i
Jazztijden herleven in Amsterdam
Geestloze
mislukking
Rob Houwer
Zwoele meligheid van Zalman King
„Loonstijn
plakt affiches f
van NSJ over't
r
Documen taire
Eastwood over
Thelonius Monk
Grote Rembrandt-expositie
komt op uitstekend moment
Leidse Courant: voor meer dan nieuws alleen. Een krant voor u!
KUNST/RTV/FILM
Ceidóc Sou/taut
VRIJDAG 6 JULI 1990 PAGINA IP
RA
Duurste kast
Een Amerikaanse verzamelaar
heeft gisteren tijdens een vei
ling in Londen een recordbe
drag van ruim 30 miljoen gul
den betaald voor een Italiaan
se Barok-kast uit de achttien
de eeuw. Het is het duurste
meubelstuk dat ooit is ver
kocht. De kast werd in 1726 bij
de ,,Ducal"-werkplaats in Flo
rence gekocht door de Britse
Henry Somerset, Graaf van
Beaufort. De koper was Barba
ra Johnson, de weduwe van de
erfgenaam van het farmaceuti-
ca-concern Johnson en John
son. Het vier meter hoge kabi
net is uitgevoerd in ebbehout,
verguldsel, brons en panelen.
FOTO: AP
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG Gezien de recente op
zienbarende ontwikkelingen in het
Rembrandt-onderzoek en de daarmee
gepaard gaande nieuwe toeschrijvingen
komt de grote internationale Rem
brandt-expositie in Berlijn, Amsterdam
en Londen, op een uitstekend moment.
En om de hele toeschrijvingsproblematiek ook
voor een breder publiek te verduidelijken, zal
een speciaal gedeelte van de tentoonstelling zijn
gewijd aan werk van leerlingen van Rem
brandt. In Berlijn (GemSldegalerie en het Kup-
ferstichkabinett SMPK) en Amsterdam (Rijks
museum) worden gelijktijdig ook ongeveer 40
tekeningen van Rembrandt en zijn leerlingen
geëxposeerd, terwijl in Londen (National Galle
ry) tekeningen van Rembrandt uit eigen bezit
worden getoond. In alle drie musea zijn boven
dien de 40 mooiste etsen van Rembrandt te
zien.
Bij de tentoonstelling verschijnt een volledig in
kleur geïllustreerde catalogus in het Duits, Ne
derlands en Engels. Elk museum organiseert
rond de expositie een educatief programma; een
tv-produktie en diverse video's zijn al in voor
bereiding. De tentoonstelling wordt gesponsord
door American Express Company, terwijl ook
de regeringen van de drie landen de expositie
financieel ondersteunen.
Minder politie
onderzoekt roof
Van Goghs
DEN BOSCH De omvang van het
recherche bijstandsteam dat de dief
stal van drie schilderijen van Vincent
van Gogh uit het Noordbrabants Mu
seum in Den Bosch onderzoekt is
verkleind. Het team dat vorige week
na de ontdekking van de diefstal
werd geformeerd bestond aanvanke
lijk uit 25 rechercheurs. Hoeveel nu
werken aan het onderzoek wil de po
litie niet zeggen. Het onderzoek heeft
tot nu toe niets opgeleverd. De politie
vermoedt dat de diefstal door drie
mensen moet zijn gepleegd.
AMSTERDAM „Van
avond wordt er een tra
ditie geboren," veronder
stelde burgemeester Ed
van Thijn bij de opening
van het eerste Interna
tional Jazz Festival te
Amsterdam.
Daarvoor had 's lands meest
geïmiteerde burgervader
echter uitgelegd, dat hij in dit
groots opgezette jazz-feest
meer het weer opvatten van
een oude traditie zag. De tra
ditie van de nachtconcerten
in het Concertgebouw.
Dat was echter vijfentwintig
jaar geleden en de jazz is
even zoveel jaren verder en
haar uitvoerenden ook. Het
werd dus vooral een weer
zien van oud-gedienden gis
teravond in Carré. Clark
Terry en Harry 'Sweets' Edi
son op trompet en Teddy Ed
wards zijn enkele van die ve
teranen. Zij mochten Debo
rah Brown steunen in haar
'tribute' voor die andere ve
terane die het niet haalde:
Sarah Vaughan. Sarah was
een van de eerste zangeres
sen die haar stem als muziek
instrument gebruikte en zo
was ze één van de inspiratie
bronnen voor Deborah
Brown.
Zonder de performance die
Sarah zo perfect beheerste,
bleek Deborah ook een grote
zaal uitsluitend met haar
stem aan te kunnen. Ze be
schikt over esn souplesse die
bijvoorbeeld het razendsnelle
'Donna Lee' van Charlie Par
ker moeiteloos lijkt te ne-
Waar met Parker voor de
pauze de nadruk op de 'Be-
bop'-kant van Sarah's veelzij
digheid kwam te liggen, was
het daarna de beurt aan de
blanke tegenstromingen als
'Swing' en 'West-Coast'. Dit
in de figuur van Mei Tormé.
Het kan natuurlijk toeval zijn
dat de begeleiders van Mei
uitsluitend uit blanke musici
bestond, maar waarschijnlijk
lijkt me dat niet. Mei Tormé
is weer zo'n oude rot in het
vak die het publiek rhoeite-
loos meesleept. Daarbij
maakt hij zonder reserves ge
bruik van zijn levenserva
ring en die van zijn zwarte
voorgangers. Maar eerst
krijgt organisator Loonstijn
een pluim. „We moeten hem
er maar dankbaar voor zijn,
dat hij dit geweldige festival
organiseert," aldus Tormé.
„Don't go to the North-Sea
festival next week".
Over anderhalve week zal
duidelijk zijn of het Amster
damse festival zijn Haagse ri
vaal naar de kroon kan ste
ken. Nu is al wel duidelijk
dat Amsterdam meer mikt op
een traditioneler jazz-publiek
dat comfortabel wil zitten als
het naar zijn vertrouwde mu
ziek luistert en naar zijn ver
trouwde musici kijkt. Of Ne
derland en omstreken elf da
gen in de greep van de jazz
kan blijven, is nog de vraag.
Het North Sea Jazz Festival,
dat meteen aansluit op het
Amsterdamse, heeft door zijn
jarenlange traditie een repu
tatie opgebouwd die het een
stevige basis geeft. Voor het
Amsterdamse moet dat nog
blijken.
JAN LUBBERTS
Swingend opende Mei Tormé gisteravond het Amsterdamse ji
aan het North Sea Jazz Festival maar links te laten liggen".
En hij raadde het publiek
KORT GEDING HAARLEMSE RECHTBANK
DEN HAAG/HAARLEM
Organisator H. Loon
stijn van het International
Jazz Festival in Amster
dam moet onmiddellijk
stoppen met het overplak-
ken van affiches met re
clame voor het North Sea
Jazz Festival in Den Haag.
Die eis heeft de organisatie
van het laatste festival, Inter
Festivals BV, gisteren in kort
geding gedeponeerd bij mr.
H.F. van den Haak, president
van de Haarlemse rechtbank.
Loonstijn zou volgens Inter
Festivals met opzet het North
Sea Jazz Festival in de wielen
willen rijden. Het jazz-festival
in Amsterdam, een initiatief
van Loonstijn en ziin echtge
note, is gisteren begonnen.
Volgende week begint in het
Haagse Congresgebouw het al
langer bestaande North Sea
Jazz Festival. Om reclame
voor dat laatste evenement te
maken werd in Amsterdam
ruimte gehuurd op zogenoem
de driehoeksborden en bill
boards.
Volgens Inter Festivals is deze
reclame op diverse plekken in
de hoofdstad overgeplakt met
affiches van het Amsterdams!*
festival. Het bedrijf beschui t
digt Loonstijn ervan hier perf^
soonlijk opdracht voor te heb|0i<
ben gegeven. ren
Advocaat mr. R. Polak onti/erd
kende dat namens zijn nieoph'
verschenen cliënt met klenfil^
Volgens hem komt de organisemi
sator van het Haagse festivajslef i
met niet meer dan insinueren^
de verdachtmakingen en kanTsja
zij deze niet hard maken. sche
De adyocate van Inter FestiUi»
vals, mr. P. de Graaf, vond da
organisaties van jazz-festival£2-1!
veel beter kunnen samenwer-fi|ms
ken dan elkaar tegen werken2'er
Volgens haar is Loonstijn ech D°"
ter constant bezig zijn ver-ep
meende concurrent zwart
maken, ook bij buitenlam
agentschappen. De man z<
zelfs hebben verklaard zei
graag de organisatie van he
North Sea Jazz Festival
zich te willen nemen.
Mr. Polak vond dat de eis vaira(*
Inter Festivals niet kan worj20,1
den toegewezen. Volgens hem^ha
is de organisator van het Am-!22,
sterdamse festival ten onrechJ[?"
te in persoon gedagvaa
wijl het evenement een geza]
menlijke onderneming is. I
Mr. H.F. van den Haak zou
vanmiddag uitspraak doen.
Hörlin wint improvisatieconcours
HAARLEM De Westduitser
Wolfgang Hörlin heeft het im
provisatieconcours van het In
ternationaal Orgelfestival
Haarlem gewonnen. De finale
van het concours werd gister
avond gehouden in de Grote
of St. Bavokerk in Haarlem.
De prijswinnaar heeft een be
drag van 7500 gulden gekre
gen. Vier finalisten dongen
donderdagavond mee naar di
prijs. Het waren Wolfgang-
Hörlin en Matthias Nagel uil
de Bondsrepubliek, en John
Terwal en Davo Peursen uil
Nederland. In totaal deden
tien deelnemers aan het
provisatieconcours mee.
werden twee voorronden
houden, op 3 en 4 juli, die vooi
het publiek toegankelijk wa
Thelonious Monk, hogepriester van de jazzpiano.
ter van de
HAAGS FILMHUIS: North Sea Jazz-
filma. Vier jazzfilms. Met o.m. 'The
lonious Monk: straight no chaser'.
Als filmische opwarmer voor
het komende North Sea Jazz
festival draait het Haags Film
huis vier films waarin jazz de
boventoon voort. Mees opval
lende in de kleine serie is de
speciaal voor dit doel tidjelijk
geïmporteerde documentaire
over pianist Thelonious Monk,
'Thelonious Monk, straight no
chaser'. Een film die geprodu
ceerd werd door Clint East
wood, die de jazz eerder een
dienst bewees met zijn speel
film over Charlie Parker,
'Bird'.
Parker mag dan een jazzgroot-
heid zijn geweest aan wie de
huidige jazz nog altijd veel te
danken heeft, het werk van
Monk is in feite net zo belang
rijk. Thelonious Monk leerde
zichzelf pianospelen, nam 'stri-
de-pianisten' als James
P.Johnson en Fats Wajler als
voorbeelden en ontwikkelde
vanuit die traditie een volko
men eigen stijl. Pas daarna
studeerde hij aan de Julliard
School of Music. Lang werkte
hij met zijn piano-bebop in de
schaduw van mensen als Par
ker en Gillespie. Maar laat in
de jarep vijftig trad hij steeds
meer op de voorgrond. Als
met merkwaardige hoofddek
sels getooide solist, met een
kwartet, met werk met John
Coltrane en Charlie Rouse,
met een Octet. Hij werd de ho
gepriester van de jazzpiano, en
Time-magazine wijdde zelfs
een 'coverstory' aan hem.
Uniek in die dagen. Een intri
gerende figuur die spotte met
de gangbare pianotechniék,
met gestrekte en prikkende
vingers de uithoeken van ak
koorden verkende en een gro
te serie inmiddels klassieke
jazzstandards schreef: 'Straight
no chaser' is er een van, 'Blue
Monk', 'Crepuscule for Nellie'
(zijn echtgenote), 'Nica' (opge
dragen aan de baronesse Pan-
nonica de Koenigswarter),
'Misterioso', 'Rhytm-a-ning',
'Round midnight'.
De documentaire van Charlot
te Zwerin laat vooral veel
beelden van een musicerende
Monk zien, op concertpodia en
clubs in Amerika, Parijs,
Duitsland en Kopenhagen.
Met veel beelden van het rei
zen daartussendoor waarin
Monk zich even opvallend be
weegt als hij op de podia musi
ceert: voortdurend in kringe
tjes lopend, bijna onverstaan
baar pratend en alsmaar met
een gekke 'step' in de richting
van de camera. Van de raad
selachtige persoonlijkheid van
Monk zelf kom je niet al te
veel te weten. Zijn zoon is aan
het woord, muzikanten als
Charlie Rouse en Johnny
Griffin, maar het is duidelijk
dat zij hem óók nauwelijks
doorgrondden. Van ziin gees
tesziekte die Monk zélf deed
besluiten niet meer te spelen
ook maar weinig. Beelden van
de begrafenis van Monk slui
ten de film. Heel mooi is als
verbinding met vandaag het
'werk van twee pianisten die
samen enkele stukken van
Thelonious spelen: Barry Har-
ris en Tommy Flanagan. Een
fijnzinnge en ontroerende
hommage.
BERT JANSMA
'DE GULLE MINNAAR'
LIDO/STUDIO: 'De gulle minaar' mat
Peter Faber, Mariska van Kolck en
Sylvia Millecam. Scenario: Rob Hou
wer. Regie: Mady Saka.
In een land met een normale
speelfilmproduktie zou 'De
gulle minnaar' met een enkel
regeltje kunnen worden afge
daan. In een land waar je blij
zou moeten zijn met elke nieu
weling op film staat er onmid
dellijk een schijnwerper op.
Dus daar gaan we. Met tegen
zin. Want de nieuwste uit de
stal van producent Rob Hou
wer is een mislukking van de
eerste orde. Terwijl diens re
clameslogan het over 'vaart'
heeft, wordt er voortdurend
en gênant voor en achter de
camera vlot gedaan. Waar 'hu
mor' staat, is slechts sprake
van botte geestloosheid.
Het scenario van 'De gulle
minnaar' werd geschreven
door Houwer zelf, die - ver
meldt zijn film nadrukkelijk-
zeer vrij omsprong met twee
boeken van Marjan Berk. Wat
daarvan overbleef is nauwe
lijks een verhaal, maar een
opeenvolging van situaties die
eeuwig hadden kunnen door
gaan. En dat bijna doen. Peter
Faber speelt een flierefluiten-
de reclametekenaar die zich
van het ene bed naar het an
dere begeeft. Al verkoopt hij
nog zo vaak nee, alle dames
met moeilijkheden krijgen
hem in de sponde, hetgeen
vergemakkelijtk wordt door
het ontbreken van een echtge
note aan zijn kant, want die is
haar Ik aan het ontdekken in
India. Wanneer zijn relatie
met een meisje dat een kook-
programma op de radio heeft
(Mariska van Kolk) echt dreigt
te beklijven, zitten al die vrou
wen hem dwars.
Mady Saks maakte er in dienst
van Rob Houwer een film van.
Het is dat de filmtitels haar
naam vermelden, want verder
is er van enige persoonlijke
signatuur niets te bespeuren.
De ellende begint met een
nauwelijks te volgen dwars-
montage van beelden uit di
verse huishoudens in Amster
dam Zuid - waar de film speelt
- en gaat door tot een er met
de haren bijgesleept slot waar
in Faber-in-travestie als een
Gulle minnaar Peter Faber vindt de ware in Mariska van Kolck
befaamde Franse keukenprin
ses een culinaire tv-show in
het honderd mag laten lopen.
Daartussendoor zien we Faber
in zijn vermoeiende race als
sexuele klusjesman, die pas tot
een halt komt wanneer zijn
bedavonturen breed uitgeme
ten worden door het blad Sto
ry. Ter lardering van een en
ander zijn een rits bekende of
bekend geachte figuren van de
Gooise en Amsterdamse ma
trassen geplukt, van Jan Len-
ferink tot en met cuisinier
Joop Braakhekke, en krijgen
we een riante show van recla
mespots gezien. Want wat dat
betreft is 'De gulle minaar'
uniek: één groot Ster-blok
waaraan het nieuws ontbreekt.
Houwers scenario doet onder
weg nog pogingen om de Ve
ronica bloot-show te imiteren,
haakt aan bij zijn oude succes
'Wat zien ik', maar blijft op
alle fronten
Je kan het hoofdrolspeler Pe
ter Faber niet verwijten. Die
rent met een onnederlands ge
mak door de scènes heen. En 2:
nieuwelinge zangeres/danse- R
res) Mariska van Kolck is eer v
aangename verschijning. Df 11
filmmuziek van Hennit h
Vrienten heeft een refreintje
waarin voortdurend 'ja ja
wordt gezongen. Wat mij be
treft: nee nee. j
BERT JANSMAj
C
LIDO/STUDIO: 'Wild Orchid'
Mickey Rourke, Jacqueline Bisad
en Carre Otis. Regie: Zalman King.
Mickey Rourke leeft zich uit op de motor met debutante Carré Otis.
Regisseur Zalman King maak
te naam als scenarioschrijver
van '9 1/2 weeks', waarin Kim
Basinger en Mickey Rourke
samen iets moois met s/m
mochten hebben. Als zelfstan
dig regisseur filmde hij daarna
'Two moon junction', een kas
teelroman opgepept met mooie
lijven en soft sex. King blijft
zichzelf trouw in 'Wild or
chid', dat alweer bol staat van
de eroto-kitsch, grenzeloze
meligheid en nep-psychologie
over menselijke driften.
Voor de hoofdrol van een ju
riste in dienst van zaken
vrouw Jacqueline Bisset heeft
King een foto-modelletje ge
vonden, Carre Otis, dat zó
aangenaam oogt en zó slecht
speelt dat je medelijden met
haar krijgt. Bisset zelf moet
een onduidelijke 'deal' sluiten
met Chinezen die een vergaan
hotel in Rio de Janeiro van
haar kopen en Mickey Rourke
is de tussenpersoon: met ge
plakt haar en een Zuid-Ameri
kaanse geschminkte teint en
zijn bekende manierismes ziet
Zakenvrouw Jacqueline Bisset heeft een Braziliaanse Adonis aar
de haak geslagen.
hij er belachelijk uit.
Carre Otis ziet in dat hotel een
gekleurd paar hartstochtelijk
de liefde bedrijven en van af
dat moment zit regisseur Zal
man King op zijn stokpaardje:
sex, duistere driften, ontmaag
ding, Rourke die schathemel-
rijk is maar geen vrouw durft
aan te raken en het juristetje
in de armen van een ander
drijft, Bisset die als een vent
zaken doet en zich ook al'
man mag verkleden. King
suggereert dieptes die er nie:
zijn, en stort je als toeschouwei
in een afgrond van zwoele me
ligheid en - vooral - super-
kitsch waar zelf zijn beelden
van het befaamde Carnaval
van Rio je niet uit krijgen. Een
soort Dynasty in Pin Up Club
stijl.
BERT JANSMA
