„Walvissen zijn als
rozen in onze tuin
Nederland niet
aantrekkelijk
voor terroristen
Politie A'dam heeft
getuige bomaanslag
Doctorandus-achter-tralies wil conferentie bijwonen
Tweeling voor
„protestkoe"
Gedwongen
DNA-test
mag niet
Kamer wil greep op
700 subsidieregelingen
Studenten hebben
het niet te zwaar
i binnenland
CcidacSotrumi
DINSDAG 3 JULI 1990 PAGINA 3
'is
koORDWIJK Het
komt zelden voor, maar
gisteren kon minister
ee Braks van landbouw en
iat [visserij toch echt rekenen
in op de sympathie van ac-
st- ^voerders. Het pleidooi
'tegen de commercïele
rs. walvisvaart dat de be-
ge windsman hield bij de
sn opening van de 42e Inter-
n- [nationale Walvisconferen-
ïl- tie, in Noord wijk, vond
te warme ondersteuning van
de aanwezige Greenpeace-
demonstranten.
AMSTERDAM De politie van Amsterdam beschikt over
een getuige die afgelopen zaterdagavond een nog onbekende
man een donkergekleurde tas met een antenne heeft zien
plaatsen voor het gebouw Aurora op de Stadhouderskade.
Enige tijd later werd het gebouw door een bom zwaar be
schadigd: Maar de politie zegt op grond van de getuigenis
nog niet te kunnen concluderen, dat de bom radiografisch
tot ontploffing zou zijn gebracht. De vijftien rechercheurs
die zich met de bomaanslag bezighouden hebben verder vin
een Engelse toerist video-opnamen gekregen, gemaakt net
na de ontploffing. Volgens woordvoerder Rameau van de
Amsterdamse politie is er vooralsnog geen reden te veron
derstellen dat de dader van de aanslag op die beelden te zien
zou zijn. Tot nu toe heeft nog niemand de aanslag op het
kantoorgebouw geclaimd. Bij de politie zijn inmiddels zo'n
450 telefonische tips en schademeldingen binnengekomen.
De schade aan het kantoorpand, waarin onder meer buiten
landse verkeersburaeu's en luchtvaartondernemingen zijn
fevestigd, bedraagt vele tonnen.
'agina 11: Bom oorzaak van explosie op A4
t misleidend
zo
He AMSTERDAM De recla-
en meslogan van het wasmiddel
Omo („Voordeliger voor het
,0" milieu") is volgens de Reclame
8n Code Commissie misleidend,
rs,
De fabrikant van Omo, Unile-
iver, gaat tegen de uitspraak in
[beroep. Unilever was één van
I de dertien bedrijven tegen wie
(de Vereniging Milieudefensie
een proces had aangespannen
bij de reclamecommissie. De
vereniging won zeven proce
dures. Milieudefensie strijdt
onder meer tegen zogenaamde
„groene reclames", die mislei
dend zouden zijn. De fabrikant
|van Persil mag van de Recla-
!me Code Commissie wel blij
ven adverteren met navulpak-
;ken, die minder afval veroor
zaken en daarom beter voor
het milieu zouden zijn.
DEN HAAG De 42-jarige
Brit Alan Reeve, die in augus
tus 1982-een Amsterdamse po
litieagent doodschoot en een
andere zwaar verwondde, wil
dat zijn gevangenisstraf van
vijftien jaar enkele dagen
wordt onderbroken om een
wetenschapsconferentie bij te
kunnen wonen. Deze bijeen
komst op de katholieke uni
versiteit in Nijmegen is zeer
belangrijk voor zijn promotie
tot doctor, beweert de Engels
man die in een Nederlandse
cel op staatskosten doctoran
dus in de politicologie is ge
worden. Staatssecretaris A.
Kosto van Justitie is echter
van oordeel dat Reeve zeer
vlucht- en vuurwapengevaar
lijk is en dat de paar dagen
vrijaf de kans op ontsnappen
alleen maar groter maken.
Vice-president mr. R.A. Port-
heine moet nu vonnis wijzen
in het kort geding dat Reeve
gisteren voor de Haagse recht
bank aanspande tegen de wei
gerachtige staatssecretaris. De
raadsman van de Brit memo
reerde dat het nog niet eerder
in een Nederlandse gevange
nis is voorgekomen dat een ge
detineerde tijdens het uitzitten
van straf een academische
graad heeft behaald. Reeve,
die al de helft van zijn leven
in gevangenissen heeft doorge
bracht wegens het doden van
drie mensen over één dood
slag bestaat overigens onzeker
heid of hij wel de dader is ge
weest wierp zich in een En
gelse gevangenis al op de stu
die en behaalde daar een
graad in de psychologie. Toen
hij ontsnapte en uitweek naar
Amsterdam schoot hij daar op
6 augustus 1982 twee politie
mannen neer. Eén raakte do
delijk gewond, de andere
bracht het er, ondanks zware
verwondingen, levend vanaf.
Met een veroordeling tot vijf
tien jaar wegens doodslag en
poging tot doodslag begon Ree
ve in zijn cel aan een studie
politieke wetenschappen, die
hij na enkele jaren succesvol
afrondde. Nu wil hij voor zijn
promotie een proefschrift
schrijven over het ontstaan en
bewaren van bewustzijn.
Daarvoor vindt drs. Reeve het
noodzakelijk dat hij tijdens de
conferentie in Nijmegen, ko
mend weekeinde, zijn visie
kan toetsen aan die van ande
ren. Als het niet anders kan,
wil hij er desnoods heen in het
gezelschap van een bewaker.
Landsadvocaat mevrouw mr.
C.M. Bitter liet echter weten
ddt staatssecretaris Kosto daar
grote bezwaren tegen heeft. Zo
zou Reeve al een groot aantal
vluchtpogingen op zijn naam
hebben gebracht, zou hij regel
matig bij onregelmatigheden
in de gevangenissen betrokken
zijn geweest en staat hij in ons
land te boek als ongewenste
vreemdeling. Dat houdt in dat
hij onmiddellijk na het ver
strijken van zijn strafperiode
in augustus 1992 aan Engeland
wordt uitgeleverd, als de Raad
van State niet anders beslist.
Een paar dagen strafonderbre
king zal volgens de landsadvo
caat de vluchtkans alleen
maar vergroten. Bovendien
ontbreekt de mankracht om
Reeve tijdens de conferentie
driemaal 24 uur in de gaten te
houden. Voor de promotie tot
doctor is het evenmin nodig
dat Reeve de conferentie bij
woont, aldus de staatssecreta
ris.
TOM VAN RIJSWIJK
DEN HAAG De twee
IRA-leden die in Roer
mond per abuis twee Au
straliërs doodschoten zit
ten nog maar net achter
slot en grendel of in de
portiek van het Britse
verkeersbureau in Am
sterdam ontploft een bom.
Een bom verpakt in een
tas, net als eind vorig jaar
bij het Spaanse consulaat
in Den Haag. Drie terro
ristische acties op een rij.
Geen reden tot paniek,
verzekeren deskundigen,
want terreur in Nederland
is niet aantrekkelijk.
„De laatste tijd is het wel raak,
maar het loopt niet uit de
hand. Nederland springt er in
ternationaal gezien nog altijd
gunstig uit wat betreft terro
ristische aanslagen". Koeltjes
somt de woordvoerder van de
Centrale Recherche Informa
tiedienst (CRI) de terreurda
den van de jaren '80 op. Afge
zien van de 'pesterijen' van
Rara vermeldt de eerste helft
van het decennium dat achter
ons ligt bomaanslagen op de
Indiase ambassade in Den
Haag, het consulaat van Ku-
wayt en het kantoor van de El
Al in Amsterdam, een aanslag
op de Turkse consul-generaal
in Den Haag en de moord op
drie popmusici in een kantoor
in Rijswijk. „De laatste drie
waren vermoedelijk het
slachtoffer van persoonsver
wisseling. Normaal vergaderde
daar de Raad voor de Bevrij
ding van Suriname", weet de
CRI.
In de tweede helft van de ja
ren '80 werd er geschoten op
een Kurdische nieuwjaarsvie
ring in Deventer, dreef er kort
daarna een lijk van een Kurd
in het Twentekanaal, werd er
brand gesticht in Makro-vesti-
gingen, in moskeeën in Den
Haag en vonden drie Britse
militairen de dood bij IRA-
aanslagen in Roermond.
Martelaars
Al met al is de schade van
brandstichtingen en brand
bommen gestegen, maar is het
aantal incidenten waarbij do
den zijn gevallen gedaald,
evenals het aantal gijzelingen
en politieke ontvoeringen.
In geheel West-Europa ver
liest het terrorisme terrein. De
Duitse RAF is opgerold, de
Italiaanse Rode Brigade zo
goed als verdwenen, het Belgi
sche CCC opgepakt, evenals
het Franse Action Directe. De
IRA daarentegen is actiever
dan voorheen. Nederland
heeft nooit een echte terroris
tische groepering gekend. In
het zojuist verschenen boek
'Politieke Problemen' (uitge
geven door de Stichting Bur
gerschapskunde in Leiden)
schrijven de wetenschappers
A. Schmid en A. Jongman dat
Rara (Revolutionaire Anti-Ra
cistische Actie), de Rode
Jeugd/Rode Hulp en de Zuid-
molukse extremisten nog het
dichtst bij de status van terro
risten kwamen. Maar ze ken
den geen ondergrondse ter
reurbeweging met geld, wa
pens, onderduikadressen, valse
identiteitspapieren, buiten
landse contacten, taakspeciali-
satie, charismatische leiders en
een achterban waaruit leden
gerecruteerd konden worden
die bereid zijn een hoog risico
te nemen.
Waarom niet? Omdat er voor
elke minderheid een plaatsje is
in de Nederlandse samenle
ving en iedereen zijn zegje
mag doen en omdat de Neder
landse overheid betrekkelijk
rustig reageert op gewelddadi
ge acties, geen martelaars
schept. („Gewelddadige activis
ten kunnen zichzelf niet af
schilderen als slachtoffers om
medegevoel op te wekken of
om nieuwe leden aan te trek
ken", aldus Schmid.
Loont niet
Terreur loont niet in Neder
land, heeft voormalig Rode
Jeugd-lid Lucien van Hoesel
verklaard. „Als je mijn geval
in Duitsland plaatst, was ik nu
dood geweest, had ik levens
lang gekregen of zou ik nog
steeds op de vlucht zijn. In Ne
derland krijg je zoveel ruimte
dat je motivatie om te hande
len wegvalt. Het liberale kli
maat in Nederland heeft aan
het terrorisme een halt toege
roepen, in Duitsland hebben
reactionaire krachten het ter
rorisme tien jaar lang kunst
matig in leven gehouden".
En het ontbreken van een ter
roristisch netwerk is niet aan
trekkelijk voor internationale
terroristen die hun zinnen
hebben gezet op doelwitten in
Nederland. Zonder binnen
landse onderduikadressen,
kennis en wapens is het moei
lijk succesvolle aanslagen uit
te voeren. De dreiging van
terroristisch geweld in Neder
land is dan ook klein, stelt
Schmid. „Er is een zekere ba
lans gevonden tussen gewelds-
beheersing door de overheid
en democratische tolerantie
van politiek activisme. Toch
speelt geluk ook hier een grote
rol. Het is lang niet zeker of de
terughoudende Nederlandse
benadering de test doorstaan
zou hebben als er sprake zou
zijn geweest van hogere ge
weldsniveaus".
Nederland blijft volgens
Schmid kwetsbaar. Als voor
beeld verwijst hij naar België,
waar slechts vijf mensen, ver
enigd in de Bende Van Nijvel,
in staat waren een heel land
een jaar lang in de ban te hou
den met een serie van 27 bom
aanslagen. „In een open sa
menleving waarin samenzwe
ren en het voorbereiden van
een terroristische aanval niet
strafbaar zijn, bestaat ruimte
voor clandestiene voorberei
dingen", aldus Schmid. Maar
die ruimte wordt steeds klei
ner. Politie en justitie werken
nationaal en internationaal
steeds meer samen. Dit blijkt
onder meer uit de oprichting
van speciale gevechtseenheden
bij landelijke politiediensten,
uit de vorming of versterking
van (centrale) inlichtingen
diensten en wijzigingen in het
strafrecht en de strafvorde
ring. Deze veranderingen zul
len invloed hebben op de ver
houding tussen politie en bur
gers, politie en overheid en op
de soevereiniteit van een land.
„Het is daarom opmerkelijk
dat de discussie over de poli
tionele samenwerking in
West-Europa nauwelijks een
onderwerp van publieke dis
cussie vormt", aldus Schmid
en Jongman.
MONIQUE VAN DE VEN
Onder het mes
Ruim vier uur heeft een
operatieteam in het
Ziekenhuis Gelderse Vallei
In Bennekom nodig gehad
om bij de tien maanden
oude chimpansee Jurre een
afgescheurde zenuw in de
arm te herstellen. Het aapje
i/an het Dierenpark
Amersfoort kon zijn hand
niet meer gebruiken. De
operatie was de laatste
strohalm voor Jurre. Met
gen onbruikbare
echterarm zou hij uit de
ipengroep van het
jierenpark worden
jestoten en moeten
jrden afgemaakt.
)to: ernst jan brouwer
Weerprofeten spreken
voortaan zelfde taal
DEN HAAG Alle weervoorlichters gebrui
ken voortaan dezelfde termen als het gaat om
gevaarlijk weer. Het gaat om gevallen, waar
in mensenlevens in gevaar kunnen komen of
ernstige schade kan worden aangericht. Bij
zeer zware storm (windkracht 11), orkaan
(windkracht 12), zware windstoten, ijzel, zwa
re sneeuwval, sneeuwjacht en zeer dichte
mist wordt van de weervoorlichters verwacht
dat zij deze KNMI-waarschuwingen objectief
vermelden, om verwarring te voorkomen.
Voor. ijzel wordt gewaarschuwd bij onder
koelde regen op grote schaal. Van zware
sneeuwval is sprake als er vijf centimeter
sneeuw valt in een uur tijd bij weinig wind.
Voor zeer dichte mist wordt gewaarschuwd
als er bijvoorbeeld in een hele provincie een
zicht is van minder dan vijftig meter.
[INISTER BRAKS OP NOORDWIJKSE CONFERENTIE:
„Kamperen bij boer
loopt uit de hand,,
DEN HAAG De recreatie-ondernemers,
verenigd in de Recron, vrezen dat het
kamperen bij de boer uit de hand gaat lo
pen.
Minister Braks wil het aantal kampeer
plaatsen bij de boer verhogen van vijf tot
tien. Volgens een woordvoerder van Re
cron is er sprake van „oneerlijke concur
rentie omdat boeren niet verplicht zijn
voorzieningen aan te brengen, terwijl re-
creatie-ondernemers dat wel zijn. Als ge
volg van de 'boerenlobby' zal het aantal
plaatsen weieens kunnen oplopen tot vijf
tien". De Stichting Vrije Recreatie, waarbij
ook veel boeren zijn aangesloten, is blij
met het plan van Braks. De stichting ver
wacht dat hiermee het aantal illegale kam
peerders zal dalen.
Voor een gehoor van delega
ties uit 37 landen vergeleek
Braks de wereldzeeën met een
tuin. „Die tuin moeten we
goed verzorgen. Walvissen zijn
als de rozen in onze tuin' en ro
zen moeten bloeien", aldus de
minister. Braks' pleidooi was
vooral bedoeld als aanval op
de nog altijd walvisvarende
landen Japan, Noorwegen en
de Sovjetunie. Die landen zul
len er tijdens deze vier dagen
durende conferentie alles aan
doen nieuwe mogelijkheden te
scheppen voor hun zo gekriti
seerde jacht op de uitstervende
walvis. Of hen dat ook zal luk
ken is nog maar zeer de vraag,
want voor opheffen van het
moratorium is een drie kwart
meerderheid nodig. Tijdens de
eerste dag van de conferentie,
gisteren, viel zoveel bijval
voor de walvisvarende landen
niet te bespeuren.
Nederland zal, zo bleek uit de
woordën van de minister, het
nu vijf jaar geldende moratori
um ter bescherming van een
aantal walvissoorten blijven
ondersteunen. Wat de mens
heid in walvissen moet boeien,
vond Braks moeilijk uit te leg
gen. Walvissen hebben immers
geen bont en laten zich ook al
moeilijk knuffelen. „Misschien
is het de genialiteit van deze
dieren", opperde de minister.
Hij citeerde daarbij uit Her
man Melville's Moby Dick:
„Heeft de walvis ooit een boek
geschreven, een toespraak ge
houden? Nee, zijn grote genia
liteit schuilt hem erin dat hij.
niets doet om zijn genie te be
wijzen".
Moratorium of niet, dè walvis,
het grootste zoogdier dat ooit
op aarde leefde, heeft het er
de laatste jaren weinig rustiger
op gekregen. Twee ontsnap
pingsroutes die in het tijdelijk
jachtverbod zijn ingebouwd,
hebben sinds 1985 toch nog
aan ruim 13.650 walvissen het
leven gekost. De eerste moge
lijkheid om te ontkomen aan
het Walvisvaartverdrag is het
recht van landen officieel be
zwaar aan te tekenen tegen
een besluit van de Walviscon
ferentie en zich er vervolgens
ook niet aan te houden. De
tweede mogelijkheid is popu
lairder. Dat behelst een artikel
dat elk land toestaat walvissen
in weerwil van beschermende
maatregelen te doden voor
'wetenschappelijke doelein
den'. Momenteel zijn het Ja
pan en Noorwegen die zich
onder die poemer bezighouden
met de bloedige jachtpartijen.
Volgens organisaties als
Greenpeace betreft het hier
echter „pseudo-wetenschap".
Ook de Sovjetunie, die in 1987
gestopt is met commerciële
walvisvaart, heeft inmiddels
aangekondigd dit jaar ook te
willen beginnen met het do
den van de vissen „voor de
wetenschap".
In uiterst koele bewoordingen
gaf Alan Macnow, woordvoer
der van de Japanse delegatie,
gisteren te kennen dat tegen
standers van de walvisjachten
geen verstand van zaken heb
ben. Walvisvlees is een lek
kernij, weet hij uit eigen erva
ring. Voor de Japanner hoort
het vlees al eeuwenlang tot
het voedselpakket, en dat ver
ander je nu eenmaal niet snel,
aldus Macnow. Hij stelde dat
zijn land van zins is jaarlijks
hooguit twee procent van de
totale walvispopulatie te van
gen. Hoe groot die populatie
wereldwijd is, weet volgens
hem niemand. Dat die groot
genoeg is om door te gaan met
jagen, weet Macnow echter ze
ker. Daarbij hoeven de dieren
kennelijk niet echt geslacht te
worden. Een van de agenda
punten die in Noord wijk aan
de orde komt is „Menselijk do
den". Een werkgroep van dc
internationale conferentie zal
onderzoek doen naar „huma
ner" methodes om walvissen
te doden.
JEAN-PIERRE GEELEN
'Groene'
reclames
zijn vaak
DEN HAAG De rechtbank
in Maastricht heeft juist geoor
deeld dat het Justitie niet is
toegestaan bij verdachten zon
der hun toestemming li-
chaamsstoffen af te nemen, zo
als wangslijm, voor een DNA-
test. Dat heeft de Hoge Raad
beslist. Uitgangspunt is dat ie
dereen recht heeft op onaan
tastbaarheid van zijn lichaam
Daar kan alleen inbreuk op
worden gemaakt, als daar bi;
wet uitdrukkelijk in is voor
zien. De zaak was aan de Hoge
Raad voorgelegd, nadat de
rechtbank in Maastricht vorip
de rechter-commissaris
verboden bij een van ver
krachting verdachte mar
wangslijm af te nemen. De
man wenste niet mee te wer
ken aan een DNA-test. Hij is
later door de rechtbank vrijge
sproken wegens gebrek aar
bewijs.
DEN HAAG Een gesprek met de 49-
jarige Groningse boer Aard van der
Horst, die al bijna een jaar lang met een
koe in het centrum van Den Haag protes
teert tegen het beleid van minister Braks
van landbouw, gaat meestal over de poli
tiek en niet over koetjes en kalfjes. Giste
ren kon het echter niet anders want zijn
„protestkoe" was moeder geworden van
een gezonde tweeling.
Boer Aard van der Horst wordt sinds gisteren in zijn protest tegen minister Braks gesteund door twee pasge
boren kalfjes. foto: milan konvalinka
„De meeste reacties van het publiek zijn
positief. Een enkeling vraagt of het niet
zielig is voor de kalfjes om in het cen
trum van een grote stad te worden gebo
ren. Maar ik verzorg de dieren uitste-
kend", aldus Van der Horst, die de kalfjes
heeft vernoemd naar oud-minister Jan de
Koning en koningin Beatrix. Overigens
houdt de boer met ingang van 5 juli tijde
lijk op met zijn protest. Hij gaat naar ei
gen zeggen „met de Tweede Kamer op
zomerreces", maar is van plan om in sep
tember terug te keren in de Residentie.
Hij wil dan zijn protest voortzetten tegen
de zogenaamde „superheffing" op melk,
die hij beschouwt als „een onrecht waar
door de grote veehouder miljonair wordt
en de kleinere wordt afgeschreven". Het
is echter de vraag, of zijn terugkomst
naar Den Haag zal worden geduld. „Van
middag kwam hier een ambtenaar van
Staatsbosbeheer de pias uithangen. Hij zei
dat ik hier niet mocht staan", aldus de
boze veehouder die overigens vast van
plan is zich van een dergelijk verbod
niets aan te trekken.
gaaibaai
door WILLEM RITSTIER
IN M'A) TOItiZieW...
£WarN/£r
sm
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Tweede Kamer wil dat er eep betere contro
le wordt uitgeoefend op de gigantische stroom subsidies die het
rijk verstrekt.
Er bestaan ruim zevenhonderd rijkssubsidies ten behoeve van
personen, bedrijven en instellingen. Bij elkaar kosten deze de
schatkist dertig miljard gulden per jaar. Diverse onderzoeken
hebben de afgelopen jaren aan het licht gebracht dat er het een
en ander schort aan de controle op de subsidie-uitgaven. Hoe
groot het misbruik en het oneigenlijk gebruik van subsidies zijn,
valt echter moeilijk precies te becijferen.
ZOETERMEER Studievertraging is doorgaans niet het gevolg
van een te zware studielast, maar veelal van andere omstandig
heden, zoals de motivatie van de student. Er is wel verschil in
studielast per studierichting. Zo hebben enkele technische rich
tingen een te zwaar programma. Alpha- en gammastudenten lij
ken minder uren per jaar te studeren dan studenten uit de beta-,
medische en technische richtingen. Dat wijst een onderzoek van
de Inspectie Hoger Onderwijs uit. De minister van onderwijs wil
binnenkort hierover van gedachten wisselen met de universitei
ten. De Tweede Kamer wilde het onderzoek om uit te zoeken of
het mogelijk is studenten hun studie in vier jaar te laten voltooi-
