Meerderheid Kamer is tegen
verhoging van staatsprijzen
Rel rond
tv-spelletje
Bel Air Hotel vier dagen jazz-veste van Den Haag
Optreden van
Ella Fitzgerald
for Captains
jÈ
Mogelijk derde foto
Van Gogh ontdekt
u
injKUNST/RTV
QeidóaQowuvnt
DONDERDAG 5 JULI 1990 PAGINA 15
Schilderij Rembrandt
mag naar buitenland
AMSTERDAM Het college van B en W
van Amsterdam stelt de gemeenteraad voor
de hoofddirecteur van het Rijksmuseum bij
hoge uitzondering te machtigen tot een
bruikleen van „De Staalmeesters" en „De
Anatomische Les van dr. Deyman" van
Rembrandt aan twee buitenlandse musea.
De schilderijen verhuizen voor de periode
van 12 september 1991 tot 10 november 1991
en de periode van 26 maart 1992 tot en met
24 mei 1992 naar achtereenvolgens de Ge-
maldegalerie Staatliche Museum Preussi-
scher Kulturbesitz in West-Berlijn en The
National Galléry in Londen. De bruikleen
onder nog nader te bepalen voorwaarden, is
het gevolg van de Rembrandt-expositie die
behalve in het Rijkmuseum ook in Berlijn
en Londen te zien zal zijn. De musea wisse
len daarvoor schilderijen uit.
Renoir gestolen uit Louvre
PARIJS Uit twee Parijse musea zijn woensdag op
klaarlichte dag schilderijen uit hun lijsten gesneden
en verdwenen. In het Louvre werd gistermiddag om
kwart over twee de diefstal ontdekt van een schilde
rij van Renoir, „Portret van een zittende vrouw". On
geveer een uur later ontdekten suppoosten van het
museum Ernest Hebert dat Heberts „Portret van Mo-
naluccia" was verdwenen. Het was niet meteen dui
delijk of beide diefstallen met elkaar in verband ston
den. Beide werken hebben een klein formaat. De Re
noir, die geschilderd werd in 1916-1918, meet 35 bij 27
centimeter. Het werk van Hebert, dat dateert van
rond 1870, is 38 bij 33 centimeter groot. De laatste
kunstroof op klaarlichte dag in Parijs had plaats op 27
oktober 1985, toen een gewapende bende uit het Mar
mottan-museum een aantal impressionistische schil
derijen roofde, waaronder de impressie van een zon
sopkomst van Claude Monet, die algemeen wordt ge
zien als het grote voorbeeld voor de impressionisten.
Dit schilderij is tot dusver niet boven water gekomen.
Beelden voor
Kostuummuseum
De vereniging van Haagse museum
vrienden heeft het Nederlands Kos
tuummuseum twee werken ge
schonken van de Japanse ontwer
per Issey Miyake: Mercury Pleats,
een bronskleurig polyester en Bam
boo Pleats, een zwart polyester,
beide uit herfst/winter 1989/1990.
Bovendien kon van de Italiaan
Francesco Andoloro een avondjurk
van lichtgroene zijden satijn herfst/
winter 1988 aan de verzameling
worden toegevoegd. De afdeling
kunstnijverheid werd verrijkt met de
vaas 'Mizar' (1982) van gekleurd
glas, geblazen naar ontwerp van Et-
tore Sottsass. Op deze foto 'Bam
boo Pleats' van Miyake.
FOTO: PR
Extra concert
Prince in Thialf
HEERENVEEN De Ameri
kaanse popster Prince geeft 5 au
gustus een extra concert in ijssta
dion Thialf in Heerenveen. Door
een verandering in het schema
van zijn tour door Europa is een
extra dag voor Nederland vrijge
komen. Prince gaf onlangs twee
concerten in de Kuip in Rotter
dam. De kaartverkoop voor het
Heerenveense concert begint ko
mende zaterdag. Kaartjes a raison
van 47,50 zijn verkrijgbaar bij de
VVV-kantoren in Heerenveen,
Sneek, Leeuwarden, Assen, Zwol-
DORDRECHT In het
gemeente-archief van
Dordrecht is zeer waar
schijnlijk een foto van
Vincent van Gogh ont
dekt. Als de man op de
foto inderdaad de be
roemde schilder is, dan is
het de derde foto die er
van hem is teruggevon
den.
Het is dan ook meteen de
meest recente, namelijk ver
moedelijk uit 1877. Van Gogh
was toen 24. Er zijn verder een
foto van de meester op 5-jarige
en één op 18-jarige leeftijd be
kend. Educatief medewerker
en fotograaf A. Molendijk van
het Gemeente-archief Dor
drecht stelde onlangs voor het
museum mr. Simon van Gijn
in Dordrecht een tentoonstel
ling samen over Van Goghs
„Dordtse tijd". Van Gogh leef
de in 1877 vier maanden in
Dordrecht. Hij kwam toen, na
een mislukte kunsthandelaars-
loopbaan, net uit Londen in
Nederland terug. Hij wilde
evangelist worden, maar
werkte genoemde maanden in
de boekhandel van de Dordte-
naar P. Braat.
Diens zoon vertelde in 1914 in
een interview in het Handels
blad dat hij zich Van Gogh
herinnerde met een hoge
hoed. Molenaar vond in het
gemeentearchief een foto van
een man met een hoge hoed.
Hij maakte een vergroting van
het plaatje, dat niet groter was
dan een visitekaartje. Hij werd
getroffen door de sterke gelij
kenis met een zelfportret van
Van Gogh uit 1888. Van Gogh
was toen wel 11 jaar ouder,
maar ook op jonge leeftijd was
hij al zeer serieus. In Dor
drecht ging hij drie keer per
dag naar de kerk.
Op de foto staat ook een mo
len. Van Gogh schreef over
die molen, die in de Watermo-
lenwëi stond, aan zijn broer
Theo. De molen werd in 1881
afgebroken en stond er dus in
Van Goghs tijd nog wel. Ver
der is het lente op de foto, al
dus Molendijk, en ook dat is
een aanwijzing: Van Gogh
woonde van januari tot mei
1877 in Dordrecht.
De foto is tot 19 augustus op de
tentoonstelling in het museum
mr. Simon van Gijn te zien.
DEN HAAG De ka
merfracties van PvdA,
CDA en GPV hebben
moeite met de verhoging
van de P.C. Hooft-prijs
voor letterkunde en de
Theo Thijssen-prijs voor
jeugdliteratuur van 25.000
tot 100.000 gulden.
Dat bleek gisteren tijdens een
mondelipg overleg van de
commissie voor cultuur en
welzijn met minister D'Anco-
na. Zij stelde de verhoging in
mei van dit jaar voor in haar
Letterenbrief. D66 vraagt zich
af of de jeugdliteratuur in ons
land wel zoveel niveau heeft
dat regelmatig een Theo Thijs
sen-prijs van een ton moet
worden uitgedeeld. Niessen
(PvdA) stelde voor 50.000 gul
den aan de winnende auteur
te geven en 50.000 gulden te
bestemmen voor, bij voor
beeld, een goedkope uitgave
van diens werk. Daarmee
worden de schrijver zelf, de
boekhandel en de zo gewenste
leesbevordering gediend. De
CDA'er Beinema zei een te
genstander te zijn van „verho
ging zonder meer" en was het
verder wel met Niessen eens.
Van Middelkoop van het GPV
noemde de verhoging een
„ontsiering" van de prijs, die
toch in de eerste plaats als een
eerbetoon is bedoeld. Verder
zitten de winnaars van de P.C.
Hooft-prijs volgens hem „toch
al niet drie hoog achter."
„Nou, het is echt geen vetpot,
hoor", antwoordde minister
D'Ancona. De bewindsvrouw
reageerde verder luchtig: „Ik
ben niet verbaasd dat u zo Ne
derlands reageert. Ik ben een
royaal mens en wil daaraan op
dit terrein ook uiting blijven
geven". Ze wil wel over de
door Niessen voorsgestelde
splitsing van de prijzen naden
ken en over de door D66-er
Nuis geopperde flexibele fre
quentie voor de Theo Thijssen-
prijs.
Nuis (D66) is niet tegen vei ho
ging van de prijzen, maar
vindt de plotselinge stijging
wel drastisch. Hij vraagt zich
af of de prijs niet gefaseerd
omhoog moet en ook of er niet
met terugwerkende kracht
verhogingen moeten worden
uitgedeeld.
De VVD vindt alles best, bleek
tijdens de vergadering. Dijk
stal: „De minister moet maar
een middenweg vinden. We
moeten geen concurrentie aan
gaan met de AKO- en ECI-
prijs, maar ook geen kruide
niers zijn. Ze krijgt van mij
een klein beetje de zegen, ze
zoekt 't maar 'n beetje uit".
Het plan om de leenvergoe-
ding die bibliotheek-leden
moeten betalen te vervangen
door een leenrecht waarmee
de auteurs meer recht wordt
gedaan, werd woensdag niet al
te uitvoerig besproken. Dat
kan, zo was de algemene me
ning, beter dit najaar gebeuren
als de Bibliotheeknota klaar is.
Niessen waarschuwde voor
een duurder bibliotheek-abon
nement. „Kijk maar naar de
museumjaarkaart. Nu die
duurder is wordt er ook afge
haakt."
Beinema wees op het grote be
lang voor de leesbevordering
van juist de bibliotheken. Hij
opperde de tv te gebruiken om
meer belangstelling te kweken
voor het boek. De minister zei
deze suggestie te willen „op
pakken."
Hildebrand-
monument na
Haarlem
naar Heino
HEINO De negen au
thentieke beelden, die
deel uitmaakten van het
Hildebrand-monument in
Haarlem, hebben een
plaats gekregen in de bin
nentuin van Museum Het
Nijenhuis in Heino. De
beeldengroep behoort tot
de hoogtpunten van de
Nederlandse beeldhouw
kunst.
De beelden stellen personages
voor uit Hildebrands boek Ca
mera Obscura en zijn gemaakt
naar een ontwerp van J. Bron-
ner. In 1962 werden ze - na
een lange lijdensweg - ge
plaatst in de Haarlemmerhout.
Regelmatig was het kunstwerk
het slachtoffer van vandalis
me. In 1983 werden van drie
beelden zelfs de hoofden afge
slagen en besloot men de
groep te vervangen door
kopieën. De originele exem
plaren werden gerestaureerd.
De bestemming van de au
thentieke beelden van het Hil
debrand-monument is de afge
lopen jaren lang onduidelijk
geweest. Dat ze nu bij Het Nij
enhuis een plek vinden heeft
te maken met het feit dat hun
stijl goed aansluit bij de kunst
werken die zich al in de tuin
van het kasteel bevinden. In
de Haarlemmerhout waren ze
op de rand van een fontein ge
plaatst. Omdat de replica's
rond die fontein zijn gesi
tueerd heeft het Nijenhuis de
orginele beelden op sokkels
gezet.
Van 12 tot en met 15 juli
wordt in het Congresgebouw
in Den Haag voor de vijftiende
keer het North Sea Jazz Festi
val gehouden. In een aantal
gesprekken met nauw betrok
kenen van voor en achter de
schermen kijkt deze krant te
rug op vijftien jaar North Sea
Jazz. Vandaag Basil Barsoumi-
an, portier van het Bel Air Ho
tel.
DEN HAAG Cocktails
van whisky met melk,
nachtelijke eetfestijnen in
de gangen, trompetsolo's
in de hal en zwarte bad
handdoeken op bestelling.
Niets is te dol in het Bel
Air Hotel, dat tijdens het
North Sea Jazz-festival tot
aan de nok toe is gevuld
met jazz-grootheden die
optreden in het Congres
gebouw.
Voor Basil Barsoumian, al
sinds dertien jaar portier en
spil van het hotel, is het de
boeiendste week van het jaar.
„Al zou ik geld moeten bijleg
gen om tijdens het North Sea
Jazz Festival te mogen wer
ken, dan zou ik dat nog doen",
vertelt hij. „Het hotel staat
vier dagen lang bol van de
jazz-muziek en de sfeer in het
hotel is onbeschrijfelijk. In fei
te staan we vier dagen volle
dig buiten de wet".
Alleen al het feit dat de mees
te artiesten overdag slapen en
's nachts leven zet volgens Ba
sil alles op zijn kop. „Tegen
een uur of elf 's avonds ser
veren we ontbijten en 's
nachts tegen vieren is het
zwembad overvol", vertelt hij
zichtbaar genietend. Daarnaast
wordt het hele hotel volgens
Basil in feite gebruikt als per
manent podium. Veel jazz-
grootheden ontmoeten elkaar
na lange tijd weer op het
North Sea Jazz Festival. Door
het jaar heen zwerven Ze af
zonderlijk over de hele we
reld. Maar ook zijn er speciale
jazzformaties, die alleen ieder
jaar in Den Haag optreden.
In de hal volgt de eerste dag
na de veelvuldige omhelzin
gen en het opklinkende 'hello
old chap' dan ook al vaak het
uitpakken van de instrumen
ten, waarna een spontane jam
sessie volgt. Gedurende de
overige dagen wordt er door
de artiesten vaak in de kamers
geoefend en in de cocktailbar
van het hotel wil een artiest
een geslaagd optreden nog wel
eens vieren met een extra toe
gift.
Behalve met het nachtleven
van de gasten heeft het hotel
personeel volgens Basil te
kampen met allerlei grillen
van de jazz-grootheden. „Miles
Davis bijvoorbeeld wil niets
van de spontane oefensessies
en eetfestijnen weten", vertelt
Basil. „Hij laat zich altijd bij de
achterdeur afzetten en wil met
de keukenlift naar zijn kamer.
Vorig jaar heeft hij dagenlang
op zijn kamer zitten tekenen
in zijn schetsboek".
Basil Barsoumian, portier van het Bel Air Hotel, zou zelfs geld toe geven om tijdens het North Sea Jazz Festival te mogen werken.
FOTO: MILAN KONVALINKA
Volgens Basil is het hotel na
vijftien jaar volledig berekend
op de komst van de jazz-groot
heden. „Het komt hoogst zel
den voor dat we 'nee' moeten
verkopen. Alleen aan het ver
zoek van George Benson vorig
jaar om zwarte handdoeken
konden we niet direct vol
doen", vertelt hij. Er bestaat
inmiddels een taxidienst naar
het Congresgebouw. Dat be
vindt zich weliswaar op loop
afstand van het hotel, maar de
meeste gasten stappen toch lie
ver in één van de zes limousi-
Aan de keuken worden vol
gens Basil de minste eisen ge
steld. „De musici zijn voor 99
procent afkomstig uit de Vere
nigde Staten, dus je stelt ze al
snel tevreden met hamburgers
en kip". De bar daarentegen
bereidt zich volgens de portier
op alles voor en slaat alle soor
ten drank in die er zijn. „De
barkeepers staan ieder jaar
weer voor verrassingen. Vorig
jaar werd er bij voorbeeld om
mixes met whisky en melk ge
vraagd. En dat is nog maar
één van de vele ondenkbare
combinaties".
Dat het hotel echter niet hele
maal zonder kleerscheuren af
komt van het verblijf van
honderden jazz-musici en de
aanloop van nog eens honder
den fans en persmensen blijkt
uit het feit dat jaarlijks het to
tale tapijt in het hotel na het
festival moet worden ver
nieuwd.
Bedrijfsleven
sponsort aankopen
Van Abbemuseum
EINDHOVEN Het stedelijk
Van Abbemuseum in Eindho
ven kan de komende drie jaar
rekenen op een forse uitbrei
ding van het aankoopbudget.
Via de stichting Promotors
Van Abbemuseum willen zes
tien bedrijven uit de regio
jaarlijks twee tot drie ton aan
dit budget bijdragen, aldus ad
junct-directeur F. Lubbers.
Volgens Lubbers is het niet
uitgesloten dat de sponsoractie
ook na de drie jaar waarvan
nu sprake is doorgaat. Het
Eindhovense museum krijgt
jaarlijks van de gemeente
250.000 gulden om nieuwe
werken aan te kopen. Dat be
drag is volgens Lubbers vol
strekt onvoldoende omdat de
prijzen de laatste jaren enorm
zijn gestegen. Vergelijkbare
musea van moderne kunst be
schikken wel over toereikende
budgetten. „Om te voorkomen
dat het Van Abbemuseum zijn
vooraanstaande positie ver
liest, moet er dus meer geld
komen", aldus Lubbers.
Het College van B en W van
Eindhoven is volgens de mu
seumdirecteur bereid het aan
koopbudget op termijn te ver
hogen tot ongeveer 500.000
gulden. „Dat gebeurt gefa
seerd. Om te voorkomen dat
er de komende jaren een gat
valt, zijn we gestart met de
werving van sponsors om de
eerste drie jaar te overbrug
gen. Dat heeft geleid tot de op
lichting van de stichting."
BEROERING DOOR TIEN VOOR TAAL'
Tien voor taal. Spelprogramma.
VARA-televisie. Nederland 1 om
21.15 uur. Donderdag.
HILVERSUM De uit
zendingen van 'Tien voor
taal' gaan in ons land zon
der veel ophef aan de kij
ker voorbij. Het door Ro
bert Long gepresenteerde
programma wordt welis
waar goed bekeken, maar
biedt nauwelijks stof tot
discussie.
In België raakte de uitzending
van vanavond, die door de
BRT al is uitgezonden, echter
in een kolkende stroomver
snelling. De beroering bij onze
zuiderburen betrof het optre
den van de Belgische minister
van onderwijs Daniël Coèns.
Bij hét opnemen 'blunderde'
hij zodanig, dat er zelfs parle
mentaire vragen aan te pas
kwamen.
Eerst even de feiten op een rij
tje: van de huidige reeks 'Tien
voor taal'-afleveringen wer
den er veertien opgenomen,
wat er eentje teveel is voor het
BRT-programmaschema. De
VARA (met wie de BRT dit
programma coproduceert)
plaatste de taalstrijd tussen de
politici als nummer elf in het
rijtje, de BRT als nummer
veertien. Volgens producer
Ferdinand Verreth „omdat dit
de minst vlotte uitzending
was".
Politieke druk
Het Belgische weekblad Pano
rama stortte zich op de affaire
Coens en meldde in een arti
kel dat de uitzending met de
minister onder zware politieke
druk werd „ingehouden", om
dat de minister in het pro
gramma geen al te beste beurt
Presentator Robert Long met zijn charmante asistente Joyce.
maakte, ja zelfs blunderde in
het finale-onderdeel.
De BRT deed deze verdacht
makingen echter onmiddellijk
af als „pure verzinsels" en „uit
de lucht gegrepen". „De uit
zending met Coens werd enkel
uitgesteld omdat het program
maschema nu eenmaal moest
worden vastgelegd in samen
werking met de VARA, en
omdat het op die manier toe
vallig het beste uitkwam", al
dus Fernand Verreth.
Toen er op een bepaald mo
ment zelfs een parlementaire
vraag in België werd gesteld,
net op het ogenblik dat Ver
reth voor het Songfestival in
Zagreb was, achtte de BRT-di-
rectie de maat vol. Per fax
werd Verreth op de hoogte ge
steld van de heibel en na tele
fonisch contact met de BRT-
directie werd beslist om de af
levering met politici toch maar
uit te zenden. „Al was het
maar om de geruchten niet
nog meer voeding te geven",
stelt Verreth.
Gf in Nederland ook zo'n rel
FOTO: DIJKSTRA
had kunnen ontstaan, is niet te
toetsen. Maar als bijvoorbeeld
minister Ritzen van onderwijs
in het taalspelletje zou blunde
ren, zou hij in elk geval een
groot aantal studenten over
zich heen krijgen. Of er bij ons
ook kamervragen zouden wor
den gesteld, is de vraag. Naast
de Belgische onderwijsminis
ter treden in 'Tien voor taal'
ook aan: Aad Nuis, Ina Brou
wer en Frank de Grave (voor
Nederland), Mieke Vogel en
Luk Vandenbossche (voor Bel-
gUi).
DEN HAAG Het wordt
vooral een feest voor cap
tains of industry, hoog
waardigheidsbekleders en
bekende personen uit de
culturele wereld, zo meldt
een persbericht van het
North Sea Jazz Festival.
Het Gala for Ella, de ope
ning van het North Sea
Jazz Festival volgende
week woensdag, is welis
waar al uitverkocht (dit
ondanks toegangsprijzen
van 110 tot 150 gulden),
maar er valt nog genoeg
over te melden.
Dat een aantal 'coryfeeën uit
de jazz er ook bij zal zijn, bij
voorbeeld. David Sanborn,
Dorothy Donegan, George
Benson, Cab Calloway en Car
men McRae, die een dag later
zelf optreden, willen Ella Fitz
gerald ook zien optreden. Het
aantal optredens van de 'first
lady of iazz' is op haar verzoek
namelijk drastisch terugge
draaid en zo vaak kunnen
haar collega's haar dus ook
niet meer zien.
Ella zal een hele week in Den
Haag verblijven, logerend in
de Imperial Suite van Des In-
des, dezelfde kamer waarnaar
Prince kon fluiten toen een
bruidspaar er zijn huwelijks
nacht wilde vieren. Ze zal het
middelpunt zijn van party's tij
dens het North Sea Jazz Festi
val en op ambassades, als ere
gast.
De 72-jarige vocaliste verkeert
in uitstekende fysieke condi
tie. Een maand geleden gaf zij
nog een ontroerend mooi be
sloten concert in Dtisseldorf
In Den Haag treedt zij op met
een trio onder leiding van
haar pianist Mike Wofford. Na
afloop kunnen de captains en
bekleders een dansje maken
op de tonen van het Count Ba-
sie Orchestra, onder leiding
van Frank Foster, tijdens een
jazzdance-party.
En leuk om te wetenis ook
dat Ella de twee tentoonstel
lingen over Van Gogh zal be
zoeken, in Amsterdam en Ot-
terloo. „Samen met haar ma
nager Norman Granz is zij
groot liefhebber van beelden
de kunst", aldus North Sea
i Jazz. .i
