Bisschoppen willen studie
over 'mysterie van de kerk'
brieven van lezers!
kerk
wereld
Raad van Kerken worstelt met geloofsvragen
Kerken Paraguay
schrijven zwartboek
over dictatuur
beroepingen
Argumenten voor celibaat beter presenteren"
CcidócSouAOtif'
mT Ccidóc SouAcmt
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
ficidócSommvt
DONDERDAG 5 JULI 1990 PAGINA
Protestants pastoraat verlaat vertrouwde kerkelijke kaders
LEUSDEN Een belangrijk deel van het pastoraat speelt zich
al lang niet meer af in de vertrouwde kerkelijke kaders. Her
vormde en gereformeerde kerkeraden moeten goed beseffen
dat pastoraat meer is dan huisbezoek en af en toe bezoekje van
de de dominee.
Pastoraat krijgt in toenemende mate vorm in allerlei vrouwen
groepen, jongerengroepen, rouw verwerkingsgroepen, zelfhulp
groepen en bijvoorbeeld het anonieme radiopastoraat, schrijft
het hervormd-gereformeerde Samenwerkingsorgaan voor het
pastoraat in zijn beleidsnota 1990.
„Deze vormen van pastoraat dienen te worden gezien en geho
noreerd, omdat veel mensen zich juist in deze kaders gekend
en gesteund voelen in het zoeken van de weg die God met hen
wil gaan. Zulke diverse alternatieve vormen van pastoraat pas
sen goed in onze zeer gedifferentieerde samenleving en cul
tuur", aldus het Samenwerkingsorgaan, dat in 1988 in het le
ven werd geroepen.
De traditionele vorm van het pastoraat krijgt ten onrechte nog
steeds bijna alle aandacht van de kerkeraden, aldus de gerefor
meerde ds. H. Kuyk, één van de opstellers van de nota. „En de
rest hangt er maar een beetje bij. Wij willen de kerken oproe
pen hun beleid ook af te stemmen op de alternatieve vormen".
Kuyk schat (met de natte vinger) dat 20 tot 30 procent van alle
pastorale activiteiten in het alternatieve circuit plaatsvindt.
Men moet van de
grondstelling uitgaan
dat weten en geloven
er niet zijn om elkaar
uit te sluiten doch om
elkaar aan te vullen.
SCEPSIS BIJ MODERAMENLID GEREFORMEERDE SYNODE
UTRECHT De rooms-
katholieke bisschoppen
van Nederland vinden
dat er een oecumenische
studie moet komen naar
het mysterie van de kerk.
Een dergelijke studie kan
de kerken verder helpen
op hun weg naar eenheid,
schrijven zij aan drie
protestantse kerken en de
Oud-Katholieke Kerk.
De brief van de bisschoppen
is een wat late reactie op het
rapport 'Maaltijd des Heren
en kerkelijk ambt', dat in
1988 na zes jaar studie werd
afgerond. Dit rapport was op
gesteld door een commissie
van rooms-katholieken, oud
katholieken, hervormden, ge
reformeerden en lutheranen.
„Het gelovig verstaan en bele
ven van de Kerk als de ge
meenschap van Christus-gelo
vigen" heeft volgens de bis
schoppen direct te maken met
de twee onderwerpen van de
studiecommissie. Deze kwam
na bestudering van liturgische
teksten tot de conclusie dat er
op het gebied van eucharistie-
avondmaal en het ambt
meer toenadering tussen de
vijf kerken mogelijk is.
De bisschoppen herhalen dat
zij gezamenlijke viering van
de Maaltijd des Heren moeten
afwijzen, omdat hierdoor een
eenheid wordt gesuggereerd
die niet aanwezig is. Ook op
de opmerkingen over het
ambt reageren zij terughou
dend. Het is huns inziens be
ter de oecumenische dialoog
nu toe te spitsen op „het ge
loofsartikel aangaande de
Kerk zelf".
De gereformeerde synodebe
stuurder ds. P. Boomsma uit
Apeldoorn vraagt zich af of
„we met met zo'n brief ooit
een stap verder zullen komen
in het officiële gesprek met
Rome". In het gereformeerde
blad Kerkinformatie schrijft
hij: „Zo draaien we rondjes en
blijven we kijken naar de
vraag, die door tenminste één
partij al is beantwoord: wat is
eigenlijk de enige echte
kerk?"
Veroordeeld
wegens
doodslag
Het echtpaar David en
Ginger Twitchell uit
Boston is veroordeeld
wegens doodslag op
hun kind van tweeënhalf
jaar. De ouders, leden
van Christian Science,
werden ervan
beschuldigd hun kind te
hebben laten sterven
toen het ziek was. Ze
weigerden toen om een
dokter te laten komen,
want volgens de leer
van Christian Science is
genezing van ziekten
alleen mogelijk door
geestelijke middelen.
Daarom zochten de
ouders genezing van
hun kind via gebed,
maar het kind stierf.
FOTO: AP
LEUSDEN De afge
vaardigden in de Raad
van Kerken zijn het altijd
snel eens over politieke
vraagstukken, maar met
de geloofsvragen worste
len ze.
„Naarmate het spreken van
de Raad meer politiek
of in het geheel niet
schrijft Borman in Kerkinfor
matie, het officiële blad van
de Gereformeerde Kerken in
Nederland. Hij baseert zijn
mening op de moeizame tot
standkoming van een ad
vents- en een pinksterbrief en
het schrappen van de geza
menlijke vastenbrief.
Daar tegenover staat dat de
aard is, gaat het hem des te Raad het in het recente verle-
gemakkelijker af. Hoe dichter den vrij snel eens kon worden
hij bij de geloofsvragen komt,
hoe moeilijker het wordt", al
dus drs. A. Borman, gerefor-
de verhouding tussen Is
raël en de Palestijnen, de
nieuwe armoede in Neder-
„een niet gering probleem",
aldus Borman. „Want daar is
het wat de volgorde betreft
juist omgekeerd. Niet dat men
intern geen problemen* heeft
met de geloofsvragen, maar
de boot is pas goed aan wan
neer de kerk politiek getinte
uitspraken doet". Borman
verwijst naar de deining rond
de verklaring over Israël en
de Palestijnen, die de Raad in
mei uitgaf.
Aan de gang van zaken rond
van het algemeen menselijke
naar het specifiek christelijke
toe. Hoewel de brieven toch
ter gelegenheid van de grote
heilsfeiten worden geschre-
De vraag rijst of de kerken
zichzelf voldoende herkennen
in de uitspraken van de Raad,
schrijft Borman. Volgens de
gereformeerde synodebe
stuurder is de zwakheid
de drie concept-brieven van de Raad echter tegelijk zijn
meerd vertegenwoordiger in land, schendingen van de
de Raad.
„Het gevaar is niet denkbeel
dig dat het spreken over
mensenrechten. aandacht
voor de vrouw in kerk en sa
menleving en andere maat-
de andere vragen minder snel de lidkerken van de Raad
de Raad (adventsbrief
de pinksterbrief 1990 en de
paasbrief 1989) schrijft Bor
man dat het opvallend is hoe
de kritiek zich bij alle drie ge
schriften toespitst op het het
zelfde punt: dat er in de ont
werpen geredeneerd wordt
kracht.
„Omdat de Raad niet
'de' stem van 'de' kerken kan
zijn, kan hij meer zeggen dan
de kerken afzonderlijk. Zo
niet als een stem van de ker
ken, dan toch als een kerkelij
ke stem".
Bewaakt
Of hij het zich bewust was, is de vraag, maar paus Johannes
Paulus II werd voortdurend zeer goed bewaakt door veiligheids
mensen tijdens zijn bezoek aan Benevento, in Zuid-ltalië. De bur
gers van deze stad lijden erg onder de georganiseerde misdaad
ter plaatse.
FOTO: AP
ASUNCION In navol
ging van andere Latijnsa-
^merikaanse landen heb
ben de kerken in Para
guay een zwartboek sa
mengesteld over de
schendingen van de men
senrechten tijdens de dic
tatuur van generaal
Stroessner. Net als in Ar
gentinië, Brazilië, Uru
guay en Chili heeft het
boek de titel 'Nooit meer'
(Nunca mas).
Het boek behandelt martelin
gen en verdwijningen tijdens
de dictatuur die duurde van
1955 tot begin 1989. „Dit is de
geschiedenis van een geleide
lijke vernietiging", zo staat in
de inleiding.
Het boek is met financiële
steun van onder meer zending
en werelddiakonaat van de
Gereformeerde Kerken en de
Wereldraad van Kerken sa
mengesteld door een speciale
commissie van de Para
guay aanse kerken.
Het boek is verdeeld in drie
hoofdstukken die elk een ver
schillende periode van Stroes-
sners dictatuur behandelen.
Hoofdstuk 1 onthult de ma
nier waarop Stroessner aan de
macht kwam. In deze periode
werd de leer van de nationale
veiligheid ontwikkeld het
geen gepaard ging met talloze
schendingen van de mensen
rechten. Het tweede hoofd
stuk over de ongeveer twintig
jaar van de zogenaamde 'Pax
Stronista' (Stroesnners vrede)
beschrijft het politieke model,
het „economische wonder" in
de jaren '60 en '70 en de mee
dogenloze onderdrukking,
van alle politieke tegenstan
ders van het regime.
Het derde hoofdstuk, dat ein
digt met de val van de dicta
tor, beschrijft de groeiende in
ternationale solidariteit en de
opkomst van de (verboden)
mensenrechtengroeperingen
in het land waardoor ener
zijds het weerzinwekkende
karakter van de dictatuur
steeds duidelijker werd en an
derzijds de politieke bewust
wording van de bevolking
groeide.
De kerken in Paraguay speel
den tijdens de dictatuur een
voorname rol in de strijd te
gen de schending van de
mensenrechten.
Onafhankelijke
orthodoxe kerk
in de Oekraine
groeit snel
MOSKOU De orthodoxe
kerk in de Oekraine, die zich
in juni officieel onafhankelijk
verklaarde van het patriar
chaat van de Russisch-Ortho-
doxe Kerk, heeft inmiddels
een miljoen leden. De onaf
hankelijke (autocefale) kerk
telt ongeveer 1.000 overgelo
pen Russisch-orthodoxe pries
ters.
Tijdens een concilie vorige
maand besloten 2.000 gedele
geerden en 10 bisschoppen tot
de heroprichting van de onaf
hankelijke kerk. De kerk
werd tijdens de dictatuur van
Stalin net als de Oekrains-
Katholieke Kerk gedwongen
op te gaan in de Russisch-Or-
thodoxe Kerk. De breuk met
de Russisch-Orthodoxe Kerk
werd tijdens het concilie
kracht bij gezet door de ver
kiezing van Mistislav, leider
van de autocefalen die in de
Verenigde Staten in 'balling
schap' leven, tot 'patriarch
vart Kiev en geheel de Oek
raine'.
Doopsgezinde Broederschap
Beroepen te Haarlem als pred. met
bljz. opdracht (geestelijk verzorger
van het Antonle van Leeuwenhoekzie
kenhuis te Amsterdam) mw. L. C. M.
Blomjous-Mallette de Buy Wenniger,
l.l. pred. te Eindhoven, wonende te
Aerdenhout, die dit beroep heeft aan
genomen.
VOORBURG De syno
de over de priester ko
mend najaar in Rome zal
geen verandering bren
gen in het verplichte
priestercelibaat. Dat
meent pater dr. W. van
Paassen, rector van de
Rotterdamse priestero
pleiding Vronesteyn in
Voorburg.
Samen met kardinaal A. Si-
monis en dr. P. Rentinck van
het Utrechtse priesterconvict
was hij vorige week aanwezig
op een voorbereidende bijeen
komst in Einsiedeln, Zwitser
land. Op uitnodiging van kar
dinaal Carlo Martini, voorzit
ter van de raad van de Euro
pese bisschoppenconferentie,
werd daar gesproken over de
bisschoppensynode in septem
ber die gewijd is aan de vor
ming van priesters in de
rooms-katholieke kerk. Het
Vaticaan heeft inmiddels het
werkdocument hierover, het
zogenaamde instrumentum la
bo ris, gepubliceerd. Hierin
wordt de traditionele rol en
vorming van de priester be
vestigd.
Pater Van Paassen sluit niet
uit dat de synode gelet op de
grote priesternood, voor zoge
naamde viri probati, mannen
van oudere leeftijd en onbe
rispelijke levenswandel, de
mogelijkheid zal openen tot
priester te worden gewijd.
De grote meerderheid van de
prelaten en priesters in Ensie-
deln bleek van de blijvende
Pater van Paassen
waarde van het celibaat over
tuigd, maar vindt wel dat de
argumenten daarvoor beter
moeten worden gepresen
teerd.
Volgens pater Van Paassen
geloven de deelnemers in
Einsiedeln niet dat opheffing
van het celibaat tot beduidend
meer kandidaten zal leiden.
Dat bewijst volgens hen de si
tuatie in de oosterse kerken
waar het verplichte priester
celibaat niet bestaat en waar
eveneens een tekort aan
priesters heerst.
Een minderheid in Einsiedeln
meende dat het verplichte ce
libaat wel besproken zou
moeten komen ook al komt
dit probleem in het werkdo
cument niet voor. Dat zou
volgens hen kunnen gebeuren
door de vraag aan de orde te
stellen welk doel de kerk
voor ogen heeft bij de vor-
FOTO: GERARD VAN OFFEREN
ming van priesters.
Om de celibataire priester te
helpen zou volgens het voor
bereidende werkdoment de
priester vaker in een collegia
le sfeer moeten leven, waar
door weer iets van het monas
tieke ideaal gerealiseerd zou
kunnen worden. Ook zou zijn
vorming verbeterd moeten
worden. De werkdruk van
priesters kan verlicht worden
door een betere benutting van
de diverse pastorale ambten
als permanente diakens en
pastorale werkers.
Gegeven deze situatie meent
pater van Paassen, dat de
schaarste, aan priesters geen
tijdelijk verschijnsel is. Kerk
leden zullen er meer en meer
aan moeten wennen dat ker
kelijke vieringen zonder
priester plaats zullen hebben
en dat een beroep gedaan zal
moeten worden op vrijwilli-
Het aanbod van nieuwe pries
ters dat van de nieuwe pries
teropleidingen afkomstig is, is
ten enemale onvoldoende om
in de vraag te voorzien. Vro
nesteyn telt met ingang van
het komende studiejaar twaalf
inwonende studenten, van
wie twee nieuwe kandidaten,
en tien uitwonende studenten.
In Einsiedeln werd benadrukt
dat men ter wille van een
groter aantal kandidaten de
eisen voor het priesterschap
niet moet afzwakken. Niet
alle kandidaten blijken ge
schikt, aldus pater Van Paas
sen en om problemen met
nieuw gewijde priesters te
voorkomen zoals die zich re
centelijk hebben voorgedaan,
zal een goede selectie noodza
kelijk zijn, ook in psycholo
gisch opzicht.
Pater Van Paassen blijft
'voorlopig' de functie van rec
tor en vicaris-generaal van
het bisdom combineren. De
Priesterrraad van het bisdom
Rotterdam gaf daar op zijn
laatst gehouden vergadering
zijn fiat aan.
Rechtvaardige straf F
ligh
Het bestuur en de leiding van de Veronica Omroep Ofizii
nisatie mogen dan wel de vermoorde onschuld uithangeiffde
vriend en vijand mogen het een opmerkelijk strenge sf 0
noemen, het besluit van het Commissariaat voor de M(PJ
om de VOO zeven weken uit de ether en van de kal
bannen is rechtvaardig. Het onderzoek van het commii
aat heeft overduidelijk aangetoond dat de omroep de
heeft overtreden door illegaal medewerking te verlenen
de oprichting van de commerciële zender RTL Veronit
Een sanctie is daarom op zijn plaats. Zo hoort dat in
rechtsstaat. l
U
En wat betreft de strafmaat: enkel een geldboete zou
lachertje zijn geweest voor de kapitaalkrachtige VOO.
Mediawet staat immers een maximale boete van maar ti
ton toe. Alleen een tijdelijk uitzendverbod maakt de V(
top hopelijk duidelijk dat hij zich voortaan dient te hou
aan onze rechtsbeginselen. Daardoor wordt deze omroep
melijk ook wel degelijk in zijn portemonnee getroffen. V
de uren dat Veronica niet mag uitzenden krijgt ze geen j i"|
uit de omroeppot. In zeven weken derft ze daardoor eenM
drag van rond tien miljoen gulden.
De straf is dus heel fors, ze kent zelfs haar gelijke niet info 1
Nederlandse omroepgeschiedenis. Het vervelende ervai'uJ
alleen dat niet alleen de VOO er door wordt getroffen.
daarmee doelen we nadrukkelijk niet op de kijkers en lui n
raars. Die krijgen straks andere (en volgens ons betere) f B1
gramma's aangeboden. Nee, de voornaamste andere ge g
peerden zijn de medewerkers van de VOO die geen v 1
dienstverband hebben. Zij kunnen straks duimen gaan dr<
en zonder dat er een cent tegenover staat. Het is dan ook i
verwonderlijk dat het personeel van Veronica bij monde
de ondernemingsraad al heeft laten weten dat het stapj »be
wil ondernemen tegen het Veronicabestuur. Het VOO-peisa
neel geeft daarmee overigens indirect aan, dat het het
stuur schuldig acht aan het ten laste gelegde.
OoK enkele andere omroepen voelen zich gedupeerd,
vrezen dat de STER-inkomsten zullen dalen, doordat adv ;ni
teerders tijdens de afwezigheid van Veronica naar RTL
ronique zullen overstappen. Die vrees lijkt voorbarig.
VOO is weliswaar de omroep met op papier de grootste a O
hang, haar programma's worden niet in gelijke mate be
ken en beluisterd. En voor de adverteerders zijn de kijk-
luistercijfers doorslaggevend, niet de namen van de omi
pen die voor of na de STER-blokken uitzenden.
VOO-directeur Rob Out kondigde gisteren aan in beroej
gaan bij de Raad van State en eventueel ook bij het Europ fiC
Hof van Justitie in Luxemburg. Dat is uiteraard zijn g n I
recht. De VOO-directeur zei tevens te hopen dat de sam
wordt opgeschort tot de Raad van State zich over de z s
heeft uitgesproken. De kans dat dat gebeurt is niet zo 'P
gezien een Raad-van-State-procedure onlangs waarbij
TROS was betrokken. De reden waarom het Commissariei
voor de Media de straf pas wil laten ingaan per 1 januari nr
gend jaar en niet al per 1 oktober aanstaande heeft waSS'
schijnlijk als achtergrond dat het commissariaat de Raad mi
State genoeg tijd wil gunnen voor een zogeheten bodemp
cedure. De uitspraak zal naar mag worden aangenomen i
eindelijk in de lijn liggen van het besluit van het commissi
aat. Niet uitgesloten mag echter worden dat ze daarvan li C
afwijkt. We zijn het weliswaar per se niet eens met 11
VVD'er Loek Hermans die de Mediawet „een slechte w z
noemt, maar dat er zwakke plekken inzitten, mag niet w r
den ontkend.
HOE de uitspraak van de Raad van State uiteindelijk c
moge uitpakken, het Commissariaat voor de Media kan 1
elk geval niets worden verweten. Het heeft louter zijn w<
gedaan: het doen en laten van de VOO getoetst aan de
die ons publieke bestel beschermt.
Brieven graag kort jn duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor ingezondei
stukken te bekorten.
Tasjesdieven
Wat tasjesdieven kunnen aan
richten is weer gebleken bij de
81-jarige vrouw onlangs in de
Topaaslaan in Leiden. Mijn
zuster heeft tengevolge van
deze aanranding zes dagen
buiten bewustzijn gelegen en
het is nog maar de vraag of ze
verder herstelt, want aan
spreekbaar is ze niet. Moge de
dader weten en zien wat de
gevolgen hiervan zijn. Overi
gens zou ik bejaarden willen
waarschuwen geen tas mee te
nemen wanneer men geld gaat
halen bij de bank of postkan-
C.H.H. Staats,
LEIDEN.
Zwitsers Jj
Goed zo rooms-katholie
Zwitsers, laat uw ontevredï
heid niet smoren en u in e j,
onderdanige positie manoevr^,
ren. Waar blijft progressi j
Nederland, dat de benoemi0j
gen van omstreden bissCho
pen almaar heeft geslil
Draai ook de geldkraan v I
kerkbijdrage dicht. Niet i
gelovigen op de knieën, ma
de leiding die ons monddo 4
wil maken. Het heeft al veel
lang geduurd en het wordt t
dat alle progressieve kathol
ken goed hun mond opendo«
Niemand de kerk uit, de ki
zijn wij.
J. J. Hakvoort-d'Anjou,
DEN HAAG.
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor. Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres, postbus 11. 2300 AA Leiden.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van rna. t/m vr. van 8 30 tot 17.00 u
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.00 u.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-girokaarti
per maand f. 24,85 per maand f. 25,85
per kwartaal 74,10 per kwartaal 75,10
per jaar f. 284,50 per jaar 285,50
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941.
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rijswijk
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
