apanser
dan de
s
'Lief zijn voor
onze autootjes'
[fs de grootste optimisten
Jden vijf, zes jaar geleden
t durven dromen van zo'n
jrslaand succes. Na een
gdurig geboorteproces,
ronnen in 1971 en keer op
|r aan de gang gehouden
t stevige financiële
icties, had het er eerder
ir uitgezien dat het
nmercieel nooit wat zou
rden met de 'continu
iabele transmissie', de
inisch perfecte opvolger
het 'pientere pookje' van
jroers Hub en Wim van
irne.
Ir. P. de Bruin
...meer dan een
dorp88mid
fan Doorne's Transmissie trots op reputatie:
het is, tot ieders opluchting,
j; heel anders uitgepakt, nadat in
5 de massaproduktie van de meta-
duwschakelbanden vitaalste
speelt. Verder ontwikkelingswerk,
gecombineerd met uitgebreide
niet alle autofabrieken tegelijk scha
kelbanden bij ons bestellen. Dat is de
proefnemingen onder de zwaarste grootste ramp die ons kan overko-
omstandigheden, leverde het bewijs
irdeel van het traploze versnel- dat de 'continu variabele transmissie'
'steem eindelijk op gang cvt in het spraakgebruik tech-
)ar I gekomen in de fabriek aan de nisch volmaakt is. Het systeem was
d van Tilburg. Sindsdien gaat het daarna rijp voor fabricage, er werden
Uitl
Van Doorne's Transmissie als
de auto's waarin zijn produkt is
;talleerd: soepel en zonder
:ken van stilstand naar een
fortabele rit.
Hub' van Doorne
[zich ook hebben voorgesteld,
hij na zijn pensionering in het
irtje achter zijn woning aan een
ïterde versie van de beroemde
imatic begon te sleutelen. De
>ze transmissie waarmee zijn
es waren uitgerust, was een ge-
uitvinding, maar had in de
Uijk hinderlijke nadelen. De au-
•okken schokkend op en de le-
luur van de rubber aandrijfrie-
JtHwas beperkt.
de beide grondleggers van
bedacht en con-
Jerde een automatisch versnel-
Q0 Systeem waarin een ingenieuze
3 schakelband de belangrijkste rol
iT
geldschieters gevonden, maar met de
produktie van grote aantallen wilde
het lange tijd niet lukken. Hét was, zo
bleek spoedig, uiterst moeilijk om de
constructie van de banden uit het
ontwikkelingsstadium naar de lo-
men, want zo'n vraag kunnen we
niet aan".
De klantenkring van Van Doorne's
Transmissie telt thans nog drie auto
mobielindustrieën (Subaru in Japan
en Ford en Fiat in Europa), maar de
kans is groot dat dit aantal binnen
kort groter wordt. Het Tilburgse be
drijf heeft daarop inmiddels een
voorschot genomen met de bouw van
een nieuwe produktielijn (kosten
pende band te tillen. Daarmee is in 22 miljoen) die begin volgend jaar
1-1operationeel is. De produktiecapaci-
teit wordt daarmee verhoogd tot
450.000 schakelbanden per jaar. Vo
rig jaar heeft de fabriek er met in to
taal 220 werknemers 130.000 ge
maakt, goed voor een winst van 6,5
Gepasseerd
Voor directeur ir. P. de Bruin (51) i;
de voorgeschiedenis
station. Hij heeft in 1986, komende miljoen gulden.
van het bandenbedrijf Vredestein,
de leiding van de fabriek overgeno
men en kent dus uit eigen waarne
ming alleen een verleden waarin het
stap voor stap beter is gegaan. „Het is
niet meer zo interessant wat er is ge
beurd, onze klanten vragen er ook
niet naar. Het gaat nu om de toe
komst en die ziet er goed uit, zo lang
Ir. De Bruin verzekert dat de huidige
afnemers dik tevreden zijn. Sinds be
gin 1986 heeft Van Doorne's Trans
missie ongeveer 250.000 banden gele
verd en volgens ruwe schatting zijn
tot nu toe 150.000 tot 180.000 perso
nenauto's met een 'cvt' uitgerust.
„Tot nu toe hebben we nog geen en
kele klacht gehoord. Dat is een onge-
voor de Japanse markt op de teken
tafel staan en voelen er in principe
voor, om de ontwikkeling in samen
werking met Van Doorne's Trans
missie te doen. Drie andere fabrikan
ten zijn eveneens geïnteresseerd,
maar geven er de voorkeur aan om
de mogelijkheden onafhankelijk van
het Nederlandse bedrijf te onderzoe
ken. Volgens de huidige plannen kan
de commerciële produktie van een
kleinere band volgend jaar begin-
Voor de verdere toekomst rond
1993 denkt de fabriek aan de fa
bricage van banden voor auto's met
drie liter-motoren. Daarover zijn
thans met vier autofabrikanten in
Japan, de Verenigde Staten en Euro
pa gesprekken gaande. Het draait in
dat overleg niet alleen om de leve
ring van de banden, maar eveneens
om het ontwerp van het hele trans
missiesysteem. Als ook dit project de
eindstreep haalt, produceert Van
Doorne's Transmissie schakelban
den voor ruwweg 85 procent van de
personenauto's die op de wereld
markt worden aangeboden.
De hechte contacten van de fabriek
met Japanse concerns hebben te ma
ken met de in dat land sterk groeien
de verkoop van auto's met een auto
matische transmissie (vijf tot zes pro
cent per jaar). Zestig procent van de
auto's in Japan heeft een automati
sche versnelling; in de Verenigde
Staten is dat percentage ruim 85 en in
Europa nog geen vijf.
Verzadigd
„De Amerikaanse markt is dus ver
zadigd. Daar hoeven we ons niet zo te
haasten. Dat komt pas, als de huidige
produktiecapaciteit voor conventio
nele automatische transmissies is af
geschreven. Maar Europa is maatloos
interessant. Anders dan in Japan is
een automatische transmissie in ons
werelddeel niet populair. Het gaat er
daarom om de gemiddelde Europe
aan enthousiast te krijgen voor een
automaat. Ik denk dat ons dat lukt
met de 'cvt', omdat die een sportief
rijgedrag combineert met het com
fort van een automatische transmis
sie", aldus De Bruin.
Hij denkt dat de pluspunten van het
Nederlandse ontwerp in vergelijking
Geen dorpssmid
Een geoliede massaproduktie van
schakelbanden voor auto-indus
trieën in de hele wereld is een aan
trekkelijk toekomstbeeld voor Van
Doorne's Transmissie en zijn finan
ciers (institutionele beleggers), maar
ir. De Bruin koestert hogere ver
wachtingen. „We willen geen dorps-
smid zijn die een raar ding kan ma
ken", zegt hij. „Het is armoe, als je al
leen de prijs van een band als ver
koopargument hebt. Ik stel me daar
om de fabriek op termijn voor als een
superieure kennisbron op het gebied
van automatische transmissies. Au
tobouwers moeten bij ons kunnen
aankloppen voor advies. Dat bete
kent dat we blijvend veel geld
moeten uitgeven aan onderzoek en
ontwikkeling. We moeten niet alleen
banden verkopen, maar óók onze
kennis!"
Tegenover de stijgende verkopen
van schakelbanden blijft de magere
reclame die Subaru, Ford en Fiat
Voor hun duurdere modellen met
een 'cvt' maken, intussen schril af
steken. „Dat zal op den duur wel ver
anderen", voorspelt De Bruin. „De
huidige drie fabrieken zijn bezig om
hun produktie van auto's met onze
schakelbanden geleidelijk te verho
gen. Ze zitten nu nog in de aanloop
periode en ze nemen geen enkel risi
co om een maand eerder dan de an
der te zijn. Daarvoor is de voorberei
ding te zorgvuldig geweest en is er te
veel geld geïnvesteerd. Maar nog
even en dan zijn auto's met onze au
tomatische transmissie een extra sti
mulans voor de verkoop".
'De FordEscort
Ghia is de eerste
auto met een 1.6
liter motor
waaraan een
'cvt' (in dit geval
aangeduid als
'ctx') is
gekoppeld.
met de gangbare automaten een be
langrijk verkoopargument zijn, om
zowel in de VS als in Europa een ste
vig marktaandeel in handen te krij
gen. De 'cvt' is compacter en simpe
ler van constructie en hierdoor te
vens goedkoper, de betrouwbaarheid
is gegarandeerd en het systeem be
vordert een lager brandstofverbruik.
Het laatste moet vooral Amerikaanse
fabrikanten aanspreken, omdat zij
weldra met overheidsregels worden
gedwongen, om zuinige(r) auto's te
bouwen. Auto's die een bepaald ben
zineverbruik te boven gaan, worden
dan fiscaal belast en dat kan jaarlijks
in de miljoenen dollars lopen.
rWlM DE REGT
looflijk goede reclame voor ons pro
dukt", stelt de directeur voldaan
vast.
'Puur handwerk'
Hij erkent dat de constructie van een
onder alle omstandigheden betrouw
bare schakelband 'het in elkaar
zetten is puur handwerk' de groot
ste zorg is geweest. „Dat is gelukkig
uitzonderlijk goed gegaan. Als we
met autofabrikanten praten, komt de
kwaliteit van de banden niet eens
meer ter sprake".
Ook met de stipte levering van de
banden aan Subaru (voor onder
meer de Justy) en aanvankelijk
complete transmissiesystemen aan
Ford (Fiesta, Escort, Orion) en Fiat
(Panda/Lancia Ypsilon, Uno, Tipo,
Tempra) heeft de fabriek nauwelijks
problemen gehad. „We zijn Japanser
dan de Japanners, als het gaat om
kwaliteit en levering", zegt De
Voor de afzet van de schakelbanden
is het Verre Oosten, met name Japan
en Zuid-Korea, voorlopig de belang
rijkste markt. „We zijn daar vrijwel
elke maand met een delegatie van
onze fabriek op reis. Dat is kostbaar,
Ford heeft in de
buurt van de
Franse stad
Bordeaux een
fabriek
gebouwd voor
de constructie
van
automatische
versnellings
bakken volgens
het 'Van
Doorne'-
principemet de
duw-
schakelband.
Het bedrijf
fabriceert deze
systemen ook
voor Fiat.
Voordat de
produktie daar
was begonnen,
heeft Volvo Car
Sint Truiden in
België
veertigduizend
kant-en-klare
transmissie
systemen aan
Ford geleverd.
maar op den duur zal het lonend blij
ken, want onze grootste kansen lig
gen voorlopig in dat gebied. De be
langstelling bij autofabrikanten voor
nieuwe ontwikkelingen is daar veel
groter dan in Europa. Als je bij een
Europese auto-industrie wilt binnen
komen, moetje", zegt De Bruin, „alle
bekende vertegenwoordigerstrucs
proberen".
De reputatie van 'voorbeeldige leve
rancier'heeft er inmiddels toe geleid
dat de plannen om in Japan een
nieuwe fabriek voor de produktie
van schakelbanden te bouwen, ter
zijde zijn geschoven. Dat is trouwens
ook goedkoper, omdat fabricage op
twee plaatsen altijd kostenverho
gend werkt.
Tot nu toe produceert Van Doorne's
Transmissie alleen schakelbanden
voor auto's met een motorinhoud
van maximaal 1,6 liter, maar de ont
wikkeling van een kleiner en een
groter type is in voorbereiding. Ten
minste drie Japanse autofabrieken
hebben belangstelling voor een duw-
schakelband ('high speed') in kleine
auto's met een cilinderinhoud van
ten hoogste 650 cc. Subaru, Suzuki en
Daihatsu hebben deze mini-auto's
putorubrieken in dagbladen, gewoonlijk zakelijk van stijl en
Joud, waren plots veranderd in lyrisch proza. De presentatie
Bde eerste personenauto van Nederlandse makelij sinds de
'^Iwijning dertig jaar eerder van de legendarische
jker echode nog maandën lang na.
broers Hub en Wim van Doorne, zonen van een Brabantse
Jpssmid, hadden een geweldige euforie ontketend met de
ptelijke onthulling van hun DAF '600', onbetwist hoogtepunt
grootste attractie van de RAI in februari 1958.
ïime tijd tevoren was al uitgelekt
beide broers druk bezig waren
le bouw van een 'Nederlandse
voor een Nederlands gezin',
verdere bijzonderheden over
irmgeving en de techniek waren
joed bewaard geheim gebleven,
nadat een zorgvuldig gecamou-
1
stimuleren had de toenmalige voor-
iroers druk bezig waren zitter van de Koninklijke Neder
landse Automobiel Club (KNAC),
J.Th. Smits van Ooyen, er meteen
een besteld. Dat was, zo bleek spoe
dig, helemaal niet nodig geweest. De
vraag was vele malen groter dan de
fabriek aan kon.
Ruim een jaar na de presentatie re
den in Eindhoven de eerste twee
DAF-jes van de band. De ene was
voor de toenmalige burgemeester
van Middelbeers, mevrouw T. Smul-
ders-Beliën, die de auto als cadeau
voor haar koperen ambtsjubileum
van de bevolking kreeg; de andere
werd hét eigendom van de KNAC-
voorzitter.
Beide auto's zijn later door de familie
Van Doorne teruggekocht en maken
thans deel uit van een collectie die de
zonder twijfel meest spectaculaire
episode uit de geschiedenis van het
bedrijf markeert. Dat initiatief is tien
jaar geleden gevolgd door de oprich
ting van de DAF Club Nederland, in
middels een vereniging met elfhon
derd leden die ieder gemiddeld drie
DAF-jes als een kostbaar bezit koes
teren.
Het DAF-je was in 1980 als merk
naam al bijna historie. De Zweedse
autobouwers van Volvo waren vijf
jaar daarvoor de baas geworden bij
pen, bleef het gissen. Meer dan
1 kenteken XK-07-50 werd
et van bekend!
succes van de eerste DAF was
'7 1i lorspelbaar groot. Nog vóór in
17 j Ihoven de produktie goed en wel
[jonnen, stroomden de bestel-
binnen. Enthousiast gewor-
!3 Jdoor alleen al de presentatie van
uto, uitgerust met een automati-
(lees: traploze) transmissie die al
het 'pientere pookje' heette,
I tten duizenden impulsieve ko-
zich naar een dealer om hun
i in het orderboek te laten note-
assend
r Van Doorne's Automobielfa
sen was de belangstelling bij het
ïek zó verrassend groot dat met-
Nrd besloten, om de produktie
;dubbelen: van 25.000 naar vijf-
tend auto's per jaar. In een
ine opwelling om de verkoop te
(ADVERTENTIE)
auk>mat>scf>a transmissb service
TS
Specialisten In automatische en handgeschakelde
versnellingsbakken
van Gijnstraat 14d - Rijswijk
Tel.: 070-99.14.94 - Fax: 070-98.98.77
Leden van DAF Club Nederland willen maar één ding:
het voormalige familiebedrijf en die
hadden er geenszins een geheim van
gemaakt dat ze zo snel mogelijk af
wilden van het slechte imago van
DAF-jes als autootjes voor 'oude
heren'invaliden' en 'slechte rij
ders'. De DAF 66 werd daarom on
middellijk herdoopt in Volvo 66, een
andere naam voor overigens precies
dezelfde auto.
Echte 'DAF lovers gruwen van dit
verhaal. Ze beweren niet dat DAF-
jes automobielen van topkwaliteit
waren, maar ze vinden ze toch té
uniek om ze bij sloperiien aan een
roemloos einde te laten komen. Hoe
smadelijk er na de met veel publici
tair geweld gepaard gaande komst
van de eerste series DAF-jes ook
over is gesproken, het blijft een feit
dat er meer dan achthonderdduizend
zijn gebouwd. Het was dan misschien
wel een beetje een 'truttenauto',
maar slecht was hij blijkbaar niet!
Naar schatting rijden er nog onge
veer twintigduizend DAF-jes in ons
land rond. Dat aantal neemt snel af,
want enkele jaren geleden waren er
nog bijna dertigduizend geregi
streerd. Het is niettemin voorbarig
om ze 'old-timers'te noemen, hoewel
de ongeveer acht vrijwel puntgave
exemplaren van het allereerste type
uit 1959 daar wel langzamerhand
voor in aanmerking komen.
De eerste poging in 1976 om een
'DAF-jes club'op te richten, mislukte
bij gebrek aan belangstelling. De
tweede vier jaar later onderno
men door een echtpaar uit Oegst-
geest, had wél succes. De groei zat er
meteen in en blijft aanhouden. Me
vrouw Geertje Hadderingh-Haan
(54) uit Zuidhorn, secretaresse van de
DAF Club Nederland, meldt trots dat
ze vorig jaar ruim 430 informatie
pakketten heeft verstuurd en schat
dat ten minste zestig procent van de
ontvangers zich bij de vereniging
aansluit.
'Met jarretels'
Het bezit van één of meer DAF-jes
'de originele met jarretels' is de
bindende factor van een rijk gescha
keerd ledenbestand van artsen, me
disch specialisten, makelaars in ef
fecten, automonteurs, scholieren,
studenten, onderwijzers en politie
agenten. Ze willen allemaal dat de
auto-met-het-pientere-pookie blijft
rijden. De redenen voor hun lid
maatschap kunnen echter uiteenlo
pen. Voor de een is dat de toegang tot
het onderdelenmagazijn in Gerven
(bij Eindhoven), voor de ander de
'sleuteldagen' om onder deskundige
leiding zelf reparaties uit te voeren
en voor weer anderen is de mogelijk
heid om via de club een goedkope
verzekering ('voor weinig kilome
ters') af te sluiten, aantrekkelijk.
Geertje Hadderingh vertelt dat haar
man indertijd ook zo lid is geworden.
Hij was op zoek naar een onderdeel
voor zijn DAF 55 Coupé, maar vond
het op geen enkele sloperij, tot hij
hoorde dat het magazijn van de DAF
Club hem wel kon helpen....
De voortijdig gepensioneerde leraar
bij het nijverheidsonderwijs Albert-
Eerke Hadderingh (51) was toen al
een fanatieke verzamelaar van
DAF-jes waarvoor hij bij verscheide
ne boeren in het Groningse land on
derdak heeft gevonden. Zijn collectie
telt er zeven en 'drie voor de sloop'.
„Ik heb nu op de rem getrapt, want
het gaat wel in de papieren lopen",
zegt hij, bijna verontschuldigend.
De secretaresse van de DAF Club
Nederland rijdt al sinds 1971 in DAF-
jes, gedwongen door een handicap
die een tweede gaspedaal en een au
tomatische transmissie vereist.
„Voor mij was het een ideale auto. Ik
zou er opnieuw een kopen, als ze nog
werden gebouwd, maar dat kan he-
Mevrouw
Geertje
Hadderingh-
Haan laat trots
het pronkstuk
van de collectie
DAF-jes van
haar man zien.
Het is, voorde
kenners, een
DAF 661300
Marathon
ïaas niei meer...
Ze heeft, dat wordt snel duidelijk,
haar hart aan DAF-jes verpand en ze
ergert zich daarom nog steeds aan de
slechte naam die ze hebben gehad.
„Dat is eigenlijk de schuld van de
broers Van Doorne zélf geweest",
zegt ze. „Die hebben het imago van
een auto voor oudere mensen en ge
handicapten zelf gekweekt door hun
DAF-jes voor met name die groep
automobilisten aan te prijzen. Later
hebben ze geprobeerd dat te veran
deren door snellere versies te bou
wen en aan rally's deel te nemen,
maar het was toen al te laat om het
beeld te verbeteren".
Vertedering
Ruim dertig jaar nadat de eerste
DAF-jes '600' met hun inmiddels be
roemde Variomatic ('in standaard
uitvoering voor nog geen vier mille')
pruttelend van de band reden, heb
ben kritiek en spot ruimte gemaakt
voor de vertedering en liefkozing
van verzamelaars. „Onze dochter
haalde altijd de neus op voor ons
DAF-je, ze schaamde zich er voor.
Maar nu wil ze in niets anders rijden,
ze is er gek op!", vertelt de oud-le
raar. Hij ziet dat ook in de club. „Veel
jonge leiden, vaak studenten, die van
een oom of tante een oud DAF-je
hebben gekregen, sleutelen er net zo
lang aan tot het weer als nieuw is.
Het gebeurt ook dat ze van twee oude
wagentjes een nieuwe maken. Dat
doe ik zelf trouwens ook. De tech
niek van DAF-jes is zó eenvoudig dat
ie er als doe-het-zelver van alles aan
kan sleutelen. Ik ben geen automon
teur, maar ik heb me in de loop van
de jaren wel veel aangeleerd".
In 1960 stond DAF nummer vier op
de lijst van de meest verkochte autos
in ons land, twee jaar later was de
derde plaats bereikt en in 1969 rap
porteerde de fabriek trots een aan
deel van ruim 41 procent op de va
derlandse markt. De 'oer'-DAF-jes
met een maximium-snelheid van ne
gentig kilometer per uur waren
toen al opgevolgd door sterkere en
verbeterde versies, met waterge-
koelde motoren van Frans fabrikaat
(Renault). Bij elkaar heeft de fabriek
van 1959 tot 1975 tien types in vele
uitvoeringen sedan, coupé, combi,
bestel, pick up geproduceerd.
DAF was dus beslist een volwassen
automerk geworden, toen de Zwe
den de in financiële problemen ge
raakte fabriek te hulp kwamen en
vervolgens zonder aarzelen elke her
kenning met het verleden probeer
den uit te wissen. De club van eige
naren van DAF-jes doet daarentegen
al tien jaar hardnekkige pogingen
om het levenswerk van de broers
Hub en Wim van Doorne in ere te
houden. Alle leden leveren daar, ie
der op zijn of haar manier, bijdragen
aan van oud tot jong, want de leef
tijd doet er niet toe. Het oudste lid is
een vrouw van ver in de tachtig. Zij
sleutelt niet onder de motorkap,
maar ze heeft nog wel een rijbewijs.
Een scholier van vijftien mag nog
niet achter het stuur, maar sleutelen
doet hij wel. Hij heeft het DAF-je van
zijn buurman gekregen als dank
voor de vele keren dat hij het wagen
tje heeft gewassen... Als hij over een
paar jaar de weg op gaat, rijdt hij in
een DAF-je dat niet van nieuw is te
onderscheiden.
'Reünie'
Het tweede lustrum van de DAF
Club Nederland wordt van 5 tot
en met 26 augustus gevierd met
een speciale tentoonstelling van
onder meer DAF-personenauto's
in het Autotron te Rosmalen.
Hoogtepunt van dit evenement
moet de 'Nationale 1000 DAF-jes
dag' op zaterdag 25 augustus wor
den.
Organisator A. Stam uit Huizen
hoopt dat hij tegen die tijd duizend
eigenaren van DAF-jes heeft ge
vonden die van acht verschillen
de plaatsen in het land achter el
kaar naar het Autotron rijden. De
beoogde 'reünie' van DAF-jes
wordt 's avonds afgesloten met
een groot feest
(Voor nadere informatie:
A. Stam. Tjonger 25. 1273 WC
Huizen, tel. 02152-64488).
