Üoskou weet geen raad
net rebellerende moslims
Berlijnse Muur
wordt afgebroken
apan: meer defensie-uitgaven
ndanks einde Koude Oorlog
Nuntiatuur levert onbekende man uit
EXPLOSIE
—llTENLAND
EcidwSomatvt
WOENSDAG 3 JANUARI 1990 PAGINA 5
Ibanië blijft
icialistisch
AN A De Albanese partijleider Ra-
Alia heeft in zijn nieuwjaarsrede ge-
dat zijn land niet de weg zal volgen
de andere Oosteuropese landen, en een
r socialistische staat zal blijven. Alia zei
Albanië een „samenleving van gerech-
tid" is, waarin „sociale conflicten noch
jnale onderdrukking" heersen. Het ko-
d jaar zal volgens Alia worden gewerkt
de verbetering van de voedselvoorzie-
en de toevoer van industriële produk-
en consumentenartikelen. Fidel Castro,
ident van Cuba, zei in zijn nieuwjaars-
„dat niets of niemand Cuba zal doen
eren op de ingeslagen weg naar het so-
sme. Wij zullen de vijand niet toestaan
>rnielen wat wij maken".
Pravda in
nieuw jasje
MOSKOU Het Sovjet
partijblad Pravda heeft
zich met ingang van het
nieuwe jaar in een anders
jasje gestoken. Het logo van
de krant is vereenvoudigd
en de emblemen van de
drie onderscheidingen die
de krant zijn toegekend,
zijn vervangen door een te
kening van Lenin, die de
krant oprichtte. Boven de
naam 'Pravda' staat nog al
tijd „Arbeiders aller lan
den, verenigt u!", maar de
mededeling „Communisti
sche Partij van de Sovjetu
nie" is verdwenen.
Emigratie-record
Russische joden
WASHINGTON In 1989
hebben in totaal 71.196 joden
toestemming gekregen om de
Sovjetunie te verlaten. Daar
mee is het „emigratie-record"
van 1979 met ongeveer 20.000
personen overtroffen. De
verwachting is dat de emi-
gratiecijfers in 1990 een nog
hogere vlucht zullen nemen.
Die verwachting is gebaseerd
op een wet die vorig jaar no
vember de goedkeuring
kreeg van het Sovjet-parle
ment. De wet, die de Sovjet
burgers ruimere emigratie-
mogelijkheden biedt dan
voorheen, wordt waarschijn
lijk eind februari van kracht.
Hittegolf in
Australië
'SYDNEY In Au-
stralië is de zomer be
gonnen met een onge
kende hittegolf. In Sid
ney zijn honderden
mensen die niet tegen
de warmte kunnen in
ziekenhuizen opgeno
men. Op verschillende
plaatsen in het land
zijn door de hitte bran
den uitgebroken. Di
verse steden in de pro
vincies Nieuw Zuid
Wales en Victoria zijn
daarom inmiddels geë
vacueerd en autoritei
ten hebben de noodtoe
stand uitgeroepen.
Dissident Lizhi
mag weg uit China
WASHINGTON De
Chinese ambassadeur in
Washington heeft het be
richt niet tegengesproken,
dat Peking de bekende
dissident Fang Lizhi nog
deze maand toestemming
zal geven het land te ver
laten. Fang Lizhi, een we
tenschapper en een van
de belangrijkste dissiden
tenleiders, vluchtte vorig
jaar juni met zijn vrouw
de Amerikaanse ambassa
de binnen toen het leger
met bloedig geweld de de
monstraties voor meer de
mocratie neersloeg.
„Aoun heeft
miljoenen op
Franse bank"
PARIJS De christelijke Li
banese generaal Michel Aoun
heeft 15,2 miljoen dollar staan
op privé-rekeningen bij een
Franse bank. Dat meldt het
Franse satirische blad Le Ca
nard Enchainé, dat al vaker
heeft gezorgd voor opzienba
rende onthullingen. Om zijn
verhaal te staven toont het
blad een kopie van een bank
afschrift. Op een vraag van Le
Canard Enchainé waar deze
banktegoeden voor dienen,
antwoordde Aoun, dat het geld
bestemd is om te worden ge
bruikt „op defensiegebied".
Cuba twee jaar in
Veiligheidsraad
NEW YORK Cuba is gisteren
voor een periode van twee jaar lid
geworden van de Veiligheidsraad
van de Verenigde Naties. Het is de
eerste maal dat Cuba in de V-Raad
zitting heeft sinds Fidel Castro in
1959 aan de macht kwam. Volgens
politieke waarnemers werd met de
uitverkiezing van Cuba in de V-
raad beoogd de relatie te verbete
ren tussen Cuba en de VS, die in de
raad „veroordeeld zijn tot samen
werking". De VS behoren tot de
permanente leden. Maar na de
Amerikaanse inval in Panama en
de steun van Cuba voor Nicara
guaanse protest-resoluties is die
hoop de bodem ingeslagen.
Als protest in de file
Een enorme rij trams vanochtend in Elisabeth street, èèn van de
hoofdstraten in het centrum van de Australische stad Melbourne.
Door een kilometerslange file te vormen protesteerden de be
stuurders op deze manier tegen de invoering van een nieuw
kaartjessysteem. foto: ap
Neo-nazi's in DDR besmeuren graven
OOST-BERLIJN In verschillende Oostduitse steden zijn de
afgelopen dagen neo-nazistische leuzen op muren gekladderd,
aldus Oostduitse autoriteiten. Tevens zijn er oorlogsgraven en
gedenktekens besmeurd. Vandaag wordt er in Oost-Berlijn een
protestmars tegen het opkomende rechts-extremisme worden
gehouden. De Oostduitse regering heeft zich de afgelopen we
ken herhaalde keren bezorgd getoond over de door haar be
speurde opkomst van extreem-rechts.
Amnesty is
bezorgd over
leger Israël
LONDEN Amnesty Inter
national is bang dat de rege
ring van Israël het dood
schieten van Palestijnen door
het leger met de mantel der
liefde bedekt of zelfs aan
moedigt, in een poging de
Palestijnse opstand te onder
drukken. In een vandaag ge
publiceerd rapport hekelt de
internationale mensenrech
tenorganisatie de voorschrif
ten die in het Israëlische le
ger van kracht zijn met be
trekking tot het gebruik van
vuurwapens. Met deze regels
in de hand kan in bepaalde
gevallen het doodschieten
van Palestijnen, vooral onge
wapende, worden „gerecht
vaardigd".
(Vervolg van de voorpagina)
BERLIJN De waarnemend president van de DDR, Manfred
Gerlach, heeft gisteren bekend gemaakt dat de Berlijnse Muur
in zijn geheel wordt afgebroken en zal worden vervangen door
normale grensmarkeringen. „De muur heeft haar functie verlo
ren", aldus Gerlach. De tijdelijke president deed deze uitspraak
tijdens het bezoek van zijn Tsjechisch collega Vaclav Havel aan
Oost-Berlijn. Havel, voormalig dissident en toneelschrijver, zei
met alle kracht te willen bijdragen de scheidende muren en
prikkeldraadversperringen in Europa weg te halen. Hij werd tij
dens zijn eerste staatsbezoek begeleid door de minister van bui
tenlandse zaken Jiri Dienstbier en premier Calfa. In de Beierse
hoofdstad München ontmoette Havel onder meer bondspresi
dent Richard von Weizsëcker, bondskanselier Helmut Kohl (te
vens voorzitter van de christelijke regeringspartij CDU) en de
minister van buitenlandse zaken Hans-Dietrich Genscher
Beieren heeft grote belangen bij een intensieve Duits-Tsjechi
sche samenwerking, al was het alleen maar uit milieu-oogpunt.
De zware industrie in het aan deze bondsstaat grenzende Bohe-
men blaast vele tonnen aan chemisch afval de lucht in, die als
zurt regen de natuur in Beieren erns.ig aantasten.
Eerste dode
in Ulster
KYO In Europa
g de Koude Oorlog
irbij zijn, niets wijst
p dat de spanning in
Verre Oosten tussen
Sovjetunie en Japan
nen afzienbare tijd zal
gebben. Zolang dat niet
geval is blijft Japan
i defensie-uitgaven op-
ministerie van buitenland
aken in Tokyo liet in reac-
op de recente Amerikaans-
sische top bij Malta weten
die geen enkele invloed zal
iben op de Japanse defen-
Uitgaven.
mag zich met de recente
ente een verandering heb-
l voltrokken in het stand-
It van de Russen, maar we
jben in de praktijk nog geen
erking van hun strijdmacht
en," zei een woordvoerder
l het Verdedigingsbureau
nisterie van defensie).
Amerikaanse regering deelt
izorg van Japan over de
Isische dreiging in het Ver-
Dosten, maar wil zijn defen-
jasten in de noordelijke re-
van de Stille Oceaan wel
pgdringen. De VS beschou-
|i Japan nog altijd als een
kngrijke schakel in hun
(idiale defensiestrategie en
lel regering als Congres
Ift Japan op het hart ge
kt zijn defensie toch vooral
I
op peil te houden.
Gevechtsjagers
Eind november zette Bush zijn
handtekening onder een de
fensiemotie, waarin hij zich
verplichtte om met Japan te
gaan onderhandelen over de
Amerikaanse wens om de kos
ten van de aanwezigheid van
50.000 Amerikaanse militairen
daar volledig voor Japanse re
kening te krijgen. Tot dusver
betaalt Japan 45 procent, zo'n
5,6 miljard gulden.
Vanwege de door de atoom
bom op Hiroshima ingeluide
Japanse nederlaag in de oorlog
voerde Japan jarenlang een
minimale zelfverdedigingspoli-
tiek, die jaarlijks niet meer
mocht kosten dan één procent
van het bruto nationaal pro-
dukt. Die zelf opgelegde limiet
werd begin jaren tachtig echter
doorbroken en de uitgaven
voor militair materieel en de
274.000 man personeel zijn
sindsdien jaarlijks, reëel met
vijf procent gestegen. De Ja
panse defensie-uitgaven dit
jaar zo'n 55,6 miljard gulden
liggen momenteel op het ni
veau van Frankrijk of Groot-
Brittannie. Japan beschikt in
tussen over een indrukwek
kende vloot ultramoderne ge
vechtsjagers, even groot als die
van de Amerikaanse lucht
macht ter verdediging van de
VS. Daarnaast beschikt de Ja
panse marine in de zeestraten
in het noorden van de Stille
Oceaan over een geraffineerd
netwerk van onderzeebootsig
nalering, waarmee Russische
duikboten op een afstand kun
nen worden gehouden.
Animositeit
Volgens een rapport van het
Japanse Verdedigingsbureau is
negentig procent van de bom
menwerpers, die de Sovjetunie
in het Verre Oosten heeft ge
stationeerd, gericht op Japan.
Dat geldt ook voor de Russi
sche Stille-Oceaanvloot in Vla
divostok. Een van de redenen
voor de aanhoudende animosi
teit tussen beide landen is het
territoriale geschil om de Koe-
rilen-eilanden, die aan het ein
de van de oorlog door Russi
sche troepen werden bezet. Ja
pan blijft de noordelijke eilan
denketen als Japanse grond
beschouwen en heeft daarom
met de Sovjetunie niet zoals
met de drie andere Geallieer
den een vredesverdrag wil
len tekenen. Er zijn momen
teel zo'n 10.000 Russische mili
tairen op de Koerilen gelegerd
en Japan zegt zich daar erg
door bedreigd te voelen. De
Sovjetunie deed onlangs voor
stellen tot nauwere economi
sche samenwerking met Japan,
maar dat lijkt aan dovemans
oren gezegd, zolang de Koeri-
len-kwestie niet op een voor
Japan bevredigende wijze is
opgelost.
^an onze correspondent
dexander Münninghoff)
SKOU De staatste-
isie in de Sovjetunie
ft geen aandacht be
id aan de onlusten in
Azerbajdzjaanse pro-
cienest Dzjalilabad.
betekent waarschijn-
dat Moskou geschrok-
is, zelfs heel erg is ge-
rokkèn.
een volksmenigte onder
ing van de dorpsdokter
i slaagt de plaatselijke kod-
piers te verdrijven omdat
het vuur hadden geopend,
og tot daar aan toe. Maar
in één moeite door ook de
leente-ambtenaren, de
B en de lokale partijbazen
le stad worden weggejaagd
ilarmerend. Dat betekent
lers dat men de macht van
kou niet meer wenst te er
bij eerdere gelegenheden
ft het Kremlin kunnen
Stateren dat de islamitische
jeraden in Azerbajdzjan
meer in staat zijn hun ei-
volk in bedwang te hou-
Zo zou vorig jaar een gro-
nenigte zwaaiend met
»ne moslim-vlaggen het
ltsje Vartasjen zijn binnen-
'okken en daar de burge-
ister te verstaan hebben
;ven dat de ongeveer twee-
;end christenen in die stad
ïen veertien dagen dien-
te vertrekken,
rtgelijke gevallen van mas-
j intimidatie zijn ook in an
dere plaatsen gemeld. En de
centrale overheid in Moskou
doet er niets tegen. De terug
houdendheid van Moskou om
troepen in te zetten is ver
klaarbaar. In Tiflis, in de deel
republiek Georgië vond in
april vorig jaar een gruwelijk
bloedbad plaats toen twintig
burgers door wild geworden
veiligheidstroepen met pio
niersschoppen werden afge
maakt. Het perestrojka-team
van Gorbatsjov heeft een be
hoorlijk trauma opgelopen met
dit inzetten van machtsmidde-
Dwaalwegen
Overigens is dat een hele ge
ruststelling voor de Baltische
landen, die bezig zijn zich uit
het Sovjetverband los te we
ken. Zij krijgen nu steeds te
horen dat wat ze doen Moskou
onwelgevallig is, maar dat er
geen divisie zal worden inge
zet om de volksfronten van
hun dwaalwegen terug te voe
ren. Velen menen dat Moskou
zich al lang verzoend heeft
met de gedachte dat het Balti-
kum op een of andere manier
zelfstandig wordt, maar uitein
delijk niet uit de Unie van
Sovjetrepublieken zal treden
omdat dat economisch niet
haalbaar is.
Heel anders liggen de kaarten
aan de voet van de Kaukasus.
De Azerbajdzjanen zijn sji'iti-
sche moslims wier land, taal
en cultuur doorlopen tot in
Iran. De meeste Azeri's heb
ben directe familie in dat land.
Men luistert meer naar de
Iraanse radiozender Tabriz
dan naar radio Moskou. De pe
restrojka aan de kusten van
de Baltische golf opgevat als
het sein tot een intelligent ont
keteningsproces met behoud
van de openbare orde en de
overheidsinstellingen heeft
er in Azerbajdzjan toe geleid
dat men het geweer uit de kast
haalt om het islamitsch reveil
kracht bij te zetten.
Dat men daarbij de partijbon
zen van Moskou op de vlucht
jaagt zoals in Dzjalilabad is ge
beurd, is ernstig omdat daar
mee duidelijk wordt dat men
niet eens de schijn van een ge
zagsverhouding met de Sovjet
hoofdstad wenst op te houden.
Ongetwijfeld wordt in de
Kremlintop alsnog overwogen
om er toch het leger op af te
sturen. Maar het gevaar is
groot dat een militair ingrijpen
een schokgolf van solidariteit
veroorzaakt onder de onge
veer honderd miljoen islamie
ten elders in de Sovjetunie.
Daarentegen is het uitblijven
van een passend weerwoord
op de anarchie in het zuiden
evenmin mogelijk. Voor Gor
batsjov, die dit alles moet zien
op te lossen, is het nieuwe jaar
allesbehalve geruststellend be
gonnen.
De eerste aanslag in Noord-
lerland in het nieuwe jaar is
alweer gepleegd. Een auto
bom maakte gisteren in Bel
fast een einde aan het leven
van een taxichauffeur. Zijn
dochter raakte gewond.
foto: ap
PANAMA-STAD Di
plomaten van het Vati-
caan hebben gisteren een
onbekende man, volgens
aanwezige fotografen en
verslaggevers kennelijk
niet generaal Manuel An-
tonia Noriega, overhan
digd aan Amerikaanse mi
litairen.
De man werd naar een heli
kopter van het VS-leger ge
bracht, die vervolgens opsteeg.
Een rooms-katholiek geestelij
ke in de nuntiatuur, Javier
Villanueva, zei telefonisch niet
te weten wie was overgedra
gen. „Ik kan u verzekeren dat
geen van de groten is vertrok
ken", aldus Villanueva. Aan
genomen wordt dat behalve de
afgezette dictator nog 17 ande
re personen in de nuntiatuur
hun toevlucht hebben gezocht,
onder wie het hoofd van No
riega's geheime politie.
Ongeveer 25 getrouwen van
Noriega verblijven in de Cu
baanse ambassade in Panama-
stad. Onder hen zijn Noriega's
echtgenote en drie dochters.
De ambassade van Cuba is
sinds 21 december omsingeld
door troepen van de Verenig
de Staten.
De Panamese vice-president
Ricardo Arias Calderon heeft
voor de Amerikaanse televisie
gezegd dat het Vaticaan de di
plomatieke status van de nun
tiatuur moet opheffen zodat
VS-militairen naar binnen
kunnen om Noriega te arreste-
De Amerikaanse president
George Bush heeft dinsdag
Deane Hinton, een diplomaat
met een lange staat van dienst,
benoemd tot nieuwe VS-am-
bassadeur in Panama. Hinton
was eerder gestationeerd in
Costa Rica, El Salvador, Chili
en Guatemala.
1562 - Ondertussen hebben de wilden, die met Rob zijn mee
trokken, hun stamgenoten, die nog op het plateau wonen, we-
i over te halen naar hun nieuwe woonplaats te komen. Dr.
(rtin, Rob en Jaco hebben hun geleerd, hoe ze de grond
jeten bewerken. Rob leert hun ploegen en zaaien en dr. Martin
It hun, hoe ze zelf eenvoudige hutten kunnen bouwen. Rob
kft wilde tabaksplanten gevonden: aan tabak zullen ze dus
voorlopig geen gebrek hebben... Dan onderneemt Rob op zeker
dag zijn reeds lang voorgenomen verkenningstocht naar het
blauwe licht. Hij ontdekt een aardgasbron. waarvan de ontsnap
pende gassen hebben vlam gevat. Lange tijd staat Rob te kijken
naar de vlammen en de rook en in zijn hoofd rijpt een nieuw
plan, erg vaag, maar misschien uitvoerbaar. Maar het zal veel tijd
en voorbereiding kosten!
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
door Jo Wijoen
BRUSSEL Een maand
woon ik nu aan de oostkant
van Brussel. Ik heb de
Belgische bureaucratie bijna
overwonnen, ik ben al drager
van een identiteitskaart, ik
heb stapels formulieren
ingevuld, ik heb mijn uit de
VS meegenomen huiselijke
bezittingen aan een uiterst
weerspannige douane weten te
ontrukken en ik heb mij
wezenloos gepraat aan allerlei
loketten. Toen ik mij bii een
loketmevrouw beklaagde over
al dat ambtelijk vertoon, keek
ze me indringend aan en zei
toen afgemeten: „Ach
mijnheer, u ziet er nog steeds
heel goed uit".
Intussen kan ik me niet aan de
indruk onttrekken dat ik mij
in het binnenste van een
langgerekte en misschien wel
nooit meer eindigende explosie
bevind. Het lont waarmee dit
alles is ontstoken heet „1992".
Volgens Belgische zegslieden,
die hier overigens in
onbekommerde mate
voorhanden zijn, begon het
allemaal twee jaar geleden.
Voor die tijd leek alles
normaal. De huizen waren
betaalbaar, de prijzen
acceptabel, het aantal
vreemdelingen bleef binnen
de perken en de meisjes van
de supermarkt om de hoek
kenden nog geen Engels. Als
een jonge Belg wilde trouwen,
slaagde hij er moeiteloos in
een betaalbare woning huis de
vinden. Maar sinds het besef is
doorgedrongen dat 1992
nadert, is dat allemaal voorbij.
Wie hier nu een huis wil
kopen moet een halve of zelfs
hele miljonair zijn. De huren
hebben een astronomische
hoogten bereikt. Een schriel
ogend tomaatje kost
aanzienlijk meer dan een
gulden. De krant kun je al niet
meer telefonisch bestellen
want dat biedt de uitgever te
weinig zekerheid. Je moet er
een schriftelijk verzoek voor
indienen. Mijn buurtgenoten
zijn Euro-ambtenaren,
computerdeskundigen,
handelaren in soft-ware,
consultants die op het lawaai
van 1992 zijn afgekomen,
deskundigen in het
internationaal recht,
journalisten en al dat ander
volk dat per se wil zijn waar
het echt lijkt te gebeuren.
Nog altijd zijn die Belgen
bescheiden mensen die je
aanspreken alsof ze al bij
voorbaat hun excuses willen
maken voor het blote feit dat
ze bestaan en dat België
bestaat. Maar die
bescheidenheid verhult een
allengs harder geworden kern.
Kortom, men weet hier van de
hoed en de rand. maar vooral
van, de prijzen. Inderdaad, aan
deze kant van Brussel rinkelt
de kassa. Men is hier definitief
op weg de hoofdstad van
Europa te worden en men
heeft zich daarom snel
aangepast aan de pijlsnelle
niveaus van Londen en New
York, om maar een paar
duurdere oorden te noemen.
Gelukkig zitten en weer
merels en koolmezen in mijn
tuin. De uit de VS
meegebrachte huiskater maakt
het uitstekend en heeft al een
oogje op een roestkleurige poes
die zich verdacht veel ophoudt
in de buurt van een
nabijgelegen duivenkot. Er is
een cafe om de hoek. De
bakker brengt het brood nog
gewoon aan huis. En tussen de
oprukkende villaparken en
nieuwbouwwijken trilt het
winterkoren en liggen de
verse voren in de zware, van
vocht glimmende aarde. De
dienstbode van de
overbuurman heeft ons al aan
een meedogenloos verhoor
onderworpen. In ruil voor de
aldus afgeperste informatie
vertelde ze ons breedvoerig
over wie is vertrokken, wie uit
Frankrijk en wie uit Zweden
komt, waarom die Duitser
ginds nooit iets zegt („Awel
mijnheer, ge begrijpt dat, die'n
werkt bij de Navo en dat gaat
natuurlijk rap kapot") en
waarom die Engelsman zo
praats is.
Kortom, we maken het
uitstekend. We zijn weer thuis
en verblijven niettemin nog
steeds in het buitenland. De
loketmevrouw had het dan
ook meteen door. „Ach
mijnheer, u ziet er nog steeds
heel goed uit". Hoewel ik pas
een maand hier ben. weet ik
nu al dat ik dit raadselachtige,
ongrijpbare en eigenaardige
land nooit echt zal begrijpen.
Maar ik troost me met de
gedachte dat datgene wat ik
niet begrijp mij doorgaans het
