1
mal
Ie
WW*
Nr. 18
Cryptogram
Tm
i m m m m
m li ij
i e m ttt m
k t a i
Is m o
1
ZATERDAG 12 MEI 1990 PAGINA 42
Oplossing vorige puzzel
De winnaars van de puzzel nr. 18 zijn:
Mevr. Tuithof, Jacobcatslaan 53, 2332
AT Leiden.
A. v. Klink, Wilgenstraat 11, 2371 XJ
Roelofarendsveen.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 19 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
HORIZONTAAL:
1. Niet toegestaan iets te verrichten?
(13).
8. Hierboven is men in de olie! (9).
10. Is de laatste echt niet licht? (5).
11Bomen die u in Duitsland aantreft
(5).
12. Verwisseling van woorden doet
stroef aan (9).
13. Europeaan die meestal in de war is
(7).
15. Overblijfsel van een Duitser zonder
thee? (6).
18. Hij helpt van beide kanten (6).
20. Andere uitvoering van een rolmaat
(7).
22. Borrelt omhoog in de bron van het
gemoed (9).
24. Door elkaar genomen is dit soort
enger (5).
26. Ook met een oude krijgt men het
vuil wel weg! (5).
27. Vlees waarvan een geestelijke
„kapot" is? (9).
28. Zijn model heeft niets om het lijf
(13).
VERTICAAL:
1. Het is vreemd waar men thuis mee
kan aankomen! (8).
2. Achteraf bekeken is dit oogje niets
waard (5).
3. Sensationeel voor de afloop (9).
4. Roem voor een nieuweling die zich
zedig gedraagt (7).
5. Natuurlijk ben ik niet vrij, ik heb
het veel te druk! (57.
6. Sabelkwast van de lichte ruiter? (9).
7. Schilder die in dubbel opzicht uit de
buurt blijft (6).
9. Staat weer op zijn kop (5).
14. Feodaal stelsel van de bibliotheek?
(9).
16. Men nam gereedschap weg bij de
veeboer (9).
17. Door een kerel pas ontworpen
voertuig? (8).
19. Die zet je niet op als je thuis blijft!
(7).
20. Mag To weer een aap houden? (5).
21. 't Wordt treurig als de vuile vrouw
geen maat houdt (6).
23. Trefwoord van een devies? (5).
25. Te laat voor de haringvangst? (5).
Half miljoen extra zegels
gedrukt vanwege fout ceetje
PTT's huisdrukkerij voor postzegels,
het Haarlemse bedrijf Joh. Enschedé,
blijkt toch extra zomerzegels van 55
cent te hebben gedrukt vanwege de ge
constateerde plaatfout. Het gaat vol
gens PTT-woordvoerder Gert-Jan Ver
steeg om een half miljoen exemplaren.
Ze vervangen de 'foute' voorraad (ze
gels die nog niet naar de postkantoren
waren gegaan) die eind maart bij de
PTT in Haarlem - vlak bij de drukke
rij van Enschedé - in opslag was.
Zoals gemeld bleek vlak voor de uit
giftedatum dat er in een groot deel
van de oplage een 'ceetje' op de zegel
van 55 cent ontbrak. Daarop nam de
PTT het enige nog te achterhalen deel
van de foute zegels uit de handel.
Volgens Versteeg gaat het uitsluitend
om zogenaamde rechtervellen. Dat
omdat de drukcylinder van het linker-
vel de inmiddels beroemde fout bevat
te. Omdat dezelfde cylinders zijn ge
bruikt is er waarschijnlijk geen onder
scheid met de eerste druk.
Alhoewel de totale verkoop nog steeds
niet bekend verwacht het Fonds Zo-
merpostzegels dat de opbrengst van de
zomerpostzegelactie (de zegeltoeslag is
bestemd voor goede doelen) iets groter
is dan vorig jaar. De fout komt het
Fonds goed uit omdat ze net bezig was
om meer aan de weg te timmeren.
PROGAMMA'S
Op de kortgeleden gehouden grote
'postzegelshow' in het Duitse Essen
stond het stijf van de computers. Niet
•om de forse omzetten van de talrijke
postzegelhandelaren van minuut tot
minuut bij te houden, maar vianwege
voorlichting over filatelistische com-
puterprogamma's aan het publiek.
Leren combineren
Veel jeugdige beginners vra
gen zich af in hoeverre het
schaakspel te leren is. Bij
mijn ervaringen met jeugd-
training heb ik bemerkt dat
een speler met voldoende in
zet en enthousiasme, die qua
intelligentie ongeveer middel
bare schoolniveau heeft, een
ELO-rating van 2100 moet
kunnen halen (sterke clubspe
ler). Bij de schaakstudie denk
ik dan aan een goed openin
genrepertoire samenstellen,
midden- en eindspelstudie.
Daarbij moet men kunnen oe
fenen tegen liefst wat sterkere
spelers.
Om vervolgens door te kun
nen dringen tot de (interna
tionale top, spelen aanleg,
mentaliteit en doorzettings
vermogen een belangrijke rol.
Het prettigste onderdeel om
te leren is de combinatie.
Door veel van dergelijke pro
blemen op te lossen leert men
het type stelling herkennen
waarin combinaties mogelijk
kunnen zijn. Bijgaand volgen
zes problemen, waarvan ik
volgende week de oplossingen
geef.
SCHAAKAGENTSCHAP
Een primeur in ons land is
het schaakagentschap van de
heer E. M. Braun, Van Bree-
straat 24 te Amsterdam. Vere
nigingen, bedrijven en organi
satoren van feestelijkheden
kunnen hier terecht voor
schaakaktiviteiten zoals: si
multaans, lezingen en/of de
monstraties door bekende Ne
derlandse topspelers. Door de
geringe belangstelling (finan
cieel) van de Nederlandse
Schaakbond, kan dit een gat
in de markt zijn. Voor de be
roepsspelers is deze ontwikke
ling mogelijk positief, daar de
public relations van schakers
in veel gevallen maar matig
verzorgd zijn.
Correspondentie-adres: Leo
Hofland, C. Fockstraat
113, 2613 DE Delft.
Tot slot een moeilijke opgave
voor de fijnproevers. Wit staat
nog een lastige technische klus
te wachten, maar hij heeft iets
briljants bedacht! Probeert u de
gehele variant, die tot mat
leidt, eens te vinden.
Wit: Kh2, De4, Tgl, Tg4, Lf4,
b2, e6, f2, h3.
Zwart: Kh8, Dd8, Tf8. Tg8.
Lb4, a6, b5, c4, d4, f6, h7.
Wit heeft wat pionnen gegeven
voor de aanval, hoe krijgt hij
succes?
Wit: Kf2, Da5, Tb 1, Tel, Le2,
a3, e5, f4, g3, h2.
Zwart: Kb8, De4, Td8, Tg8,
Pd5, b7, e6, f7.
Zwart dreigt enige tegenkansen
te krijgen; hoe wint wit gefor
ceerd?
Wit: Kgl, Dh5, Td3, Tg3, Lg5,
a2, c3, d4, e5, f4, g2, h2.
Zwart: Kh7, Dd7, Ta8, Tg6,
Lh8, a7, b6, c7, e6, f7, f5, h6.
Wit speelt en wint.
Wit: Kbl, Da8, Tel, Lfl, a3,
b2, b4, e4, f5, h4.
Zwart: Ke7, Db6, Tg4, Lh6, a4,
b3, d6, e5, f6, f7.
Wit speelt en zet mat in enkele
zetten.
Wit: Kgl, Dd6, Td2, Pa3, Lfl,
a2, f2, g3, h2.
Zwart: Kg8, Del, Te8, Pb6,
Ld7, a7, f7. g6, h7.
Zwart speelt en wint.
Wit: Kgl. Dg4, Tb4, Tfl, Pe4,
PD, c4, d5, O, g2, h3.
Zwart: Kg8, Dd8, Ta2, Te8,
Pa4, Lf6, d6, f7. g7, h7.
Veel meer dan in Nederland maken de
Duitsers werk van computers. Daarbij
zijn inmiddels grote filatelistische be
drijven betrokken zoals catalogusuit
gever Michel. Binnenkort, na het be
zoek aan de Wereldpostzegeltentoon-
stelling in Londen voor een verdere
inventarisatie, meer over computer-
progamma's. Op de Essense beurs was
nog een bijzonder koopje te halen. Een
handelaar had twee automaten op de
kop weten te tikken van de Australi
sche posterijen. Na het wisselen van
enige marken tegen Australische dol
lars konden mensen op Duitse bodem
Australische automaatzegels uit de
machine halen. En dat met korting op
de officiële prijs. Overigens is Duits
land zo langzamerhand 'atm'-gek. Dat
'atm' staat overigens voor automaat
marken.
EUROPA-ZEGELS
Op 12 juni komen twee nieuwe Euro
pa-zegels van Nederland uit. Het gaat
om de tweede en derde PTT-zegel met
afbeeldingen van het nieuwe hoofd
kantoor PTT in Groningen en het his
torisch postkantoor van Veere. De ze
gels hebben een waarde van 55 en 75
cent. De afbeeldingen zijn identiek op
beide zegels, wel verschillen kleur,
tekst en waarde. Eerder gaf de PTT
een 'eigen' zegel uit bij de start van
het geprivatiseerde bedrijf begin vorig
jaar. Gerard Unger uit Bussem ont
wierp de zegel die in oplages van
12,39 miljoen (55 cent) en 16,39 mil
joen (75 cent) zijn gedrukt.
TELEFOONKAARTEN
Het bekende voordrukalbum voor Ne
derlandse postzegels krijgt hoogstwaar
schijnlijk een zusje. PTT-Telecom werkt
met uitgeverij Davo (bekend van postze
gelalbums) aan een album 'Nederland'
voor telefoonkaarten. Het is een van de
manieren van de PTT om verzamelaars
te interesseren voor de telefoonkaart.
De PTT doet er veel aan om de tele
foonkaart massaal te introduceren in
Nederland en tevens verzameld te krij
gen.. Het nieuwste wapenfeit is het bren
gen van illustraties van schilderijen van
Vincent van Gogh (waar geen copyright
meer voor betaald hoeft te worden) op
telefoonkaarten. De eind april op de
markt gebrachte kaarten hebben vanwe
ge de bonte afbeelding veel enthousias
me teweeg gebracht. Bedoeling is, zo
vertelt PTT-persvoorlichter Bouke de
Vos dat elke telefoonkaart zo mooi
wordt. Via de eigen afdeling grafische
vorming schakelt de PTT Nederlandse
kunstenaars in voor de ontwerpen. Zo
hebben een aantal jonge kunstenaars de
opdracht gekregen om een schetsont
werp voor de opvolger van de Van
Gogh-kaart te maken. Die krijgt het the
ma 'communicatie'.
Overigens zijn de eerste kaarten nog
zonder bonte kleuren. Die groene kaar
ten zijn vrij onopvallend qua kleurstel
ling en ontwerp. De PTT-woordvoerder
verwacht dat die serie kaarten komende
zomer uit de handel worden genomen.
De Van Gogh-kaarten blijven hoogst
waarschijnlijk tot het najaar in roulatie.
De oplage is 167.000 losse exemplaren
plus 13.000 series met daarbij het gratis
kaartje. De Vos weet niet hoeveel groene
kaarten tot dusver zijn verkocht.
De PTT denkt het verzamelen ook inte
ressanter te maken door de Van Gogh-
kaarten in een fraai mapje uit te geven.
Het gaat daarbij om een set van vier
kaarten waarvan die met de minste 'tik
ken' (vier) gratis is. Voor die 184 tikken
moet 40 gulden betaald worden (zo'n 22
cent per tik). Overigens is de kaart van
vier tikken niet los verkrijgbaar.
Van der Wal
Zag u vorige week uit het Nederlands
kampioenschap enkele partijen van
Clerc, deze keer wil ik u wat laten zien
van de verrichtingen van de als tweede
geëindigde Van der Wal. Het spel van de
oud-wereldkampioen maakte in veel
partijen een onzekere indruk, en hij
kwam dan ook dikwijls in hevige tijd
nood. Tevens nam Van der Wal, geheel
overeenkomstig zijn stijl, ook nu weer
vaak grote risico's. Mede als gevolg van
een en ander verloor hij een tweetal par
tijen: direct al in de eerste ronde van
Van Leeuwen, en later in het toernooi
van G. Jansen.
Door daar maar liefst vijf overwinnin
gen tegenover te stellen (op Scholma,
Van den Borst, Bies, H. Jansen en Stok-
kel), wist Van der Wal zich desondanks
toch voor het komende wereldkampi
oenschap te plaatsen. Van de vijf win
sten waren die op Van den Borst en
Stokkel het mooist. Hier volgen beide
duels, waarin van onzekerheid in het
spel van Van der Wal absoluut geen
sprake is.
J.VAN DER WAL-J.VAN DEN BORST
Vijfde ronde NK 1990.
1.32-28 17-22 2.28x17 12x21 3.37-32 7-
12 4.41-37 1-7 5.35-30. Een scherpe en
agressieve zet die in deze opening niet
vaak gespeeld wordt. 20-25 6.40-35 15-
20 7.45-40 20-24 8.33-29 24x33 9.38x29
19-23 10.39-33 12-17 11.47-41 7-12
12.31-27 14-19 13.44-39 17-22 14.30-24
22x31 15.37x17 11x22 16.32-27 19x30
17.35x24 22x31 18.36x27 12-17 19.43-38
10-15 20.38-32 15-20.
Heeft zwart de stand na deze afruil
verkeerd beoordeeld? Beter lijkt in elk
geval het tegenspelen van wits Roozen-
burg-aanval met een zet als 20...8-12.
21.24x15 25-30 22.34x25 23x45 23.41-37
18-22 24.27x18 13x22 25.49-44! 8-12
26.37-31 17-21 27.33-28! 22x33
28.39x28. Wit heeft nu mooi spel. 6-11
29.31-27 2-8 30.44-39 8-13 31.39-34 12-
18 32.42-37 5-10 33.46-41 13-19 34.48-
43 19-23. Deze poging om terrein terug
te winnen zal niet slagen, maar ook
34...9-14 35.28-22 18-23 36.34-30 ziet er
slecht uit. 35.28x19 9-14 36.19-13! 18x9
37.34-29 9-13 38.29-23! Wit zet een ster
ke aanval in. 11-17 39.37-31! 13-19.
Want 39...21-26 40.41-37 13-19 is na
41.23-18 hopeloos. 40.23-18 17-22
41.31-26 22x13 42.26x17 3-8 43.43-38 8-
12 44.17x8 13x2 45.27-21 16x27
46.32x21. Zwart is met een zeer zwakke
schijf op 10 uit de strijd te voorschijn
gekomen, en dat zal zijn ondergang bete
kenen. 19-23 47.38-33 14-19 48.25-20!
23-28 49.33x22 19-23 50.22-17 23-29
51.17-11 29-33 52.11-6 33-39 53.6-1 39-
43 54.21-16 43-48 55.1-23!! Wit stevent
op een bijzonder fraaie winst af. 48-25
56.23x5 25x46 57.15-10! 4x15 58.16-11.
15-20. Er is geen ontsnappen meer mo
gelijk. Ook na 58...2-8 59.11-7 8-12
60.7x18 15-20 wint wit: 61.18-12 20-24
62.12*7 24-30 en zelfs damhalen op 1 is
goed. 59.11-6 2-8. Eveneens verlies geeft
59...20-24 60.6-1 24-30 61.1-23 46x19
62.5x32! met de volgende twee varian
ten:
- 62...2-8 63.32-43 30-35 64.43-16! 8-13
65.16-2 13-18 66.2-19 22-27 67.19-32
en de winststand is bereikt.
- 62...2-7 63.32-23! 30-34. (Op 7-11
volgt 64.23-28 enz.) 64.23x1 34-39
65.50-44! 39x50 66.1-6+.
na 8-12. (Op 8-13 wint 63.32-10! als in
de partij) volgt 63.32-38 30-35 64.38-
27 12-17 64.27-38 17-22 65.38-32 met
winst.
60...20-25 61.1-23 46x19 62.5x32 met
op 8-12 63.32-27 enz., en op 62...8-13
63.32-10 13-18 64.10-19 18-22 65.19-
32 enz.
61.1-23 46x19 62.5x23 20-25 63.23-10!
13-18. Want op 25-30 komt 64.10-4!
64.10-19! 18-22 65.19-32 en nu de sleu
telstand weer is bereikt gaf zwart zich ge*
wonnen.
1.32-28 16-21 2.31-26 11-16 3.38-32 18-
22 4.43-38 7-11 5.37-31 13-18. Spannend
spel geeft ook 5...21-27 6.32x21 16x27
en nu bijvoorbeeld 7.42-37 11-16 8.37-
32 16-21 met Partie Bonnard, zoals on
langs nog werd gespeeld in de twintigste
matchpartij Tsjizjov-Sijbrands.
Met de tekstzet confronteert de titelver
dediger zijn tegenstander met een vari
ant die van hemzelf afkomstig is. 6.41-
37 1-7 7.49-43 9-13 8.46-41 4-9 9.31-27
22x31 10.36x27 17-22 11.26x17 22x31
12.37x26 11x22 13.28x17 12x21
14.26x17 20-24. Kennelijk wilde zwart
niet hebben dat wit na 14...7-12 met
15.35-30 12x21 16.30-25 schijf 35 zou
ontwikkelen. Het middel lijkt echter er
ger dan de kwaal: in het vervolg krijgt
zwart met een moeilijk bespeelbare lan
ge vleugel te kampen.
15.41-37 7-12 16.33-28 12x21 17.39-33
2-7. Zwart gaat konsekwent door: na
17...6-11 18.44-39 11-17 kan wit met
19.28-23 vervolgen. 18.44-39 7-11 19.34-
30 11-17 20.40-34 21-26. Op 20... 18-22
21.27x18 13x22 speelt wit sterk 22.28-.
23! 19x28 23.32x23. 21.32-27 17-21. Be
ter lijkt 21... 18-22 22.27x18 13x22. In
het vervolg komt deze actie er helemaal
niet meer van. 22.37-32 6-11 23.45-40
11-17 24.42-37 17-22. Want op 24... 18-
22 25.27x18 13x22 volgde weer sterk
26.28-23. Dit ongelijk bekennen heeft
voor zwart tevens ernstige gevolgen:
door zijn slecht opgestelde lange vleugel
gaat hij nu een zeer nadelig klassiek
middenspel in. 25.28x17 21x12 26.47-42
18-23 27.33-28 12-17 28.27-22! 16-21
29.22x11 21-27 30.32x21 26x6 31.37-32
13-18 32.42-37 14-20 33.30-25 8-12
34.25x14 9x20 35.37-31 3-8 36.31-27 8-
13 37.48-42 10-14 38.42-37 20-25 39.50-
45 14-20. Ook na 24-29 heeft zwart het
heel moeilijk. 40.27-21! Dreigt met
41.28-22 enz. 24-30. Hierna wint wit ge
forceerd, maar de zwarte positie was
vermoedelijk al verloren. 41.35x24
20x29 42.37-31 6-11 Na 42...12-17
43.21x12 18x7 44.28-22 19-24 45.32-28
23x32 46.40x29 wint wit eveneens.
43.21-16 15-20 44.16x7 12x1 45.31-27
20-24 46.39-33 1-7 47.43-39 7-12 48.27-
22! De Coup Royal brengt de beslissing.
18x27 49.32x21 23x43 50.34x14 43x34
51.40x20 en zwart gaf op.
Uitgesproken acties (2)
Aan bieden komt een keer een einde.
Een van tweeèn geeft ooit te kennen in
principe uitgeboden te zijn, waarna de
eindbeslissing of het verder onderzoe
ken bij de partner van de uitgesproke-
ne komt te liggen.
Vorige week hebben we gevallen ge
zien met de ISA-opening en de 1 SA-
herbieding, biedingen waarmee een
hand als geheel wordt (aan)geboden en
omschreven. Er zijn nog veel meer
biedseries waar de eindverantwoor
ding ineens bij een van tweeën te
rechtkomt. Deze bijvoorbeeld:
Dit zie je ook wel eens:
WEST NOORD OOST ZUID
1 Sch 2 KI 2 Sch 3 KI
pas pas 3 Sch a.p.
Soms is dat een ongedisciplineerde ac
tie, een enkele keer te verdedigen: ,;Ik
had eigenlijk meteen al 2Vi schoppen
willen bieden...". Soms ook een pro
vocatie: oost hoopt dat er gedoubleerd
gaat worden, want hij zit op het vinke-
touw.
Na 1 schoppen - 2 schoppen kan er
natuurlijk nog makkelijk een manche
in zitten. West kan wel 18-19 hebben
en zal die manche (4 schoppen of 3
SA met een 4333!!) natuurlijk subiet
bieden. Ook in het gebied .15-17 en
met 6 verliezers of minder heeft oost
wel trek. Vroeger bood men dan 3
schoppen om die trek te laten blijken.
Ook nu nog maken beginners op deze
manier kennis met bieden. En terecht,
want aan andere manchepogingen zijn
ze natuurlijk nog niet toe.
Short suit trials, long suit trials en
combinaties van beide worden ge
speeld (zie b.v. Paul Feiten: 'Nieuw-
Amstelveens la Garózzo', voor
13,50 verkrijgbaar op het bondsbu-
reau, bestelnr. 5530). De partner die 2
schoppen heeft geboden, moet weten
op grond waarvan hij moet beslissen
om in 3 schoppen af te zwaaien of de
manche te bieden. Deze oosthand b.v.:
V 8 5 2
V B 2
H 9 4 3
B 8 3
en deze bieding:
WEST NOORD OOST ZUID
1 Sch pas 2 Sch pas
3 Ru pas
3 ruiten is een short suit trial (single-
ton) en in dat licht devalueert oosts
hand natuurlijk. In het gunstigste ge
val wordt er één ruitenslag gemaakt.
Waar zouden de andere 9 vandaan
moeten komen? Bij deze bieding hoort
dit spel:
NOORD
6
V A 9 6 5
V 8 7 6
10 6 5 4
WEST
OOST
A B 10
7 4 4 V 8 5 2
V H 10 7
3 V B 2
B
H 9 4 3
4 A H 2
B 8 3
ZUID
H 9 3
V V 8 4
A 10 5 2
4 V 9 7
Oost zwaaide natuurlijk af naar 3
schoppen en dat werd precies ge
maakt. De oosthand heeft te weinig
entrees om alles in harten èn schoppen
goed te doen.
Een andere oosthand en een andere
biedserie. Weer ging het west 1 schop
pen - oost 2 schoppen en west 3 ruiten
(short suit trial):
B 10 4 3
A 9 2
8 6 3 2
V 4
Het kan niet mooier. Helemaal geen
verspilde ruitenwaarden, dus alle
plaatjes moeten 'werken'. Bovendien
is,er een duidelijke entree. In termen
van Cover Cards zijn er ongeveer drie
aanwezig en dat rechtvaardigt het bie
den van de manche. In een parenwed
strijd werd deze manche aan een aan
tal tafels gemist en dat bleek duur:
Z/allen
NOORD
4
H 9
V
B 8 6 4
H 7 4
4
B 7 6 5
WEST
OOST
A V 7 6 2
4 B 10 4 3
V H V 3
A 9 2
B
8 6 3 2
4 A 10 8
3
4 V 4
ZUID
4
8 5
10 7 5
A V 10 9 5
4
H 9 2
Oost-west misten slechts in drie kleu
ren een slag. Eén keer werd na een kla
verstart zelfs een overslag gemaakt.
In deze twee voorbeelden had oost het
niet zo moeilijk. Er rijst natuurlijk ook
wel eens twijfel, zoals met deze hand:
H 9 2
H 7 4 3
10 9 7 3
B 3
West 1 harten - oost 2 harten - west 3
klaver (short suit trial). Bieden we drie
of vier? (Oplossing volgende week).
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lis-
£eidóc6outtuit
