaats krijgt in de winterprogrammering.
FOTO: PR
gehouden dat gezamenlijke
programma's de identiteit van
de EO in het geding kunnen
brengen. Plannen tot een ge
zamenlijke zenderredactie
voor Radio 1 wordt door de
EO dan ook van de hand ge
wezen. In de keuze van onder
werpen, de selectie van geïn
terviewden, de vraagstelling
en het commentaar komt de
identiteit van een omroep tot
uiting. „Wie dat allemaal in
één grote pot probeert te stop
pen krijgt een grijze brij,
waarin de oorspronkelijke be
standdelen onherkenbaar zijn
geworden", meent Mateboer.
Tot de nieuwe programma's
die de EO deze winter op het
scherm brengt behoren een
praatprogramma over man
nen, een aantal jongeren- en
kinderprogramma's en de se
ries „Het kleine huis op de
prairie" en „Our House".
RIJSWIJK Minister
D'Ancona (WVC) wil haar
museumbeleid uitbreiden
tot het gehele museumbe-
stel. Ze wil zich dus niet
meer beperken tot de
rijksmusea alleen. De be
windsvrouw wil „voor het
gehele museumveld zoda
nige voorwaarden schep
pen dat een adequate be
hartiging van de museale
functies mogelijk wordt".
Dat schrijft zij in haar con
cept-museumnota „Kiezen
voor kwaliteit". Het stuk
werd donderdag naar de
Raad voor het Cultuurbeheer
gestuurd voor advies. Verder
wil D'Ancona toch weer pro
beren meer mensen het mu
seum in te krijgen, ook dege
nen die dat van huis uit niet
zo gewend zijn.
Publieksplan
Rijksmusea moeten zelfs een
publieksplan indietien, waar
uit blijkt hoe en wat voor pu
bliek ze denken te trekken,
niet alleen met hun collectie,
maar ook met bij voorbeeld
lezingen of muziekuitvoerin
gen. Niet-rijksmusea hoeven
zo'n plan niet te maken,
maar maken dan ook minder
kans op een deel uit de subsi-
diepot.
Selectie
Definitieve plannen gaan in
november naar de Tweede
Kamer. Rijks- en niet-rijks
musea kunnen meer dan
voorheen op basis van hun
voorstellen en prioriteiten
gebruik maken van de subsi
diestromen. Het is wel nodig
torn een strengere selectie toe
te passen op wat tot een col
lectie behoort en wat niet,
want: „De groei van het cul
tureel erfgoed, en van de
museale collecties in het bij
zonder, kan de kwaliteit van
collecties en van de museale
taakuitoefening nadelig beïn
vloeden".
Producer van
Lois Lane trekt
kort geding in
AMSTERDAM Compo
nist en producer E. Ab-
bing van de popgroep Lois
Lane heeft het kort ge
ding ingetrokken dat hij
had aangespannen tegen
de manager van de groep
G. van der Zwaard.
Het geding zou dienen voor de
Amsterdamse rechtbank. De
raadsman van Abbing, mr R.
Cairo, verklaarde gisteren dat
overeenstemming is bereikt
tussen de partijen over inzage
in de boekhouding van de
groep. Abbing krijgt, op straffe
van tweeduizend gulden per
dag, inzicht in het beheer en
de jaarrekeningen vanaf 1987.
Dit was de voornaamste eis
van het geding. Tot nu toe zou
Van der Zwaard altijd hebben
geweigerd om rekening en
verantwoording af te leggen.
Volgens de manager van Ab
bing zou de componist en pro
ducer voor het geheel of ge
deeltelijk componeren van
twaalf nummers voor de band,
het produceren van de cd For
tune Fairy Tales en het mede-
produceren van de mini-cd
Lois Lane, tot nu toe een zeer
gering bedrag hebben ontvan
gen.
Abbing heeft, volgens zijn ma
nager, sinds januari van dit
jaar zijn relatie met de mu
ziekgroep „bevroren". Aan de
hand van de overgelegde stuk
ken zal, volgens raadsman
Cairo, bekeken worden of „tot
een vergelijk kan worden ge
komen."
DEN HAAG Voor heel Duitsland is Eva-Maria Hagen een
begrip en dat niet alleen omdat zij de moeder is van Nina,
die in ons land weer meer fans telt. Maar zo moeder zo doch
ter, of omgekeerd, in Duitse recensies wordt moeder Eva-
Maria keer op keer geprezen als een 'warme en tempera
mentvolle persoonlijkheid' die haar teksten een 'maximale
zeggingskracht' meegeeft.
In 'Eva's Piep Show' brengt zij zondag 30 september om 14.30
uur in Diligentia en begeleid door haar vaste pianist Sieg
fried Gerlich die eveneens de arrangementen schreef, liede
ren die de actuele ontwikkelingen in Duitsland tot onder
werp hebben, maar ook op thema's als liefde, sexualiteit en
man-vrouw-verhoudingen.
