lurgers DDR demonstreren
fegen opkomst neonazi's
Noriega bezorgt VS
fors gezichtsverlies
Botha in Oost-Europa
op zoek naar arbeiders
ISP*hau pa«-
Marxistische partij in DDR
Gevaar voor olie op kust lijkt geweken
Atoomspion
Fuchs droeg
niets bij
WTENLAND
QeidóaQowumt
DONDERDAG 4 JANUARI 1990 PAGINA 5
inese minister: meer
ologie in onderwijs
I m^jNG De Chinese minister van on-
,_JT Jjs. Li Tieying, heeft gezegd dat
igische vorming een grotere plaats
it onderwijs moet krijgen om de
e invloeden van westerse ideeën te-
t gaan. Sinds het neerslaan van de
itenopstand in juni van het vorige
Boeten studenten al deelnemen aan
(reide werk- en militaire trainings-
jmma's, zodat zij een deel van hun
in een fabriek doorbrengen. On-
de harde maatregelen en de ver-
p indoctrinatie heeft een groot deel
?n of f studenten de hoop op democrati-
conirrervorm'nSen noS n'et opgegeven
nen fden de veranderingen in Oost-Eu-
pdP de voet gevolgd.
BUDAPEST Hongarije overweegt diplomatieke betrek
kingen aan te gaan met Zuid-Afrika. Vandaag sloot minister
van buitenlandse zaken Botha een tweedaags bezoek af aan
Budapest. Het was voor het eerst dat een minister van Zuid-
Afrika een land van het Warschaupact bezocht; Zuid-Afrika
wil kennelijk ook via de Oosteuropese landen zijn internatio
nale isolement doorbreken. Volgens diverse Zuidafrikaanse
experts bestaat er een levendige handel tussen Zuid-Afrika
en Hongarije, ondanks het feit dat de laatste zich officieel
heeft te houden aan een economisch embargo. Het bezoek
zou onder andere te maken kunnen hebben met een campag
ne van Pretoria om geschoolde arbeiders in Oost-Europa die
hun buik vol hebben van het communisme, over te halen te
emigreren naar Zuid-Afrika.
Britse minister
Fowler afgetreden
LONDEN De Britse minis-
ter van arbeid, Norman Fow
ler, heeft om persoonlijke re
denen ontslag genomen. Hij is
onmiddellijk vervangen door
Michael Howard, die de post
van staatssecretaris voor mi
lieu bekleedde.
De 51-jarige Fowler, die vanaf
juni 1987 minister van arbeid
was, heeft uitdrukkelijk ver
klaard dat zijn aftreden niets
te maken heeft met menings
verschillen met premier Mar
garet Thatcher. Hij zei meer
tijd te willen besteden aan zijn
gezin.
Kremlin roept leiders
Litouwen naar Moskou
MOSKOU President Michail Gor-
batsjov van de Sovjetunie heeft het ge
hele politburo van de afgescheiden Li
touwse communistische partij naar Mos
kou ontboden. Moskou is tegen de af
scheiding van de Litouwse communis
ten. Verwacht wordt dat Gorbatsjov de
Litouwers zal verzoeken de uitvoering
van hun besluit op te schorten tot na
een congres van de Sovjet-partij, dat
wordt voorbereid voor oktober dit jaar.
De verwachting is dat tijdens dit con
gres de leidende rol van de communisti
sche partij zal worden herzien.
Gorbatsjov zou ook willen praten over
zijn bezoek van volgende week aan Li
touwen.
Bulgaren
protestéren tegen
rechten Turken
SOFIA Duizenden inwoners van
vijf steden in Bulgarije hebben gepro
testeerd tegen het besluit van de re
gering etnisch Turken het recht te
geven hun moslim-naam weer te ge
bruiken. Ook zijn zij tegen het in
trekken van andere discriminerende
maatregelen tegen de Turkse bevol
kingsgroep. Onder de afgezette leider
Zjivkov waren de etnisch Turken ge
dwongen hun moslim-naam te veran
deren in een Bulgaarse familienaam.
De onderdrukking leidde vorig jaar
tot een exodus van Turkse Bulgaren
naar Turkije.
Tsjechoslowaakse
politie-kolonel
dood in kantoor
PRAAG Een Tsjechoslowaakse
kolonel van politie die in staat van
beschuldiging was gesteld voor zijn
optreden tijdens de massale demon
stratie op 17 november vorig jaar, is
gisteren dood aangetroffen in zijn
kantoor. Het lijk van de kolonel
werd ontdekt met een kogel in het
hoofd. Het wordt aannemelijk geacht
dat de man zelfmoord heeft ge
pleegd. De betoging van de 17e no
vember en het harde politieoptreden
tegen de demonstranten leidden de
val in van de communistische rege
ring in Tsjechoslowakije.
3e
IMn onze correspondent
had Rink Drost)
zagr-BERLIJN „De
oerde van Buchenwald
noblegJt!" Dat was de gehele
s schfd van een anoniem
cratislontje aan de secreta-
•oek j van de Joodse Ge-
elen- ischap in de Oostduit-
de.d Erfurt. In de nazi-
de ouders en de
n Brfs en zusters van de
ie, \taresse vermoord.
als
se zaledreiging is tekenend
niet een onrustbarende ont-
optreding in de DDR: de op-
d van neo-nazisme en fas-
Pvi Tot voor kort schreef
toarant er over en werd er
depap radio en televisie met
se zaWoord over gerept. De
?m v<presenteerde zichzelf als
p de vcistische staat. Neo-na-
et gehen fascisme werden wel
waaleerd, maar dan als
trustend verschijnsel aan
een \lere kant van de Berlijn-
uitiur (officeel 'antifascis-
ind beschermingsbolwerk')
ernon IJzeren Gordijn,
en int DDR de Sovjetunie in
:eindest en perestrojka is voor-
erlijkreefd, wordt in de media
de wrontwaardigde toon ook
de zokomende nazisme bin-
had se eigen grenzen gesigna-
nogmiOostberlijnse wijk Trep-
gisteren enkele
praiizenden mensen gede-
metreerd tegen het toene-
ïen, aantal neo-fascistische
daar ziten in de DDR. De be-
r ops vond plaats in aanwe
niet 1 van partijleider Gregor
president Manfred Ger-
regerïn andere regeringslei-
overeïysi zei tegen de demon
lm dat Oost-Duitsland
iren. £rke leiding nodig heeft
roebelchtse tendensen de kop
sjechoi drukken. De demon-
jver m droegen spandoeken
menir)Wij zeggen nee tegen
ging" en „Nee tegen de
pest", een verwijzing
Hitlers SA-troepen die
cht, la hemden droegen.
av'l eo-nazi's in zowel de
inden rePubliek als de DDR
p i een herenigd Duits rijk
nte he ganzen van 1939 en
>r.orniltreJen uit de NAVO en
Het
!^n,e mensen
nog bestaand dan wel
;n Bro nazisme is in de DDR al
k volgsprake. Nieuw is echter
;n - elle opkomst die in de
zijn. 1 wordt gesignaleerd. Of-
m zijn cijfers staven de journa-
nieie waarnemingen. In
voortyerden 44 processen ge-
tegen van neo-nazisme
Van fhte burgers. Vorig jaar
was het aantal processen half
november al op 144 gekomen.
In alle vijftien provincies van
de DDR is blijkens de geogra
fische spreiding van de proces
sen de groei van het neo-nazis
me waar te nemén. Regionale
zwaartepunten zijn Oost-Ber-
lijn, Leipzig, Weimar, Jena en
Erfurt. Kort geleden werd een
over het gehele land vertakte
geheime organisatie opgerold
die zich 'Geheime SS-organi-
satie Wolgast' noemde. Vooral
jonge mensen in de DDR blij
ken gecharmeerd te zijn van
nazisme en fascisme. In een
school in Oost-Berlijn vond
een lerares bij toeval onder
een bank propagandamateriaal
waarin onder meer de invoe
ring van gaskamers voor de
uitroeiing van bepaalde groe
pen uit de samenleving werd
geëist. In het jongeren-toeris
tenhotel 'Feundschaft' in
Frankfurt aan de Oder bedrei
gen zogenaamde skinheads om
de haverklap Poolse gastar-
beidsters, omdat ze 'niet
arisch' zijn.
Nog van deze week dateren
berichten in de krant 'Thürin-
gische neueste Nachrichten',
overgenomen door het Oost-
duitse persbureau ADN, over
doorgaans jonge neo-nazi's die
in plaatsen als Pirna, Görlitz
en Erfurt buitenlandse toeris
ten mishandelen en die nazi
leuzen als 'Hitier leeft', 'Weg
met de joden!' en hakenkrui
sen kladden op muren, etala
geruiten en oorlogsmonumen
ten.
Bolwerk Leipzig
Volgens de 'Thüringische
neueste Nachrichten' heeft de
op een na grootste stad in de
DDR, Leipzig, de stad van
Schiller en Goethe nog wel, de
treurige faam van een ultra
rechts bolwerk. De krant
noemt hier niet alleen antise
mitische uitingen en kladpar
tijen, maar ;ook toenemende
spontane en georganiseerde
gewelddaden. Er zouden zelfs
zogenaamde 'liquidatielijsten'
bestaan.
De krant maakt ook melding
van een al lange tijd bestaande
openlijk racistische groepering
onder de naam 'Grijze Wol
ven' in Blankenhain, in de
buurt van Weimar, en van een
georganiseerde groep van
skinheads onder de naam
'Weimarer Front'. Vooral die
laatste groep zou verantwoor
delijk zijn voor de handtaste
lijkheden jegens buitenlanders
en schendingen van graven in
geheel Thüringen.
De in criminaliteit gespeciali
seerde socioloog Wolfgang
Brück van het Centraal Insti
tuut voor Jeugdonderzoek in
Leipzig neemt in de DDR tal
van pogingen waar om tot or
ganisatie van het rechtse ex
tremisme te komen. „Binnen
kort moet worden gerekend op
het uit de obscuriteit treden
van zo'n organisatie", zegt hij.
Ondersteuning
Sinds de DDR-burgers zonder
problemen hun land in en uit
kunnen en zeker sinds de bur
gers van de Bondsrepubliek
nagenoeg ongecontroleerd de
DDR binnen mógen, is de on
dersteuning vanuit de Bonds
republiek van de rechts-extre-
misten in de DDR sterk toege
nomen. Grote stapels propa
gandamateriaal, stickers en
symbolen worden de DDR
binnengebracht en in dit land
gedistribueerd.
De vrees bestaat dat het niet
bij dit reclamemateriaal blijft
en dat ook wapens het land
worden binnengesmokkeld.
Bedreigingen aan het adres
van 'communisten met wie
binnenkort voorgoed zal wor
den afgerekend' wijzen in die
richting.
Deskundigen in de DDR zijn
ervan overtuigd dat het zaad
voor het snel groeiende neo-
nazisme en fascisme uit dit
land zelf afkomstig is. De
schuld wordt gezocht bij het
stalinisme, dat niet alleen een
gezonde bevrijdingsreactie te
weeg heeft gebracht, maar ook
extreem reactionaire krachten
heeft doen ontwaken.
De arts J. Kersting, lid van de
oppositiebeweging 'Demokra-
tischer Aufbruch', schreef in
de 'Leipziger Volkszeitung':
„De tientaUen jaren durende
onderdrukkingspolitiek van
de SED heeft de vorming van
rechtsradicale krachten bevor
derd. Druk veroorzaakt tegen
druk". Pikante bijzonderheid:
de 'Leipziger Volkszeitung' is
een partijkrant van de aange
vallen SED.
Kangoeroe
op de vlucht
Een kangoeroe
maakt zich
haastig uit de
voeten voor
vlammen en
rook. Delen van
de Australische
provincie New
South Waleë zfjn
in enorme vlam
menzeeën ver
anderd; duizen
den mensen zijn
geëvacueerd,
maar veel vee is
omgekomen. De
autoriteiten
hebben op di
verse plaatsen
de noodtoe
stand uitgeroe
pen als gevolg
van de hittegolf
en branden.
FOTO: AP
(Vervolg van de voorpagina)
PANAMA-STAD Ver
rassend snel is vannacht
een einde gekomen aan
het verblijf van de voor
malige sterke man van
Panama, generaal Manuél
Antonio Noriega in de
ambassade van het Vati-
caan in Panama-Stad. De
Panamese president Guil-
lermo Endara, die door de
Amerikaanse invasie in
het zadel werd geholpen,
zei in een reactie dat hij
blij was dat zijn land „be
vrijd is van deze misdadi
ger".
Korte tijd voordat Noriega
zich overgaf aan de Ameri
kaanse militairen had een me
nigte van 20.000 Panamezen
nog gedemonstreerd voor de
nuntiatuur, waarbij tegen de
generaal gerichte leuzen wer
den geroepen.
Volgens zegslieden binnen de
Amerikaanse regering is Was
hington akkoord gegaan met
drie voorwaarden van Norie
ga: dat hij een paar telefoonge
sprekken mocht voeren, dat
zijn besluit om zich over te ge
ven een geheim zou blijven tot
zijn eigenlijke arrestatie en dat
hij zijn uniform zou mogen
blijven dragen.
Eerder had de Amerikaanse
regering hem verzekerd dat
hij een eerlijk proces zou krij
gen en dat hij niet zou worden
berecht op grond van een fe
derale wet inzake drugshan
del, waar de doodstraf op staat.
In een toespraak zei Amerika's
president Bush dat met de ar
restatie van Noriega alle vier
de doeleinden van de Ameri
kaanse militaire invasie van 20
december zijn bereikt: herstel
van democratie in Panama,
het waarborgen van de veilig
heid van het Panama-Kanaal,
bescherming van het leven
van Amerikaanse burgers en
de arrestatie van Noriega.
De Amerikaanse toezeggingen
zijn kennelijk aan Noriega
overgebracht door het Vati-
caan; volgens de Amerikaanse
zegslieden hebben de Ameri
kanen niet rechtstreeks met
Noriega onderhandeld. Bush
bedankte in zijn toespraak het
Vaticaan en de pauselijke nun
tius voor hun „evenwichtige
en wijze hulp van de afgelo
pen dagen".
Na het vertrek van Noriega
gaf de pauselijke nuntiatuur
een verklaring uit. „Generaal
Manuel Antonio Noriega,
voormalig bevelhebber van de
Panamese strijdkrachten, die
op 24 december zijn toevlucht
zocht in de ambassade na de
Amerikaanse militaire inter
ventie, heeft het verantwoor
delijke besluit genomen om uit
eigen beweging de woning van
de vertegenwoordiger van de
paus te verlaten. Hij heeft zich
ter beschikking gesteld van de
commandant van de Noorda-
merikaanse troepen die de di
plomatieke missie omsingel-
Gezichtsverlies
De aanklacht tegen de gene
raal Manuel Antonio Noriega
is al op 5 februari 1988 uitge-
bracht bij het gerechtshof van
Miami. Het was de eerste keer
dat een federale aanklacht
werd ingediend tegen een bui
tenlands leider die niet in de
Verenigde Staten verbleef.
Noriega wordt ervan beschul
digd dat hij zijn officiële func
ties heeft gebruikt om de le
den van de internationale
drugshandel te beschermen,
onder wie leden van het Co
lombiaanse Medellin-Kartel,
dat verantwoordelijk wordt
geacht voor tachtig procent
van de cocaïne-invoer in de
Verenigde Staten.
Ook tegen vijftien handlan
gers van de generaal is een
aanklacht ingediend, en tegen
vier van hen is de procedure
al begonnen. Onder hen is ko
lonel Luis del Cid, die gold als
een van de belangrijkste advi
seurs van Noriega. Hij wordt
in Miami vastgehouden en zal
op 16 januari door de recht
bank worden gehoord.
Noriega is de afgelopen jaren
veranderd van een vriend van
de Amerikanen tot een gezwo
ren vijand. Aan het eind van
de jaren zestig, toen zijn car
rière nog maar net was begon
nen, bouwde hij goede betrek
kingen op met de Amerikaan
se inlichtingendiensten. Sinds
1983 had hij het in Panama
voor het zeggen.
Ofschoon hij zich altijd pro
beerde te profileren als een
„man van het volk", en zijn
officiële salaris slechts 60.000
dollar bedroeg, was het een
publiek geheim dat hij een
buitengewoon luxueus leven
leidde.
De laatste twee jaar heeft
Washington geprobeerd met
diplomatieke druk en econo
mische sancties Noriega ten
val te brengen, maar de gene
raal zwichtte niet. Uiteindelijk
grepen de VS naar het aloude
middel van de militaire inva
sie. Behalve aanzienlijk ge
zichtverlies heeft dat ingrijpen
de VS dan toch uiteindelijk de
gezochte generaal Noriega op
geleverd.
aan, v(
■twoTrj elkedondeedagde
spelÉ
n te gs
belai
CDA.I
C
ties in
a rdmhpULAGE BIJ UW KRANT MET
e ORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
EATER, RECREATIE, EXPOSITIES
v an. .ïN EEN COMPLETE AGENDA
ragen
;n van;
nen v
prem—
OOST-BERLIJN Het
spectrum van politieke
partijen in de DDR wordt
binnenkort uitgebreid
met een marxistische vari
ant, want op 15 januari
wordt de marxistische
partij „Die Nelken" (lett.
de Anjers) opgericht. Dat
meldt de Oostduitse „Ber
liner Zeitung" vandaag.
Hoofddoel van de partij is
de strijd voor een socialis
tische ontwikkeling in de
DDR.
In een uiteenzetting van hun
politieke standpunten stellen
de Oostduitse marxisten dat
voorkomen moet worden dat
in de DDR kapitalistische ar
beidsverhoudingen ontstaan.
Bij de noodzakelijke economi
sche hervormingen moeten de
produktiemiddelen- en groot
industrie in handen van de
staat blijven. Andere bedrijven
moeten door particulieren
worden overgenomen, die hen
winstgevend moeten maken.
Wie de oprichters van de par
tij zijn werd niet duidelijk in
het bericht in de Berliner Zei
tung.
polit3 Behalve tabaksplanten heeft Rob in de bossen n.l. ook
nders gevonden: zijderupsen. Geen gewone, maar rupsen
'T HOnorme afmetingen, die een bijzonder sterke draad spinnen.
5 voor, dat hij nou eens een kleine zijde-industrie begon...
jssen hij zodoende op den duur zoveel zijde kreeg, dat je er een
jifde avfallon van zou kunnen maken. En stel je dan ook nog voor,
die luchtballon zou kunnen vullen met aardgas. Ja, ja, het
is erg fantastisch, dit plan, maar... Rob spreekt er over met dr.
Martin en diens gezicht fleurt onmiddellijk op. Het is in ieder ge
val te proberen. Komaan, direct aan de slag! Ja, maar zo vlot
gaat het niet. Er moeten wikkelapparaten komen. Ah, Rob denkt
aan de vliegtuigvleugel, die hij nog bezit. Van dat materiaal
prutst hij een paar machientjes in elkaar en dan probeert hij de
vrouwen en kinderen het eenvoudige wikkelen te leren. Na einde
loze mislukkigen begrijpen de wilden hem.
Sleepboten omringen de Spaanse tanker Aragon, die vorige week ruim 25.000 ton olie verloor voor
de kust van Madeira. De schade die deze vervuiling heeft teweeggebracht, valt relatief mee.
FOTO: EPA
RABAT Het gevaar
van ernstige vervuiling
van de Marokkaanse kust
door de lekkage van de
olietanker Kharg-5 leek
vanmorgen te zijn gewe
ken.
Harde wind, hoge golven en
de verdamping van de olie
waren volgens deskundigen
redenen voor de Marokkanen
om wat geruster adem te ha
len. Een groot deel van de
olievlek van 75.000 ton zou
zijn verdwenen. Onduidelijk is
of de tanker nog steeds olie
verliest. Er moet zich nog
200.000 ton ruwe olie aan
boord bevinden.
In Rotterdam is bekend ge
worden dat de Scheepvaartin
spectie de laatste veertien
maanden vijf Iraanse tankers
in de Rotterdamse haven tijde
lijk aan de ketting heeft ge
legd, omdat ze niet voldeden
aan milieu- en/of veiligheid
seisen in het kader van diver
se internationale verdragen.
De tankers hadden in Rotter
dam olie afgeleverd. Onder
deze tankers bevonden zich
drie zusterschepen van de
Kharg-5.
NEW YORK Atoom
spion Klaus Fuchs heeft
nauwelijks bijgedragen
aan de ontwikkeling van
de Russische waterstof
bom, want de gegevens
die hij doorgaf waren gro
tendeels fout.
Tot deze slotsom komen
atoomdeskundigen die de ge
schiedenis van de H-bom heb
ben nagetrokken. Volgens de
krant New York Times zijn
Sovjet-geleerden het meeste
over de H-bom te weten zijn
gekomen door de fallout van
Amerikaanse atoomproeven te
analyseren. Het materiaal dat
Fuchs hun verschafte was gro
tendeels afkomstig van de eer
ste, foutieve onderzoeken van
Edward Teller, de 'vader' van
de waterstofbom. Lange tijd is
aangenomen dat de kernfysi
cus Fuchs, een Brits staatsbur
ger die tijdens de oorlog be
trokken was bij het zogenaam
de Manhattan Project, de Sov
jets het geheim van de bom
had toegespeeld. Fuchs, die
negen jaar gevangen zat nadat
hij in 1950 had bekend gespio
neerd te hebben, is in januari
van het afgelopen jaar in de
DDR overleden- De Amerika
nen brachten in 1952 de eerste
H-bom tot ontploffing; de Sov
jets hun eerste in 1955.
