i
Myra Ward leefde voor
et repertoire-toneel
IV.
Koninklijke Schouwburg is het
iooiste theater van Nederland
Tv -serie over
familiebedrijf
IG Farben
Een getalenteerde
zakkenistinsekten
en wat steltlopers
_kunst/rtv
Cfiidóe Sou/tont
ZATERDAG 30 JUNI 1990 PAGINA 19
i^ijf jaar geëist voor diefstal drie Van Goghs
RNHEM De procureur-
eneraal bij het gerechtshof
i Arnhem mevrouw mr. W.
jrgdrager heeft gisteren een
•vangenisstraf van 5 jaar
•eist tegen de 31-jarige Arie
uit Nijmegen wegens de
t»of van drie Van Gogh-
hilderijen uit het Kröller-
uller Museum in Otterlo op
december 1988.
Ie eis is even hoog als de
eroordeling door de recht-
E ank in Arnhem in septem-
er vorig jaar. Volgens mr.
orgdrager heeft O. als me-
edader het Nederlands cul-
lurgoed gebruikt als pressie
middel om geld los te krijgen.
„Juist nu er deze week op
nieuw schilderijen van Van
Gogh uit een museum zijn
gestolen ben ik van mening
dat kunstroven streng be
straft moeten worden omdat
het anders in de toekomst
een te aantrekkelijke manier
wordt om aan geld te ko
men", aldus de procureur-ge
neraal.
De drie gestolen schilderijen
waren een voorstudie van
[De Aardappeleters' uit 1885,
'Uitgebloeide Zonnebloemen'
uit 1887 en 'Weefgetouw met
Wever' uit 1884. De waarde
van de schilderijen werd ge
schat op 250 miljoen gulden.
Samen met de 38-jarige
A.W.B. uit Nijmegen zou ook
gepoogd zijn een losgeld van
vijf miljoen gulden van staat
te krijgen voor de schilderij
en. B. werd in juni dit jaar
door het hof in Arnhem ver
oordeeld tot een gevangenis
straf van vijf jaar. Hij ver
klaarde zowel voor de recht
bank als voor het hof dat hij
de roof samen met een zeke
re 'Joop' had gepleegd. Deze
Joop zou ook de brieven aan
de directeur van het Kröller-
Muller Museum hebben ge
schreven.
De politierechercheurs Sweers (I) en Van den Berg bij 'De Uitgebloeide
Zonnebloemen' van Van Gogh.
foto: anp
Onderzoek over diefstal Van Goghs zonder resultaat
DEN BOSCH Het re
cherche bijstandsteam dat
de diefstal van drie schilde
rijen van Van Gogh-uit het
Noordbrabants Museum in
Den Bosch onderzoekt, is
gisteren druk doende ge
weest met het natrekken
van tientallen tips. Het on
derzoek heeft nog geen con
crete resultaten opgeleverd.
Woordvoerder J Brumans
heeft dit gisteren desge
vraagd meegedeeld. De
zegsman wilde wel bevesti
gen dat er in een straat
vlakbij het museum een
stuk van een schilderijlijst
is gevonden. Hij wilde ech
ter niet zeggen of het om de
lijst van een van de gestolen
schilderijen gaat.
Het buurtonderzoek is giste
ren afgerond. De politie
heeft inmiddels ook de per
soneelsleden van het mu
seum gehoord. Dat heeft
evenmin iets opgeleverd.
De politie tast nog volledig
in het duister over de mo
tieven van de vermoedelijk
drie dieven. Er is geen en
kele aanwijzing waar het de
dieven om te doen is. Ze
hebben in elk geval geen
contact gezocht met het mu
seum om een losprijs te vra
gen, aldus de zegsman.
In de nacht van donderdag
op vrijdag is in Nuenen een
schilderij gestolen dat deel
uitmaakte van de"reizende
tentoonstelling „Autour de
Vincent". Het gaat om
'Hommage aan Van Gogh"
van Paul Mara uit Antwer
pen. De openlucht tentoon
stelling bestaat uit werken
van vijftien Nederlandse
Belgische en Franse kunste
naars die zich hebben laten
insprireren door Van Gogh.
De tentoonstelling werd af
gelopen dinsdag nog be
zocht door koningin Bea
trix. De expositie is later
nog te zien in Sleen.
Wervolg van de voorpagina)
^)EN HAAG „Ik ben
voorstander van het re-
iertoiretheater. Ik ben
voor komedie, voor Ibsen,
voor Shakespeare, voor
omantiek en mooie kos-
uums. Waarom zou dit al-
es versleten moeten zijn?
k geloof dat de mensen
makken naar een goeie
Jhakespeare, naar een
cht goeie komedie".
let citaat is van Myra Ward,
in de dinsdag overleden actri-
sprak ze uit in 1975, een
aar' oor haar definitieve af-
cheid van het toneel. Ze had
r toen veertig jaar repertoire-
Dneel opzitten, en zag met
ede ogen aan hoe een jongere
ichting acteurs volgens haar
een toneel, maar geneeskun-
e beoefenden. „Proloog- dat
s toch geen tonéélgezelschap?
n lireen Strooker met haar
Verkteater - geweldig wat ze
•t, maar het is een soort ge
neeskunde", verklaarde ze in
datzelfde hierboven aange
haalde gesprek.
Bezorgdheid
Het was niet puur uit afkeer
dat ze die woorden sprak,
maar ook uit bezorgdheid over
de teruglopende bezoekersaan
tallen aan het repertoiretoneel
in die jaren. En juist dat reper
toiretoneel was de grote
kracht van de Haagse Come-
die, het gezelschap waaraan ze
meer dan twintig jaar verbon
den was.
Myra Ward speelde er in meer
dan honderd producties, in de
meest uiteenlopende rollen
van de meest uiteenlopende
auteurs. Ze speelde er onder
meer „Warja" in Tsjechovs 'De
Kersentuin', Ariel in 'De
storm' van Shakespeare, en in
stukken van Miller, Albee en
Shaffer. Lezers van het Thea
terjaarboek riepen haar in
1956, '58, '60 en '65 uit tot ac
trice van het jaar, en met haar
man Paul Steenbergen in 1967
tot toneelechtpaar van het
jaar, voor hun rollen in 'Na de
zondeval' van Arthur Miller.
Met Steenbergen zou Myra
Ward vele keren op de plan
ken staan. Het paar werd
meestal in een adem genoemd
zogauw de artistieke prestaties
van de Haagse Comedie ter
sprake kwamen. Dat Steenber
gen tevens directeur was van
het gezelschap maakte het er
voor haar niet makkelijker op.
In een van de weinige inter
views die ze tijdens haar car
rière gaf liet ze doorschemeren
vaak tussen twee vuren te zit
ten: „Als ik De Posthoorn bin
nenkwam vielen de gesprek
ken van collega's stil. Ik be
greep dat het niet persoonlijk
bedoeld was, maar sindsdien
heb ik me nooit teveel, en
nooit te weinig met de colle
ga's bemoeid. En thuis kreeg
ik Paul met zijn zorgen van
hier tot Tokio, daar was hij zo
mee bezig dat ik maar mijn
mond hield".
Tekenend
Die opofferingsgezindheid was
tekenend voor Myra Ward, die
misschien daarom toch een
beetje in de schaduw van
Steenbergen bleef. Dat on
danks haar schitterende rollen
als Temple Stevens-Drake in
'Requiem voor een non' van
Faulkner, en als Josie Hogan
in 'Een maan voor de misdeel-
den' van O'Neill, waarvoor ze
de Theo d'Or ontving. „De fel
heid, de intensiteit van deze
en dergelijke rollen, in het bij
zonder die van Temple Drake,
een van de onvergetelijkste
die het Nederlandse toneel na
de oorlog heeft te zien gege
ven", schreef Het Vaderland
in 1966 in een beschouwing
over haar carrière, waarin
verder te lezen viel dat Ward
„een van de opmerkelijkste en
sterkste persoonlijkheden is bij
het Nederlandse toneel". Een
eerbetoon dat haar goed moet
hebben gedaan, ondanks haar
bescheidenheid. „Of je goed
kunt spelen, of tapijten kunt
maken of een handelsfirma
leidt, het is een vak. Dat heb je
gekregen en daar moet je niet
prat op gaan", vond ze.
Myra Ward koos, toen nog als
Myra Ward, hier samen met haar man Paul Steenbergen in 'Na c
Myra Syriër, aanvankelijk
voor een dansopleiding. Ze
danste op 14-jarige leeftijd bij
het ballet van de Italiaanse
opera, werd door Fritz Hirsch
geëngageerd voor zijn operet
tes, leidde op 17-jarige leeftijd
een dansschool en trad op in
het circus. Toen ze 18 was
stapte ze naar Cor van der
gen spelen. Ze zou er tien jaar
blijven, van 1936 tot 1946. Na
drie jaar bij het gezelschap van
Cor Ruys gespeeld te hebben
stapte ze naar de Haagse Co
medie, waar ze met enkele
korte onderbrekingen tot het
eind van haar carrière zou
blijven.
Behalve op het toneel was
Myra Ward ook nog in een
groot aantal tv-producties te
zien, in 'Van oude mensen, de
dingen die voorbijgaan' (1975)
en in in enkele speelfilms, zo
als 'Boefje' (1939) en 'Rooie
Sien' (1975).
KOOS VAN WEES
ip de slot-persconferentie
van de 43ste editie van
bet Holland Festival, vrij
dagmorgen in het Amster-
lamse Bellevue Theater,
verklaarde de voltallige
artistieke leiding bij mon
de van haar voorzitter Ad
s Gravesande, dat de
Haagse Koninklijke
Schouwburg het mooiste
theater van Nederland is.
3nze schouwburg heeft een
Iraaitoneel en er kan onder de
wdiumvloer worden gewerkt,
vaartoe - anders dan bij het
\msterdamse Muziektheater -
liet alleen de technische mo-
[elijkheden maar ook de am-
lachtelijke bereidheid ruim-
ichoots aanwezig zijn. Het
ïveneens Haagse Korzo Thea
ter, dat ter gelegenheid van de
iverkomst van de Folkwang
Bühne uit Essen functioneel zo
hoog scoorde, werd als goede
weede genoemd. Aanleiding
tot deze lofprijzingen was het
feit, dat het Frankfurter Bal-
lett, waarvoor het Holland
Festival alle avonden vooraf
als uitverkocht kon registre
ren, tot tweemaal toe bijna een
vol uur te laat kon laten be-
ginpen. De high-tech-scenerie
met monsterlijk grote en ton
nen wegende decorstukken
bleek in de praktijk zo inge
wikkeld, dat vooral de voor
stelling van donderdagavond,
waarbij Koningin Beatrix en
Prins Claus aanwezig waren
en waarop de choreograaf Wil
liam Forsythe de „leerstellig
heid van de ledematen" in ge
lukkig deels loepzuivere klas
sieke dans wilde demonstre
ren, niet verder kwam dan
een soort openbare generale
repetitie. Naar veler oordeel
het festival onwaardig. Het
volgend jaar doet Den Haag
niet meer mee aan het Holland
Festival. Het zou echter Ad 's
Gravesande niet beletten bo
venstaande Haagse theaters
voor losse voorstellingen in te
huren.
De belangstelling voor het
Holland Festival week niet af
van voorgaande jaren. Zo was
het bezettingspercentage van
de 120 voorstellingen en con
certen dit jaar 76 procent. Het
ging daarbij om 55 verschillen
de produkties. De resultaten
uit vorige jaren waren respec
tievelijk 76 (1988) en 77 pro
cent (1989), aldus directeur Ad
's-Gravesande. Als hoogtepun
ten uit het programma noem
de hij onder meer de concer
tante uitvoering van de Mo-
zart-opera's 'La Clemenza di
Tito' en 'Idomeneo, re di Cre-
ta', de opvoeringen van 'Die
Frau ohne Schatten' van Ri
chard Strauss, de vier voor
stellingen van het Frankfurter
Ballett en de Hindemith-con-
certen door het Concert
gebouworkest.
„Wij kijken terug op een rede
lijk, maar niet helemaal ge
slaagd festival", aldus 's-Gra-
vesande, daarbij verwijzend
naar onder meer de slechte op
komst bij het Tanztheater Bre
men en de slechte kritieken
voor de speciale festivalpro-
duktie 'Erwartung' en 'Eine
Florentinische Tragödie' in
Carré.
Landenthema
Als rode draad in de program
mering was de cultuur uit
Duitstalige landen gekozen.
Aan de realisering van lan-
denthema's komt na volgend
jaar, als de cultuur van het
Iberisch schiereiland centraal
staat, een eind. „Er bestond
verband tussen de financiële
middelen van het festival en
de keus voor landenthema's,
waarvoor we een beroep kon
den doen op een pot voor in
ternationale betrekkingen. Nu
we ruimer in het geld zitten
vervalt die noodzaak, maar af
gezien daarvan is het ook tijd
de formule te veranderen", al
dus 's-Gravesande.
Het festival beschikte dit jaar
over een budget van 6,2 mil
joen gulden, waarvan 3,5 mil
joen gulden afkomstig was van
subsidiegevers. Dat betekende
een verdubbeling ten opzichte
van vorige jaren. 's-Gravesan-
de deelde mee dat de eindafre
kening een batig saldo van
vermoedelijk enkele tonnen
zal vertonen. Dat geld wordt
in een reservefonds gestopt en
is bedoeld voor de opvang van
eventuele tegenvallers en het
realiseren van bijzondere pro
dukties.
Van Vlijmen
Het was het laatste festival
van 's-Gravesande, die per 1
januari 1991 wordt opgevolgd
vertrekkende
Holland
Festival
directeur Ad
's-Gravesande
is vol lof over
de Haagse
theaters.
foto: dijkstra
door Jan van Vlijmen. Over
de programmering voor 1991
wilde de vertrekkende direc
teur met het oog daarop wei
nig kwijt. Inmiddels is wel ze
ker dat het festival op 1 juni in
de middag wordt geopend met
een concertante uitvoering
van 'Oorlog en Vrede' van
Prokovjev door het Radio Fil
harmonisch Orkest onder lei
ding van Edo de Waart. De
Nederlandse Opera brengt op
1 juni in de avonduren 'Ido
meneo' van Mozart, waarbij de
muzikale leiding van het Ne
derlands Philharmonisch Or
kest in handen zal zijn van
Frans Brilggen.
FRANK DELBOY
Componisten
maken werk voor
milieuconcert
AMSTERDAM De Vereni-
ging Milieudefensie en het
muziekcentrum De IJsbreker
organiseren vanavond in De
IJsbreker een concert met
nieuwe composities waarvoor
de componisten Guus Janssen,
Chiel Meijering, Niko Raven-
stein, Michel Waisvisz en Leo
Samama, zich lieten inspireren
door het bedreigde regenwoud.
De muzikale manifestatie
wordt ondersteund met dia's
van Fred Hogervorst en gelui
den van het regenwoud.
Kritiek op
subsidiestop ioN
DEN HAAG De Raad voor
de Kunst heeft scherpe kritiek
op het besluit van minister D'
Ancona van cultuur om de
subsidie aan de Stichting In
dustrieel Ontwerpen Neder
land (ioN) na dit jaar te stop
pen.
Dat heeft de Raad gisteren in
een brief aan de bewinds
vrouw laten weten. De ioN
heeft inmiddels haar faillisse
ment aangevraagd.
Geen gedreven
talenten bij
Dansvakopleiding
Eindvoorstellingen Dansvakoplei
ding Kon. Conservatorium, Gister
avond. Herhalingen 30 juni en 3 t/m
De reputatie van de Dansva
kopleiding van het Koninklijk
Conservatorium in Den Haag
is gevestigd. De bezoekers van
het half dozijn eindvoorstellin
gen in de Kees van Baarenzaal
mogen dus vakwerk verwach
ten. Ook dit jaar is dat zeker
danstechnisch het geval. Ge
dreven talenten hebben wij
evenwel niet ontdekt, maar
dat kan zeker nog komen.
Over 't algemeen waren de
piccicato-danseressen gelukki
ger dan zij die de lange lijnen
in het adagio poogden vol te
houden. De zes afgestudeer
den, die o.a. naar Het Nationa
le Ballet, het Scapino Ballet en
de Komische Oper te Berlijn
gaan. zullen daar hard moeten
werken. Alleen dan slijpt hun
opgedane technische kennis
musculair en hopelijk vooral
mentaal in. De opening van
deze presentatie was zonder
meer indrukwekkend: qua
aankleding, discipline en podi-
um-maintien. Tom Bosma. die
hiervoor ieder jaar tekent, had
ditmaal een Polonaise op mu
ziek van Liadov samengesteld.
Met haar 'Dessin en circle'
bleef Ellen Brusse choreogra
fisch wat schools. Haar moei
lijkheidsgraad was goed geti
med. Het beroemde divertisse
ment uit 'Paquita' van Petipa
op de stimulerende muziek
van Minkus stelt hoge, veelal
iets te hoge eisen. Spitzen kan
onhoorbaarder en vallen mag
er eigenlijk niet bij zijn. Wat
lang, maar goed gedanst was
'Met en zonder met' van Jan
Linkens In Herinneringen
van Philip Taylor toonde de
karakterdanseres Tessa Cooke
onmiskenbaar talent voor mo
dern lyrisch realisme. Tot slot
als gebruikelijk vaardig ge
danste folklore, ditmaal uit
Roemenië.
FRANK DELBOY
Drie schilderijen van
impressionisten zoek
LISSABON Drie schilderij
en van de impressionistische
kunstenaars Pissarro, Sisley en
Boudin, die toebehoren aan
een vooraanstaande Portugese
familie, zijn verdwenen tijdens
hun vervoer tussen Groot-
Brittannië en Lissabon. De fa
milie, die anoniem wil blijven,
had aan een kunstgalerie in
Southampton gevraagd de doe
ken zorgvuldig in te pakken
en te versturen.
De schilderijen, met een geza
menlijke waarde van ongeveer
3,5 miljoen gulden, zijn nooit
op hun bestemming aangeko-
faagse Zomer. Met onder andere
[rajekt Theater, The Smoothies en
Stalker. Gezien op 29 juni op het
Plein. Vanavond laatste avond.
een zandvlakte heen staan
drie driepoten. Door het zand
kruipen vier monsterachtige
insekten. Zwart, korstig ge
rimpeld, met sprietige uit-
iteeksels. Is er iets misgegaan
in een kerncentrale? Waar-
chijnlijk wonen ze onder de
larige zwarte puntmutsen op
de statieven.
Aan het werk is Theater Tra-
ekt, gespecialiseerd in buiten-
•pektakels als de Haagse Zo
tter. Met de toename van het
iantal zomerfestivals groeit
ook de hoeveelheid groepen
die speciaal daarvoor theater
maken. In het géval van Tra-
jekt is het resultaat zeer de
moeite waard. Terwijl de we
zens klimmen, baltsen, paren
en sterven, gaan een paar dap
pere kinderen zich ermee be
moeien. Ze durven best in de
zelfde zandbak te spelen als
die engerds. Een jongetje loopt
naar het midden, krijgt dan in
de gaten dat dat niet echt de
bedoeling is en rent met ver
schrikte ogen terug.
Klinkende zakken
Wat later helpen vriendjes van
hem The Smoothies met het
spelen van hun klassiekers en
smartlappen: de een plukt aan
de bas, de ander tokkelt op de
ukelele. Het verdere instru
mentarium bestaat uit kazoos
en zakken voor de percussie.
Ik had er nooit bij stilgestaan
dat een overwegend witte He-
mazak duidelijk anders klinkt
dan een gele zak van een on
bekend merk. De zakkenist
houdt een strak ritme en
maakt het effect compleet
door bloedserieus en een tikje
gestoord voor zich uit te blij
ven kijken terwijl hij bijvoor
beeld een trein nadoet. Dat al
les gebeurt gemoedelijk onver-
sterkt bij het terras van de bo-
gentent.
Op het plein zijn ook buiten
proportionele toeren van hoog
niveau te zien. De vijf mensen
van de groep Stalker komen
uit Australië en Nieuw Zee
land, dus die zijn gewend om
op hun hoofd te staan. Kenne
lijk vinden ze gewone acroba
tiek niet moeilijk genoeg, want
ze doen het ook nog eens op
stelten. Van een buitelende
breakdance op de grond tot al
lerlei handstands, die er door
die ruim een meter langere
benen nogal vervreemdend
uitzien.
In het danspaleis repeteert de
groep die de Summer of love
gaat verzorgen. Ook vanavond
spelen de musici hits uit de ja
ren zestig: Jimi Hendrix, The
Beach Boys, Lovin' Spoonful,
The Beatles en noem ze maar
op. Summer in the city. Wie
nog bruin wil worden tijdens
de Haagse Zomer kan vandaag'
nog terecht bij het Trio de Ja
neiro, een sambaorkest uit
Brazilië, Fritz Langs expres
sionistische film Nosferatu met
live muziek en sprekende
haaien uit Sydney. Om maar
wat te noemen.
DICK VAN TEYLINGEN
Officier van justitie pleit voor hogere straffen bij kunstroof
stal. Derhalve is artikel 311 van het wetboek
van strafrecht van toepassing. Onder datzelfde
artikel valt bijvoorbeeld ook het weghalen van
vee uit de wei en diefstal tijdens een brand of
watersnood.
Officier van justitie Bos denkt dat een eventue
le hogere straf potentiële kunstrovers meer zal
afschrikken dan de straffen die nu kunnen
worden geëist.
'VADERS EN ZONEN'
Valer und Söhne, historische tv-se-
rie over IG Farben, VPRO-tv, Ned. 2,
20.40 uur, zondag.
HILVERSUM Een dramati
sche reconstructie, dat wil zeg
gen een zakelijke onthulling
van feiten aan de hand van
menselijke, maar ook politieke,
bijna duivelse machinaties. Dit
mag als korte karakteristiek
gelden voor de Duitse tv-serie
„Vater und Söhne", in totaal
meer dan acht uur film.
Het verhaal handelt over de
familie Deutz, eigenaars van
het chemiebedrijf IG Farben,
dat in twee wereldoorlogen
aan de regimes van die dagen
gifgas leverde, eerst aan het
front, later aan de gaskamers
van de vernietigingskampen.
Het imperium van dit familie
bedrijf van vader op zoon
duurde van 1911 tot 1947. Fil
mer Bernhard Sinkel van Ba
varia is jaren bezig geweest om
materiaal over dit bedrijf en de
familieverhoudingen daarbin
nen boven water te krijgen. Er
ontstond op deze wijze een his
torisch epos, dat men een docu-
ment-humain zou kunnen noe
men, ware het niet dat het
handelt over het misdadige
Duitse staatssysteem.
In het gezin van Carl Julius
Deutz (Burt Lancaster), een
onverbiddelijke autoriteit die
ook van zijn personeel tucht
eist, wordt telkenjare de kerst
gevierd met een familiediner
waarin gebeden wordt voor
het welbehagen van alle men
sen. Hij is trots op zijn zoon Ul-
rich (Rtldiger Vogler), die in
zijn voetsporen zal treden,
maar van wie hij volstrekte
volgzaamheid verlangt. Intus
sen snoert hij de mond van zijn
tweede zoon Friedrich (Dieter
Laser) die er andere ideeën op
na houdt over de bedrijfsvoe
ring. Zijn vader twijfelt aan
diens vaderlandsliefde. Derge
lijke spanningen spelen ook
door het verhaal /met betrek-
Scène uit de vierdelige serie Vëter und Söhne, over de familie achter het chemische concern IG
Farben, dat onder meer het gas leverde voor de gaskamers tijdens WO II. foto: pr
king tot liefde en huwelijk,
terwijl de macht van het be
drijf steeds verder om zich
heen grijpt. Zeker een dozijn
kleinere chemische onderne
mingen wordt opgekocht en
toegevoegd aan de IG Farben.
Na de bezetting van Frankrijk
worden ook de chemische be
drijven aldaar onder beheer
van IG Farben gesteld.
Dit gebeurde allemaal met geld
van de joodse bankier Ber-
nheim (Martin Benrath), van
wie een dochter met een Deutz
huwt. In de directie van de IG
Farben wordt ook opgenomen
dr. Heinrich Beck, die later de
Nobelprijs ontving voor zijn
wetenschappelijk werk. Diens
zoon Carl (Burkhard Heyl)
breekt later met de familie
Deutz. Het familiebedrijf be
gon aan zijn opmars tijdens de
eerste wereldoorlog. Omdat de
gealliëerden een zeeblokkade
toepasten, kwamen de Duitsers
zonder grondstoffen te zitten.
Kruit en rubber moesten onder
druk van de staat synthetisch
worden aangemaakt. Dit lukte.
Het tekort aan munitie moest
gedekt worden door chloorgas
aan te maken, dat aan het
front werd gebruikt, tot deze
toepassing door de Haagse con
ventie werd verboden. In de
Tweede Wereldoorlog maakten
de nazi's zich meester van de
bedrijfsvoering. Het kwam on
der de hoede van Hitiers rech
terhand Göring. De joodse
bankier werd eerst weggemof
feld, vervolgens naar het con
centratiekamp gezonden. IG
Farben kreeg opdracht gas
voor de concentratiekampen te
vervaardigen. Dit moest reuk
loos zijn om elke achterdocht
bij de miljoenen slachtoffers
ervan bij voorbaat weg te ne
men.
Tussen de beelden van deze
wrange geschiedenis door stuit
men op een tafereel, waarin
een kleinzoon van Deutz zich
ontfermt over een konijntje.
Dit wordt hem door zijn groot
vader afgepakt, omdat er in
het belang van het bedrijf op
het dier proeven met Zyklon B
genomen moesten worden. Na
de oorlog werden de eigenaren
en hogergeplaatsten van de IG
Farben tot lichte straffen ver
oordeeld wegens oorlogsmisda
den. Nog weer enkele jaren la
ter werden zij geprezen om de
initiatieven, die zij hadden ge
nomen om Duitsland aan zijn
Wirtschaftswunder te helpen.
TON OLIEMULLER
