Gorbatsjov: conservatisme
remt hervorming Sovjetunie
De Klerk wil alsnog naar Nederland komen
Franse regering trekt omstreden wet in
Bijtende spot en honend geblaf
in Roemeense Partij van de Lach
BUITENLAND
CeidóeOouttmt
VRIJDAG 18 MEI 1990 PAGINA V
Belaagde Belg schiet
twee overvallers dood
BRUSSEL Een Brusselse effectenmake
laar heeft gisteren twee mannen doodge
schoten die probeerden zijn kantoor te be
roven. Een van de twee mannen overleed
•er plaatse aan zijn verwondingen, de ander
stierf later in het ziekenhuis.
2ij waren gewapend met vuurwapens en
een granaat. De politie meent dat met de
dood van de twee mannen een einde is ge
komen aan de activiteiten van een van de
hardste bendes in België. Van de oorspron
kelijk zeven leden van de bende zou er nog
maar een op vrije voeten zijn. Vier zitten in
de gevangenis. Volgens de politie is de ben
de onder meer betrokken geweest bij de
ontvoering van een jongetje en een reeks
overvallen.
EG-parlement vraagt
onderzoek Wallenberg
STRAATSBURG Het Europese
parlement heeft de Sovjetunie ge
vraagd om heropening van de zaak
van Raoul Wallenberg, de Zweedse
dipomaat die na de oorlog in Honga
rije door Sovjet-troepen werd gearres-
terd en sindsdien spoorloos is verdwe
nen. Een resolutie van die strekking
werd gisteren met algemene stemmen
aangenomen. Het parlement heeft de
Sovjetunie gevraagd alle archieven
die betrekking hebben op de zaak
over te dragen aan een internationale
commissie van deskundigen. De Sov
jetunie heeft altijd gezegd dat Wallen
berg, die tijdens de oorlog honderden
Hongaarse joden het leven heeft ge
red, in 1947 is overleden.
BRUSSEL De Zuidafri-
kaanse president, Frederik de
Klerk, is bereid alsnog naar
Nederland te komen als hij
voor een bezoek wordt uitge
nodigd. „Ik zal van de eerst
mogelijke gelegenheid gebruik
maken om een uitnodiging te
aanvaarden", zei De Klerk gis
teren tijdens een persconfe
rentie in Brussel.
De Klerk maakt op het ogen
blik een toernee door Europa,
waarbij hij negen landen be
zoekt. Nederland staat niet op
de lijst. Minister Van den
Broek (Buitenlandse Zaken)
liet de Zuidafrikaanse ambas
sadeur in Den Haag vorige
maand weten dat een bezoek
van De Klerk hem „nog wat te
vroeg voorkwam". Toen later
bleek dat de Zuidafrikaanse
president wel welkom was in
acht andere EG-landen en bij
de Europese Commissie in
Brussel zou worden ontvan
gen, zei Van den Broek dat de
Nederlandse regering bereid is
om De Klerk bij een volgende
reis in Den Haag alsnog te ont
vangen. Wanneer die gelegen
heid zich zal voordoen, is on
duidelijk. De Klerk, die wordt
vergezeld door minister van
buitenlandse zaken Roelof
Botha, zei dat het tot dusver
een „vruchtbaar en construc
tief" bezoek is geweest. Hij
sprak van „groeiend begrip"
voor de onomkeerbaarheid
van het proces in Zuid-Afrika,
en „zorg dat wij slagen in onze
opzet".
Wat de kans op opheffing van
de EG-sancties betreft, zei De
Klerk dat zulks niet het doel
van zijn reis is, maar dat hij
Europa wil informeren over
de hervormingen in Zuid-
Afrika. „Ik ben niet met de
hoed in de hand naar Europa
gekomen. We kunnen ermee
leven". Belangrijk is dat de
sancties, „als ze al effectief
zijn", een handicap vormen
voor de hervormingspolitiek
en de taak die Zuid-Afrika
volgens de president in Zuide
lijk Afrika speelt.
Die hervormingen, aldus De
Klerk die het Engels en het
Afrikaans bezigde, zijn niet
genomen onder druk van de
sancties „maar omdat wij dat
zelf willen". Maar hij zei
niettemin te hopen op erken
ning van de EG van het „dy
namische proces in Zuid-Afri
ka", ofwel op versoepeling dan
wel intrekking van de politie
ke en economische strafmaat
regelen (zoals het olie- en
wapenembargo) die de EG in
1986 trof.
Bush en Kohl zijn
het roerend eens
WASHINGTON De Verenigde Staten
en de Bondsrepubliek zitten ten aanzien
van de Duitse hereniging op één lijn. Dat
heeft de Amerikaanse president George
Bush gisteren gezegd na besprekingen met
bondskanselier Helmut Kohl. „Wij willen
beiden een verenigd Duitsland dat volledi
ge soevereiniteit heeft, een verenigd Duits
land dat volledig lid is van de westerse ge
meenschap en van het NAVO-bondgenoot-
schap", zei Bush. De Amerikaanse presi
dent zei dat hij en Kohl het er ook over
eens waren dat Amerikaanse troepen in
Duitsland en andere delen van Europa ge
legerd moeten blijven. Kohl dankte Bush
voor de „magnifieke steun" die hij aan de
Duitsers heeft gegeven.
nd
[OSKOU De hervor
mingen in de Sovjetunie
/orden geremd door de
onservatieve mentaliteit
/an de Sovjetburger. Dat
ïeeft Sovjetpresident Mi-
hail Gorbatsjov in Mos-
jou gezegd tijdens een
iauze in de zitting van het
lussische Congres van Af
vaardigden, die hij als
/aarnemer bijwoont.
het verleden beschuldigde
Sovjet-leider steevast de
ureaucratie van tegenwer-
ing bij het uitvoeren van de
erestrojka. Dit is de eerste
naai dat hij te kennen geeft
at de fout bij het publiek zou
iunnen liggen. „Het verand
ren van de geest van de men
sen is het moeilijkste wat er
is", zei de president. Hij zei
ook dat het succes van de pe
restrojka afhangt van de pu
blieke opinie „en die is conser
vatief", aldus Gorbatsjov.
Sinds Gorbatsjov in maart uit
gebreide presidentiële be
voegdheden kreeg, heeft hij
beloofd snel te zullen werken
aan de invoering van een
markteconomie, daarbij aante
kenend dat deze op grote
schaal werkloosheid en prijs
verhogingen met zich mee zal
brengen. Zijn beleidsbepalende
presidentiële raad is echter
verdeeld over het te volgen
beleid.
Een hervormingspakket, dat
naar verluidt zeker vijftien
wetsontwerpen omvat over
particulier bezit, vrije onder
neming en buitenlandse inves
teringen, zal nu naar verwach
ting volgende week aan het
Sovjet-parlement worden
voorgelegd, terwijl de uitvoe
ring is opgeschort tot het einde
van het jaar.
Federatie
Het Russische Congres voor de
Afgevaardigden debatteerde
gisteren onder meer over de
zorgwekkende sociaal-econo
mische situatie in de Russische
republiek, de soevereiniteit
van deze grootse Sovjetrepu
bliek en over landbouw en in
dustrie.
Vandaag of morgen zal het
congres een parlementsvoor
zitter kiezen, die tevens presi
dent van de republiek zal zijn.
Wanneer de stemming plaats
vindt is nog niet duidelijk. De
voornaamste kandidaten voor
het voorzitterschap zijn de
Gorbatsjov-adept Aleksandr
Vlasov en de radicaal Boris
Jeltsin. De laatste zegt de
steun te hebben van een derde
van de afgevaardigden; een
derde is absoluut tegen hem
terwijl een derde zijn keus nog
niet heeft bepaald.
De Sovjet-leider reageerde
luchtigjes op suggesties dat
Vlasov zou kunnen verliezen.
„Dat is geen drama, het is nor
maal want de partij heeft haar
monopolie opgegeven", aldus
Gorbatsjov, die er aan toe
voegde dat zich binnen afzien
bare tijd andere partijen met
nieuwe programma's zullen
aandienen.
Wat Gorbatsjov nog meer zor
gen zal baren is het opleven
van nationalistische sentimen
ten in de Russische federatie.
Vlasov en Jeltsin hebben zich
beiden uitgesproken voor
meer autonomie. Maar een
aantal parlementariërs wil nog
verder gaan en bijvoorbeeld
republiekswetgeving voorrang
geven boven de vanuit Mos
kou afgekondigde federale
wetten, een stap die eerder al
door de Baltische staten is ge
zet. Door een deel van de be
volking wordt openlijk gepleit
voor afscheiding van hun re
publiek uit het Sovjet-staats
verband.
N
INC
Shamir krijgt
meer tijd
voor formatie
ERUZALEM De Israeli-
die kabinetsformateur Yitz-
ak Shamir heeft gisteren van
resident Chaim Herzog drie
reken extra de tijd gekregen
Dm zijn formatie-opdracht te
oltooien. Het mandaat van
bamir zou vandaag zijn afge-
ipen. Shamir heeft zich met
t steun van drie ultra-rechtse
rtijen en drie orthodoxe re-
[ieuze facties verzekerd van
n meerderheid in het parle-
int. De overeenstemming
:t die partijen kon tot dusver
hter niet bezegeld worden,
ndat er nog problemen zijn
iver de verdeling van de kabi-
letsposten. Volgens woord-
roerder Avi Pazner hoopt
Ihamir de formatie volgende
reek te kunnen afronden.
sraël en
S boos om
HO-hulp
Palestijnen
GENEVE De Wereldge
zondheidsorganisatie (WHO)
heeft ondanks krachtig verzet
van Israël en de Verenigde
Staten een hulpprogramma
voor de Palestijnen in de door
Israël bezette gebieden goed
gekeurd.
In een resolutie bepaalt de or
ganisatie dat gedurende twee
jaar bijna 36 miljoen gulden
aan hulp zal worden gegeven.
Reden voor de hulp vormen
de schendingen van de men
senrechten en een verslechte
ring van de gezondheidszorg
in de bezette gebieden. Vol
gens Israël en de VS is de re
solutie in strijd met het man
daat van de WHO.
Washington voerde vorige
week met succes campagne om
de Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie (PLO) het volledige lid
maatschap van de WHO te
onthouden. Volgens de VS ko
men de PLO niet voor lid
maatschap in aanmerking om
dat het niet over een grondge
bied met erkende grenzen be
schikt. De Amerikanen dreig
den hun financiële bijdrage
aan de VN-organisatie in te
trekken indien de vergadering
de PLO het gevraagde lid-
wel zou geven.
Een Franse politieman loopt langs de bekladde graven op de katholieke begraafplaats in Saint-Herblain nabij Nantes.
FOTO: AFP
PARIJS De Franse re
gering heeft het idee om
immigranten stemrecht te
geven bij gemeenteraads
verkiezingen tot nader
órde ingetrokken. Dat
heeft het dagelijks bestuur
van de Parti Socialiste
verklaard.
Volgens het PS-bestuur is de
Franse bevolking nog niet rijp
voor een dergelijke maatregel
en wil men de publieke opinie
niet bruuskeren. Het voorstel
had tot een heftige polarisatie
geleid tussen links en rechts.
De rechtse partijen hadden in
trekking van het PS-voorstel
als voorwaarde gesteld voor
hun deelname aan een ronde
tafel-conferentie op 29 mei
over de immigratie-problema
tiek en het oplevende racisme.
Premier Michel Rocard heeft
alle Franse politieke partijen
voor die conferentie uitgeno
digd, met uitzondering van het
nal.
-rechtse Front Natio- joodse begraafplaatsen. Zo zijn
Sinds de grafschennis in het
Zuidfranse Carpentras en an
dere uittingen van anti-semi-
tisme in Frankrijk hebben
zo'n tweeduizend Franse joden
een verzoek ingediend voor
emigratie naar Israël. Vanuit
Frankrijk vertrekken anders
jaarlijks ongeveer 1.200 perso
nen daadwerkelijk naar de
joodse staat.
De grafschennis in Frankrijk
treft overigens niet alleen
een katholieke begraafplaats
in de omgeving van Nantes
beklad met kreten als „Dood
aan Le Pen" en „Wraak voor
Carpentras". In het Zwitserse
Villaret is een begraafplaats
van protestanten geschonden
en op de joodse begraafplaats
in Quebec (Canada) zijn graf
zerken met swastika's en ra
cistische leuzen beklad. Het
was voor het eerst in vijftien
jaar dat zich in Canada zoiets
heeft voorgedaan.
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE TERUGKEER VAN PEER DEN SCHUYMER
Terwijl de vloot van Robert Janszoon behoedzaam de
baai invaart, viert Mohammed Bey met zijn trawanten feest in het
paleis. Juist wanneer twee vrouwen een nieuwe dans beginnen,
stormt de wachter de feestzaal binnen en meldt ademloos, dat
brie vijandelijke schepen de haven zijn binnengevaren en bezig
z!jn de vloot in brand te steken. „Onzin!", bromt de Bey; „het
ain de schepen van Peer de Schuymer; we hebben de kanon
schoten duidelijk gehoord." „Geloof mij, o heer", antwoordt de
wachter bevend - wetend, welk lot hem wacht, wanneer de Bey
zal merken, dat hij zijn plicht te kort is geschoten - „het is Soli-
man Peer Reis niet. Het zijn vijandelijke schepen." Mohammed
Bey, nu toch verontrust, begeeft zich naar buiten en ja, het is
maar al te waar; een felle gloed verlicht de haven. „Te wapen!"
schreewt de Bey, „de vijand heeft ons overrompeld. Te wapen!"
ELKE DONDERDAG DE
BIJLAGE Bil UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER. RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
BUKAREST Zoiets is
alleen bij de Roemeense
verkiezingen mogelijk:
een partij waarvan de le
den als honden naar el
kaar blaffen en die, in
plaats van te vergaderen,
voortdurend moppen tap
pen over Nicolae Ceauces-
cu en zijn opvolgers.
Hun favoriete grap gaat over
wijlen Elena Ceaucescu en
haar geliefde zoon Nicu, die
deze maand terecht moet staan
wegens massamoord: „Zij was
het imbeciele kind van een
dronkelap. Hij was een dron
kelap en zoon van een imbe
ciel". In een campagne die ge
kenmerkt wordt door geweld
en chagrijn, schijnen de bij
eenkomsten van de 'Liber-
Schimbist', beter bekend als de
'Partij van de Lach', als zonne
stralen tussen donkere wol
ken.
„De belangrijkste zaak waar
voor de doden van de decem-
berrevolutie gevallen zijn, had
humor moeten zijn", luidt één
van hun verkiezingsleuzen. De
partij steekt de draak met het
hele verkiezingsproces uit
minachting voor het volk dat,
na 24 jaar te zijn onderdrukt
door de meest wrede dictator
sinds Stalin, op zo'n laag ni
veau politiek bedrijft. Onlangs
werd een vergadering toeg-
sproken door een kandidaat
die zich aan het publiek voor
stelde als „een bewoner van
Mars". Een vierjarig meisje
zong daarbij het campagnelied.
Blaffen en zingen
De partij werd opgericht door
professor Stefan Cazimir, een
boosaardige professor in de li
teratuur aan de universiteit
van Bukarest, en beschikt
reeds over een kleine, maar
toegewijde schare aanhangers.
De meesten van hen zijn intel
lectuelen en kunstenaars. Voor
de verkiezingen van aanstaan
de zondag, waaraan 73 partijen
zullen deelnemen, zet de Partij
van de Lach 33 kandidaten in.
Anda Stoin, een van de orga
nisatoren in Bukarest, zegt:
„We zijn tegen het communis
me, maar ook tegen het messi-
asschap. We zijn tegen nieuwe
leiders zoals Ion Iliescu, de
presidentskandidaat van het
Nationale Front, die net als
Ceaucescu een kudde schapen
om zich moet hebben om zijn
hielen te likken". Waarna ze
luidkeels begint te zingen en
vervolgens, al blaffend als
hond, dwars door de in on
bruik geraakte Roemeens-Sov-
jetrussische vriendschapshal
rent waar alle leden zich ver
zameld hebben voor de partij
vergadering.
„In onze partij geldt dat lei
ders inferieur zijn en leiders
zoals professor Cazimir wor
den als de grootste nullen on
der ons beschouwd", roept ze
nog voordat zè in een aanste
kelijke schaterlach uitbarst.
Corruptie
In de hal prijkt een manshoog
portret van de geestelijke va
der van de partij, de negen
tiende eeuwse Roemeense to
neelschrijver Caragiale. Al ge
ruime tijd vóór de komst van
de communisten dreef hij de
spot met de corruptie in Roe
menië.
Ondanks de lichtzinnige toon
heeft de partij wel degelijk een
serieuze bedoeling, namelijk
de ambities van de andere po
litieke groeperingen belache
lijk te maken. Die zouden on
der het mom van democratie
niets anders willen dan het
communisme in stand houden.
Alhoewel er binnen de partij
nauweliiks van enige discipli
ne sprake is, is het lidmaat
schap wel aan strenge regels
gebonden. Uitgesloten van lid
maatschap zijn mensen die
tussen 1 januari 1980 en 22 de
cember 1989 zitting hebben ge
had in de Roemeense regering,
degenen die het met het vori
ge regiem eens waren en men
sen zonder gevoel voor humor.
De partij beschikt inmiddels
over voldoende middelen om
een eigen krant uit te geven
en reclamezuilen te beplakken
met haar in het oog springen
de affiche van een lachend
jongetje met een bloem in z'n
mond De mascotte van de
Partij van de Lach is een
hond, luisterend naar de naam
Boebico, waarmee meteen het
blaffen van de partijleden is
verklaard.
Nieuwe leden worden daar
door nogal eens in verwarring
gebracht, maar de meesten la
ten al spoedig hun reserves
varen en dragen vrolijk hun
steentje bij aan de surrealisti
sche sfeer van de bijeenkom-
Absurde humor
De tweehonderd aanhangers
die de vergadering in Boeka
rest bezochten, braken de zaal
bijna af toen professor Cazimir
Iliescu imiteerde, door het V-
teken na te bootsen dat het
handelsmerk van de premier
is geworden. „Ik wil eerst een
huldeblijk voordat ik jullie
toespreeK", riep hij zijn pu
bliek toe.
De partij dankt haar belang
stelling nog aan het Ceauces-
cu-tijdperk. Toen was stieke
me, absurde humor de enige
vorm van politieke activiteit
die mogelijk was. Veel Lach-
leden vrezen dat het Nationale
Front gebruik maakt van de
oude communistische partij
structuur om z'n greep op de
macht te verliezen en de poli
tieke discussie te verbieden.
De veel serieuzere rivalen van
de partij worden nogal van
hun stuk gebracht door de bij
tende ironie waarvan de partij
zich bedient. Maar hoewel de
Partij van de Lach de kunst
van het ridiculiseren feilloos
beheerst, is het nog niet zo dat
wie de lachers op z'n hand
heeft, ook de kiezers voor zich
heeft gewonnen. Zelfs niet in
Roemenië.
CHRISTOPHER WALKER
(c) The Times, Londen
Medische proeven nazi's niet wetenschappelijk
BOSTON De medische
proeven die nazi-artsen in
concentratiekampen heb
ben verricht waren niet
alleen wreed en in strijd
met de ethiek, maar ze
misten ook elke weten
schappelijke waarde.
Tot deze conclusies komt de
.Amerikaanse arts Robert
Berger. Hij heeft zich de
vraag gesteld of „levens ge
red konden worden" door
gebruik te maken van de re
sultaten van die proeven. De
New England Journal of Me
dicine wijdde er gisteren een
artikel aan. De proeven wa
ren zo onwetenschappelijk
dat de resultaten ervan
„geen enkele waarde heb
ben", aldus de arts. De expe
rimenten waarnaar Berger
onderzoek gedaan heeft,
werden in het concentratie
kamp Dachau gedaan. Daar
werden gevangenen in ijs
koud water geworpen om de
lichaamstemperatuur te ver
lagen. De nazi-artsen bestu
deerden naar eigen zeggen
de gevolgen van de gefor
ceerde afkoeling en de ma
nieren om de lichamen van
hun 'proefpersonen' weer op
normale temperatuur te krij
gen. Veel gevangenen heb
ben de experimenten niet
overleefd. De chef-arts van
Dachau, Sigmund Rascher, is
na de oorlog terechtgesteld.
Revolutionair vuur
in Iran zal afkoelen
NICOSIA De Iraanse presi
dent Hashemi Rafsanjani heeft
gisteren gezegd dat de Iraniërs
het komende decennium
waarschijnlijk vooral in beslag
zullen worden genomen door
zorg voor hun welvaart en
welzijn. De Iraanse president
hield een gehoor van provin
cie-functionarissen voor dat zij
zich naar de omstandigheden
van de tijd moeten richten en
een economisch-politieke ba
lans in de maatschappij aan
brengen.
