Een barbaar in Bagdad islorici zien in Golf geen nieuw Vietnam Ontroerd door steun Baggeren valt onder embargo RAK GAAT GEBUKT ONDER ZWARE TERREUR i r>r> Arrestaties verricht wegens levering van gifgas aan Irak n Ukunt het moorden stoppen. GIRO 25 ZEIST. lUITENLAND CeidócSomxmt ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1990 PAGINA 9 )DR blijft leger an Irak opleiden )NN Het Oostduitse Nationale Volks- blijft Iraakse, Libische en Palestijnse ten opleiden. „Het voormalige com- unistische regime in de DDR heeft over- nkomsten afgesloten die moeten wor- n nageleefd", aldus een woordvoerder het Oostduitse ministerie van defen- „Wij willen wel dat de contracten zo el mogelijk ongedaan worden gemaakt", i woordvoerder weigerde nadere bijzon- rheden over de samenwerking tussen >t Oostduitse en het Iraakse leger te ge in. Volgens de regering van de Bondsre- ibliek maakt de vereniging tussen de ide Duitslanden, die waarschijnlijk ui- rlijk half oktober een feit zal zijn, in ie- geval een einde aan de contracten. VS zeggen af voor NAVO-oefeningen OSLO In verband met de opgelopen spanningen in de Perzische Golf hebben de Verenigde Staten gisteren voor de tweede maal binnen twee dagen afgezegd voor een grote militaire oefening binnen NAVO-verband. Ongeveer 5.500 Ameri kaanse mariniers, plus bijbehorende sche pen en vliegtuigen, werden op korte ter mijn teruggetrokken van manoeuvres in de Noorse fjorden in het kader van de NAVO-oefening Teamwork '90. Volgens de Noorse woordvoerder Hans Oestrem bestaat de kans dat de Amerikanen zich ook van de rest van Teamwork '90 terug zullen trekken. Donderdag trokken de VS 6.500 mariniers terug uit de najaarsoefe ningen van de NAVO in Denemarken. Gasmaskers probleem bij orthodoxe joden JERUZALEM Ultra-orthodoxe jood se mannen in Israël staan in tweestrijd bij de voorbereiding op een mogelijke Iraakse gasaanval. Wat te doen: hun baard afscheren of het zonder gasmas ker stellen? De joodse wet verbiedt mannen zich te scheren en veel ultra orthodoxe mannen laten hun baard staan. De traditionele gasmaskers slui ten echter niet goed af over een baard. Het religieuze weekblad Yom Hashishi suggereerde ultra-orthodoxe een gas masker voor kinderen te geven, dat be doeld is voor kinderen, omdat die het hele hoofd bedekt. Het Israëlische bu reau dat verantwoordelijk is voor de distributie van gasmaskers zegt echter dat dat niet mogelijk is. BRUSSEL Volgens Europese deskundi gen valt het uitvoeren van baggerwerk- zaamheden in Irak onder het internationale handelsembargo tegen het land van Saddam Husayn. Baggeren in Irak is een dienstver lening die, gezien de economische sancties tegen Irak waartoe is besloten, niet is toege staan, aldus de EG. De Nederlandse bagger bedrijven Volker Stevin en Boskalis voeren op dit ogenblik een baggeropdracht in Irak uit. Voor het besluit of de maatschappijen hun activiteiten moeten stoppen wacht de Nederlandse regering evenwel een rapport af van de Verenigde Naties. Bij het Europe se bedrijfsleven bestaat overigens grote be hoefte aan informatie over het embargo. Kuwayt wil dat OPEC produktie verhoogt BRUSSEL De Kuwaytse minister van financien, sjeik Ali al-Sabah, heeft de olieproducerende landen opgeroepen hun produktie te verhogen. Tijdens een pers conferentie zei hij dat die verhoging nodig is „om paniek op de oliemarkt te voorko men". Een verhoogde olieproduktie van de OPEC-landen moet de wegvallende le veranties van Irak en Kuwayt compense ren, zo vindt de minister. De sjeik steunt de oproep van Saudi-Arabië voor het bij eenroepen van een buitengewone OPEC- conferentie. „Daar moet de situatie die nu ontstaan is worden besproken". Sjeik Al- Sabah zei verder dat Kuwayt landen zoals Turkije en Jordanië, „die zwaar lijden van de sancties die de VN tegen Irak heeft ge troffen", wil helpen. Avébéloopt order van 1,5 miljoen mis VEENDAM Het aardappelzetmeelcon- cern Avébé in Veendam loopt door de Golfcrisis een order van 1,5 miljoen gul den mis. Het betreft de levering van lijm- produkten en zetmeelderivaten voor de papier- en kartonindustrie in Kuwayt en Irak. De goederen stonden al klaar voor verscheping naar het Midden-Oosten, ter wijl ook de betaling al was geregeld. De order werd echter op het laatste moment afgezegd, toen de Iraakse en Kuwaytse te goeden in Nederland werden bevroren. Avébé zet jaarlijks voor tussen de vijftien en twintig miljoen gulden om in het hele Midden-Oosten. Dat is ongeveer twee pro cent van de gehele omzet van het aardap- pelzetmeelconcern, aldus de woordvoer der van Avébé. IE HSTERDAM Ze had- In het wel eens gezegd: ■^bu, je moet lid worden de partij", maar hij |erd geen lid van De irtij. Hij zweeg, werkte 1 praatte met niemand [er politiek. >en kwamen de mannen bij bu Hassan Alemaraty, de in- inieur. Het gesprek ging zo: Lbu Hassan, wordt je lid van [partij?". ïee, ik hou niet van poli- ik ben gek". lieten ze hem met rust. brt daarvoor waren twee Jienden van Abu Hassan op hangen. „Dat hoorde ik toen ïaar de familie ging en zag de vrouwen en de kinde- t in het zwart gekleed wa- h. Dat hangen deden ze eerst jekem. Later zag je de galgen iwoon op straat. Een keer in [ghdad hingen er vijftig pnsen in een halve cirkel", fgelmatig kreeg hij bezoek in Saddam's agenten. In 1979 [amen ze naar de fabriek aar hij als ingenieur werkte I zeiden: „Jij Abu Hassan, we bben je nodig". namen hem mee naar een peim martelcentrum. Hij [et alleen nog dat het een was met haken aan de uur, dat ze hem daar twee lieten zitten en dat er toen pand kwam die zei: „Jij I int een knappe man, we ge iden :n je een kans, vertel ons ier je broer en over de Kur- jn. Praat!", weet niets". [raat! Of we zullen je laten ei t bonden z'n handen op z'n Mig en hingen hem minuten ng aan de haken. Abu Has- n: „Ze schopten en sloegen I ik hing daar. Toen ze me 5 maakten namen ze me mee lar een kamer waar flessen i tafel stonden. „Neem er in, drink", zeiden ze. Ik nam 1 grootste fles, want ik had irst. Er zat niets in. Ze zei- ge- in: „Kleed je uit". Ik weiger- l Ze scheurden alles van m'n en stopten die fles in m'n Ihterste. Ik ben flauw geval- Later kwam ik bij waar mensen zaten met jeslagen ogen. Het ging een |le maand door: slaan, han- schoppen. Ik zei niets en in stuurden ze me naar huis. ben in de fabriek blijven mmererken. In mei '80 zijn ze gekomen. Ze pakten me et vier man op en gooiden e tegen de muur met m'n pen >ofd. Ze stompten me in de aag. Hier, voel maar, die 't op |rde plek zit er nog", lien lit balans deze p donderdag 2 augustus 'acht Saddam Husayn de we id uit z'n balans. Hij pleegde grootste bankoverval uit de jjke jschiedenis. De dief van Bag- ld kwjm in de nacht. Vol- de ins de Amerikanen heeft het jm acht miljard dollar opge- jverd. Kuwayt was een ge- kkelijke prooi. Tanks rol- zesbaans wegen het je binnen. In Kuwayt-stad Een demonstratie pro-Husayn. Maar hoeveel daarvan zijn door het regime afgedwongen? vonden ze het paradijs: gekoel de winkels die 24 uur per dag open zijn en een heuse kunst ijsbaan waar mannen in witte jurken na een dagje bankieren hun rondjes draaiden. In Kuwayt, een landje met 1,4 miljoen inwoners, staan nu 200.000 Iraakse soldaten. Als de wapens spreken, zwijgen de wetten. Saddam Husayn houdt niet van wetten. Bij zijn eerste optreden in de politiek, in 1958, schoot Husayn een regen van kogels in de auto van Ab dul Karem Kassim, de toen malige president van Irak. Hij raakte alleen de chauffeur. Toen hij in '79 de macht greep, liet hij 22 rivalen doodschie- In Baghdad, de Ronde Stad, woonde ooit de Abbasidenka- lief, de gebieder der gelovigen en leider van de islamitische wereld. In 1258 kwamen de Mongoolse horden en brand den de stad plat. Wat restte van de oude pracht waren de sprookjes uit Duizend en Een Nacht. Het vruchtbare land tussen de Eufraat en Tigris leek naamloos te verdwijnen in de historie. Tot 1920. Dat heet nog steeds Het Rampjaar in de Arabische wereld. Na de val van het Turkse rijk verdeelden de vier grote mogendheden de vrucht bare Halve Maansikkel in vijf kunstmatig geconstrueerde staten: Irak, Transjordanië, Palestina, Syrië en Libanon. De eerste drie onder Engels gezag en Syrië en Libanon met Frankrijk als peetvader. Al van die tijd stamt het anti westers Arabisch nationalisme. Door deze geografische koe handel kreeg Irak de Kurden binnen de grenzen. De Kur den, een volk van dertien mil joen mensen, zijn geen Arabie ren. Ze spreken een indo-Eu- ropese taal, die verwant is aan het Perzisch. Ze zijn moslim behoren tot de sunnieten. In Irak zijn 78 procent van de bewoners Arabieren en 22 pro cent behoort tot de Kurden. raai Abdul Karim Al Kassem door een staatsgreep aan de macht. Op 8 maart 1963 scho ten opstandige Iraakse officie ren hem dood. Ze presenteer den zich als aanhangers van de Ba'athpartij. In de maanden daarop moordden Ba'ath-aan- hangers de Iraakse Commu nistische Partij uit. Eind '63 maakte een nieuwe staats greep van progressieve officie ren en Nasser-aanhangers een einde aan het bloedbad. Pas in mei '68 zou Ba'ath weer aan de macht komen. De Ba'athpartij (Partij van de Wedergeboorte) was in Irak aanvankelijk de ideologische vertegenwoordiger van de kleine burgerman. De drie II 1 f De buitenlanders die in het Regency Hotel in Kuwayt (foto) worden vastgehouden hebben het nog redelijke comfortabel, helemaal vergeleken met het lot van vermeende tegenstanders van Saddam Husayn. foto: AP grondbeginselen van de partij zijn Arabische Eenheid, vrij heid van buitenlandse over heersing en socialisme. Dat Ba'ath-socialisme zegt een derde weg te zoeken tussen Marx en het kapitaal. Ba'ath- aanhangers noemen het ook wel 'niet uitbuitend kapitalis me'. De staat heeft in Irak wel greep op olie-inkomsten, maar aan het privé-bezit is nooit ge tornd. Ideologisch stelt de Ba'ath in Irak anno 1990 niets meer voor. De partij is politiek verworden tot de bloeddorsti ge machtsmachinerie van Sad dam Husayn. De moderniseringspolitiek van de Ba'athpartij heeft Irak to taal afhankelijk gemaakt van het buitenland. De Iraaks eco nomie steunt alleen op olie. Dat is onder Saddam Husayn alleen maar erger geworden. Hij begon op 22 september 1980 de invasie van Iran om dat hij zo graag een paar ei landjes in de strategische grensrivier Shatt al Arab wil de hebben. De oorlog kostte een miljoen doden, maar woensdag sloot Saddam met een achteloze pennestreek vrede en sloot Rafsanjani in z'n armen als „mijn broeder". De Iraanse president weet hoe Husayn met z'n familie om gaat. Tussen de bedrijven door ver moordde hij in maart 1988 met mosterdgas vijfduizend Kur den in het noorden van Irak en brandde er duizenden dor pen plat. Saddam perfectioneerde de politiestaat Irak, schiep een arabisch Roemenië, maar bloe diger. Het Westen keek de an dere kant op: Saddam hield ayatollah Khomeini in toom. Dat was een westers belang. Weer opgepakt Hoe ging het met Abu Hassan, de ingenieur? De volkspolitie (Alamen Alam) liet hem na een maand martelen weer los. Thuis zei z'n vader: „Waar wacht je op? Ga weg". De in genieur gaf een bevriende po litieagent zesduizend dollar. De man bezorgde hem een vals paspoort en hij reisde met vrouw en kind via Syrië naar Abu Dhabi. Hij ging er wer ken voor de nationale olie maatschappij, maar kreeg na een paar jaar problemen toen z'n paspoort verlopen was. „Bovendien schoten agenten van Saddam mijn vriend Sabib Ahmed dood in de straten van Dubai. Die killers belden me op, 's avonds en 's nachts. Ze zeiden: Wat er met je vriend gebeurd is, kan met jou ook gebeuren. Geef goud voor Sad dam. Help Irak.". „Via Damascus kwam ik met m'n gezin'in Libanon terecht, todat daar in '89 de oorlog weer in alle hevigheid losbrak. We zijn daarna naar Manilla gevlogen, want de Filipijnen vroegen geen visum voor Iraakse mensen. In Manila re gelde ik voor vierduizend dol lar een vlucht naar Belgrado met als tussenstop Amsterdam. Daar zijn we uitgestapt". Bij Abu Hassan zit de angst diep: „Nee, niet schrijven waar ik woon. Ze kunnen me hier ook vinden". PAUL DE SCHIPPER De Saudische ambassadeur in ons land tijdens de persconferentie op zijn ambassade, foto: anp DEN HAAG Ambassa- deur A. Al Sudeary van Saudi-Arabië ziet geen en kele bedreiging in de sta tionering van westerse troepen in zijn land. „Als Irak zich uit Kuwayt heeft teruggetrokken zul len onze gasten weer moeten vertrekken". Van de Arabische achterdocht tegen alles wat westers is, was gisteren in de Saudische am bassade in Den Haag weinig te bespeuren. „Er is niets op te gen om in moeilijke tijden aan te kloppen bij vrienden. Of ze nu westers zijn of niet-westers. En natuurlijk vertrekken de troepen als het gevaar gewe ken is. Lang geleden was het misschien moeilijk om man schappen weg te krijgen, maar nu heb ik alle onze gasten", aldus Al Sudea ry- Hij benadrukte de verdedigen de taak en het tijdelijke karak ter van de internationale troe penmacht in Saudi-Arabië. Onder de duizenden westerse militairen bevinden zich ook veel vrouwen. Vrouwen in broeken, die samenwerken met mannen en bevelen ge ven. Ondenkbaar in de islami tische levenswijze in Saudi- Arabie, die het meest rigide en conservatief is van alle Arabi sche landen. Diverse deskun digen hebben gewaarschuwd voor een botsing van culturen. Maar Sudeary ziet geen pro blemen. „Vrouwen die een mi litaire rol spelen? Waarom niet?" De ambassadeur zei diep ont roerd te zijn over de steun van de Nederlandse regering en haar scherpe veroordeling van de Iraakse agressie. De pogin gen van de Iraakse leider Sad dam Husayn om verdeeldheid te zaaien in Saudi-Arabië zijn volgens de ambassadeur ge doemd tot mislukken. „Sad dam verspreidt leugens in de hoop dat de Saudische rege ring zich keert tegen de rege ring. Maar de bevolking is te vreden met de regering. Emo tioneel voelen ze zich misschii- en aangesproken door de toe spraken van Saddam, maar als ze de feiten horen zullen ze van hun standpunt terugke- Als voorbeeld van een Iraakse leugen noemde Sudeary de suggestie van Husayn dat de heilige plaatsen Mecca en Me dina gevaar zouden lopen. „Die vrees is onterecht. De troepen zijn vijftienhonderd kilometer van die plaatsen ge stationeerd en komen om ons te verdedigen. Alle moslims, ook Irakezen, kunnen de heili- fe plaatsen bezoeken", aldus udeary. FRANKFURT In de Bondsrepubliek zijn zeven personen gearresteerd in verband met een onder zoek naar de levering van informatie en onderdelen waardoor Irak in staat is geweest gifgas te maken. Het onderzoek strekt zich uit over twintig personen en functionarissen van be drijven. Een woordvoerder van de jus titie in Frankfurt zei dat zich onder gearresteerden een ze kere Al Kadi bevindt, een Westduitser van Iraakse af komst, die ook voor de West- duitse geheime dienst heeft ge werkt. In 1987 werd Al Khadi door Irak ter dood veroordeeld wegens spionage. Door tussen komst van hoge Westduitse functionarissen werd deze straf gewijzigd in levenslange gevangenisstraf, maar uitein delijk werd Al Khadi vrijgela ten en kon hij naar de Bonds republiek terugkeren. Volgens de jongste uitgave van het weekblad Der Spiegel leverde Al Khadi chemische installa ties aan Irak via het bedrijf Water Engineering Trading (WET) in Hamburg, waarvan hij mede-eigenaar en directeur Genscher aangedrongen op maatregelen tegen degenen die Irak helpen bij het ontwik kelen van chemische wapens. In Israël is grote ongerustheid ontstaan over het dreigement van Saddam Husayn om Israel met chemische wapens aan te vallen. Westduitse bedrijven zijn ook betrokken geweest bij de ontwikkeling van een ver moedelijke fabriek voor che mische wapens in Libië. Washington Toen |B Amerikaanse Senaat, pg geen 24 uur na de faakse invasie in Ku- fayt, bijeenkwam om pddam Husayn te ver- prdelen, liet meer dan pn afgevaardigde zijn ge- pchten hardop teruggaan par een debat in diezelf- p Senaat, 26 jaar geleden. I I w if de Senaat, met echts twee stemmen tegen, Resident Lyndon Johnson plmacht om te doen wat hij dzakelijk achtte om „ver- e agressie" in de Golf van pnkin te voorkomen, waar Amerikaanse marine- ;n zouden zijn aangeval- ior Noordvietnamese tor- doboten. Johnson interpre- jerde die zogenoemde Ton- n-resolutie als oorlogsver- (aring én stuurde 250.000 Amerikaanse militairen naar Vietnam. De langste oorlog die ooit door de VS werd gevoerd volgde. Het was tevens de eer ste oorlog die het land verloor. laoorlog en vochten kant van een impopulaire re gering. Johnson hoopte dat elke escalatie voldoende zou zijn om het conflict te beëindi gen. Maar hij kwam tót de ont dekking dat het met elke esca latie alleen maar moeilijker werd voor zijn land om zich terug te trekken. Vietnam ver werd tot een politiek moeras, waar voor de VS geen ontko men meer aan was. Zij konden niet winnen, maar de strijd ook niet opgeven. Nieuw moeras De vraag die nu wordt gesteld is of de Golfcrisis een nieuw politiek moeras wordt; het Midden-Oosten een volgend gebied waar Amerikaanse troepen niet kunnen winnen, maar waaruit ze zich ook niet kunnen terugtrekken, wach tend in de hitte van de woes tijn op mogelijke stappen van Saddam Husayn? Historici die bekend zijn met het gebied en met de manieren waarop oorlogen zich ontwik kelen, zien het in meerderheid niet zo somber in. Zeker, ze zien overeenkomsten met Vietnam. Ze zien echter ook een aantal grote verschillen en daaruit putten ze hoop. „Een belangrijk verschil is dat we hier te maken hebben met een werkelijke multinationale inspanning, die voortkomt uit een schokkende provocatie. In Vietnam was sprake van geen van beide", zegt John Gaddis, die is gespecialiseerd in de ge schiedenis van de diplomatie. Bernard Lewis, een gepensio neerd historicus en auteur van twintig boeken over de islami tische \yereld, zegt dat Saddam Husayn van zijn invasie een religieuze kruistocht heeft proberen te maken, maar er slechts in is geslaagd zichzelf zelfs binnen de Arabische we reld te isoleren. Als zijn de Ku wayt, had gewerkt, had Sad dam zijn strijd zelfs kunnen veranderen in een strijd van de Arabische-wereld-tegen- het-Westen. In plaats daarvan heeft hij er een strijd van de wereld-tegen-Irak van ge maakt, zegt Lewis. Massa's Saddam riep op tot een jihad, een heilige oorlog, riep de Arabische massa's op in op stand te komen tegen hun lei ders. En hij deed het juist op het moment dat die leiders in Cairo bijeen waren voor top- overleg. Lewis noemt Saddams oproep „een wanhoopsdaad". In antwoord op de Iraakse op roep besloten de leiders van Egypte, Syrië, Saudi-Arabië penmacht te zenden om Saudi- Arabië tegen Irak te bescher men. In Vietnam daarentegen beperkten de bondgenoten van de Verenigde Staten hun steun tot de zijlijnen. Alleen Austra lië, Nieuw-Zeeland, Thailand en Korea zonden flinke ge vechtseenheden. Politicoloog Nathan Brown, een Midden-Oostenkenner, zegt dat een politiek moeras in de Perzische Golf „het beste is waarop we kunnen hopen". Lewis noemt het gevaar dat Irak zeggenschap krijgt over de olievelden van Irak, Ku wayt en Saudi-Arabie „ern stig". „Je kunt niet zomaar toestaan dat deze man onbe perkte macht krijgt over de reserves van de wereld", zegt hij. Historicus en Vietnam-des- kundige George Herring zegt dat hij een grote overeenkomst en een groot verchil ziet tus sen de Golfcrisis en Vietnam. Het verschil is volgens hem dat in Vietnam het Ameri kaanse ingrijpen traag op gang kwam en op de achtergrond werd gehouden, zo goed als dat Johnson lukte. Wat eind jaren '50 begon met het sturen van een paar honderd man schappen die Franrijk, de voormalige kolonisator, advi seerden, was in juli 1965 uitge roeid tot het ter plekke heb ben van 200.000 militairen, die een heuse oorlog uitvochten. Het Amerikaanse optreden in de Perzische Golf is daarente gen „snel en van dramatische omvang", zegt Herring. Vraagtekens Kenneth Oye, expert op het gebied van economische oor logsvoering, noemt de mate waarin Bush verlangt dat het embargo tegen Irak wordt na geleefd „opmerkelijk". Hij zet echter vraagtekens bij het uit houdingsvermogen van de landen waarvoor uitvoering van de sancties grote gevolgen zal hebben. „Als Saddam geen drastische actie onderneemt. geen gifgas inzet, als hij alleen maar voet bij stuk houdt en af wacht, Jordanië niet binnen valt, geen luchtaanvallen be gint op de Turkse grens, ver moed ik dat de internationale Steun voor sancties verdwijnt", zegt Oye. „En als de sancties niet algemeen worden nage leefd, verliezen ze aan effecti viteit". Lewis zegt dat Saddam hoopt dat de Amerikanen uiteinde lijk druk zullen uitoefenen op Bush om de troepen terug te trekken netzoals de pu blieke opinie de Verenigde Staten dwong een formule te bedenken waarmee zij Viet nam konden verlaten zonder de oorlog te winnen en zonder gezichtsverlies. Hij zegt dat dat echter niet zal gebeuren. „Ik denk dat de Ira kezen, voordat het geduld van de Amerikanen op is, niet meer bestand zullen zijn tegen sancties. Maar dat is wel de hamvraag". MIKE FEINSILBER 0p ditmoment. terwijl u deze regels leest, verkeren tientallen olifanten in doodsnood. Meedogenloze stropers hebben het op hun ivoren slagtanden ge munt. Daar moet absoluut een einde aan komen. Het Wereld Natuur Fonds pro beert daarom zoveel mogelijk oli fanten aan een veilig leefgebied te helpen. Uw hulp is een geweldige steun in de strijd tegen het uitroeien van deze prachtige dieren. Vergeet daarom vooral niet op uw bank- of giro-overschrijving, ten gunste van Wereld Natuur Fonds, giro 25. Zeist, melding te maken van 'Olifanten'. Wanneer u minimaal f 27,50 overmaakt, bent u bovendien voor een jaar donateur en u ontvangt ons tijdschrift 'Panda'. Maar het meest belangrijke is. dat u er op die manier voor zorgt dat iedere cent op de juiste plaats terechtkomt

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 9