vrijgesproken
ai hoger beroep
Waterschaarste door
gebrek aan organisatie
-Armeense nationalisten nemen
■üovjet-grenswachters in gijzeling
Cubanen mogen nu
hun mening geven over
communistisch bewind
Massagraf in
Sri Lanka ontdekt
EAVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
HAVANNA De veran
deringen in Oost-Europa
beginnen zijn eigen kus
ten te bereiken en presi
dent Fidel Castro van
Cuba is zich daar goed
van bewust. Hij heeft be
sloten de teugels waarmee
Cuba's communistische
systeem kort wordt ge
houden iets te laten vie
ren, voordat druk van
binnenuit het te gronde
richt.
Toen hij het afgelopen voor
jaar de Cubanen opriep geen
blad voor de mond te nemen
en hem te vertellen wat ze
vinden van zijn 31 jaar oude
revolutie, heerste er echter
een diepe stilte. Zijn tien mil
joen landgenoten leken er wei
nig zin in te hebben hun me
ning over het levenswerk van
hun leider te bespreken. Nu
probeert Castro het opnieuw.
Bij een serie openbare bijeen
komsten over het hele eiland
mag gediscussieerd worden
over voorheen onbespreekbare
onderwerpen zoals het afstap
pen van de achterhaalde socia
listische modellen die overge
nomen waren van het uiteen
vallende Sovjetblok, het open
stellen van de communistische
partij, het stimuleren van een
meer kritische pers en de
strijd tegen bureaucratie, cor
ruptie en inefficiëntie.
De partij wil op de hoogte zijn
van de publieke opinie voor
het partijcongres van volgend
jaar. De 62-jarige Castro heeft
beloofd dan de starre structuur
van de partij en de „versteen
de rituelen", zoals een voor
aanstaand ideoloog het formu
leerde, over de hele linie op
nieuw te zullen bekijken.
Wat niet bespreekbaar zal zijn,
zo werd duidelijk gemaakt, is
het socialisme zelf en het één-
partijsysteem, noch het kapita
lisme en de directe verkiezing
van de president.
Tot ontzetting van de partij
beperkten de openbare discus
sies zich de eerste keer tot de
gebruikelijke klachten over de*
economie en werkproblemen,
terwijl de grotere kwesties
waarover de functionarissen
de mening van de bevolking
wilden horen grotendeels om
zeild werden.
„De mensen voelden zich niet
vrij om over deze zaken te
spreken", zegt een professor
aan de Universiteit van Ha
vanna. „Ze zijn geremd en dus
raakten de discussies in een
impasse".
De massabijeenkomsten wer
den in april opgeschort en de
partij moest opnieuw aan tafel
gaan zitten om een manier te
zoeken om het zwijgzame
grauw tot spreken aan te zet
ten. De bijeenkomsten werden
twee weken geleden hervat,
na een reeks interne debatten
van aan de partij verbonden
instellingen, breed uitgemeten
in de Cubaanse media. De be
doeling hiervan was dat het
gewone volk een beter idee
zou krijgen van wat de rege
ring beoogt met de bijeenkom
sten.
„We vragen de mensen een
oordeel uit te spreken over al
les wat we tot nog toe gedaan
hebben, en om te kijken hoe
we in de toekomst verder
moeten gaan", is de uitleg van
Weer mensen
gevlucht
in Spaanse
ambassade
HAVANA Opnieuw
hebben vijf Cubanen hun
toevlucht gezocht in de
Spaanse ambassade in Ha
vana. Een echtpaar met
een klein kind liep de
hoofdingang binnen, ter
wijl twee jongeren over
het hek achter het gebouw
heen sprongen, ondanks
de scherpe bewaking van
de Cubaanse politie buiten
en van speciale Spaanse
agenten binnen. Een jon
geman werd bij zijn po
ging achter het stel met
het kind aan binnen te
dringen garresteerd, aldus
de ambassade, die de iden
titeit van de asielzoekers
niet vrijgaf. Het totaal
aantal Cubanen in de am
bassade is nu gestegen tot
negen.
Carlos Aldana, ideologisch se
cretaris van het Centraal Co
mité. „We vragen de mensen
eerlijk te zijn... Het is voor ons
essentieel om te weten wat zij
denken".
Alberto Carol, schilder en
vooraanstaand lid van de Cu
baanse Schrijvers- en Kunste-
naarsbond, zegt dat de mensen
nu meer open reageren op de
oproep van de partij. „In de
nationale Raad van onze unie
hebben we bijvoorbeeld een
erg kritische discussie gehad
over de meeste onderwerpen
die ook op de agenda staan
voor de bijeenkomsten", zo
zegt hij. „Ik denk dat de men
sen eerst echt niet begrepen
wat de partij wilde".
Soledad Crus, columniste van
de communistische jongeren
krant Juventud Rebelde, ge
looft dat de eerste debatten
niet zozeer uit angst als wel uit
gewoonte op een dood spoor
kwamen. „Wat de mensen
hier nodig hebben is een ge
voel dat ze inspraak kunnen
hebben".
Op het moment worden ver
schillende manieren in ogen
schouw genomen om de bevol
king meer inspraak te geven.
De rol van het Cubaanse par
lement, de Nationale Vergade
ring van Volksmacht, zou bij
voorbeeld groter moeten wor
den. Dit is een ogenschijnlijk
gekozen lichaam waarvan de
leden echter voorgedragen of
goedgekeurd moeten worden
door de partij.
Hervormingsgezinde elemen
ten binnen de partij zien het
partijcongres met nauwelijks
verholen opwinding tegemoet.
Het is heel goed mogelijk dat
zij de grenzen van het debat
begin volgend jaar zullen pro
beren te verschuiven. Sommi
ge waarnemers geloven dat
het debat krachten zal oproe
pen die de partij moeilijk zal
kunnen beteugelen. „Het kan
een echte doos van Pandora
worden voor Fidel", zegt een
van hen.
ALAN TOMLINSON
(c) The Times, Londen
CeidocSoivumt
ZATERDAG 21 JULI 1990 PAGINA 5.
VS niet bevreesd
voor oorlog in
Midden - Oosten
WASHINGTON Ame-
rikaanse regeringsfunctio
narissen hebben gisteren
gezegd niet bang te zijn
dat Irak zijn buurland
Kuwayt meteen de oorlog
zal verklaren.
Maar, zei men in Washington,
de Iraakse president Saddam
Hussein is „onberekenbaar".
De Amerikaanse regering pro
beert tot een „dialoog" met
Irak te komen, aldus één amb
tenaar, maar de dreigende taal
van Hussein „ondergraven
onze inspanningen".
Afgelopen dinsdag beschuldig
de president Hussein enkele
niet nader genoemde „Golfsta
ten" ervan zich niet aan de
vastgestelde olie-export quota
van de OPEC te houden.
Woensdag ging er een brief
van Irak uit naar de Arabische
Liga, waarin het land Kuwayt
en de Verenigde Arabische
Emiraten (VAE) beschuldigde.
De Iraakse regeringspers
voegde daar gisteren nog aan
toe dat cijfers van de regering
van Kuwayt of de VAE over
hun olie-export niet ver
trouwd kunnen worden.
In de brief aan de Arabische
Liga beweert Irak dat Kuwayt
illegaal olie boort in het olie
veld van Rumeila. Dit is pre
cies het olieveld waarvan Irak
onlangs zei dat men het wel
licht aan buitenlandse olie
maatschappijen zou verkopen.
Nieuwe overleg
ronde ANC
en Zuid-Afrika
KAAPSTAD ANC-leider Mande-
la en president De Klerk van Zuid-
Afrika hebben gisteren afgesproken
dat de volgende ronde in het overleg
tussen het ANC en de Zuidafrikaan-
se regering op 6 augustus zal worden
gehouden. Volgens De Klerks
woordvoerder had Mandela ge
vraagd om een gesprek met De
Klerk nadat hij woensdag in Zuid-
Afrika was teruggekeerd na een zes
weken durende reis door Afrika, Eu
ropa en Noord-Amerika. Het was de
eerste bespreking tussen de zwarte
leider en de president sinds 2 juni.
COLOMBO Srilankaanse regeringstroepen hebben de
lijken gevonden van 110 politie-agenten in een massagraf
in het oosten van het land. De agenten hadden zich over
gegeven aan opstandige Tamil Tijgers vlak nadat de rebel
len op 11 juli het staakt-het-vuren hadden verbroken dat
dertien maanden had stand gehouden. Alle lijken hadden
een schotwond in het hoofd. Volgens een hoge politiefunc
tionaris wisten gisteren 45 agenten politieposten te berei
ken in de stad Polonnaruwa, nadat zij waren ontsnapt aan
een gijzeling door Tamil-rebellen. Drie rebellen werden
gedood. Kort nad^t de gevechten eerder deze maand weer
waren opgelaaid namen de rebellen minstens 830 agenten
in gijzeling in een door de Tijgers beheerst dorp op 67 km
van Polonnaruwa.
Canada bereid tot
aankoop Mohawk-gebied
MONTREAL De Canadese minister van indi
aanse zaken, Tom Siddon, heeft gezegd dat de
federale regering bereid is het omstreden Mo
hawk-gebied in Oka in de provincie Quebec aan
te kopen om een eind te maken aan de onrust
onder de indianen. Voorwaarde is wel dat de in
dianen eerst hun wapens neerleggen. Siddon zei
op een persconferentie dat de federale regering
inziet dat de kwestie uit de wereld moet worden
geholpen. De indianen wonen al eeuwen in
Oka, maar de overheid heeft het stuk land nooit
als een legaal reservaat erkend. Siddon zei dat
de provincie Quebec eventueel over kan gaan
tot onteigening van het gebied, dat gemeente-ei-
gendom is. De gemeente wil op het land (55 hec
tare) de uitbreiding van een golfterrein realise
ren.
Oliver North legt de eed af tijdens een hoorzitting van het Congres in 1987.
roepsrechters verdeeld. De
rechters Laurence Silberman
en David Sentelle, beiden be
noemd door oud-president
Reagan, stemden voor verwer
ping van Norths veroordeling
vanwege het laten verdwijnen
van geheime documenten.
Maar collega Patricia Wald,
een democraat en benoemd tij
dens het presidentschap van
Jimmy Carter, stemde tegen.
„Ik ben ervan overtuigd dat
North een eerlijk proces heeft
gehad", zei zij.
North, die zei dat hij, in de
Iran-Contrazaak had gehan
deld op bevel van zijn meerde
ren, werd overigens in 1989
schuldig bevonden op slechts
drie van de twaalf punten van
de aanklacht tegen hem. Zijn
baas, ex-veiligheidsadviseur
John Poindexter, werd in april
van dit jaar schuldig bevonden
op alle vijf punten van de aan
klacht.
De veroordeling heeft North
overigens nauwelijks schade
berokkend. Hij geniet enorme
populariteit in rechtse krin
gen, waarvoor hij vaak tegen
fikse betaling als spreker op
treedt. De 1.200 uur sociale
dienstverlening heeft hij er
opzitten. Hij hielp onder meer
bij de strijd tegen drugscrimi
naliteit onder jongeren in
Washington.
(Vervolg van
de voorpagina)
ROME Niet alleen Sici
lië zit zonder water. In
heel het zuiden van Italië
loopt de oogst van fruit en
tomaten gevaar door ge
brek aan bevloeiingswa-
ter.
In de centraal gelegen berg
achtige Abruzzi hebben twee
staalfabrieken moeten sluiten
omdat het koelwater op was,
terwijl groepen toeristen hier
zijn weggetrokken omdat zij
zich in de blakerende hitte
niet konden verfrissen. Op di
verse plaatsen aan de Italiaan
se Rivièra wordt een verbeten
strijd om het water gevoerd
tussen de toeristenindustrie en
bloemenkwekers.
In de gerenommeerde bad
plaats Diano Marina is wassen
een luxe geworden. Overdag
komt hier helemaal geen wa
ter uit de kraan, terwijl
's nachts alleen de gelijkvloers
gelegen verdiepingen worden
voorzien van ondrinkbaar wa
ter. De overige vakantiegan
gers moeten zich maar zien te
redden met mineraalwater en
jerrycans. Veel toeristen hou
den het wel voor gezien, en de
uitbaters van hotels en restau
rants hebben hun inkomsten
de afgelopen weken met een
derde zien dalen. Als neven
verschijnsel van de droogte
heeft men ook nog eens te
kampen met enorme bosbran
den, die in de eerste helft van
dit jaar al 53.000 hectare in de
as gelegd hebben, meer dan in
heel 1989, dat al als een ramp
jaar gold.
De waterschaarste, het gevolg
van een aanhoudende droogte,
heeft weer eens de aandacht
gevestigd op een van Italiës
grootste problemen, het ge
brek aan organisatie. Er is na
melijk water genoeg in het
meentelijke overheden
verantwoordelijk zijn
onderhoud van de leidingen
doen daar echter bijna niets
aan, maar. geven de voorkeur
aan spectaculaire en lucratieve
projecten als dammen en
aquaducten, ook als die daarna
onbruikbaar blijken door het
ontbreken van een distributie
systeem. Van de 48 stuwmeren
die de afgelopen dertig jaar in
Zuid-Italië zijn aangelegd zijn
er daardoor minder dan tien
in functie. Hoeveel precies, dat
weet men niet bij het Agenzia
per il Mezzogiorno, de over
heidsinstelling die verant
woordelijk is voor de ontwik
keling van het zuiden des
lands. Het is typerend voor de
organisatorische wanorde, die
zo groot is dat minister Misasi
land, ook in het zuiden met Van Zuiditaliaanse zaken vori-
zijn droge klimaat. Maar het ge week dertig miljoen gulden
komt meestal niet waar het
nodig is. Het Italiaanse water
leidingnet verliest naar schat
ting vijftig tot zeventig procent den.
van het getransporteerde wa- Dat zou het begi
ter als gevolg van lekkage. In
het zuiden ligt dat percentage
nog hoger, omdat hier op grote
schaal illegaal water wordt af
getapt. De regionale en ge-
beschikbaar heeft gesteld om
zicht te kunnen krijgen op de
watervoorziening in het zui-
0— kunnen zijn
van een samenhangend beleid,
waar de regering tot nu toe
weinig anders heeft gedaan
dan van de ene urgentie naar
de andere te hobbelen.
Delors: Sovjetunie moet meer risico's gaan nemen
(Vervolg van
de voorpagina)
MOSKOU Tijdens het drie
daagse bezoek aan Moskou
heeft de delegatie van de Eu
ropese Commissie gesproken
met Sovjet-president Michail
Gorbatsjov, premier Nikolai
Ryzikov, minister van buiten
landse zaken Edoeard Sjevard-
nadze en de economisch advi
seur van Gorbatsjov, Leonid
Abalkin.
Gorbatsjov heeft volgens EC-
voorzitter Delors de politieke
wil om de economische her
vormingen door te voeren,
maar Delors wilde niets zeg
gen over de hoeveelheid wes
terse hulp die Moskou nodig
heeft. Het bezoek aan het
Kremlin was een direct uit
vloeisel van de EG-top in
Dublin, waar de EG-leiders
een Frans-Duits voorstel afwe
zen om meteen 31 miljard gul
den noodhulp aan de Sovjetu
nie te verlenen. Wel werd
toen besloten dat de Europese
Commissie moest uitzoeken
hoeveel economische hulp de
Sovjetunie nodig heeft.
Volgens Delors beschikt de
Sovjetunie over een geweldig
potentieel aan arbeidskrachten
en materialen en kan het land
daarom een deel van de we
reldmarkt gaan uitmaken. Om
dat te bereiken moet de Sov
jetunie echter concurrentiege-
richt gaan werken, meer risi
co's nemen, en de arbeids
krachten efficiënter gebrui
ken.
Frans Andriessen, de EC-com-
misaris belast met het buiten
lands beleid, verklaarde te ho
pen dat de officiële gesprek
ken met Polen, Hongarije en
Tsjechoslowakije over een los
se associatie met de EG aan
het eind van het jaar kunnen
beginnen.
bij explosie
BASF-fabriek VS
Bij een zware explosie
verf- en chemiefabriek van het
BASF-concern in de Ameri-
stad Cincinatti is één werknemer
leven gekomen. Zeventig mensen
gewond. Van hen verkeren er
levengevaar. Waardoor het onge-
veroorzaakt is nog niet bekend,
nog niet duidelijk hoeveel schade
aangericht. Meer dan 2.000 mensen
omgeving van de meer dan 50 jaar
fabriek moesten worden geëva-
'alrijke ruiten sprongen door de
tijdens de explosie. Zes huizen
geworden. Volgens
zijn bij het ongeluk geen
gassen ontsnapt.
ilci)mroep-
^(ïedewerkers
-Xosovo
VS
ntslagen
ISTINA De Servi
le autoriteiten hebben
teren 194 Albanese me-
iwerkers van radio en
QD [levisie in de provincie
osovo ontslagen.
n OSKOU Armeense
vo itionalisten hebben gis-
hiren na felle gevechten
de Turkse grens een
itachement Sovjet-grens-
b achters gegijzeld, aldus
Armeense persagent-
stoeli ihap Armenpress. Het
ieuwgekozen parlement
Bntreioest hierdoor zijn ope-
ingszitting onderbreken
om een delegatie naar de
bewuste plek te sturen.
Het vuurgevecht was de jong
ste in een reeks schermutselin
gen tussen Armeense militan
ten en Sovjet-troepen." De na
tionalisten overvielen de
grenswachten in Artasjat, 30
kilometer ten zuiden van de
hoofdstad Jerevan en vlakbij
de berg Ararat. Hoeveel men
sen er bij betrokken waren en
of er slachtoffers waren kon
het persbureau niet melden.
Daarop stuurde het parlement
een delegatie naar Artasjat om
over de vrijlating van de gegij
zelden en de teruggave van de
wapens te onderhandelen. Zij
werden vergezeld door verte
genwoordigers van het minis
terie van binnenlandse zaken
en de KGB, waaronder de
grenswachten ressorteren.
sen omgekomen bij vuurge
vechten tussen militanten en
soldaten.
Reguliere troepen zijn twee
jaar geleden naar de regio ge
stuurd om een eind te maken
aan het etnische geweld in Na-
gorno-Karabach, een overwe
gend Armeense enclave in het
naburige Azerbajdzjan. Dat
heeft sindsdien aan honderden
Azeri's en Armeniërs het le
ven gekost.
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
„u kunt het gemakkelijk nemen, want er zijn niet veel mannen
aan boord". Dan klinkt echter geroep van de galei; enkele sla
ven, die ontwaakt zijn door het rumoer, jammeren hun toch ook
te hulp te komen. Kan het? Ze kunnen met hun vieren onmogelijk
alle slaven bevrijden, maar een klein aantal kunnen ze ook wei
gebruiken. Want met vier man kun je moeilijk ,,'t Seepaert" be
mannen. Ze gaan weer aan boord van de galei en wrikken de
boeien van vijf mannen los, die nu eveneens in de sloep stappen.
Joodse vrouwen staan geduldig buiten in de rij te wachten bij de Nederlandse ambassade in Mos
kou. Het is een dagelijks terugkerend tafereel. Sovjet-joden die naar Israël willen moeten een vi
sum aanvragen bij de Nederlandse ambassade. Een Israëlische delegatie die is gedetacheerd bij
de ambassade, verwerkt alle aanvragen.
FOTO: ANP
nagi
Uil
Een
nerikaanse rechtbank
eft gisteren in hoger
roep Oliver 'Ollie'
^irth, hoofdrolspeler in
Iran-Contra-affaire,
deeltelijk vrijgesproken.
van de drie veroordelin-
die de luitenant-kolonel in
19 aan zijn broek kreeg,
rd door de rechtbank in
ishington verworpen omdat
rvoor gebruik is gemaakt
Norths verklaring voor
h Congres, terwijl deze ver-
II iring niet als bewijsmateri-
zou worden aangevoerd,
's eerder was bepaald,
twee andere veroordelin-
voor het aannemen
een ongeoorloofd ge
schenk en het voorliegen van
het Congres moeten wor
den heroverwogen, zo luidde
de uitspraak.
North is nu vrijgesproken van
het vernietigen, veranderen
en verwijderen van documen
ten van de Nationale Veilig
heidsraad, waarvoor hij werk
te. De voormalige medewerker
van het Witte Huis kreeg in
juli 1989 een boete van 150.000
dollar circa 300.000 gulden),
1.200 uur sociale dienstverle
ning en een voorwaardelijke
celstraf van drie jaar met een
proeftijd van twee jaar opge
legd.
De uitspraak in hoger beroep
is een belangrijke terugslag
voor de onafhankelijke specia
le aanklager, Lawrence Walsh,
die nog steeds de geheime ver
koop van Amerikaanse wa
pens aan Iran en het doorslui
zen van de opbrengst daarvan
aan de Contra's in Nicaragua
in onderzoek heeft. Hij bestu
deert of bij het schandaal ook
topfunctionarissen van het
Witte Huis en van de veilig
heidsdiensten waren betrok
ken. De afgelopen weken is
North in verband hiermee
verschillende keren gehoord.
De beroepsrechtbank oordeel
de gisteren dat de lagere
rechtbank in 1989 een zitting
had moeten beleggen over de
vraag of de verklaring van
North voor het Congres de
jury en de getuigen ten on
rechte heeft beïnvloed.
Overigens waren de drie be-
ontslagen volgen op het
otest van het Albanese om-
ippersoneel tegen de be
tting van de omroepgebou-
in in de hoofdstad Pristina
or de Servische politie op 5
i. Het Joegoslavische pers-
;au Tanjug meldde dat de
omroepmedewerkers,
irnamelijk journalisten,
i ontslagen omdat zij na
politie-actie „hun werk
dden verlaten". De Alba-
estalige omroep in Kosovo
eft circa 350 etnische Al-
nezen in dienst. In Wenen
n drie Albanese journalis-
uit Kosovo in hongersta-
ng gegaan uit protest tegen
bezetting van de omroep-
bouwen in Pristina door de
litie.
Schade
Bomexperts bekijken de schade aan de Londense beurs als ge
volg van een bomexplosie gisterochtend. De aanslag is vrijwel
zeker het werk van het Ierse Republikeinse Leger (IRA). Niemand
raakte gewond.
FOTO: EPA
In de rij voor een visum
Slechts enkele minuten duurt het gevecht onder water,
r het lijken wel uren. Rob blijft echter overwinnaar en terwijl
loor naar de bodem van de zee zakt, zwemt hij naar de op-
vlakte; met een zucht van verlichting zien zijn vrienden zijn
ofd boven water komen. En nu snel verder! Daar duikt een
t uit het duister op. Vriend of vijand! Och, het is Bartje
jk, die op de loer heeft gelegen. Ze schudden hem harte-
i hand, terwijl ze aan boord klauteren. „Waar ligt ,,'t See-
rt", Bartje?" vraagt Rob. „Ginds, seigneur", zegt de jongen,
