„We zijn verwend geraakt in
de sacramentenbediening"
Een gekweld afscheid van een utopie
CeidócSomu/
brieven van lezi
JSr CcidóC
Kaartenactie
kerk
wereld
-
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
£eidóeQowuvnt
ZATERDAG 10 MAART 1990 PjNE
door Marinus van der Berg
De dagen nadat de oproep
verschenen was om uiting te
geven aan waardering voor
de pastoraal werkenden in de
kerk, waren bijzondere dagen
voor mijzelf. Ik heb die dagen
vanuit geloof proberen te be
leven.
Ze vielen samen met het be
gin van de vastentijd. De vas
tentijd die ons voorbereidt op
de tijd van de Opstanding,
die ons maakt tot mensen
met een nieuwe visie. Wie de
openbaarheid van de publici
teit zoekt in zaken die uiterst
teer liggen, moet zich de
vraag stellen wiens heil ge
zocht wordt.
Er waren mensen die mij aan
spraken over een moedige
maar hachelijke stap. Er wa
ren mensen die belden en
zeiden dat dit hun hoop gaf
en hun geloof bevestigde.
Deze waardering heeft me
goed gedaan in een voor mij
spannende tijd. Tegelijk
hecht ik er aan dat het spot-
licht niet op mij word gericht,
maar op de toekomst van
heel de geloofsgemeenschap.
In die geloofsgemeenschap
wordt verschillend gedacht
en die verschillen kunnen
vruchtbaar en stimulerend
zijn om voort te gaan. Die
verschillen worden onvrucht
baar als er ter rechter of ter
linker zijde fanatisme aan het
licht komt. Het fanatisme is
een soort duivelse kracht die
uit is op verzuring van de ver
houdingen. In elk mens kan
deze ondermijnende kracht
een kans krijgen en telkens is
er waakzaamheid geboden.
Ook mgr. Ernst wijst in zijn
vastenbrief op deze gevaarlij
ke macht.
Nu we in de overgang leven
naar een nieuwe tijd is er gro
te zorgvuldigheid nodig opdat
niet de macht van de duister
nis, maar de kracht van het
licht doorgang vindt. Dat die
kracht van het licht, waarin ik
persoonlijk God's Liefde
werkzaam zie, sterk is, voelde
ik in de ontroerende kaarten
en brieven die ik in de eerste
dagen mocht ontvangen. Niet
alleen waren er prachtige
kaarten, de eerste kaart was
een zelfgemaakte kaart, maar
ook hadden velen er ontroe
rende woorden bij geschre
ven. Kleine geloofsgetuigenis
sen met woorden van waar
dering. Meerderen spraken
over positieve ervaringen op
gedaan in moeilijke levens
momenten van verlies en
ziekte. Zorgvuldig en correct
helpende pastoraal werken
den waren een grote steun
geweest.
Alle kaarten en brieven, ook
de enkele die een afwijzende
stem liet horen, bewaar ik op
dit moment in een speciale
rietenmand. Op 24 april, tien
dagen na Pasen, hoop ik ze,
als stem van gelovig-zoeken-
de mensen, aan de kardinaal
te kunnen aanbieden en hoop
ik dat ook hij zich kan laten
ontroeren.
Het gaat in deze kaartenac
tie, waaraan alle mensen van
goede wil kunnen deelnemen,
niet om een actie tégen de
Kardinaal of tégen de bis
domstaf. Ik hecht eraan om
dit duidelijk te zeggen. Het is
geen actie om de Kerk bela
chelijk te maken of af te bre
ken. Ik zie haar als een gelo
vige daad in deze tijd waarin
het verlangen naar menselijk
heid, naar menswaardige ver
houdingen op een wonderlij
ke wijze openbloeit. Deze ac
tie gebeurt ook vanuit de er
kenning dat de kardinaal een
eigen gewetensvolle positie in
de geloofsgemeensqhap
heeft. Zoals het woord zegt:
een hart-plaats. Ik heb zelf
een sterk verlangen naar een
hart in onze geloofsgemeen
schap waaruit bemoediging,
sympathie voor mensen, op
rechte inzet voor gerechtig
heid stroomt. Ik geloof dat
het niet alleen de kerk, maar
heel de samenleving ten goe
de kan komen. Er is veel in
snelle verandering. Die snelle
veranderingen vragen om een
kritisch onderscheid. Niet al
les wat zich aandient als 'de
nieuwe richting' heeft het heil
.van mensen op het oog. De
Bron waaruit de #Kerk leeft,
de Weg die Jezus' is gegaan,
is voor mij een sleutel in het
helpen vinden van het goede
onderscheid.
In die,geest ben ik ontroerd
door de eerste reacties en
nodig ik graag allen uit die
van harte de beweging steu
nen van een mens- en sa
menleving opbouwende Kerk
om zich aan te sluiten.
Yon Weizsacker: Seoul geen historische gebeurtenis
SEOUL De wereldconferentie over het
conciliair proces in Seoul wordt volgens een
teleurgestelde C.F. von Weizsacker „geen his
torische gebeurtenis". „Over vijf jaar moeten
we het nog maar eens proberen, maar dan
met de Rooms-Katholieke Kerk erbij."
Von Weizsacker, die de stoot tot het conciliair
proces heeft gegeven, toont zich teleurgesteld
over het verloop van Seoul. Vrijdag uitte hij
tijdens de plenaire vergadering kritiek op de
ontwerptekst van het slotdocument. Sommige
delen moeten volgens hem worden herschre
ven.
Hij ziet de bijeenkomst in Seoul meer als het
begin dan als het sluitstuk van het conciliair
proces, ook omdat het proces eigenlijk alleen
in de beide Duitse staten en in Nederland
'leefde'. Vandaar zijn voorstel om over enkele
jaren opnieuw een interantionale conferentie
te houden. Wel wil hij dan de RK Kerk erbij.
De conferentie zou dan misschien minder
chaotisch zijn gestructureerd. Bovendien
weet Rome beter dan de Wereldraad hoe de
wereldopinie voor iets geïnteresseerd kan
worden.
Ook ds. Heino Falcke uit de DDR, die in 1983
tijdens de algemene vergadering van de We
reldraad het conciliair proces voorstelde, had
meer van Seoul verwacht.
Heldenmoed stelt niet
veel voor, geluk is
heel wat moeilijker
VICARIS VERMEULEN BEZORGD OVER WELZIJN PRIESTERS
UTRECHT Niet dat
mgr. dr. A.J. Vermeulen,
vicaris-generaal van het
aartsbisdom Utrecht, nu
onmiddellijk de noodklok
wil luiden of aan de bel
trekt, maar dat hij zich
zorgen maakt over het
welzijn van de priesters
in het aartsbisdom is
overduidelijk.
Zo'n 40 a 50 parochies van de
356 parochies in het aartsbis
dom zit zonder priester. Het
aantal openstaande vacatures
zal de komende jaren oplopen,
verwacht hij. Er zijn te weinig
priesterroepingen en het aan
tal priesterstudenten, dat het
Ariënskonvikt jaarlijks afle
vert, zou groter moeten zijn.
„De priesters worden allemaal
ouder. Ze worden eerder moe,
kunnen minder spanningen
verdragen. Bijna allemaal zijn
ze boven de vijfenvijftig. Ze
krijgen last van hoge bloed
druk, fysieke verschijnselen.
Het wordt riskanter, je krijgt
het gevoel dat je moet oppas
sen, het wordt riskanter.
Twee weken geleden kreeg ik
's avonds bericht van een
oud-deken die getroffen is
door een hersenbloeding en
de volgende dag hoor je dat
een pastor met een hartinfarct
in ziekenhuis is opgenomen.
Kwetsbare mensen, terwijl
het spanningsnivo oploopt."
Spanningen
De spanningen in het bisdom
zijn opgelopen, moet ook hij
diplomatiek erkennen. De af
gelopen maanden kwam het
aartsbisdom fors in het
nieuws. Was daar eerst in het
najaar het rumoer rond de oe
cumenische vieringen in de
Helmerhoek in Enschede, be
gin dit jaar werd daar de
„Zvyolse kwestie" aan toege
voegd. Kardinaal Simonis
verbood pastoraal werker An-
dré Zandbelt van de Zwolse
Michaëlparochie nog langer te
dopen, huwelijken te sluiten
en te preken.
Ook werd van hem gevraagd
medewerking te verlenen aan
de kerkjuridische „sanering"
van de huwelijken, waar
Zandbelt bij betrokken was.
„Door dit soort conflicten
worden veel relaties onder de
priesters en pastoraal werkers
vergiftigd, onderling en naar
de bisschop toe. Er is veel on
duidelijkheid. Bij pastores die
vaak nauw bevriend zijn met
elkaar, zijn bepaalde onder-
Vicaris-generaal Vermeulen
werpen niet bespreekbaar.
Die vermijden ze. Bijvoor
beeld over de pastoraal wer
ker. De laatste tien jaar orga
niseren groepen zich, priesters
en pastoraal werkers. Op zich
ben ik daar geen tegenstander
van, maar die groepsvorming
lijdt ertoe dat er over en weer
een verkeerde beeldvorming
ontstaat, die niet meer gecor
rigeerd wordt door onderlinge
communicatie. Dat kan wan
trouwen oproepen, gevoelens
van machteloosheid."
Zandbelt
Mgr. Vermeulen bestrijdt de
beeldvorming die is ontstaan
over het beleid van kardinaal
Alfrink. Alsof die aan pasto
rale werkers sacramentele be
voegdheden zou hebben toe
gekend om te dopen en huwe
lijken te sluiten. „Een fabel
tje." André Zandbelt behoort
tot een groep van zeven theo
logiestudenten, die zich in de
jaren zestig tot diaken lieten
wijden, maar daarna niet tot
priester.
Toen deze zeven diakens gin
gen trouwen, werden ze te
ruggebracht in de lekenstand.
„Alfrink eiste dat ze van dat
ogenblik af hun sacramentele
bevoegdheden tot dopen en
huwelijk sluiten zouden opge
ven." Later werden ze aange
steld als pastoraal werker. En
dat wordt nog wel eens verge-
Mgr. Vermeulen wijst op het
beleid van het bisdom ten
aanzien van de pastoraal wer
kers en werksters. „Een be
langrijke functie met pasto-
raal-theologische deskundig-
FOTO: JAN BÖKKERINK
heid en pastorale verantwoor
delijkheid, die niet bedoeld is
voor de sacramentenbedie
ning.
De r.k. Kerk is een sacramen
tele kerk, met een sacramen
tele structuur en een sacra
menteel ambt. In het nieuwe
kerkelijk wetboek is de moge
lijkheid om aan leken sacra
mentele taken toe te kennen
zeer gering. In verhouding tot
andere landen hebben wij een
vrij hoog aantal priesters.
Veel hoger dan in Frankrijk.
Vergelijk je het met de ker
ken in de Derde Wereld, dan
krioelt het hier van de pries
ters. Kun je redelijkerwijs be
weren dat er hier in Neder
land een noodtoestand is ten
aanzien van het sluiten van
een kerkelijk huwelijk, dopen
of een uitvaartviering/i? We
zullen daar over moeten pra
ten, maar ik denk niet dat je
dat kunt zeggen."
De vicaris voegt eraan toe
„het sombere van de situatie"
te vinden dat in Nederland
door kwesties als „de Zwolse"
iedere goodwil, zo die er nog
is, in Rome verspeeld wordt,
ook al mochten de bisschop
pen ertoe besluiten om in na
volging van hun Amerikaanse
collega's, goedkeuring aan te
vragen om aan leken bepaal
de sacramentele taken toe te
kennen.
„Rome wil op geen enkele
manier meewerken aan het
ontstaan van een parallele
clerus. Dat er dan een nee
komt is volstrekt duidelijk. Ik
vrees dat we nog jaren de
nare effecten van deze kwes
tie zullen meemaken. Voor de
pastorale werkers als groep en
voor onze parochies. Ook voor
onze priesters, die toch graag
enkele taken in het pastoraat
zouden willen overdragen."
Vermeulen ziet slechts be
perkt perspectief in de moge
lijkheid om leken sacramente
le functies toe te kennen. Om
het tij te keren en de priesters
in het bisdom te ontzien, start
het aartsbisdom binnenkort
een discussie over het pries
tertekort. De punten die daar
bij ter discussie staan: meer en
meer zullen de parochies de
priester moeten delen, terug
brenging van het aantal
Eucharistievieringen in het
weekend, he#t tot standbren-
gen van een klimaat, waarin
plaats is voor een meer ge
meenschappelijke beleving
van de sacramenten. „Een
zeer belangrijke taak van de
priester is het voorgaan in de
Eucharistie en het toedienen
van de sacramenten", aldus
mgr. Vermeulen. „Wij zijn ge
wend geraakt aan een prak
tijk, die een zware belasting is
voor onze priesters, waarbij
mensen nogal veeleisend zijn
op het punt van de sacramen
tentoediening. De vraag is of
je daar mee door kunt gaan.
De sacramentenbediening is
geïndividualiseerd. Ieder
doopje moet apart met de ei
gen familie gebeuren. Maar
opname in een kerkgemeen
schap, kan dat niet in een ge
meenschappelijke viering?
In Frankrijk is een uitvaart
een korte gebedsplechtigheid.
Iedere week is er daar een
Eucharistieviering voor alle
overledenen in de parochie.
We zijn verwend door het
grote aantal priesters van
vroeger. In het belang van de
gezondheid van de priesters
moeten dekenaten een andere
mentaliteit aankweken ten
aanzien van de sacramentele
vieringen. Individueel kan
een priester dat niet."
Dat het even wennen wordt
voor de gelovige, wanneer er
voor een huwelijksjubileum of
uitvaartplechtigheid geen
priester beschikbaar is voor
een Eucharistieviering, geeft
hij volmondig toe. „Het zal
moeite erf pijn kosten bij de
individuele gelovige, maar het
is noodzakelijk. Dat hoeft niet
ten koste te gaan van het ge
loof, de vroomheid, of de
godsdienstigheid. Het zou wel
eens een positief effect kun
nen hebben op het gemeen
schapsgevoel. Maar het zal
een moeizaam proces zijn om
daar de mensen van te over
tuigen."
THEO KRABBE
Lidmaatschap
gereformeerden
dreigt GOR te
splitsen
LUNTEREN De secretaris
van de Gereformeerde Oecu
menische Raad, dr. Richard
van Houten (VS), wordt nu al
ziek bij de gedachte dat het
GOR-bestuur volgend jaar het
advies moet opstellen of de
Gereformeerde Kerken in
Nederland lid van de GOR
kunnen blijven.
De Gereformeerde synode
heeft geweigerd te voldoen
aan het verzoek van de GOR
haar standpunt over homo
seksualiteit te herzien. Daar
door bestaat het gevaar dat de
Gereformeerde Kerken op de
volgende algemene vergade
ring van de GOR, die in 1992
in Athene wordt gehouden,
uit de GOR moeten stappen
en dat andere kerken zullen
volgen.
Van Houten verwoordde zijn
zorgen deze week tijdens een
bezoek aan de Gereformeerde
synode in Lunteren. Toch ziet
hij nog wel openingen. Een
ruime meerderheid van de
GOR-leden verwierp in 1988
te Harare het voorstel de Ge
reformeerde Kerken in ver
band hiermee een ultimatum
te stellen. Intussen is deze
meerderheid vergroot doordat
vier zeer behoudende kerken,
waaronder de Christelijke
Gereformeerde Kerken, uit
protest de GOR hebben verla
ten.
Ook heeft Van Houten zijn
hoop gevestigd op een GOR-
studie over hermeneutiek (de
toepassing van bijbelse gege
vens bij de beantwoording
van eigentijdse ethische vra
gen). Deze studie, die naar
verwachting in september ge
reed is, kan een dialoog tussen
de lidkerken op gang bren
gen. In ieder geval is dit rap
port „cruciaal" voor het lid
maatschap van de Gerefor
meerde Kerken, aldus Van
Houten.
Hij liet blijken de Gerefor
meerde Kerken (een „zeer be
langrijk lid" van de GOR)
niet graag kwijt te raken. On
der meer bij het bestrijden
van d^ apartheid hebben de
Gereformeerde Kerken een
voortrekkersrol vervuld.
De praeses van de Gerefor
meerde synode, ds. E. Over-
eem, maakte duidelijk dat er
wat hem betreft weinig ma-
noevreerruimte is. „Laat de
GOR niet proberen een
breekijzer te zijn tussen ons
en onze homoseksuele ge
meenteleden," zo hield hij
Van Houten voor. Het conflict
kan volgens hem alleen wor
den opgelost als de andere lid-,
kerken de Gereformeerde
Kerken ondanks de verschil
len in bijbeluitleg volledig
willen aanvaarden.
De Franse politieke denker
Raymond Aron heeft ooit
eens van de intellectuelen in
zijn land gezegd dat ze er niet
op uit zijn de wereld te begrij
pen of te veranderen, maar
dat ze haar in de eerste plaats
willen aanklagen.
Nu kan men van iemand die
in de eerste plaats roman- of
toneelschrijver wil zijn moei
lijk verwachten dat hij oplos
singen aandraagt voor samen
levingsproblemen. Anders
wordt het echter als deze in
tellectuelen, zoals Sartre, Ca
mus en Merleau-Ponty, zich
ook intensief met de koers
van de samenleving hebben
willen bezig gehouden.
Voornamelijk geschoold in fi
losofisch opzicht, hadden zij
weinig kennis van de concre
te maatschappij. Zij wisten
niets van economie, van de
werkelijke omstandigheden
waaronder arbeiders leefden,
maar wel beschikten zij over
een overdaad aan abstracte,
idealistische ideeën.
De jaren waarin zij opgroei
den waren bijzonder drama
tisch. De opkomst van Hitier
en het nationaal-socialisme,
de Spaanse burgeroorlog, het
verlies van de nationale onaf
hankelijkheid in 1940, na de
bevrijding het begin van de
dekolonisatie in Algerije en
Indochina en de steeds verder
oplopende spanningen tussen
oost en west, culminerend in
twee aparte blokken. Daarbij
ook nog het verlies van reli
gieuze zekerheden die voor
velen geen antwoord meer
bleken in de sterk veranderde
omstandigheden. Dat moest
zich wel uiten in een groot ge
voel van machteloosheid, van
hulpeloosheid. Illustratief was
in dat verband Sartres boek
met de veelzeggende titel
Walging (La Nausée) en type
rend mogen ook zijn filosofi
sche omzwervingen heten die
begonnen bij de aan een groot
verleden verknochte Heideg
ger en eindigden bij Marx,
zijn absolute tegenhanger.
Voor veel van deze moralis
ten ging het marxisme als een
nieuwe seculiere religie fun
geren, een nieuwe hoop die
aan alle onrechtvaardigheid
hier op aarde een eind zou
maken, ook al knaagde de
twijfel bij velen. Wa^t de ver
werkelijking ervan in de Sov
jetunie had een geduchte
knauw had gekregen door het
bekend worden van de ter
reur, de showprocessen en de
nieuwe concentratiekampen.
Absurditeit
Een man als Albert Camus
beleefde zijn ontworteling
aanvankelijk op een andere
manier. In zijn eerste roman
L'Etranger (1943) liet hij een
principieel absurde visie op
het bestaan zien. De vreemde
ling Meursault is déérom een
vreemde omdat hij het geloof
in hogere idealen ontkent en
dat is ook in laatste instantie
de reden waarom hij ter dood
wordt veroordeeld. Het boek
doet door de schijnbare hulpe
loosheid waarmee Meursault
zijn vernietiging ondergaat,
denken aan het werk van
Kafka. Maar waar de absurdi
teit bij de laatste uiterst raad
selachtig blijft en daardoor
ook zeer sterk overkomt,
wordt ze bij Camus tot een sy
steem verheven. De vreemde
ling Meursault kan zich in het
aangezicht van de dood bo
vendien nog vrij voelen ook,
maar het is dan wel nodig dat
men zich het speciale idee'
van absurditeit dat Camus
zich had gevormd, eigen
maakt. De sleutel voor zijn
denkwereld leverde hij na
dien in een uitvoerig essay,
De mythe van Sisyphus.
Het duurde niet lang of Ca
mus zou deze houding laten
varen. Met een variatie op
Descartes stelde Camus ver
volgens: wij verzetten ons en
daarom bestaan we. De we
reld blijft absurd, de hemel is
leeg, maar door ons verzet
kunnen wij bijdragen tot
menselijkheid. Het meest in
drukwekkend, het meest on
ideologisch ook, is deze opvat
ting verwoord in de behulpza
me dokter Rieux uit La Peste.
Het blijft ongetwijfeld Camus'
meest leesbare boek, het boek
dat zijn blijvende roem uit
maakt.
Maar het verzet kent ook zijn
grenzen. Revoluties die uit
verzet werden geboren, de
Franse, de Russische, ontaard
den in vreselijke dictaturen.
Het doel kan nooit de midde
len heiligen, zo liet Camus
zien in Les Justes (De recht
vaardigen). Het was het ant
woord op een stuk van Sartre,
Les Mains Sales (Vuile han
den) waarin deze juist het te
gendeel had beklemtoond.
Vervolgens zou Camus deze
opvatting zeer breed uitwer-
Albert Camus
ken in L'Homme Révolté (De
mens in opstand) (1951). Dit
boek dat hij zelf als zijn be
langrijkste werk beschouwde,
was in feite een zeer breed
voerige afwijzing van het
communistische ideaal. Het
speelde namelijk volop in op
de hoog opgelopen discussie in
Frankrijk of men ondanks de
stalinistische terreur juist ter
wille van het belang van de
arbeidersklasse aan de Sovjet
unie niet het voordeel van de
twijfel moest geven. Camus
meende van niet en pleegde
dan ook in de ogen van zijn
intellectuele bentgenoten ver
raad. Het leidde tot een defi
nitieve breuk tussen Sartre en
Camus.
Camus' boek is zo juist op
nieuw uitgegeven. Niet zon
der reden in het jaar waarin
het reëel bestaande socialisme
als een kaartenhuis in elkaar
zakte. Hij was een van dege
nen die vóór de anderen „ge
lijk" hadden. Maar heeft dit
boek méér dan alleen maar
een historische betekenis die
uitgaat boven een Parijse co
terie van intellectuelen? In
1951 klonk L'Homme Révolté
bij weldenkend links als een
vloek in de oren. Een taboe
werd doorbroken.
Getourmenteerd
Wie het nu leest wordt getrof
fen door de getourmenteerd
heid ervan, mede door de ou
derwetse vertaling die al in
zijn eerste druk in 1952 ver
scheen. Die getourmenteerd
heid is ongetwijfeld onder
meer toe te schrijven aan het
feit dat Camus zelf met nog
maar kortstondig levende il
lusies moest afrekenen. Maar
het is zeer de vraag of de ar
gumenten om het communis
me te bestrijden in dit boek
nu nog van betekenis zijn. Je
hebt een gevoel van déja vu
bij lezing van dit boek. Camus
geeft een zeer eigenzinnige fi
losofisch getinte verklaring
voor het echec van het com
munisme, na de grenzen van
de opstand in de loop der ge
schiedenis geschetst te heb
ben. Maar deze afrekening
van het communisme is ver
vat in een taal die net als het
ideologische communisme zelf
al lang geschiedenis is gewor
den.
Camus bleef, zoals Aron stel
de, weldenkend links. Hij is
ondanks zijn ideologische
voorkeur sympathiek omdat
hij voortdurend uiting gaf aan
zijn twijfel en van mening
wist te veranderen.
Maar net als de meeste andere
Parijse intellectuelen die zich
over dit onderwerp uitlieten
trad hij in dit werk niet bui
ten zijn eigen beperkte cir
cuit. Hun eigen filosofische
gedachtenspinsels waren hen
dierbaarder dan dat zij de tri
viale realiteit onder ogen za
gen.
PAUL VAN VELTHOVEN
Albert Camus: De mens in op
stand. Uitgeverij Balans. Prijs
f 29,50.
Shamir en de bierkaai
De vertragingstactiek van Israëls premier Shami
wanhopige vormen aan te nemen. Opnieuw is deze
beslissing over de bereidheid van Shamirs Likud-
een dialoog aan te gaan met de Palestijnen uitgesijguk
kabinetsberaad hierover werd woensdag na twee J>v's
daagd tot morgen. Shamir wil eerst een toezegging in u
Arbeiderspartij van vice-premier Peres, dat de Pales
Oost-Jeruzalem worden uitgesloten van (eventuele) de
zingen voor de bezette gebieden. Maar als het aan c elijl
ligt, zal een uitspraak van het Israëlische kabinet ooljn h<
nog op zich laten wachten.
PERES en zijn Arbeiderspartij zijn niet van plan a: naa:
van Shamir te voldoen. Als zij voet bij stuk houden,
dat het einde van de regering van nationale eenheii <-
Peres echter andermaal door de bocht gaan, dan ven
zijn laatste restje geloofwaardigheid. De Arbeiderspai
eindeloos geduld gehad met Shamir. Enerzijds omdai k
mier wel degelijk heeft getracht de talrijke havikei
eigen Likud-kamp over de streep te krijgen of, waar
lukte, buiten spel te zetten. Anderzijds omdat Peres 1
zeker is van een verkiezingszege als het kabinet oni i
Israël naar de stembus moet.
Zo langzamerhand heeft Peres echter de grenzen
verdraagzaamheid bereikt. Maar niet alleen bij de Ar
partij, ook in Washington heeft de irritatie over de
van Shamir en de zijnen het toppunt bereikt. Het Lij
weigert botweg te aanvaarden dat het land aan de vo
staat van een cruciale wending in zijn geschiedenis
slissing om het gesprek met de Palestijnse erfvijand
nen overstijgt elk partijpolitiek belang.
Bij de Washingtonse irritatie speelt nog een ander
een rol. De VS hebben rekening te houden met hi 'n q
naamste bondgenoot in de Arabische wereld, preside!
Mubarak van Egypte. Als gevolg van Shamirs aanh e p;
uitsteloefeningen raakt deze in een steeds lastiger pa jng
overleg met Washington heeft hij zich als bemiddel^
geboden tussen Israël en de Palestijnen en daarmee
ver uitgestoken.
Intussen gaan premier Shamir en zijn aanhang!,
met hun struisvogelpolitiek. De redenen daarvoor zi; )li(
gens vrij duidelijk. De muggezifterij over de same
van de Palestijnse delegatie heeft niets meer te ma
het verwerven van een zo sterk mogelijke uitgangspk»
onderhandelingen. Het is puur tijdrekken, omdat in
van de Likud de stroom van Russische immigrante
zette gebieden moet gaan bevolken. Dan zou tusse
een paar maanden het Groot-Israël waarvan d{ t
droomt, een onomkeerbaar gegeven zijn.
DiE hoop zal vals blijken te zijn. Immers, Israëls
Amerikaanse beschermheer vindt het nu welletjes. D
uit een recente verklaring van minister van buitenla
ken James Baker en uit de ontstemde geluiden die d(
pen dagen opklinken uit de Amerikaanse Senaat. EJn
niet te verwachten dat de Sovjetunie de (leur voor d
emigranten open zal houden als duidelijk is dat de
in Tel Aviv hen gebruikt als 'schaakstuk' in de str
het ideaal van het Groot-Israël. De weifelmoedige ei
serende opstelling van Shamir kan alleen tot gevolg
dat Israël straks met een zwaar verdeelde en dus erns
zwakte delegatie de onvermijdelijke gang naar de oi
delingstafel maakt. Dat is een triest resultaat.
:rh
ijk
Brieven graag kort en duidelijk geschreven.
De redactie behoudt zich het recht voor inge
stukken te bekorten.
Vuilverbranding
De discussie rond de nieuwe
vuilverbrandingsinstallatie en
de daarvoor beoogde locatie
Ypenburg is nog niet ten ein
de. De gemeenteraad van
Leidschendam zal medio 1990
een besluit nemen of Leid
schendam de installatie op zijn
grondgebied wil hebben. Daar
bij zal de gemeenteraad, naar
ik aanneem, niet de belangen
uit het oog verliezen van Lei-
zo, een nieuw woongebied in
wording met 30 a 40.000 inwo
ners. Met de heersende zuid
westenwind zou Leizo (en het
achterliggende weidegebied
van Stompwijk) de volle laag
krijgen uit de vier tachtig me
ter hoge, de omgeving domine
rende, schoorstenen van de
vuilverbrander; en de boeren
in Zaanstad weten wat dit be
tekent
En er zijn meer negatieve
punten. Vuilverbranding bij
de poort van de Haagse regio
is een slecht visitekaartje. Het
woon- en ondernemingskli
maat (vestigingsbeleid) wordt
negatief beïnvloed. De werk
gelegenheid bij Fokker, dus
voor de Haagse regio, komt in
gevaar (Fokker duldt geen
vuilverbrander in zijn nabij
heid, dus het is óf Fokker óf
Gavi). De beoogde locatie, in-
(AL
P£
geklemd tussen dicht ac
woongebieden van J!
Voorburg, Leidschen(daa
Nootdorp (verdubbelin
nertal en kantorencoi n
boven Utrechtse Be
steen worpafstand), is
oog op de uitstoot va
stoffen onaanvaardbaa
slot: de beoogde locatii
vuilaanvoer alleen te I
per vrachtauto (geen
binding) en dat beteki
vrachtautoritten per
in- en uitvalswegen
dichte bebouwingen.
De locatie Maasvlakte
tegen ligt ver van de I
de wereld (en grazeni
en). Er is reeds een rai
ding ter plekke, zodat
van huisvuil per treil
lijk is. En de kosten
aanmerkelijk worden
indien samen met Ro
een nieuwe installatij
opgezet. De keuze voof
te locatie lijkt niet i
Het gaat nu om een
woorde beslissing, die
een serieuze afweging
jectieve maatstaven ki
den genomen. Daarop
hoop gevestigd en vi
overige geldt: beter te
gekeerd dan ten hi
dwaald.
IJ. Feeke,
LEIDSCHENDAM
e f
k\
Uitgave: Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers).
Kantoor: Apothekersdijk 34, Leiden.
Telefoon: 071 - 122 244.
Postadres: postbus 11. 2300 AA Leiden.
Hoofdkantoor: Koopmansstraat 9, Rijswijk.
Telefoon: 070 - 3190 933.
Postadres: postbus 9, 2501 CA 's-Gravenhage.
Abonnee service
Telefoon: 071 - 313 677 van ma. t/m vr. van 8.30 tot 17.00 u.
Nabezorging
Telefoon: 071 - 122 248
van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19.00 u. op za. van 14.00 tot 15.
Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW.)
Bij automatische betaling: Bij betaling per accept-giri
per maand f. 24,85 per maand
per kwartaal f. 74,10 per kwartaal
per jaar 284,50 per jaar
Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan.
Advertenties
Informatie en tarieven over advertenties tel. 071 -122 244.
Telefax voor uitsluitend advertenties 071 -134 941
Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rij
070 - 3902 702.
Bankiers
AMRO BANK NV 473 575 515
POSTBANK NV 663 050
