Nicu Ceausescu krijgt
Roemenen op zijn hand
Irak laat Britse
verpleegster vrij
QtidMQowuvnt
EG prikt nog geen
datum voor verdrag
EG wil hulpbureau voor Palestijnen
Weer onlusten in Kirgizië
tussen etnische groepen
Echteoriginele sprits^v
is en blijft Utrechts
BINNENLAND
DINSDAG 17 JULI 1990 PAGIljflT]
BRUSSEL De Europese Gemeenschap gaat in
september opnieuw bekijken of ze een samenwer
kingsverdrag met Roemenië zal tekenen.
Dat is gisteren in Brussel besloten door de ministers van
buitenlandse zaken van de twaalf EG-landen. Het verdrag is
al gereed. Maar na de recente gebeurtenissen toen de
Roemeense regering mijnwerkers inzette tegen demonstran
ten werd besloten geen datum voor ondertekening vast
te stellen. Nederland, Groot-Brittannië en België verzetten
zich gisteren tegen het nu al vaststellen van een datum. Mi
nister van den Broek wees erop dat Roemenië kennelijk nog
niet over een behoorlijke rechtsgang beschikt, gezien het
feit dat er nog steeds studentenleiders gevangen worden ge
houden. Met name Frankrijk was er voor om al wel met de
EG-partners een datum te prikken voor ondertekening, op
dat Roemenië niet in een isolement terecht komt.
DDR bevestigt
onderdak Abu Daoud
OOST-BERLIJN De voormalige
Oostduitse communistische leiders heb
ben onderdak verleend aan de man die
wordt verdacht van de dodelijke aan
slag op elf Israëlische atleten bij de
Olympische Spelen van 1972, zo heeft
het Oostduitse ministerie van binnen
landse zaken gisteren meegedeeld. Het
hoofd van de politie van het ministerie,
Wolfgang Elstner, zei dat volgens docu
menten van de voormalige geheime po
litie, Stasi, een man die bekend staat on
der de naam Abu Daoud in 1978 toegang
tot de DDR heeft gekregen. De Berliner
Morgenpost berichtte in het weekeinde
dat Abu Daoud verscheidene malen is
gezien in het Palast Hotel in Oost-Ber-
lijn en nog steeds in de DDR zou wonen.
Toeristen ziek
door gifwolk
ALBENGA In de om
geving van het Noorditali-
aanse plaatsje Albenga zijn
ongeveer 80 mensen een
dag in ziekenhuizen opge
nomen nadat een gifwolk
over de kuststrook van de
Golf van Genua trok. Het
giftige en stinkende gas
ontstond doordat in een
broeikas voor paprika's
bestrijdingsmiddelen wer
den gebruikt. De meeste
zieken waren toeristen die
op drie campings in de
buurt kampeerden. Zij
klaagden over misselijk
heid, maagkrampen en
huid- en oogirritaties.
Somalië op weg naar
democratie
MUQDISHO De Somalische rege
ring heeft aangekondigd dat volgend
jaar verkiezingen zullen worden ge
houden waaraan meerdere partijen
mogen deelnemen. Maar eerst zal op
31 oktober een referendum over een
nieuwe grondwet plaatsvinden. De
beslissing is in overeenstemming
met het pleidooi van de Somalische
president, Mohamed Siad Barre,
voor politieke hervormingen. Barre
regeert sinds zijn staatsgreep in 1969
de socialistische eenpartij-staat met
ijzeren hand. Maar op 1 februari
1991 zullen zowel parlements- als lo
kale verkiezingen worden gehouden
met verschillende partijen, zo luidde
de verrassende boodschap.
Doodstraf op handel
in porno
PEKING Wie in China in pornografi
sche lectuur en videobanden handelt, hangt
voortaan de doodstraf boven het hoofd. Met
deze draconische maatregel willen de Chi
nese autoriteiten een dam opwerpen tegen
de snel toenemende handel in dit soort ma
teriaal. De nieuwe bepaling van het Hoog
gerechtshof is gisteren bekendgemaakt. De
doodstraf wordt in China opgelegd voor
verschillende zware misdrijven, waaronder
corruptie en verkrachting. Jaarlijks wor
den naar schatting duizenden terdoodver-
oordeelden door middel van een nekschot
terechtgesteld. Een breed opgezette cam
pagne tegen pornografie heeft niet het door
de autoriteiten gewenste effect gehad. Met
name in het zuiden van het land, waar een
druk verkeer op Hongkong bestaat, floreert
de handel in porno.
Mensen vluchten voor
gevechten in Monrovia
MONROVIA Honderden mensen zijn
gisteren de Liberiaanse hoofdstad Mon
rovia ontvlucht om aan de gevechten te
ontkomen die zich sinds zondag voor
doen in de oostelijke buitenwijken. De
vluchtelingenstroom naar het buurland
Sierra Leone hield gisteren eveneens
aan. Volgens ooggetuigen deden zich
zondag hevige gevechten voor tussen
regeringstroepen en rebellen in Monro
via. Westerse waarnemers meldden dat
de rebellen de helft van het gebied in
handen hebben. Er werd officieel geen
melding gemaakt van slachtoffers, maar
volgens Franse en Belgische artsen die
in het St.Jozefziekenhuis in Monrovia
werken werden zondag de hele dag
mensen met schotwonden binnenge
bracht.
BRUSSEL De EG-ministers
van buitenlandse zaken heb
ben besloten de Israëlische re
gering om toestemming te vra
gen voor het openen van een
bureau dat toezicht moet gaan het bedrag dat de
houden op de financiële hulp apart heeft gezet voor directe
van de EG aan de Palestijnen. hulp van de EG aan de bezette
Volgens een voorlichter van gebieden in 1990 23 miljoen
de Europese Commissie ligt ecu (bijna 54 miljoen gulden).
Bakker Blom in Utrecht bakt i
Het deeg wordt bij hem wel
iswaar in een mengmachine
gekneed. Maar daarna is het
allemaal handwerk. „We ge
bruiken nog steeds de oude
technieken. Machinaal heb
ik het ook wel eens gepro
beerd, maar dat werd tóch
iets anders. Je moet het deeg
op het laatste moment nog
even wrijven".
Op de werkbank rolt Blom
een homp deeg in een snelle
beweging tot een dikke
sliert. Die gaat in een meta
len buis, aan het eind waar
van een stervormige ope
ning zit. Met een houten
staaf drukt hij het gele slap
pe spul, in vibrerende bewe
gingen, op een bakplaat.
Daar ligt na een paar secon
den één lange sprits. Als de
bakplaat vol met slierten
ligt, gaat-ie de oven in. Het
bakken duurt ongeveer drie
kwartier. De slierten wor
den in kleine stukken gesne
den. Zo bakt Blom met zijn
personeel enkele honderden
spritsjes. Ze worden in dozen
verpakt waar Bergman's
Sprits op staat.
Deegspuiten
Hoe Blom aan de naam
Bergman komt, is historie.
Pieter Bergman was de
Utrechtse banketbakker die
in 1884 in Düsseldorf zijn
vakbekwaamheid probeerde
op te vijzelen. Hij maakte
onder meer kennis met het
deegspuiten waar de Duitse
vakbroeders zich van be
dienden.
Volgens Gerard Blom heeft
Bergman het sprits-recept in
zijn Düsseldorfse tijd be
dacht en het in zijn Utrecht
se bakkerij verder ontwik
keld. Bergman's baksel vond
Eenheidsworst
Dat hele volksstammen get
vreden zijn met de zSers
koekjes die uit een fab£ j
komen, is de banketbalLje
bekend. Hij zou zijn on w
ook kunnen verveelvo[ur|
gen met een machinale
pak. „Dan voeg ik air
van hetzelfde toe waarvaP,?*
zoveel bestaat, een eenhe1
worst". un
Het heeft er in het verlei
vertelt hij, even op gelePffj
of hij was bezweken voopd
verlokkingen van een flifel
omzet, als hij was dooOer
gaan om aan een belVer
grootwinkelbedrijf te lie
ren. „Maar ik ben snel|vje
stopt. Dit is toch geen
dukt dat je in grote hoey
heden kunt maken. C i
word je een industrie. Up
ver nu alleen nog watt—:
een paar zaken in Utrep'-
Sprits hoort in Utrecht"!
Zelfs een warenhuis in I
rijs wilde zijn spritsen.
was wel vleiend, geeft
toe, maar hij voelt zichL
eenmaal niet geschikt alf
dustriële bakker. I
Terwijl de bakker dit I
telt, wordt er rond de ofl
door zijn personeel drukj
werkt. Ze mogen alles q
in de bakkerij, maar
spuiten van de sprits
Blom niet uit handen. E
de beminnelijkheid zelf.E
derbreekt het gesprek orfi
slierten deeg persoonlijk
de bakplaat te deponereiS -
Het lijkt een soort persdb,
lijke hommage aan dei
Utrechter Bergman, h
ruim een eeuw geleden lier
zo ver van deze plaatsjit
eerste koekjes op deze i'
nier „spritzte".
CHRIS SPÖNH(I
Nicu Ceausescu, de jongste zoon van ex-dictator Nicolae Cea-
cescu, staat deze week terecht voor zijn aandeel in de moord op
de burgers van Sibiu. FOTO: AP
BUKAREST Het proces
tegen Nicu Ceausescu,
zoon van de geëxecuteer
de Roemeense dictator,
die beschuldigd wordt
van volkerenmoord tij
dens de decemberrevolu-
tie, is gisteren hervat. Op
vallend hierbij is de ken
tering van de publieke
opinie in zijn voordeel.
De Roemenen, die twee maan
den geleden de straat opgingen
om de man uit te jouwen die
vorig jaar december het bevel
gegeven zou hebben voor het
bloedbad in de stad Sibiu, be
kijken hem nu met een zekere
mate van sympathie. De
gezondheidstoestand van de
38-jarige Ceausescu, playboy,
gokker, voormalig minister
van jeugdzaken en eerste se
cretaris van Sibiu, verslechtert
in hoog tempo.
Hij lijdt aan een chronische le-
vercirrose en vertelde onlangs
aan een plaatselijke krant dat
„de medische wetenschap niets
meer voor hem kan doen". Hij
heeft in de gevangenis in Sibiu
medische bijstand afgewezen.
Gedacht wordt dat hij alleen
de hoofdfiguren uit het vroe
gere dictatoriale regime kan
identificeren en uitleg kan ge
ven over raadselachtige ge
beurtenissen tijdens de revolu
tie, zoals wie verantwoordelijk
was voor de schietpartijen in
Sibiu. Het is nog steeds ondui
delijk of de politie, het leger of
de Securitate verantwoordelijk
waren voor de 92 doden. Tot
dusver is bij de processen niets
aan het licht gekomen dat hier
enige klaarheid in brengt.
In mei vertelde Nicu Ceauses
cu het gerechtshof dat zijn be
vel om op anti-Ceausescu de
monstranten te schieten een
quasi-nonchalante opmerking
geweest was. Een getuige, op
geroepen door de verdediging,
zei dat Nicu inderdaad dron
ken was toen hij zei dat „de
veiligheidstroepen met alle
mogelijke middelen de opstand
moeten neerslaan". Later zou
Nicu dat bevel herroepen heb
ben.
Kritici geloven dat de autori
teiten geprobeerd hebben de
waarheid over de gebeurtenis
sen tijdens de decemberrevo-
lutie in de doofpot te stoppen
om betrokkenen te bescher
men die nu machtsposities in
nemen in de gekozen regering.
„Doordat het zolang uitgesteld
is zijn de mensen niet meer zo
nieuwsgierig naar wat er wer
kelijk is gebeurd. Ze hebben
de tijd gekregen om te verge
ten", aldus Adriana Neagu,
verslaggever van het dagblad
Dimineata. Ze gelooft dat het
vonnis tegen Nicu mild zal uit
pakken. „De publieke opinie
begint naar bewondering te
neigen. De mensen waren ver-
Na de typische Drentse
kost „hruune bonen met
appeltjes" en het „zuur
vlees" uit Maastricht,
overgoten te hebben
met het trappistenbier
uit Tilburg, smullen wij
vandaag van de spritsen
uit Utrecht. Dat gebeurt
in een nieuwe
aflevering van Een
andere kijk op
toeristisch Nederland",
waarin de vele
suggesties voor uitstapjes
in eigen land weer eens
op een anders-dan-
andere wijze worden
voorgeschoteld.
rukt hem zo weerloos te zien
in het gerechtshof. Het was
duidelijk dat hij niet het angst
aanjagende monster was waar
voor wij hem gehouden had
den".
Schoonheid
Mugurel Florescu, de openbare
aanklager: „De vrouwen van
Sibiu, wier schoonheid door
het hele land wordt geroemd,
durfden bijna de straat niet op
uit angst dat Nicu zijn oog op
hen zou laten vallen. Hij kon
iedere vrouw krijgen die hij
wilde".
Florescu zegt dat er geen tijd is
om mensen te berechten voor
misdaden die begaan zijn voor
de revolutie. Maar een over
weldigende hoeveelheid be
wijsmateriaal zou aangedragen
kunnen worden voor misda
den tegen de mensheid begaan
door voormalige partijbonzen
als Nicu Ceausescu, terwijl het
moeilijk is bewijzen te krijgen
van de gebeurtenissen in de
cember. Het is praktisch on
mogelijk een beschuldiging
van volkerenmoord met een
gedegen bewijsvoering te on
dersteunen.
Gevreesd wordt dat het proces
tegen Nicu Ceausescu door de
publieke opinie beïnvloed
wordt. In mei won Nicu de
harten van de bevolking van
Sibiu en at de rechtzaal uit zijn
hand. Hij kwam voor in een
chic pak met een zonnebril op
en maakte de indruk van een
beminnelijke clown. De auto
riteiten hebben besloten het
proces deze keer niet uit te
zenden, officieel om te voorko
men dat getuigen herkend en
geïntimideerd worden.
Het kan echter ook worden
uitgelegd als een teken dat de
regering er de voorkeur aan
geeft misdadigers uit de Ceau-
sescujaren te laten vergeten
om te voorkomen dat de vroe
gere machtsstructuren nader
onderzocht zullen worden, die
volgens tegenstanders van de
nieuwe regering nog steeds be
staan.
Met de verwikkeling van tien
duizenden Roemenen in het
verklikkersnetwerk van de
Securitate is de grens tussen
de schuldigen en onschuldigen
bijna onmogelijk te trekken
zonder een zuivering in bijna
iedere laag van de samenle
ving.
„Ik denk niet dat we erg veel
over het verleden zullen leren
van dit proces", zegt Adriana
Neagu. Op de muren van de
gebouwen in Bukarest zijn
leuzen als „Weg met de Ceau-
sescu's" alweer vervaagd. Ver
se muurschilderingen roepen
president Iliescu op af te tre
den. Neagu: „De gebeurtenis
sen voor de revolutie lijken al
weer erg ver weg".
CATHERINE ADAMS
(c) The Times, Londen
Michelle de Vries, 22, praat in Londen via de telefoon met haar
moeder, Daphne Parish, die net door Irak is vrijgelaten.foto: ap
LONDEN Irak heeft gisteren de Britse verpleegster
Daphne Parish vrijgelaten, die wegens medeplichtig
heid aan spionage was veroordeeld tot 15 jaar gevange
nisstraf. Zij heeft Irak inmiddels verlaten.
Daphne Parish (53) werd tegelijkertijd gearresteerd met de
Iraanse journalist Farzad Bazoft die in maart werd geëxecuteerd
wegens spionage. Parish werd tot 15 jaar veroordeeld omdat zij
Bazoft, die voor de Britse krant The Observer werkte, naar een
militaire installatie had gereden waar hij berichten wilde na
trekken over een explosie. Volgens collega's was Bazoft geen
spion, maar een enthousiaste journalist die op een primeur uit
was.
Mevrouw Paris vertrok gisteren naar de Zambiaanse hoofdstad
Lusaka. President Kenneth Kaunda van Zambia heeft volgens
zijn woordvoerder haar vrijlating bepleit bij de Iraakse presi
dent Saddam Husayn.
Groot-Brittannië riep zijn ambassadeur terug uit Irak na de te
rechtstelling van Bazoft.
MOSKOU In de
Centraalaziatische Sovjet
republiek Kirgizië zijn het
afgelopen weekeinde bij
gevechten tussen Kirgie-
zen en Oezbeken zeker
dertig gewonden gevallen.
De stad Osj bij de grens met
Oezbekistan wordt volgens
TASS bewaakt door het leger.
De winkels zijn er gesloten en
het openbaar vervoer ligt stil.
Behalve in Osj werd er ook ge
vochten in Oezgen en omlig
gende dorpen. De ongeregeld
heden begonnen tijdens de
monstraties tegen het verbod
op samenkomsten.
Begin juni braken voor het
eerst etnische onlusten uit tus
sen Oezbeken en Kirgiezen.
Daarbij vielen 148 doden en
885 gewonden. Aanleiding tot
het geweld vormde een geschil
over de toewijzing van een
stuk land.
In Nagorno-Karabach, de au
tonome, door Armeniërs gedo
mineerde enclave in de repu
bliek Azerbajdzjan, kwam bij
een bomaanslag op haar wo
ning zondag de manager van
een luchthaven om het leven.
Haar echtgenoot en zoon raak
ten gewond. Het ministerie
van binnenlandse zaken van
Azerbajdzjan had eerder al
dreigementen tegen het leven
van de manager onderzocht.
De wanden van de westelijke buis van de Coentunnel worden deze dagen voorzien van 235.000
tegeltjes. De gedeeltelijke afsluiting van de Coentunnel veroorzaakte gistermiddag onverwacht files
van meer dan acht kilometer. Automobilisten liepen soms twee en een half uur vertraging op. Rijks
waterstaat dacht dat de drukte wel mee zou vallen in deze relatief stille vakantieperiode.FOTO anp
SUSKE EN WISKE DE KLEINE POSTRUITER
Files door renovatie Coentunnel
Sprits komt van „sprit-
zen", Duits voor spuiten.
Een oorspronkelijk
Utrechtse gebaksoort
van ruim een eeuw oud.
Het is duizendvoudig ge
kopieerd, zo weet ban
ketbakker Gerard Blom
uit de Utrechtse Zadel
straat ook wel, maar het
wordt natuurlijk nóóit
zo goed het baksel uit
zijn ovens. Een relative
rend lachje begeleidt
deze uitlating.
Maar Blom weet één ding
zeker: dat met de hand ge
maakte sprits niet- door de
knapste machines is te eve
naren. Met genegenheid
voor het vak, laat hij in de
kleine bakkerij het deeg zien
zoals dat op die ene dag in
de week wordt gemaakt.
Er wordt op een vaste dag
bij Blom sprits gebakken en
dat gebeurt zo veel mogelijk
zonder kant- en klare ingre
diënten. De Utrechtse bak
ker: „Wat er precies in gaat,
zeg ik natuurlijk niet". Er
gaan twee soorten suikers in,
dat wil hij nog wel prijsge
ven. Dat een bakkersrecept
vrij lang geheim blijft, is niet
verwonderlijk. Personeel dat
vertrekt, verbindt zich con
tractueel de samenstelling
van specialiteiten niet na te
bootsen. Dat gaat zo in elke
bakkerij, weet Blom.
gretig aftrek, nu al ir:
honderd jaar eigenlijk,
bakkerij van Bergman
Oud Kerkhof, is ir
zestig verdwenen,
zaak tegen de vlakte Rai
gaan, vanwege doorbralde
in het Utrechtse centn ov
Die zijn nooit dooreeeaaiUor
het pand staat er nog,
Bergman had zijn zaakp"x'
tussen gesloten. !rt c
De uitvinder van de e<^n
originele Utrechtse spritjd
zo'n tien jaar geleden ovq j
den. Blom heeft zijn nLv/.
voor het zanderige baj1
overgenomen, omdat r
koekjes van Bergman
Utrecht vermaard waL,._;
De hele zaak is officieelf*?\'
deponeerd bij de Kamer
Koophandel. In de
die de spritsbedenker
tijds ook gebruikte,
met de drukletters uit
Siens tijd, worden de k<jf^
op
Het is een ander koekje ten
uit de voordeelverpakljcrar
in de supermarkt. Harjner
maar toch met dat zand© dat
broze dat sprits zo tvnrfdst
Toch gaat het om
hetzelfde deeg, denkt
zelf. Het verschil moet
een paar kleine toevoelner
gen komen, een iets andr 'N
mix, de suikers, maar ooliat 1
laatste bewerkingen metot s!
hand. Het geheim vanjjuii
