linal Ie LJ i n 9. m m j$ m m m mm m m mj*j ZATERDAG 21 JULI 1990 PAGINA 25 Oplossing vorige puzzel De winnaars van puzzel nr. 27 zijn: Zij krijgen hun prijs binnen drie weken per cheque toegestuurd Oplossingen onder vermelding van puzzel nr. 28 moeten uiterlijk woensdagmiddag in bezit zijn van: Nr.28 Kruiswoordraadsel HORIZONTAAL: 1. Uitheems knaagdier. 7. Kleine vogel. 14. Titel in vroegere 16. Niet fraai. 17. Televisie (afk.). 19. Klopje. 20. Insekl. 22. Dwaas. 23. Bordspel. 24. Boomvrucht. 26. Onverstandig. 28. Telwoord. 30. Zonderling. 31. Op deze wijze. 32. Per dag (afk.). 34. Half (Latijn). 35. Rivier in Oostenrijk. 36. Te weinig vocht hebbend. 37. Bloeiwijze. 39. Slaapplaats. 40. Symbool van 41. Metaal. 42. Venster. 44. En andere (afk.). 45. Zoogdier. 47. Springstof (afk.). 49 Eenmaal. 51 Bloeimaand. 52. Land in Azië. 53. Aanmatigende houding. 54. Flink (van oude personen). 57. Orgaan van een 59. Stckelhuidig dier. 62. Uitroep. 63. Klank. 66. Omwenteling. 68. Voorzetsel. 69. Verhoogde toon. 71. Afgemat. 72. Telwoord. 73 Snel 74 Dierenverblijf. 76. Muzieknoot. 77. Vogelprodukt. 78. Land in Afrika. 79. Vlaskam. 81. Schroef van een helikopter. 84. Zaadpluis van gelijknamige boom. 85. Paardeslee. 86. Uitholling in een 88. Modegek. 89. Tenen mand. 90. Voorzetsel. 91. Bedekte hatelijke opmerking. 93. Vis. 95. Leuvens bier. 96. Hoofdpijp van een orgel. VERTICAAL: 1. Tochtsloot. 2. Sportevenement (afk.). 3. Organische verbinding die ontstaat bij inwerking van een zuur op een alcohol. 4. Spoorstaaf. 6. Ondernemings raad (afk.). 8. Hoewel. 9. Tot en met (afk.). 10. Bezieldheid. 11Bepaald onderricht. 12. Godsdienst (afk.). 13. Koning van Sparta. 15. Strafbaar feit. 18. Plaats in Zuid- Holland. 20. Met name (afk.). 21. Persoonlijk vnw. 23. Verachtelijk. 25. Vaatwerk 26. Plaats, plek. 27. Naaldboom. 29. Geboren (afk.). 31. Mannelijk kind. 33. Steekvlieg. 36 Muzieknoot. 38. Dwarshout aan 41. Taille. 43. Historisch overheidspersoon. 46. Familielid. 47. Ten name van (afk.). De twee sleutelwoorden zijn en t Naam Adres Postcode Woonplaats 48. Metaal. 50. In hoge mate. 54. Keuken gereedschap. 55. Paardrijder. 56. Europeaan. 58. Uitroep. 60. Standaardmaat bij het ijken. 61. Slaapplaats. 64. Voorzetsel. 65. Naar beneden. 66. Zwak. 67. Voegwoord. 70. Vocht in vruchten. 73. Plantaardig afval. 75 Jaargetijde 78. Franse schilder. 80. Hijswerktuig. 82. Voegwoord. 83. Bijbeldeel (afk.). 84. Vrucht. 87. Bijbelse naam. I 92. Bazige vrouw. 89. Uitroep. 93. Franco (afk 91. Sint (afk.). 94. Muzieknoot. Welke twee sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes 15 53 56 96 61 24 31 35 3 42 en 58 52 13 43 1 60 55 10 75 33? Economische opbouw We zijn een beetje in de slag met ope ningen en alles wat daarbij hoort en vorige week zijn we even afgedwaald met betrekking tot deze westhand: H V 3 H 3 A 10 7 6 3 2 A B De bieding gaat (O/NZ): WEST NOORD OOST ZUID pas pas 1 Ru 1 Ha dbl. 3 Ha Niet eenvoudig, maar laten we voorop stellen dat je met 17 honneurpunten niet gaat passen: A propos: waarom eigenlijk niet 1 SA geopend? Aan een van de tafels bood west in deze situatie in arrenmoede 3 schop pen, waarna 4 schoppen het in een pa renwedstrijd uiterst droevige eindcon- tract werd. O/NZ NOORD B 8 7 V A V 6 4 2 9 6 973 WEST OOST H V 3 A 10 9 2 H 3 V 9 8 A 10 7 5 3 2 +8 A B H V 10 8 5 2 ZUID 6 5 4 B 10 7 5 H V B 4 64 Tot overmaat van ramp kwam noord tegen 4 schoppen niet met harten uit, waardoor de leider slechts +450 bijeen kon rapen en in een parenwedstrijd scoort dat bijna een nul, aangezien er in sans-atout (door west) 460 en 490 op de scorekaart prijkten. De fout ligt evident bij west. Vrijwil lig, zoals hier, moet je geen drie kaar ten gaan introduceren. Dat moet je pas doen wanneer je geen alternatief hebt. Zoals we al gesteld hebben, is 'pas' met deze hand beslist geen alter natief. Doublet is dat wel en in geval van een geconstateerde fit bij de tegen partij is het goed om dat tot en met 3 schoppen (de zogenaamde Truscott- hoogte) niet als straf te spelen maar als responsive, competitive enzovoort. Het grootste voordeel van dat bod is dat het 0,0 millimeter biedruimte ver bruikt: overwaarde, en geen vierkaart schoppen! Partner zal dan 3 schoppen bieden, waarna 3 SA het bieden be sluit. Er zit 6 klaver in, in de westhand. Dan had west maar met 1 SA moeten ope nen: WEST NOORD OOST ZUID pas pas 2 Sch 1 pas 3 Sch pas 4 KI pas 4 Sch 2 pas 5 Sch 3 pas pas pas 1 SA pas 3 KI pas 3 SA pas 4 Ru 2 pas 4 SA pas 6 KI pas 1). transfer voor klaver. 2). cue. 3). 2 Keycards troefvrouw. „Ja maar, met zo'n westhand open je toch geen 1 SA?" O.k, dan openen we met lRu en gaat het een volgende keer: WEST NOORD OOST ZUID Leuk dat je 1 ruiten hebt geopend, maar je hebt nu geen geschikte herbie ding. 2 SA en 3 ruiten zijn niet fraai gezien de bloedarmoedige ruitenkleur. De beste oplossing is in zo'n geval ISA te openen - en daarmee zijn we terug bij ons onderwerp - dan krijg je in ieder geval geen herbiedingsproble- men. Het is een leugentje om bestwil, maar de moraal van dat leugentje is zeer duidelijk: beter nu (bij de ope ning) een kleine onwaarheid dan straks (bij de herbieding) een grotere onwaarheid. Iemand die PRECISIE speelt, opent gewoon 1 Klaver en biedt vervolgens ruiten en daarna sans-atout. Zo simpel. En die eindigt in 6 klaver in de goede hand. Wanneer je niet zo'n soort biedsysteem tot je beschikking hebt, dien je af en toe te improviseren. Nog even een biedprobleem voor vol gende week. Je hebt als zuid: 9 7 2 A V V B 8 6 2 A 5 3 en de bieding gaat (N/NZ): WEST NOORD OOST ZUID - pas 1 Ru pas 1 Ha dbl. 2 Ha Wat te bieden als zuid? Oplossing volgende week. Correspondentie: p/a. Leharstraat 10, 2162 AC Lisse. Laatste maal Nederland-Rusland Vandaag wil ik voor de derde en tevens laatste maal met u terugkijken naar de ontmoeting Nederland-Rusland. Zag u daarvan tot nu toe de overwinningen van Sijbrands en Stokkel op respectieve lijk Gantwarg en Wigman, tegenover de twee door hen geboekte winstpartijen stelden de Russen er maar liefst vijf. Daarvan laat ik nu de drie volgen waar in aan Russische zijde een overtuigende strategische zege wordt behaald. I.32-28 19-23 2.28x19 14x23 3.37-32 10- 14 4.41-37 5-10 5.33-28. Met deze onge bruikelijke zet brengt wit het spel op minder bekend terrein. 17-22 6.28x19 14x23 7.46-41 11-17 8.39-33 6-11 9.44- 39 10-14 10.32-28 23x32 11.37x28 16-21 12.50-44 13-19 13.35-30 8-13 14.30-25 2- 8 15.31-26 21-27 16.36-31. Breekt zwarts sterke aanvalsstand af en schakelt tevens naar een ander speltype over. 27x36 17.26-21 17x26 18.28x6 7- IIEen duidelijke beslissing; het alterna tief was het laten staan van schijf 6. 19.6x17 12x21 20.41-37 8-12 21.33-29 1- 7 22.39-33 18-23! Nu hij zelf randschij- ven heeft op 26 en 36, moet zwart er voor waken dat wit rechts niet in de aanval komt. 23.29x18 12x23 24.34-30 7-12 25.40-35 13-18 25.44-40. "m* i m 'wt :v i iw H IX iH S Si j&js m I li 5 i 9-13? Na deze zet kan zwart zijn tegen stander rechts niet meer in bedwang houden. Aangewezen lijkt 26...20-24. waarna zwart mijns inziens niet minder zou hebben gestaan. 27.49-44! 20-24 28.33-29! 24x33 29.38x29 23x34 30.40x29 Wit heeft nu aanzienlijk voor deel. 4-9 31.43-38 12-17 32.38-33 17-22 33.42-38 21-27 34.48-42 19-23 35.44-40 23x34 36.40x29 13-19 37.29-24 9-13 38.45-40 18-23 39.40-34! 13-18 40.24x13 18x9 41.34-29 23x34 42.30x39 9-13 43.39-34 13-18 44.34-29 18-23 45.29x18 22x13 46.33-29 3-8 47.35-30. In deze positie speelde zwart onder druk van de klok, de foutzet 13-19?, waarop hij na 48.29-23! 19x28 49.38-32 27x38 50.42x22 8-13 51.30-24 de strijd staakte. Natuurlijk had wit al prachtig spel, maar het is toch de vraag of hij na 47...8-12 ook werkelijk gewonnen zou hebben ge staan. Na bijvoorbeeld 48.38-33 14-19 49.42-38 12-17 (12-18? 50.33-28) lijkt zwart irqmers nog niet verslagen. Ont wikkelde de witspeler in de loop van deze partij een gevaarlijk initiatief tegen zwarts lange vleugel, in de volgende komt de Russische zege op vergelijkbare wijze tot stand: de tot nu toe vrij onbe kende Rus Vatoetin slaagt erin Clerc een van zijn zeldzame nederlagen toe te brengen. 1.32-28 19-23 2.28x19 24x23 3.37-32 10- 14 4.41-37 5-10 5.35-30 20-25 6.40-35 14-19 7.46-41 15-20 8.44-40 20-24 9.50- 44 17-22. Zwart kiest voor een rustige partijopzet. Gebruikelijker zijn in deze stelling de volgende twee scherpe varianten: - 9...10-14 10.34-29 23x34 11.40x20 25x34 12.39x30 14x34 en nu 13.44-39 of eerst 13.31-27 en dan 14.44-39, met spannend spel. - 9... 17-21 10.31-26 21-27 11.32x21 16x27 12.33-28 23x32 13.37x28 11-17 14.28-23 19x28 15.30x19 13x24 16.34- 30 25x34 17.40x20, eveneens met een boeiende strijd. 10.31-27 22x31 11.36x27 12-17 12.34-29 23x34 13.40x20 25x14 14.39-34. Zal het begin zijn van een poging rechts een aanval op te zetten. Achteraf lijkt het door wit gevolgde plan evenwel niet goed: de zwarte lange vleugel - zonder schijf 15! - staat te ideaal opgesteld om er een aanval op te kunnen nchten. 7-12 15.43-39 19-23 16.30-25 17-22 17.41-36 22x31 18.36x27 11-17 19.49-43 1-7 20.34-29 23x34 21.39x30 7-11 22.43- 39 17-21 23.33-28 12-17 24.39-33 8-12 25 47-41 21-26 26.33-29 17-21 27.28-23 12-17 28.23x12 17x8 29.41-36 13-18. FTWE ■jbl b B O O i i m n m m Langzaam maar zeker komt er duidelijk heid in de strijd. Van het door wit naar rechts gespeelde materiaal gaat geen en kele dreiging uit, terwijl zwart op zijn beurt, en dat bepaald met meer succes, wits lange vleugel op de korrel neemt. 30.44-39 8-13 31.39-33 2-8 32.48-43 11- 17 33.29-23 18x29 34.33x24 13-18 35.38-33 8-13 36.43-38 6-11 37.33-28 18- 22 38.27x18 13x33 39.38x29 10-15! Be zet nu dit veld wel, ten einde de witte stelling aan banden te leggen. De Neder landse titelhouder is bovendien in hevi ge tijdnood geraakt. 40.45-40 17-22 41.40-34 14-19 42.24x13 9x18 43.30-24 22-27 44.42-38 11-17 45.38-33 27x38 46.33x42 17-22 47.24-19 4-10 en in deze verloren stand - na eerst met 48... 10-14 49.19x10 15x4 zijn verde diging te hebben gereorganiseerd zal zwart vervolgens aan wits lange vleugel gaan doorbreken - viel de witte vlag. Een opmerkelijke prestatie van de Rus sische nummer twee. die met titelhouder Tsjizjov, Gantwarg en Valneris, deelne mer is aan het wereldkampioenschap in Groningen dit najaar. Ook de derde partij, waarvan hier alleen de notatie volgt, geeft een Russische aanval te zien: 1.32-28 18-23 2.33-29 23x32 3.37x28 20- 25 4.41-37 12-18 5.29-24 19x30 6.35x24 14-19 7.34-30 25x34 8.39x30 19-23 9.28x19 15-20 10.24x15 13x35 11.31-27 7-12 12.40-34 1-7 13.44-40 35x44 14 50x39 10-14 15.46-41 9-13 16.38-33 3-9 17.42-38 18-22! 18.27x18 13x22 19.36-31 8-13 20.38-32 5-10 21.48-42 12-18 22.31- 26 7-12 23.42-38 2-8 24.41-36 22-27! 25.32x21 16x27 26.34-29 14-19 27.38-32 27x38 28.43x32 17-22 29.32-28 10-14 30.28x17 11x22 31.45-40 22-28 32.33x22 18x27 33.40-34 12-18 34.47-42 6-11 35.49-44 19-23 36.44-40 11-17 37.37-31 17-22 38.40-35 13-19 39.35-30 8-12 40.42-38 23-28 41.38-33 12-17 42.30-25 27-32 43.34-30 19-23 44.29-24 9-13 45.24-20 14-19 46.30-24 19x30 47.25x34 13-19 48.33-29 19-24 49.15-10 24x44 50.10-5 44-49 51.31-27 32x21 52.34-29 23x34 53.5x16 34-40 54.16-7 40-45 55.7x23 45-50 56.23-14 49-16 57.14-23 50-33 58.20-15 22-27 59.23-19 en door wit opgegeven (27-31!). Interzonale toernooi Het interzonetoernooi, de voorronde van het kandidatentoernooi, werd dit jaar voor het eerst georganiseerd met het Zwitsers systeem. In dertien ronden moesten 64(groot)meesters uitmaken wie verder mocht in de race om het we reldkampioenschap. Elf plaatsen waren er te vergeven en de ervaring leert dat het rond de elfde plaats, in een Zwitsers toernooi, dringen is geblazen. Bij gelijk eindigen bepalen de prestaties van de te genstanders de volgorde. Een selectiesysteem dat veel kritiek los maakte, daar de geluksfactor behoorlijk groot is voor het aanwijzen van de WK- kandidaten. Aan de andere kant zal een toekomstig wereldkampioen de scores van zijn opponenten niet nodig hebben; hij zal gewoon in de top eindigen. Moge lijk geldt dit voor de jonge Rus Vassily Ivanchoek, die na een matige start sterk terugkwam en zich overtuigend plaatste. In de volgende partij zien we hem langs afgronden gaan om een topgrootmeester, met zwart, te verslaan. I.d4 f5 2.g3 Pf6 3.Lg2 g6 4.c3. Niet erg gebruikelijk; wit wel zo snel mogelijk e4 doorzetten. 4...c6 5.Lg5 Lg7 6.Pd2 d5!? Verhindert de witte plannen, maar heeft als nadeel het voorlopig opsluiten van Lc8 en het verzwakken van veld e5. 7.Ph3 0-0 8.0-0 De8 9.c4!? Voorkomt op een agressieve manier de bevrijdingszet e5. Een rustiger plan was 9.Lf4. 9...Pe4 10.Pxe4 dxe4 11.13 exf3 12.exf3 DH 13.Tel. Wit moet wel doorzetten, want zowel na» 13.Tcl Td8 als na 13.b3 c5 neemt zwart het initiatief. 13...Dxc4 14.Lxe7 Te8 15.Khl Pa6! De pion nemen zou wit goed spel gege ven hebben:- 15... Dxd4 (15... Lxd4? 16.Lfl Dd5 17.Pf4) 16.Db3+ Dd5 17.Dxd5 cxd5 18.La3 Ld7 19.f4. ló.Lfl Df7 17.Pg5 Dd5 18.Dcl bS 19.Lg2 Lb7 20.f4 Dxd4 21.a4. Hierop had Nikolic vertrouwd, 21...bxa4 faalt nu op 22.Tdl! en zwart kan veld c4 niet meer verdedigen, waarna wit wint met 23. Dc4+. Ivanchoek heeft echter dieper gekeken. 21...Tab8 22.axb5 cxb5 23.Txa6!? Lxa6 24.Dc6 h6 25.De6+ Kh8. De zwarte stelling lijkt rijp voor een be slissende klap, helaas voor Nikolic zit dat er niet in. Het pleit voor de moed en inzicht van Ivanchoek, dat hij dit soort varianten aandurft. 26.PI7+ Kh7 27.Pe5 Lxe5 28.fxe5 Dc4! Deze verdediging zal Nikolic in zijn vooruitberekening gemist hebben. Het voor de hand liggende 29.Ld5 faalt nu op 29...Dxd5! 30.Dxd5 Lb7 en zwart wint. 29.Df6 Lb7 30.e6 Tg8 31.h4 Lxg2+ 32.Kxg2 Dd5+ 33.Kh3 Tbc8 34.h5 g5 35.De5 g4+ 36.Kh4. 36... Tc2! Wit gaf het op. De jonge ex-Rus Gata Kamsky had zich niet geplaatst voor het interzonetoernooi, maar door zijn spec taculaire stijging op de laatste wereld ranglijst naar de achtste plaats kreeg hij een vrijplaats. Hij maakte zijn faam echter niet waar. Misschien dat onder staande partij in de beginfase van het toernooi hem beroofd had van zijn zelf vertrouwen. V. ILLESCAS-G. KAMSKY Caro-Kann. I.e4 c6 2.c4, cxd5 3.cxd5 d5 4.exd5 Pf6 5.Pc3 Pxd5 6.PG g6 7.Db3 Pbó?! Dit is te gevaarlijk, beter was 7... Pxc3, waarna wit iets beter komt te staan. 8.Lb5+ Ld7 9.Pe5! e6 10.Pe4! Met twee krachtige paardzetten toont wit de matige zwarte openingsopzet aan. Zwart heeft nu te veel moeite om tot een normale ontwikkeling te komen. 10...Le7 11.d4 Lxb5?! Direct rokeren is na 12.h4! te gevaarlijk, maar beter was 11... Pc6. 12.Dxb5+ P8d7 13.Lh6 a6 14.De2 Lb4+?! Dit leidt tot een snel debacle, zwart had 14... Pxe5 15.dxe5 Pd5 moeten doen, waarna hij een slechte stelling tenminste nog kon verdedigen. 15.Kfl Pd5. 16.Pxf7! De straf voor het slechte openingsspel is keihard. 16... Kxf7 17.Pg5+ Ke8 l8.Dxe6+ De7 19.Dxd5 Kd8 20.Pe6+ Kc8 21.Tcl+. Zwart gaf het op. Correspondentie-adres: Leo Hofland, C. Fockstraat 113, 2613 DE Delft. Encyclopedie over luchtpost in Nederland Woest was de minister van buitenlandse zaken. Hoe kreeg de Nederlandse verte genwoordiger in België het in zijn hoofd om die belangrijke brief per luchtpost te verzenden naar Nederland! Een boze brief volgde naar de Zuiderburen. Met bood schap: Volgende keer de post per trein, is véél veiliger. De betreffende luchtpost brief, uit 1919, mét boze correspondentie hangt inmiddels in het PTT-Museum in Den Haag als curiositeit. En staat vermeld in het eind deze maand verschijnende eer ste deel (ruim 700 pagina's met 400 illus traties) van de luchtpost-encyclopedie van het Amsterdams echtpaar TSchroots. Het is het levenswerk van de filalist, jour nalist en wao'er J.L.C.M. TSchroots. De afgelopen tien jaar besteedde hij aan het verzamelen van de gegevens over de ge schiedenis van de luchtpost. Thuis liggen vier tot vijf miljoen kopieën van allerlei wetenswaardig schriftelijk materiaal. Het onderwerp luchtpost blijkt oneindig te zijn, zoals het werkgebied van vliegende voorwerpen (de lucht) eigenlijk ook geen grenzen kent. En ondanks al die vergaarde kennis is er nog veel onbekend gebleven voor de Am sterdammer. Destijds wisselden luchtpost- tarieven veelvuldig. Soms per type vlieg tuig, een andere keer wanneer er een con- currende luchtmaatschappij onder het KLM-tarief dook. Want de KLM wilde Tante Pos als klant behouden. Al moest daarvoor meer keren per jaar het tarief worden verlaagd. Al die prijsveranderin- gen werden echter niet in de Staatscou rant gepubliceerd, zoals met de prijzen van gewone - lees landposttarieven wel gaat. TSchroots lachend: „Bij elke wij ziging werd geadviseerd de vorige publica tie bij het oude materiaal te voegen, wat neerkomt op weggooien". De geschiedenis van de luchtpost in Ne derland is jong, nog maar net 120 jaar oud. Dat heeft alles te maken met het feit dat ook de luchtvaart in de wereldgeschie denis tot de jongste geschiedenis hoort. Als we Icarus even overslaan (keiharde bewijzen zijn er nog nooit dat die Griek daadwerkelijk heeft gevlogen) is de eerste bemande vlucht in 1783. Nog eens negen tig jaar later, in 1870, wordt de eerste luchtpostbrief in Nederland gedropt. Het gaat om brieven die per onbemande luchtballon vanuit de toen belegerde stad Parijs over de Duitse linies zijn gevlogen. Die uitgave is honderden jaren jonger dan land- en scheepsbrieven. De eerste officiële luchtpostbrief dateert uit 1920. Op 5 juli van dat jaar vervoerde de KLM in opdracht van de PTT 300 brieven naar Londen. De start van een in nige band. Op dit moment vervoert de zelfde KLM per dag zo'n 80.000 kilo.... post via haar vliegtuigen die 149 steden in 77 landen aandoen. TSchroots komt met opvallende openba ringen in zijn boek over de begintijd van de luchtpost. Zo blijkt de post in de jaren twintig meer recht op een plaatsje in het vliegtuig te hebben dan een passagier. Meer post dan er plaats is? Dan maar een passagier minder. Die moest maar in een volgend vliegtuig. In het gunstigste geval werd in die tijd een groter vliegtuig inge zet dat alle post en alle passagiers kon meenemen. Het boek van het echtpaar TSchroots is tot 1 augustus via voorintekening met korting te krijgen voor 46,50 gulden bij: Vereniging De Vliegende Hollander, p/a H.J. de Jager, Van Cranenborchstraat 12. 6525 BN Nijmegen. NMB-banknr. 68.152.24.61. Daarna is de prijs 62,50 gul den. Verder is er in het luchtvaartmu seum Aviadome op Schiphol-Centnim tot 23 september een tentoonstelling van zo genaamde luchtpostbrieven. Overigens heeft de KLM tevens een klein overzicht van haar lijndienst Amsterdam-Londen op het Engelse vliegveld Heathrow (termi nal 4).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 25