m m m m m
m mmm m
wtm"
mmm
ZATERDAG 26 MEI 1990 PAGINA 33
inal
Ie
Oplossing vorige puzzel
Het spreekwoord luidt: ZO MEN
ZAAIT ZAL MEN MAAIEN
De winnaars van de puzzel nr. 19 zijn:
H. Vos, Bachstraat 20, 2324 GL Leiden.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 20 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
Nr.20
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL:
1. Scherp, bits.
7. Denkvermogen.
14. Grote klier.
16. Hersteld.
17. En dergelijke
(afk.).
19. Blad papier.
20. Herkauwer.
22. Deel van de hals.
23. Tegenover (afk.).
24. Stof.
26. Een weinig scheel.
28. Leraar in de
welsprekendheid.
30. Les der ervaring.
31. Onbeklemtoonde
vorm van mij.
32. Voorzetsel.
34. Onvriendelijk.
35. Zwemvogel.
36. Tovergodin.
37. Telwoord.
39. Soort kip.
40. Persoonlijk vnw.
41. Karakter.
42. Muziekteken.
44. Dwarshout aan een
45. Onvergelijkelijk.
47. Zangstem.
49. Erepoort.
51. Naaldboom.
52. Buiten het
genoemde zijnde.
53. Ogenblik.
54. Stop waarmee het
vulgat van een vat
wordt gesloten.
57. Boom.
59. Arabisch
opperhoofd.
62. Rivier in Italië.
63. Waterreservoir.
66. Ongeschonden.
68. Muzieknoot.
69. Belemmering (fig.).
71. Europeaan.
72. Bijbelse naam.
73. Zoogdier.
74. Rivier in
Duitsland.
76. Walkant.
77. Etage (afk.).
78. Staaf van gegoten
kostbaar metaal.
79. Diagonaal weefsel.
81. Geestelijke.
84. Soort cactus.
85. Symbool van
krypton.
86. Vallei.
88. Moerasplant.
89. Bedorven.
90. Lichamelijke
opvoeding (afk.).
91. Stad in Oostenrijk.
93. Volk in de
oudheid.
95. Imitatiestof.
96. Toestand van
ontstemming.
VERTICAAL:
1. Steiger.
2. Oude lengtemaat.
3. Insekt.
4. Deelbaar door
5. Deel van het oor.
6. Titel (afk.).
8. Laagtij.
9. Kippenloop.
10. Hemellichaam.
11. Signaal.
12. Paardeslee.
13. Gereedschap om
gaten in ijzer te
15. Verluchting in een
letterkundige
uitgave.
18. Schietbaan.
20. Boksterm (afk.).
21. Voegwoord.
23. Stierenvechter.
25. Scheepsvloer.
26. Verdriet.
27. Luchtig gebakje.
29. Hoogste punt.
31. Onderscheidings
teken.
33. Vogel.
36. Muzieknoot.
38. Namelijk (afk.).
41. Politiefunctionaris.
43. Zilverpopulier.
46. Verbeterd
Esperanto.
47. Vlaktemaat.
48. Raadgeving.
50. Boom.
54. Afgebroken takje.
55. Kosmetisch
middel.
56. Schokkende
beweging bij het
De twee sleutelwoorden zijn:
en
Naam
Adres
Postcode
huilen.
58. Verharding van
opperhuid.
60. Het hoogste
waarnaar men
streeft.
61. Onbeweeglijk.
64. Voltooid.
65. Veel wetend.
66. Mannelijk
persoon.
67. Vogelprodukt.
70. Klap.
73. Snel.
75. Exploitant van
schepen.
78. Zuivelprodukt.
80. Zuidafrikaanse
munt.
82. Hoewel.
83. Loofboom.
84. Met tegenzin.
87. Pausennaam.
89. Regiment (afk.).
93. Titel (afk.).
94. De onbekende
(afk. Latijn).
Welke twee sleutelwoorden vormen
de letters uit de vakjes 7 96 53 40 52
66 35 95 63 37 en 15 58 56 48 45 5
84 74 11 43?
Ladderwedstrijd
Vandaag zijn de probleemliefhebbers
weer aan de beurt. Alvorens u de nieuwe
[vraagstukken aan te bieden, volgen hier
eerst de oplossingen van die van de vo
rige, de zevende, ronde.
25. (PRINS) 1.47-41 29x18 2.11-7 1x21
3.50-44 40x49 4.28-23 49x47 5.23x3
47x29 (De beste) 6.37-31 26x37 7.3x18
[34-39 8.18-34 39x30 9.45x34 met oppo
sitie.
De eerste en de tweede zet van wit kun
nen verwisseld worden. Niet mogelijk is
evenwel 1.47-41 29x18 2.50-44? 40x49
|3.28-23 49x47 4.23x3, want dan slaat
Izwart met de dam naar veld 33.
26. (VAN DEN BOOGAARD) 1.27-22
16x18 2.32-27 15x24 3.49-44 - 40x49
4.48-43 39x48 5.38-33 48x22 6.28x39
129x38 7.39-33 38x29 8.50-44 49x40
9.45x1 6-11 en als volgt wint wit dit van
1L. Schut afkomstige eindspel: 10.1-12!
(Niet 10.1-34 11-17 11.34-39 17-21
112.39-43 want dan gaat zwart met schijf
|35 verder) 11-16 11.12-7! 16-21 12.7-16
21-26 13.16-7 26-31 14.7-23 enz. met
winst.
Enkele inzenders kwamen tevens met de
volgende bij-oplossing: 1.28-22 15x24
2.48-43 39x48 3.32-28 48x17 4.22x2 36-
41 (Op 13-19 volgt 5.38-33 29x38 6.28-
23 19x28 en de rondslag 2x1.) 5.2x48 41-
46 6.45x23 12-18 7.23x12 46x7 en na
8.27-22 met bijvoorbeeld 7-45 9.22-17
iwint wit het eindspel zonder al te veel
moeite.
27. (BURGGRAAFF) 1.37-31 26x37
2.43-38 17x26 3.48-42 37x48 4.46x37
48x22 5.28x8 19x30 6.8x10 24x42
7.25x3 5x14 8.3x13 met de volgende
winst: 35-40 9.13-22 (ook 9.32-28 40-45
10.49-44 is goed.) 26-31 (Op 40-45 volgt
10.22-6 enz.) 10.22x36 40-45 11.49-
44*K.
28. (PRINS) 1.37-31 26x37 2.42x31
33x42 3.47x38 36x47 4.48-42 27x36
5.38x27 47x21 6.16x27 22x31 7.46-41
36x47 8.43-38 47x33 9.39-34 33x50
10.34x5 35x44 11.5x35 15x24 12.35x2
met winst.
De stand ziet er na deze ronde als volgt
uit:
1. Prins, Zwolle 326.5; 2. Van den Belt,
Zwolle 311; 3. Pruijs, Emmeloord 308;
4. Van den Brink, Heerde 273,5; 5.
Cloosterman, Schipluiden 256; 6. Visser,
Deventer 240,5; 7. Knotters, Zwolle 220;
8. Deters, Deventer 206; 9. Van de Beek,
Wijhe 191,5; 10. Stoelwinder, Apeldoorn
169,5; 11. Huisjes, Gorssel 167; 12. Al-
fring, Beerta 142,5; 13. Christiaans,
Zutphen 139; 14. Lelieveld, Leidschen-
dam 131; 15. Schokker, Oldemarkt
130,5; 16. Ten Kate, Zwolle 120; 17.
Groenenberg, Amersfoort 116,5; 18.
Heuveling, Emmeloord 102,5; 19. Haij-
tink, Brum men 102; 20. Nieuwenhof,
Wapenveld 89,5; 21. Adam, Putten, 79;
22. Lamberts, Brummen 78; 23. Van Os,
Ermelo 78; 24. Van Ooyen, Eerbeek 57
en 25. Van Beek, Apeldoorn 56,5.
Winnaar is dus geworden de heer Prins
uit Zwolle. Behalve dat hij problemen
ter beschikking stelt aan de ladderwed
strijd, .waarvoor ik de heer Prins, mede
namens de deelnemers, nog eens na
drukkelijk bedank, is hij dus zelf ook
een uitstekend oplosser. Van harte gefe
liciteerd en u kunt uw prijs tegemoet
zien.
Dan nu de vraagstukken van de achtste
ronde. De cijferstanden:
29. VAN DER LINDE
Zwart: 3, 8, 11, 17, 18, 20, 24 en 36.
Wit: 27, 28, 32, 34, 35, 42, 43 en 46.
In deze stelling van de Waalwijkse pro
blemist gaat het om de vraag of wit 1.34-
30 mag spelen, of, met andere woorden:
Leidt de combinatie die zwart na die zet
kan uitvoeren tot winst voor zwart?
Wit: 22, 2(>, 27, 28, 30, 32, 40, 44, 45, 47. 48 e
50.
Het eindspel van dit vraagstuk is gelijk
aan dat van de vorige van deze auteur.
U hoeft het dus niet nogmaals aan te ge
ven.
Wit (13): 16, 24, 26, 27, 29, 30, 31, 34, 38, 39, 40,
42 en 48.
Dit is helaas het laatste vraagstuk dat u
van deze auteur krijgt op te lossen. Van
één uwer kreeg ik namelijk het trieste
bericht dat de heer Burggraaff \yas over
leden. Met zijn opmerking daarbij dat
hij altijd veel genoegen beleefde aan het
oplossen van Burggraaffs problemen,
heeft hij ongetwijfeld de mening van ve
len van u vertolkt.
Wit: 25, 26, 28, 30, 33, 34, 37, 38, 39, 40, 42, 43
en 47.
De oplossingen weer binnen vier weken
naar mijn adres: W. van der Kooij,
Maaspoortweg 137, 5235 KC Den
Bosch.
i S I I
I 1 8 1 S
1 1 S i i
«V»si V
js m
mm m mm
,swlwi .^11 W
ut ishstk
Bjija 8
■WW
bVIW
11s
SAP
1 'cm W
29. VAN DER LINDE
30. VAN DEN BOGAARD
31. BURGGRAAFF
Uitgesproken acties (4)
Zwakke en limietverhogingen zijn doel
treffende biedwapens. Toch is de 'range'
in kracht en verdeling nog zo groot, dat
nader onderzoek gewenst kan zijn. Een
manchetrial kunnen we niet meer ge
bruiken na:
WEST NOORD OOST ZUID
Dat is soms een nadeel, want als west
wil je wel weten in welke kleur partner
fraaie prentjes heeft. Naast de dne 'nor
male' herbiedingen (pas, 3SA met 4333
en 4 harten) kunnen er nu natuurlijk wel
slempogingen ondernomen worden. Mil
de met 3 schoppen, 4 klaver en 4 ruiten
en zware met 4SA. West kan best een
hand met 18-19 punten hebben en dan
wil je wel, als de kaarten een beetje aan
sluiten. Hier is zo'n west, uit een viertal-
lenwedstrijd:
H V 2
A B 9 4 3
A V 10 2
H
Slechts 5 verliezers en troefcontrole (9
stuks of meer), dus 4 harten is na een li
mit van partner zwaar onderboden. Er
kan begonnen worden met 3 schoppen,
partner 4 klaver (dat is dus klaveraas), 4
ruiten, partner 4 harten en daarmee
wordt schoppenaas ontkend. De rode
verliezers moeten dus zonder verliessla-
gen gespeeld kunnen worden. 4SA kan
nog geprobeerd worden, antwoord 5 har
ten en dat betekent 2 van de 5 Key
Cards (klaveraas en hartenheer) zónder
troefvrouw. Daarnaast moet er nog iets
in ruiten/klaver zitten. West moet kie
zen: pas of 6 harten. Vaak is in zo'n ge
val de (vermoedelijke) stand in de wed
strijd van doorslaggevende betekenis.
Een van de tafels eindigde in zes, de an
dere bleef in 5 steken.
NOORD
A 10 8 4
7
B 9 5 4
10 7 4 3
WEST OOST
H V 2 ¥963
A B 9 4 3 H 10 5 2
A V 10 2 H 3
H AB82
ZUID
B 7 5
V 8 6
8 7 6
V 9 6 5
Troefvrouw werd niet gevonden, waar
door dit niet onredelijke slem down ging
en er flink wat impen over tafel gingen.
Nog een lastige oosthand:
V 10 8
B 6 3
4 2
A B 8
en een partner die in de tweede biedron-
de zo goed als uitgepraat is:
WEST NOORD OOST ZUID
2 SA pas tl
Voor sans-atout zou ruiten wel eeift een
fors lek kunnen betekenen. Misschien is
4 harten of 4 schoppen beter. Hoe on
derzoeken we dat?
Een paar weken geleden hebben we het
over de lSA-heroieding (12-14) en de
ISA-opening (15-17) gehad. De sprong
in sans in de tweede biedronde (18-19) is
qua kracht minder wijd, maar qua ver
deling kan er nog van alles aan de hand
zijn. Ook hier moet dat opgevraagd kun
nen worden en dat gebeurt zoals altijd
met het goedkoopste bod: 3 klaver, ook
een soort Crowhurst, waarmee gevraagd
wordt naar een vijfkaart harten of een
driekaart schoppen. De antwoorden
spreken voor zichzelf. Het gaat nu alleen
om verdeling, niet om kracht:
a. 3 ruiten (geen van beide)
b. 3 harten (5-kaart, 3-kaart schoppen
nog mogelijk)
c. 3 schoppen (3-kaart schoppen en geen
5-kaart harten)
Een ABC'tje. In onze biedserie kan 3
ruiten niet. West kan niet 1 harten ope
nen met 4 hartens en 2 schoppens. Dan
zou hij 1 klaver of 1 ruiten hebben
moeten openen. In geval b. kan het nog
zo gaan, wanneer we een oosthand heb
ben met vijf schoppens en een double-
ton harten:
WEST NOORD OOST ZUID
1 Sch
3 KI*
3 Sch
5-kaart harten, 3-kaart schoppen mogelijk.
3 SA is nu 'nee' en 4 schoppen 'ja'. Met
een uitgesproken maximum kan west
zelfs 4 klaver of 4 ruiten zeggen (cue),
waarna oost mee kan gaan cuen of 4
schoppen biedt: „Hoho, hoger gaan we
niet."
Een mooi voorbeeld (parentoernooi):
NOORD
9 7 3
9 6 5
V 10 9 4
B 10 5
WEST
V 10 2
A V 8 7 2
A B
H V 2
OOST
A B 8 5 4
10 3
8 7 3
A 4 3
ZUID
H 6
H B 4
H 6 5 2
9 8 7 6
Met 3SA en een ruitenstart scoor je met
deze OW-handen werkelijk niets (+400).
Na een klaverenstart wordt het iets be
ter. Na een ruitenswitch maak je +1
(+430). Wanneer je tijdens de bieding
achter de schoppenfit komt, scoor je met
+450 hoog. Na een klaverstart zelfs
+480. „Kunnen we zo niet bieden?" zal
menigeen denken:
WEST NOORD OOST ZUID
1 Ha pas 1 Sch pas
2 SA pas 3 Sch pas
4 Sch a.p.
H 9 8 5
10
8 7 3
10 4 3
Passen op 1 harten?
Nee, één keer 1 schoppen proberen en
dan heb je natuurlijk de pech dat part
ner 2SA herbiedt. En dan moet je in 3
schoppen kunnen eindigen, anders deugt
het biedsysteem niet.
WEST NOORD OOST ZUID
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lisse.
VSB Vierkamp
Een populaire manier van schaaktoernooien
sponsoren, is het organiseren van een dubbel-
rondige vierkamp. Het lage deelnemersaantal,
drukt de hoge verblijfskosten en startgelden van
de supersterren. Een toptoernooi hoeft op deze
manier niet veel te kosten. Een nadeel is, dat bij
een verkeerd uitnodigingsbeleid een te groot
aantal vriendenremises op het bord komen.
Door het weinige aantal ronden komen sommi
ge grootmeesters op het idee, dat ze een (goed)
betaalde vakantie aan het voeren zijn. De Vere
nigde Spaarbank had echter goede adviseurs in
de hand genomen; een toernooi met Kortsjnoj,
Timman, Short en Goerevitsj kan niet misluk
ken. De nu al legendarische Viktor Kortsjnoj
wist het toernooi met 4 uit 6 op zijn naam te
brengen. Op papier was de ex-Rus de zwakste
deelnemer, maar in de praktijk was daar weinig
van te merken. Met overtuigend vechtschaak
scoorde hij twee winstpartijen en bleek verder
niet te verslaan te zijn. Voor Timman was dit
het eerste optreden na zijn dramatisch verlopen
match tegen Karpov. Zijn 50% score was, ge
zien zijn ELO-rating, niet denderend, maar
evenmin desastreus te noemen. In onderstaande
partij zien we Kortsjnoj met origineel en tak-
tisch spel de sterke Rus Goerevitsj kloppen.
I.d4 f5 2.g3 Pf6 3.Lg2 g6 4.Ph3.
De laatste tijd populair tegen het Hollands. Het
paard blijkt op f4 gevaarlijker te zijn dan op O.
4...dó 5.Pc3 Lg7 6.Pf4 c6 7.d5.
De pointe van de witte opstelling, na andere
zetten zou zwart goed spel verkregen hebben
met 7...e5.
7...e5?!
Dit blijkt niet goed uit te pakken, maar dat was
moeilijk om in de vooruitberekening te zien.
Meer kansen op gelijk spel biedt: 7...cxd5
8.Pfxd5 e6, hoewel wit ook dan na 9.Pxf6+ Lxf6
10.Lh6 het initiatief nog heeft.
8.dxe6 d5.
Zie diagram 1.
Zwart maakt geen haast met het terugveroveren
van de pion; Kortsjnoj laat zien dat hij dat be
ter wel had kunnen doen.
9.h4! De7 10.h5 b5 ll.hó! Lf8 12.Ph5 Tg8.
Niet 12...Lxe6? l3.Dd4! en wit wint materiaal.
13.Pxf6+ Dxf6 14.Lxd5!
Met deze aardige combinatie wint wit een pion.
Zwart mag het stukoffer niet aannemen:
14...cxd5 15.Pxd5 Dd8 (15...De5 16.f4!). 16.Dd4
Le7 17.Dg7ü en wit wint. 14...Lxe6 15.Lxe6
Dxeó 16.e4! Lxhó 17.DI3 fxe4 18.Dxe4 Tg6!
Zwart verdedigt zich goed, het lijkt alsof hij met
de schrik vrijkomt.
19.Le3 Pd7 20.0-0-0 0-0-0.
De volgende kleine combinatie heeft zwart on
getwijfeld gezien, maar wit dreigde sterk.
21.Td6! Dxe4 22.Pxe4.
21.Da4 a6 22.Txh6! Txh6 23.Lg5 Te8 24.Lxh6
Dxh6+ 25.Kbl Deó 26.Dd4 Pf6 27.a3 h5
28.Pa4 De5 29.Dd3.
Direct 29.Da7 levert na 29...Db8 niet veel op.
Wit zal het wel van deze gaten op de damevleu
gel moeten hebben, vandaar dat Kortsjnoj in
het vervolg zorgvuldig manoeuvreert om op een
goed moment op a7 binnen te vallen.
29...Kc7 30.Pc3 Kc8 31.f4 De7 32.Dd4 Tg8
33.Td3 Te8 34.b4 Deó 35.Kb2 Kc7 36.Pa4 Pd5
37.c4 Pf6 38.Db6+ Kc8 39.Pc5 De7.
Zie diagram 2.
Wit heeft de ideale stelling bereikt en kan nu de
beslissende klap uitdelen.
40.Da7 Dc7 41.Pa4 Dh7 42.Dd4 h4 43.Dd6
Te2+ 44.Kb3 Pd5 45.Pb6+!
Zwart gaf het op.
Zwart Nigel Short was in het VSB-toernooi to-'
taal van slag. Hij verloor van alle andere deel
nemers met In de laatste ronde overzag
hij, in lichte tijdnood, de volgende combinatie.
Zie diagram 3.
M. GOEREVITSJ-N. SHORT
Stelling na de 33e zet van zwart.
34.Dxh6+!
Zwart gaf het op, op de volgende zet is het mat.
Corr. adres: Leo Hofland, C. Fockstraat 113,
2613 DE Delft
Juninachten kort
maar interessant
In de maand juni zijn de nachten in Ne
derland kort. Sterrenkundigen spreken
in dit jaargetijde van zogenaamde „grij
ze nachten". Daarmee willen ze zeggen
dat het 's nachts niet echt donker wordt.
Dit wordt veroorzaakt door het feit dat
de zon in de maanden juni en juli 's a-
vonds slechts een heel klein stukje onder
de horizon „zakt"; hierdoor schemert
het de gehele nacht. Toch zijn ook de
nachten in juni astronomisch gezien zeer
interessant.
Voor het bekijken van maan en planeten
hoeft het niet helemaal donker te zijn.
Deze hemellichamen weerkaatsen der
mate veel zonlicht, dat ze ook in de
schemering meestal goed te zien zijn. In
de maand juni zijn alle vijf de heldere
planeten zichtbaar.
Mercurius is de planeet die zich het
dichtst bij de zon bevindt. U moet hem
daarom altijd in de buurt van de zon
zoeken. Van 1 tot 20 juni is de planeet
's ochtends boven de oostelijke horizon
zichtbaar, zij het met enige moeite. Pro
beer de planeet eens met een verrekijker
in de ochtendschemering te ontdekken.
Mercurius komt ongeveer drie kwartier
voor de zon op en is vanaf dat moment
laag boven de horizon te zien. (De zon
komt deze maand rond kwart over vijf
's ochtends op).
De planeet Venus is veel gemakkelijker
te vinden. Deze zeer heldere planeet
komt nog iets eerder op dan Mercurius,
eind juni zelfs bijna twee uur vóór de
zon. Een leuke gelegenheid om de pla
neet op te zoeken is de vroege ochtend
van 22 juni. Dan bevindt Venus zich
niet ver van het zogenaamde Zevenge
sternte, een klein groepje sterren dat
normaal gesproken zonder hulpmidde
len zichtbaar is. In de schemering is dat
wat moeilijker, maar met een verrekijker
is de groep zeker te zien. Op 20 juni
staat Venus in de nabijheid van de
maan. 's Morgens is ook de rode planeet
Mars zichtbaar. De planeet bevindt zich
in het moeiljjk herkenbare sterrenbeeld
Vissen (in het oosten). Op de ochtenden
van 17 en 18 juni staat Mars niet ver
van de maan.
De sterrenhemel
in juni
omstreeks
23.00 uur.
JUPITER
De grootste planeet van ons zonnestel
sel, Jupiter, is in de eerste helft van de
maand vroeg op de avond in het westen
te zien. Zoek de planeet laag boven de
westelijke horizon. Omstreeks 20 juni
verdwijnt Jupiter in de avondgloed. Sa-
turnus, de prachtige planeet met de rin
gen, is de gehele nacht zichtbaar. De pla
neet verschijnt rond middernacht boven
de zuidoostelijke horizon. Jammer ge
noeg is het geen opvallende verschijning:
zoek 's nachts de meest heldere „ster"
die u laag boven de zuidelijke horizon
kunt vinden, waarschijnlijk heeft u dan
Satumus „te pakken". In de nacht van
10 op 11 iuni staat Saturnus niet ver
links van de (bijna-volle) maan.
ZOMER
Op donderdag 21 juni vindt de zoge
naamde zomerzonnewende plaats. Om
17.33 uur precies staat de zon dan pre
cies boven de Kreeftskeerkring. Met an
dere woorden: op dat moment zijn de
dagen in Nederland het langst en is de
astronomische zomer begonnen. Voor
weerkundigen begint de zomer echter al
op 1 juni, ongeacht de feitelijke weersge
steldheid op dat moment.
Meer informatie? Schrijf naar Stichting
„De Koepel", Zonnenburg 2, 3512 NL
Utrecht.
foidóc (Bou/ia/ni
)IAGRAM 1.
>IAGRAM 2.
3IAGRAM 3.
