Heilige koe is
een tweewieler
Handelaar met nachtmerries
„Impuls
voor fiets-
branche"
„De ATB
begint
waar
het fietspad
eindigt"
■Ccidóc Somotit"
ZATERDAG 18 AUGUSTUS 1990
Nederland telt circa
vierhonderdduizend
ATB's (All Terrain
Bikes) op een totaal van
veertien miljoen fietsen,
aldus cijfers van de
stichting: Fiets! in
Amsterdam.
Volgens statistieken zijn
vorig jaar 1177.000
nieuwe fietsen verkocht:
circa 106.000 daarvan
waren ATB's, dat is 9
procent van het totale
fietsenaandeel. „De
ATB is een absolute
impuls voor de
branche", zegt Lyda
Visser van de stichting:
Fiets. Het ging al niet
slecht met de handel,
nu gaat het nog beter.
De traditionele
stadsfiets scoort met 65
procent (765.000 stuks)
nog steeds het hoogst.
Er zijn vorig jaar net
zoveel mountainbikes
als supersport-,
semirace of racefietsen
verkocht.
De crossfiets verliest
terrein. Werden in '88
nog ruim 61.000 stuks
verkocht, vorig jaar liep
dat aantal tot de helft
terug.
Van de ATB-bezitters is
31 procent jonger dan
12 jaar; 33 procent is
tussen de 12 en 15 en
de rest, 36 procent, is
ouder dan vijftien jaar.
natuurlijk ook gefietst: Kenya, Marok
ko, IJsland en de bakermat, de VS.
Het driedaagse ATB-arrangement (295
gulden) in het Zuidlimburgse Vijlener
bos is volgens Nick Vos de Waal van
de Fietsvakantiewinkel dit seizoen
„geen denderend succes" geweest.
„Het heuvellandschap in eigen land is
voor de fanatieke ATB-vakantieganger
waarschijnlijk niet goed genoeg".
Oer-bike
De oer-mountainbike schijnt te zijn
'geboren' met de overbekende 'Ameri
can Dream'. Volgens ATB-insiders
zijn het enkele krantejongens in Cali-
foniê geweest die de hoge stoepen in
hun wijk strontzat waren en na wat
klussen een nieuw rijwiel fabriceerden.
Ze doken daarvoor in '76 in een
schuur en zetten wat schroot en bui
zen in elkaar. Het resultaat: een stevi
ge fiets, zonder allerlei toeters en bel
len. Geen stoep was te hoog of de
krantebezorgers konden er met hun
maffe fiets overheen. De jongens heb
ben, nadat zij patent op hun vinding
hadden aangevraagd, nog een paar da
gen kranten bezorgd. Nu laten zij zich
bedienen want hun ontdekking werd
wereldwijd in no-time een absolute
bestseller. De populariteit is inmiddels
vanuit de States overgewaaid naar
Zwitserland, Frankrijk, Oostenrijk,
Frankrijk en Duitsland. Misschien dat
van de schuur in Califomiê over een
tijdje een soort ATB-museumpje
wordt gemaakt.
JOÊL BATENBURG
tegen", aldus Grottendieck. Assurantiebedrijf
ENRA in Enkhuizen heeft veel moeite met fy
sieke bedreiging van ATB'ers en diefstal van de
flets. Deze verzekeringsmaatschappij - met
700.000 polissen een van de grootste in het land
- verzekert nog wel ATB's. maar dan tegen een
hogere prijs. Voor een bike ter waarde van 1750
gulden moet 250 gulden premie per jaar wor
den betaald. Dat is bijna 25 gulden meer dan de
premie voor een doorsnee model fiets. In de zo
geheten risicogebieden (grote steden zoals Den
Haag, Utrecht, Amsterdam en Rotterdam)
moet bovendien enkele tientallen guldens meer
premie per jaar door de klant worden neerge
legd. Het eigen risico neemt af naarmate er een
ATB meer sloten heeft, aldus de polisvoorwaar
den. Wordt een ATB'er beroofd, dan wordt de
fiets slechts in uitzonderlijke gevallen vergoed.
„We bekijken elke situatie afzonderlijk", aldus
ENRA-woordvoerder Kwakemaat.
>EN HAAG - Pap, wanneer krijg
nou een All Terrain Bike; een
tonebreaker van 1800 gulden met
versnellingen en een voorblad
iet 46 tandjes? Menig jeugdige
etser heeft de ATB - ook wel
ïountainbike genoemd - hoog op
jn verlanglijst staan. Logisch. De
tradikke-bandenfiets is de meest
endy bike onder de tweewielers.
rotse bezitters lijden echter wél
at ontberingen. Ons land is ten
:rste iets te klein voor ATB-spek-
kel. De mountainbike doet 't na-
ielijk het best op ruig terrein: bos,
;rgen en duin. En daar hebben we
weinig van. Bovendien hebben
iminelen er veel voor over om
iet al te fors gebouwde ATB'ertjes
Itterlijk van hun bezit af te knup-
len. Twee gewelddadige Haagse
ke-dieven (20 en 21 jaar) zijn
aarvoor onlangs nog veroordeeld
>t twee jaar cel. Het wel en wee
an een omstreden wondertje op
vee wielen.
ie ATB is iets van de laatste paar
ar. De fiets heeft op het eerste ge-
tht veel weg van een ietwat uit de
luiten gewassen kleuterbike. De ken-
serken: 26-inch wielen, brede profiel-
inden, lange wielbasis, dik en sterk
ame, breed en recht stuur, minimaal
jhttien versnellingen. Zodra je zit
■werheerst het gevoel: ik moet inhalen.
L^e ATB rijdt licht als een veertje. Met
angst voor vrachtwagens en tram-
ils wordt resoluut afgerekend. Een
TB kan alles, behalve vliegen. De
•j 'I tijs ligt tussen de zeshonderd en
LJLfaalfduizend gulden. Dat lijkt veel,
aar met dit rijwiel is een rit in rul
nd of een hellinkje van 35 graden
ïl een peuleschil, aldus adverteerder.
oer en trendy is dan ook de toonzet-
ïg waarin de ATB aan de man wordt
bracht. „In elke kerel zit een cow-
tty. De ATB is een prima paard",
ieft Andries Gaastra, directeur Koga-
jding zich al eens laten ontvallen.
rouwen doen ook aan ATB, maar
*e laten zich klaarblijkelijk niet mis-
«iden om in een fietswinkel een paard
;kopen.
frootste anti-ATB-club is de Leidse
tichting Duinbehoud. „Voor het Hei
lige Koetje op twee wielen is hier
eigenlijk geen plaats", vindt woord
voerder Marcel Taal. „De ATB is een
geweldige fiets, maar je molt de natuur
ermee. Het avontuur met de ATB be
gint waar het fietspad eindigt, en dit is
het probleem. De bike is in de VS ont
wikkeld om dlar te rijden. Niet hier.
Wij barsten van het asfalt en komen
fraaie, landschappelijke terreinen te
kort. Met zoveel technisch vernuft op
een fiets ga je niet voor de lol op een
parallelweg langs de A 12 rijden. Hoe
wel je steeds vaker jongelui in winkel
centra signaleert die daar stoer met
hun fietsje pronken. Ons bereiken be
richten dat beheerders van terreinen
als Staatsbosbeheer en het Duinwater-
bedrijf de handen vol hebben om AT
B'ers uit hun gebieden te weren. De
fietsen beschadigen de vegetatie en
jonge aanplant. Dikwijls worden nes
ten met eieren van bijvoorbeeld zeld
zame hagedissen finaal aan flarden ge
reden. Konijnen hebben al helemaal
geen leven en mensen die denken in
de duinen rustig te kunnen wandelen
worden opgezadeld met jakkerende
fietsers. Ik weet, dit zijn extreme voor
beelden, maar het gebeurt". Volgens
Taal denken veel ATB'ers: ik richt in
m'n eentje hier weinig kwaad aan.
„Nou, vergeet het maar", zegt Taal.
Koos Rypkema, woordvoerder van
Staatsbosbeheer - beheerder van in to
taal 184.000 hectare grond - bestrijdt
dat de ATB zorgt voor extreme over
last. „Oké, er zijn een paar incidentele
gevallen", zegt hij. In dit verband
wordt de Veluwse gemeente Harder
wijk genoemd. Daar kondigde het col
lege van B en W in februari 1990 har
de maatregelen aan tegen mountainbi-
kers. De ATB'ers veroorzaakten vol
gens de plaatselijk bosopzichter steeds
meer schade aan de natuur. Tot op he
den is enkele tientallen keren proces
verbaal opgemaakt en ATB'ers schij
nen zo langzamerhand hun leven te
beteren. De woordvoerder van Staats
bosbeheer: „Van loslopende honden
hebben wij veel meer overlast. Onze
boswachters proberen zoveel mogelijk
corrigerend op te treden als een iets te
wilde ATB'er naast de paden rijdt. We
gaan er dan achteraan met de terrein
wagen of te paard. Soms moeten we er
een laten gaan omdat de dienstfïets bij
lange na niet in staat is de ATB bij te
houden". Mountainbikes verbieden?
Rypkema: „Niet doen. Het is gewoon
een kwestie van mentaliteit. De fabri-
ATB is lifestyle. Een emotionele binding met je fiets. Deze dame bijvoorbeeld, met haar Gazelle Field Cruiser.
kanten en fietshandelaren meeten de
consument wijzen op hun verantwoor
delijkheid. Het groene bewustzijn een
beetje activeren. Bovendien hebben
enkele boswachterijen speciale cross
veldjes, daar zijn ATB'erS van harte
welkom".
Wim IJdo van het Duin waterbedrijf
Zuid-Holland constateert een verbe
terde gedragsverandering onder AT
B'ers. „Vorig najaar kregen we opval
lend veel klachten. Vooral in het duin
gebied Myendel in Wassenaar. Na in
tensieve controle en het uitdelen van
vijftien processen-verbaal is de situatie
in positieve zin veranderd. Gelukkig
maar. Het duin helemaal ATB-loos
maken blijft erg moeilijk".
Taal, van Duinbehoud, die wel zo eer
lijk is om te vertellen dat hij tijdens
zijn vakantie in Schotland „zalig op
een ATB heeft gekard", wil evenwel
niet zover gaan om ATB's te verbie
den. „We moeten allen zien te voorko-
ATB
wordt bejubeld en bestreden,
dat laatste te beginnen. De
men dat dit prachtige vervoermiddel
de natuur kapot maakt. Meer niet. Ik
heb liever iemand op een ATB dan in
de auto".
Lyda Visser van de Stichting: Fiets!:
„De ATB staat nog in de kinder
schoen. Toen de racefiets jaren gele
den mateloos populair was, waren de
paden in duinen ook wel eens onveilig
door horden racefietsers. Hetzelfde
geldt voor skateboarden. Ik hoop dat
het fanatisme bij de jongeren er gelei
delijk aan vanaf gaat". Visser heeft
ook goede hoop op de nu al populaire
Citybike, het zusje van de ATB. Dat is
er een met stevige spatborden, bagage
drager, spatlap, verlichting. Kortom,
het ideale compromis tussen de ATB,
de racefiets en het bekende standaard
modelletje.
Record
De lovende kritieken op de ATB zijn
nog niet zo oud. Toen begin jaren
tachtig de eerste ATB op de Tweewie
ler RAI in Amsterdam werd geïntro
duceerd kreeg menig fietsenhandelaar
tranen in de ogen: wat is dat voor on
ding? Dat kreng verkoopt niet, zo
luidde indertijd de opinie. Nu, een
paar jaar later, krijgen diezelfde onder
nemers opnieuw last van traanvocht.
Dit keer van de hoge omzetcijfers. Le
veranciers kunnen de vraag nauwelijks
aan. De ATB verkoopt prima. De
BMX crossfiets, de ijdele hoop van de
vakhandel in het begin van de bange
jaren tachtig, is resoluut van de troon
gestoten. Beloning kon dan ook niet
uitblijven: de ATB werd in 1989 uitge
roepen tot Fiets Van Het Jaar. Dat
leidde tot nog meer reclame, nog meer
ATB-klanten, nog meer winst. Her en
der in het land worden momenteel
ATB-wedstrijden gehouden. De ATB
Laiti uit Frankrijk staat in het Guin
ness Book of Records omdat deze
tweewieler in acht uur tijd van in to
taal 10.088 traptreden is gereden, zon
der dat zich enig technisch gebrek
openbaarde. En de Fietsvakantiewin
kel in Woerden organiseert zelfs ATB-
vakanties naar een groot aantal ruige
landen in Europa. Daarbuiten wordt
n rit in rul zand of een hellinkje van 35 graden is met deze Koga Miyata een peuleschil.
Een dure mountainbike leidt vaak tot proble
men. Zo zijn al verschillende fietsmagazijnen de
afgelopen maanden leeggeroofd. John Grotten
dieck, eigenaar van de gelijknamige rijwielhan
del aan de Loosduinse Hoofdstraat in Den
Haag, is zo'n slachtoffer. „Ik heb nachtmerries
van die ATB's. Onlangs zijn uit mijn etalage
van de eeji op de andere dag vijf modellen ge
jat. De duurste". De zucht naar een flitsend
ATB'tje doet veel jongelui de gebruikelijke re
gels voor de aanschaf van een fiets even verge
ten. „Sommigen slaan ATB'ers gewoon van
hun fiets om er vervolgens met het rijwiel van
door te gaan. Veel ouders zeggen tegen hun ko
ters: neem toch een lekker racefietsje, daar kom
je tenminste veilig mee thuis. Dat zou ik ook
zeggen als ik een zoontje had. Maar nee hoor.
De jeugd is stronteigenwijs. Ze willen zo'n
ATB. En geef ze eens ongelijk. Ik heb daar uit
zakelijk oogpunt natuurlijk geen enkel bezwaar
