Zondagsreclame mangelt coalitie
WÈÈ&
Canada:
eerst
vakantie,
dan
chtscheiding
1ËÉI1S3?
llSlllgf
Comapatiënte in VS krijgt
geen rech t om te sterven
nnenland
Politiek
Partij
Parlement
Nieuw hart
uit andere
spieren
lE
CeidócSoiwtMit
ZATERDAG 30 JUNI 1990 PAGINA 5
SN HAAG De coali-
van CDA en PvdA
eft er inmiddels ruim
ht maanden opzitten,
ft een weinig opwek-
nd resultaat voor de
ib van Wim Kok, want
armate de sociaal-de-
acraten zich behaagzie-
in het regeringspluche
itelden, keerden steeds
;r kiezers de PvdA de
toe.
|licht was het om die reden
de partij zich deze week
even flink wilde profile-
Onder aanvoering van
iiaspecialiste Jeltje van
uwenhoven schaarde de
ctie zich achter het VVD-
om het verbod op zondag
s-reclame met onmiddellij-
hgang op te heffen.
S verwacht - en waar-
jnlijk gehoopt - wekte dat
voede op van coalitiepart-
CDA. Het kamerlid Mar-
Beinema spuwde vuur.
bezielde de PvdA? Wat is
voor socialistisch aan om
eki de Leeuw ook 's zon-
|s op het scherm te laten
schaatsen? Maar Jeltje van
mwenhoven liet zich niet
de wijs brengen. De PvdA
adelde in „de sociaal-demo-
itrische traditie om de maat
schappelijke werkelijkheid toe
te laten in de besluitvorming",
legde zij kalmpjes uit.
Van Nieuwenhoven wees op
de zondagse uitzendingen van
Studio Sport die stijf staan van
de reclame, via de borden
langs de velden, via de shirts
en via andere kledingstukken
van de sporters. Zij sloot zich
daarmee aan bij premier Lub
bers, die dit argument als eer
ste had gebruikt. Dat was niet
zo leuk voor Beinema, maar
gelukkig voor hem kreeg ook
hij steun uit het vijandelijke
kamp.
„Als je met je schoen in de
hondepoep gestapt bent, hoef
je toch nog niet helemaal in de
mest te springen", zei het
PvdA-kamerlid Piet de Visser
in een interview met het dag
blad Trouw. Samen met Wil-
fried de Pree, Kees Zijlstra en
Koos van der Vaart vormt
Paspoort-Piet een minderheid
in de PvdA die tégen reclame
op zondag ijvert. Dit kwartet
vindt het niet op de weg van
een socialistische partij liggen
om de bevolking aan te zetten
tot nóg meer consumentisme.
Wil dat zeggen dat Jeltje van
Nieuwenhoven daar wel op uit
is? „Nee, absoluut niet. Ik sta
heus niet te juichen bij die ge
dachte", zegt Jeltje desge
vraagd. Waarom is zij dan toch
voor dat VVD-amendement?
„Omdat daardoor de mogelijk-
heid ontstaat van een betere
spreiding van de commercials
over de week. Meer reclame
op zondag betekent minder re
clame door de week", meent
Jeltje.
Gelach
In de reclamewereld moet
men daar hartelijk om lachen.
STER-directeur Chris Smeek-
es heeft immers al een- en an
dermaal duidelijk gemaakt dat
hij méér en andere opdrachten
verwacht als hij zijn 'blokjes'
ook des zondags mag vertonen.
Dat doet vermoeden dat velen
in de PvdA andere, verborgen,
motieven hebben om voor
zondagsreclame te pleiten.
Piet de Visser is het daarmee
eens. „Er zitten in de fractie
veel mensen die zelf of van
wie de ouders door zich chris
ten noemende mensen door de
mangel zijn gehaald", merkt
hij op. Met andere woorden:
veel sociaal-democraten vin
den dat de 'zondagsterreur'
QUEBEC IS NOORD-AMERIKA
ONTGROEID
Op de grootste school van Montreal werd onlangs zelfs voorgesteld leerlingen te straffen als ze in de gang of op de speelplaats
betrapt worden op het spreken van Engels. foto: anp
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
ONTREAL De Ame-
kaanse media hebbén
ndelijk Canada ontdekt,
u het ernst is met de af-
heiding van Quebec van
e rest van Canada, zijn
imalisten uit de VS
ar het noordelijke buur-
nd getrokken en doen
verslag van hun schok-
inde ervaringen.
De mensen in Quebec spre-
en inderdaad bijna allemaal
ans. Zij drinken wijn bij de
nch en hun kantoren en ca-
s staan blauw van de rook!",
eldde een Amerikaanse
ant. Alcohol en nicotine zijn
de Verenigde Staten, met
ijn verregaande gezondheids
kuur, maatschappelijke ta-
aes geworden.
0 ontdekken de Amerikanen
ezer dagen dat zich pal boven
un noordgrens nog meer ont-
utsende dingen afspelen. Dat
1 de Canadese provincie Que-
ec een abortus heel gemakke
lijk te ondergaan, en dat bui
tenechtelijke avonturen van
Quebecaanse politici uit de
pers blijven, omdat het pu
bliek het privéleven van zijn
leiders niet relevant acht. Dat
is in de Verenigde Staten wel
anders.
Zulke heel 'Europese' eigen
aardigheden hebben niet al
leen Amerikanen verrast, ze
hebben overig Engelstalig-Ca
nada in de loop der voorbije
jaren ook steeds verder geeste
lijk verwijderd van de provin
cie Quebec. De andere negen
Canadese provincies hebben
zich op het Noordamerikaanse
continent immers cultureel
steeds meer verstrengeld met
de levensstijl in de Verenigde
Staten, zodat het Latijnse Que
bec zich steeds bedreigder -
en natuurlijk ook verheve
ner - kon gaan voelen.
Vorige week is de spanning
tussen Quebec en de rest van
Canada geëxplodeerd, toen het
zogeheten Meech Lake-ak-
koord verviel, zodat de Frans
talige provincie nu de weg
naar uitroeping van de onaf
hankelijkheid op kan. Het
Meech Lake-akkoord was een
politiek compromis om Canada
bijeen te houden. Quebec zou
binnen Canada de status krij
gen van 'aparte samenleving'
(distinct society) en een grote
'binnenlandse' zelfbeschikking
krijgen. In ruil daarvoor zou
Quebec eindelijk de Canadese
grondwet als ook de hare aan
vaarden.
Maar toen de provincie New
foundland en Manitoba afgelo
pen weekeinde bleven weige
ren om de 'apartheid' van een
van de tien Canadese provin
cies te aanvaarden, verliep de
gestelde tijdslimiet en staan de
Quebecanen voor de taak hun
dreigement waar te maken en
zich als nieuw en onafhanke
lijk land op de wereldkaart in
te tekenen.
Intussen is het de vraag, of de
6,5 miljoen inwoners van Que
bec die stap, die moeilijk voor
zienbare economische conse
quenties kan hebben, daad
werkelijk zullen durven zet
ten. Quebec-premier Robert
Bourassa wil de mars naar de
onafhankelijkheid graag lei
den en kent de enquête-uitsla-
van het CDA en de kerken nu
lang genoeg geduurd heeft.
Niet-christenen die in de buurt
van een kerk wonen bijvoor
beeld ergeren zich nogal eens
aan het beieren van de klok
ken op zondagmorgen, de eni
ge morgen waarop ze kunnen
uitslapen. Ze vinden dat gebei
er ook een soort van reclame.
En als dat niet zo is, dan erva
ren ze het in elk geval als
overlast.
Voor De Visser is dat nog geen
reden om de christenen een
potje te gaan pesten. „Daar
moet je je als politicus niet
door laten leiden". Bovendien
meent De Visser dat de zondag
ook voor vele PvdA'ers nog
altijd meer betekent dan 24
uur niet te hoeven werken.
De CDA'er Marten Beinema
denkt dat ook. Hij praat over
de wenselijkheid van ten min
ste één dag waarop de mens,
christen of niet-christen, tot
rust kan komen en waarop hij
geen gezeur over Pampers en
Robijntje aan zijn hoofd wil.
Maar net als Van Nieuwenho
ven heeft Beinema nog een re
den voor zijn houding. Een re
den van eveneens min of meer
emotionele aard.
Bijbel
Als voormalig antirevolutio
nair vereenzelvigt het Zeeuw
se kamerlid zich met de grote
groep CDA-stemmers voor wie
de zondagsrust een bijbels ge-
gen waaruit telkens weer
blijkt dat een meerderheid van
de Franstaligen de afscheiding
van Canada wenst. Maar Bou
rassa wil het proces ook een
ordelijk verloop geven en
heeft daarom zijn bevolking
opgeroepen de gemoederen te
laten afkoelen in de warme
zomermaanden. „Eerst vakan
tie, dan echtscheiding", is nu
het devies in Quebecs hoofd
stad Montreal.
Veel objectieve waarnemers
zien de afscheiding van Que
bec als onvermijdelijk, omdat
het in de praktijk al goeddeels
een feit is. Quebec is officieel
geen tweetalige provincie
meer, maar ééntalig Frans. De
ambtenaren mogen alleen
Frans spreken, alle verkeers
borden zijn er alleen in het
Frans en het is zelfs verboden
langs de weg reclameteksten
in het Engels op te hangen.
Quebec heeft ook een eigen
immigratiedienst, die in het
buitenland Franstaligen werft
om niet in Canada maar in
Quebec te komen wonen.
Alle kinderen van immigran
ten, van welke herkomst ook,
zijn verplicht naar Franstalige
bod is. Zij vinden het al heel
moeilijk te accepteren dat van
de vroegere heiliging van de
Dag des Heren zo bitter weinig
over is. Het ook nog 'ns toe
staan van het uitzenden van
reclamefilmpjes op de zondag
zou door hen niet begrepen
worden. Hun hele cultuur en
traditie verzet zich daartegen.
Zij rekenen erop dat hun eigen
politieke partij daar een stokje
voor steekt.
Daar moet en wil het CDA re
kening mee houden. Ook al
omdat dit deel van de achter
ban maar moeilijk kan begrij
pen waarom er plotseling met
de 'rooien' geregeerd moest
worden; het ging toch hele
maal niet zo slecht met de
VVD? Het CDA begrijpt overi
gens wel dat in een tijd als
deze de zondagsreclame niet
echt meer tegen te houden is.
De partij heeft zich daar stille
tje ook al bij neergelegd. Maar
zij wil per se de indruk ver
mijden dat zij niet tot het ui
terste heeft geknokt. Daarom
stelt Marten Beinema zich zo
anders op dan premier Lub
bers en de andere CDA-be-
windslieden.
Déze christen-democraten
hebben het beginsel van zon
dagsreclame reeds aanvaard,
al willen ook zij de achterban
de tijd geven aan het idee te
wennen. Loeki de Leeuw mag,
zo is in het kabinet afgespro
ken, zijn kunsten niet eerder
scholen te gaan. Op de grootste
school van Montreal werd on
langs zelfs voorgesteld leerlin
gen te straffen als ze in de
gang of op de speelplaats be
trapt worden op het spreken
van Engels. Dat voorstel heeft
het net niet gehaald, maar is
kenmerkend voor de stem
ming in de provincie.
Bedreigde soort
'Europees' is het predikaat dat
de mensen in Quebec geven
aan het temperament, het
geestelijk liberalisme en het
economisch model die hen on
derscheiden van Angelsak
sisch Noord-Amerika. 'Euro
pees' is de politiek van de pro
vincieregering om hevig te in
vesteren in het eigen lokale
bedrijfsleven en om een eigen
staatspensioenfonds, los van
het nationale Canadese fonds,
te hebben. Zelfs de rechterlij
ke macht Werkt in Quebec an
ders en kent, in de civiele af
deling, geen juryrechtspraak.
Het overwegend rooms-katho-
lieke Quebec heeft in de loop
der voorbije decennia ook een
opvallende demografische ver
andering doorgemaakt, die
overeenkomsten vertoont met
op zondag vertonen dan dat
minister D'Ancona van WVC
dit geboden acht, op grond van
de financiële behoeften van de
omroepen.
Ook de fractie van het CDA
kon aanvankelijk wel leven
met dit compromis. Maar dat
veranderde toen de PvdA het
ineens nodig vond zich voor
het VVD-amendement uit te
spreken, waarin het verbod op
zondagsreclame met onmiddel
lijke ingang wordt geschrapt.
De CDA-fractie móest zich
toen wel afvragen of zij, als dit
amendement werd aangeno
men, nog voor het in behande
ling zijnde wetsontwerp van
minister Hedy d'Ancona kon
stemmen.
Nee, luidde het antwoord van
de fractie, na een lang beraad
dinsdagochtend. Daardoor
dreigde het gehele wetsvoor
stel verworpen te worden. De
consequenties daarvan zouden
niet gering zijn. De regionale
en lokale omroepen zouden fi
nancieel gedupeerd worden,
omdat zij op het laatste mo
ment toch geen reclamebood
schappen zouden mogen gaan
uitzenden. En ook de landelij
ke omroepen zouden een klap
krijgen. De in het wetsont
werp voorziene uitbreiding
van de doordeweekse STER-
tijd moet de publieke omroe
pen immers zo'n 75 miljoen
gulden opleveren, welk geld
zij hard nodig hebben in de
ontwikkelingen in Europa.
Twintig jaar geleden had de
Franstalige provincie nog het
hoogste geboortecijfer van heel
Canada, nu het allerlaagste.
Waar elders in Noord-Ameri
ka huwelijk en nageslacht de
hoekstenen van de samenle
ving zijn gebleven, resulteert
de Franse slag die in Quebec
aan de moraal wordt gegeven,
in het hoogste pilgebruik en,
zo schreef de eerder aange
haalde Amerikaanse krant:
„Homoseksualiteit wordt er
openlijk beleden. Zelfs door
ambtenaren in functie!"
De geringe groei van het
Franstalige bevolkingsdeel
heeft het gevoel een bedreigde
soort te zijn en heeft daarmee
het Latijns fanatisme alleen
maar aangewakkerd. De reli
gieuze feestdag voor St. Jean
Baptiste liep afgelopen maan
dag in Montreal dan ook uit op
een enthousiaste mars voor
onafhankelijkheid. Zei één
van de deelnemers aan de pa
rade: „Zie je nu hoeveel wij
verschillen van Canadezen? Je
zult in Toronto toch nooit
200.000 mensen de straat op
zien gaan om te vieren dat ze
Ontarianen zijn?".
strijd tegen het commerciële
station RTL-4 (Veronique).
Door al deze verwikkelingen
werd het conflict tussen CDA
en PvdA groter en groter.
Even dreigde zelfs de nog zo
prille centrum-linkse samen
werking in gevaar te komen.
Hoe dat te voorkomen? Waar
een wil is, is een weg. Wan
neer de fractievoorzitters, de
Brinkmannen en de Wöltgen-
sen, eenmaal het roer overne
men, is de goede koers snel
hervonden.
Zo kwam het dat minister
D'Ancona dinsdagmiddag in
de Tweede Kamer uitstel van
de stemmingen vroeg en
kreeg. Uitstel tot vermoedelijk
aanstaande dinsdag. In de tus
sentijd zal zij haar ene wets
ontwerp opsplitsen in twee
wetsontwerpen. Daardoor
komt de invoering van de zon
dagsreclame, dat wil zeggen:
het in het kabinet gesloten
compromis, waarschijnlijk
apart in stemming en kan het
CDA zich ertegen uitspreken
zonder dat andere iaken in de
knel komen. Met steun van
D66 en VVD zal er dan toch
wel een meerderheid te vin
den zijn voor het zondagsplan.
Maar ook de PvdA moet een
offer brengen. Zij mag nooit
meer steun verlenen aan slu
we VVD-wijzigingsvoorstellen,
die vooral beogen tweespalt te
zaaien in de coalitie.
RIK IN 'T HOUT
LONDEN Het is moge
lijk uit andere spieren in
het menselijk lichaam een
nieuw hart te maken dat
het aangetaste hart kan
vervangen, zo maakten
hartspecialisten onlangs
bekend.
Deze ingreep zou een alterna
tief kunnen zijn voor de con
ventionele harttransplantatie.
Het zou een oplossing kunnen
bieden voor het eeuwige te
kort aan donor-organen en
voor het probleem dat het ge
transplanteerde hart wordt af
gestoten.
Er zijn al operaties uitgevoerd
waarbij de schouderspier door
middel van elektrische impul
sen werd gestimuleerd om de
hartfunctie gedeeltelijk over te
nemen.
Het is uiteindelijk de bedoe
ling om een nieuw hart te re
construeren uit het schouder
spierweefsel. Volgens Des-
mond Julian, medisch direc
teur van de Britse Hartstich
ting, is dat nu al „in theorie
mogelijk".
De schouderspier kan zonder
ernstige gevolgen verwijderd
worden. De spier is zelfs veel
sterker dan de hartspier. De
moeilijkheid is alleen dat de
schouderspier niet gewend is
om non-stop pompend werk te
verrichten, zoals het hart doet,
en dit moet „aangeleerd" wor
den.
(c) The Times, Londen
Ozon - compromis
tussen Westen
enDerde Wereld
LONDEN De deelnemers
aan de internationale ozoncon-
ferentie in Londen hebben gis
teren overeenstemming be
reikt over hulp aan de Derde
Wereld bij het uitbannen van
ozon-schadelijke stoffen.
Er komt een speciaal fonds
voor financiële bijstand en
voor de overdracht van tech
nologie. Ook India en China
gaan akkoord. Tevens is over
eengekomen in het jaar 2000
de produktie van ozonschade-
lijke cfk's en halonen te beëin
digen. Daarmee is het oor
spronkelijke akkoord, dat
voorzag in reductie van vijftig
procent aan het eind van de
eeuw, aanzienlijk aange
scherpt. De internationale mi
lieu-organisatie Greenpeace
vindt echter dat het tempo in
de afspraken veel te laag ligt.
CDA-minister Hans van den
Broek staat bekend als een
rechts politicus. Hoewel die
term ernstig is gedevalueerd,
nu zelfs een deel van de
Russische communisten zo
genoemd wordt, zullen veel
mensen, vooral PvdA'ers en
Groen-Linksers, geen moeite
hebben de 'rechtsheid' van
onze minister van
buitenlandse zaken aan te
tonen.
Zij zullen wijzen op 's mans
standpunten in kwesties als
die van Zuidafrika en de
DDR. Van den Broek is
voorstander van het
'belonen' van staatspresident
De Klerk, door
strafmaatregelen tegen diens
land in te trekken. En als het
om Oost-Duitsland gaat,
vindt de minister dat dit
land, dat nu notabene lid is
van het Warschau Pakt, deel
moet gaan uitmaken van de
NA VO. Of Gorbatsjov dat nu
leuk vindt of niet.
Zo rechts als een deur dus,
die Van den Broek. Of toch
niet helemaal? Rechtse
politici houden over het
algemeen wel van een beetje
sabelgerinkel. Denk aan
Thatcher en haar
Falklandoorlog en aan Bush
en zijn invasie in Panama.
Zou onze Hans dat nu ook
hebben? Toevallig waren we
in de gelegenheid (dank u
wel, BVD) een telefoontje af
te luisteren dat de minister
vorige week kreeg uit het
verre Frans Guyana.
Van den Broek, hier.
Ah, Hansjoe, jou moet ik
net hebben, man. Zit je
een beetje happy te
wezen?
Pardon?! Met wie spreek
ik?
Toe nou, Hansjoe, jij kent
mij toch oewel. It's me,
Ronnie!
Ronnie Reagan?
No, man, Ronnie
Brunsoewijk.
Oh, u bent van dat eh..
Jungle Commando.
Rightooo, man!
Wat wilt u, meneer
Brunswijk?
Een tijdje bij jou komen
logeren, Hansjoe.
Wat?!
Ja, gezellig toch. Ik oewil
'ns met je speaken over
mijn probleempjes met
Desi.
Desi?
Ja, Desi Bouterse, oewie
anders?
Wat heb ik met uw
problemen met de heer
eh... Bouterse te maken,
meneer Brunswijk?
Hansjoe, kom nou toch.
Als oewij together
sticken, dan runnen oewij
Desi toch zo out off the
country.
Pardon...?
On the moment heb ik
een beetje gebrek aan
mannen en guns. Als jij
mij nu een platoentje
Nederlandse marines
levert, dan roken oewij
Desi zo uit zijn smerige
hol.
Bent u gek geworden,
meneer Brunswijk? Dat
zou inmenging zijn in de
interne aangelegenheden
van een vreemde
mogendheidSuriname is
geen kolonie meer. Het is
een onafhankelijk land!
Nee, hoor, zonder de
money van Jantje Pronk
zijn oewij nergens.
Dat is heel iets anders.
Hansjoe, listen to me. Ik
kom met de plane naar je
toe en dan praten oewij
erover. Ja?
Nee, meneer Brunswijk, u
komt Nederland niet in!!
Ik geef u geen visum.
Hansjoe, toe nou! Relax!
Moet ik de Toe weede
Kamer soms bellen? Die
laten me er heus oewel
in. Nu moet ik jou gaan
hangen. De plane naar
Paris gaat vertrekken.
See you! Klik.
Enige momenten staart
minister Van den Broek
wanhopig voor zich uit. Dan
drukt hij op het knopje van
de 'babyfoonmet zijn
secretaresse.
Marja, als die meneer
Brunswijk weer belt, dan
zit ik in Timboektoe!
U bedoelt Dublin of
Moskou? Daar moet u
toch heen volgens uw
agenda?
Van de Broek slaakt een
diepe zucht en wist wat koud
zweet van het hoge
voorhoofd.
Oef! Dat is oewat je
noemt een narrow escape!
T. RUBBELS
USKE EN WISKE DE KLEINE POSTRUITER
1 eens, klein mijt, ben jij hel die 10 ihnkt F II
tl.er. dal kan mei Ik gP
[halm alluu dwfes V?
Daar heb je i ueerhuk 1 Hoof uil <i0 1
a 50 centimeter nu pakt hij mun ia- L
1 deltas u/aar de boodschap m ne J
IJB IP'
[ik heb le ïuaar óelaleld lj^
\Jk ne uaan beelden 1
Pleitende striplezers hebben al gemerkt dat de volgorde niet correct was. De strip die gisteren in de krant had moeten
'®an, wordt vandaag geplaatst. Vanaf maandag volgen Suske en Wiske weer het goede strippad.
WASHINGTON Het
hooggerechtshof van de
Verenigde Staten heeft
deze week de historische
uitspraak gedaan dat sta
ten kunnen eisen dat co
mapatiënten voor onbe
paalde tijd in leven ge
houden worden wanneer
„duidelijk en overtuigend
bewijs" ontbreekt dat zij
zouden willen sterven.
In een eerste uitspraak over
het „recht om te sterven" stel
de het gerechtshof dat derge
lijk bewijs niet aanwezig is in
het geval van Nancy Cruzan,
een tweeëndertig jaar oude
vrouw die sinds een auto-on
geluk zeven jaar geleden her
sendood is. Haar ouders willen
dat het voedselslangetje waar
mee ze in leven wordt gehou
den, verwijderd wordt.
De staat Missouri wil geen toe
stemming geven voor de be
ëindiging van Nancy's leven,
ook al is er nog nooit iemand
bijgekomen uit een dergelijke
vegeterende toestand en zal zij
volgens haar artsen pog wel
dertig jaar kunnen leven. Het
kost 250.000 gulden per jaar
om de vrouw in leven te hou
den.
De bepaling sluit niet uit dat
staten comapatiënten kunnen
toestaan te sterven. Ook wordt
door het hooggerechtshof het
recht erkend van „competen
te" mensen „levende testa
menten" te maken waarin zij
'levensinstandhoudende' be
handeling weigeren.
De zeer emotionele rechtzaak
van Nancy Cruzan heeft de
medische en juridische wereld
verdeeld en de uitspraak van
het hof zal verstrekkende ge
volgen hebben. Meer dan
10.000 Amerikanen worden in
vegetatieve staat in leven ge
houden. Dit aantal stijgt met
de vooruitgang van de medi
sche technologie. De lagere ge
rechtshoven hebben een aan
tal conflicterende uitspraken
gedaan in vergelijkbare geval
len.
De president van het hoogge
rechtshof stelde dat de grond
wet „niet vereist dat een staat
het plaatsvervangend oordeel
van nauwe verwanten accep
teert wanneer substantieel be
wijs ontbreekt dat hun denk
beelden die van de patiënt
weerspiegelen". Hij merkte
verder op dat „niet alle incom
petente patiënten liefhebbende
familieleden hebben die kun
nen dienen als surrogaat be
sluitnemers. Een staat heeft
het recht de patiënt te bewa
ken tegen potentiëel misbruik
in dergelijke situaties".
MARTIN FLETCHER
(c) The Times, Londen
Straffen
