Blijdschap
en tranen
President Israel
mengt zich in
regeringscrisis
Havel: amnestie voor
duizenden gevangenen
Lawine doodt zes skiërs
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Doodstraf afgeschaft
BUITENLAND
EeidócSouAcmt
DINSDAG 2 JANUARI 1990 PAGINA 5
JERUZALEM De Is
raëlische president Chaim
Herzog heeft gisteren de
zeer ongebruikelijké stap
genomen om zich te men
gen in de Israëlische kabi
netscrisis.
De problemen ontstonden toen
premier Shamir van het Li-
kud-blok zondag minister van
wetenschappen Weizman van
de Arbeiderspartij ontsloeg.
Weizman had volgens Shamir
contacten hebben gehad 'met
de PLO, hetgeen volgens de
Israëlische wet verboden is.
De Arbeiderspartij heeft met
een geeist dat Shamir het ont
slag ongedaan maakt. Zoniet,
dan stapt de Arbeiderspartij
uit de regering.
President Herzog heeft in een
onderhoud onder vier ogen
met premier Shamir voorge
steld dat de beschuldigingen
tegen minister Weizman
moeten leiden tot een „correct
juridisch onderzoek", waarin
de feiten moeten worden vast
gesteld.
Totdat een dergelijk onder
zoek is voltooid zou Weizman
minister moeten blijven, aldus
het voorstel. Over de reactie
van Shamir is niets bekend,
maar de leider van de Arbei
derspartij, Shimon Peres, die
vice-premier is, heeft het
voorstel verworpen, omdat „de
schade al is aangericht".
Israëlische vfedesactivisten
hebben de politie gisteren be
schuldigd van een overtrok
ken reactie toen een dag
eerder met grof geweld een
eind werd gemaakt aan een
vredesdemonstratie van Pales-
tijnen, Israëliërs en Europea
nen. Enige tientallen mensen
raakten gewond doordat de
politie gebruik maakte van
traangas, rubberkogels en wa
terkanonnen. Er werden 45
arrestaties verricht en onder
de gewonden was een Italiaan
se vrouw, die een oog kwijt
raakte.
BRIG Zes Zwitserse skiërs zijn om het leven gekomen bij een
grote lawine bij de Simplon in het zuidwesten van Zwitserland.
Toen de vijf jongeren en hun gids vrijdagavond niet waren te
ruggekeerd van een tweedaagse tocht, werd een zoekactie op
touw gezet. Hun lichamen werden later gevonden.
Berlijnse Muur spoedig neer
OOST-BERLIJN Een nieuwe ploeg Oostduitse grenswachten
is gisteren begonnen de plaatsen waar in de Berlijnse Muur gro
te bressen zijn gemaakt, af te zetten met prikkeldraad. De gaten,
sinds weken gemaakt door souvenierjagers met hamers, lijken
de voorspelling waar te maken die de Westberlijnse burgemees
ter Walter Momper zondagavond deed. toen hij zei dat de Muur
binnen enkele weken kan worden neergehaald. „Als de DDR
hem niet neerhaalt, zal iedereen in het Westen, en zeker de
„woodpeckers", hem beetje bij beetje slopen", zei de op de geha
te scheiding staande burgemeester.
Kim: Koreaanse
muur moet neer
PYONGYANG President Kim II
Sung van Noord-Korea heeft in zijn
nieuwjaarsrede opgeroepen de muur
neer te halen die zijn land scheidt van
Zuid-Korea. Kim noemde de muur, die
is opgetrokken in de gedemilitariseerde
zone tussen de beide Korea's, een
„symbool voor de nationale scheiding
en onderlinge confrontatie" van Noord
en Zuidkorea. Volgens hem is de Kore
aanse muur enig in zijn soort en vormt
zij een „schande voor de natie". De re
gering van Zuid-Korea heeft „rriet en
thousiasme" kennisgenomen van de op
roep van de Noordkoreaanse president,
maar vraagt zich wel af hoe oprecht de
oproep is.
Geen bomaanslag
op 'vlucht 51'
DETROIT Vlucht 51
van de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappij
Northwest Airlines van
Parijs naar Detroit is za
terdag goed verlopen on
danks een dreigement met
een bomaanslag. De DC-10
had slechts 22 passagiers
en negen bemanningsle
den aan boord.
105 mensen hadden we
gens de bomdreiging hun
reservering geannuleerd.
Northwest Airlines had de
bedreiging van vlucht 51
zelf openbaar gemaakt.
Historische mijlpaal
Litouwse Democraten
MOSKOU In Litouwen is de eer
ste 'wettige niet-communistische poli
tieke partij in de Sovjetunie geregi
streerd, aldus de krant Sovjetskaja
Rossia. De historische mijlpaal werd
bereikt door de Partij van Litouwse
Democraten, die tweeduizend leden
telt en voor onafhankelijkheid van
Litouwen is.
Volgens Pyatrus Pechelunas, lid van
het partijbestuur, steunt de partij het
socialisme noch het kapitalisme en
moeten de 3,7 miljoen inwoners van
de Baltische republiek zelf beslissen
welk economisch systeem zij willen,
nadat zij onafhankelijk zijn geworden
van de Sovjetunie.
Troonpretendent roept
Albanezen tot opstand
JOHANNESBURG De in Zuid-Afri-
ka levende Albanese troonpretendent
heeft gisteren een oproep aan de bevol
king van Albanië gedaan in opstand te
komen en de communistische regering
in dit land ten val te brengen. De pre
tendent, die zichzelf Leka I noemt, is de
zoon van de voormalige koning Zog I,
die het land vanaf 1925 als president
leidde en destijds de naam Achmed Zo-
goe droeg. Zogoe riep zichzelf in 1928
uit tot koning Zog I van Albanië en
bleef tot 1939 aan de macht. Leka's
moeder vluchtte in 1939 met haar twee
dagen oude baby het land uit om te ont
komen aan het Italiaanse leger dat Al
banië binnenviel en een einde maakte
aan de heerschappij van Zog I.
Aquino vervangt
acht ministers
MANILA De president van de Fi-
lipijen, Corazon Aquino, heeft een
ingrijpende wijziging in haar rege
ring aangekondigd. Zij vervangt
haar minister van financiën samen
met zeven andere ministers en het
hoofd van de geheime dienst. Aqui
no zei dat de veranderingen in de
regering niet zozeer te maken had
den met de coup van begin decem
ber, als met de redenen voor de op
stand. Rebellerende militairen had
den de regering van Aquino ervan
beschuldigd corruptie te tolereren en
niet in staat te zijn basisvoorzienin
gen te leveren.
President Havel kreeg een dag
na zijn beëdiging zijn Portuge
se collega Soares op bezoek.
Samen legden zij bloemen bij
het monument op het Wences-
lasplein.
FOTO: CTK
OUD EN NIEUW IN ROEMENIË:
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
QN561 Zo verstrijken vele, vele maanden. Rob heeft zich in
tijn lot geschikt, ofschoon hij nog steeds denkt over pogingen
om toch de beschaafde wereld weer te bereiken. Met dr. Martin
spreekt hij er maar niet veel over, want die schijnt zich met het
denkbeeld, dat hij hier zijn verdere leven zal moeten blijven, al te
hebben verzoend. Om hun munitie te sparen gebruiken ze op de
jacht uitsluitend pijl en boog. Gelukkig is er klein wild en gevo
gelte genoeg om de kleine bevolkingsgroep in leven te houden.
Ontmoetingen met wilde dieren zijn zeldzaam. Wel huizen hier
veel trachodons, twaalf meter lange watermonsters met kikker-
gladde lichamen, die overigens niet veel kwaad doen. - Dan op
een verkenningstocht in tot dusver niet betreden gebied, ziet
Rob op een avond een geheimzinnig, blauw licht in de verte. Wat
zou dat kunnen zijn? Het is te ver verwijderd om het nu nog te
onderzoeken, maar Rob moet er toch het zijne van weten.
PRAAG President Va
clav Havel van Tsjecho-
slowakije heeft in zijn
nieuwjaarsrede op grote
schaal amnestie aange
kondigd aan gevangenen
in zijn land. De maatregel
is volgens Havel ingege
ven door overwegingen
van humanitaire aard.
De president, die zelf onder
het vorige bewind meer dan
vijf jaar in de gevangenis heeft
doorgebracht, zei dat de gede
tineerden niet moeten verblij
ven in gevangenissen „die niet
het betere 'dat in ieder mens
aanwezig is bovenbrengen, en
die mensen vernederen en hen
geestelijk en lichamelijk ver
nietigen". Tegelijkertijd vroeg
Havel aan de gevangenen om
begrip voor het feit dat veertig
jaar van judiciële wanpraktij-
ken niet van vandaag op mor
gen kan worden rechtgezet.
De amnestie (kwijtschelding of
halvering van de straf) geldt
niet voor mensen die zijn ver
oordeeld wegens moord, ver
krachting en andere zeer ern
stige misdrijven en evenmin
voor degenen die vastzitten
wegens ambtsmisbruik. Op
deze laatste grond zal 'binnen
kort een aantal leden van het
vroegere bewind worden be-
In zijn nieuwjaarsrede gaf Ha
vel krachtig af op de commu
nistische nalatenschap in zijn
1 And. „Ons land bloeit niet. Wij
hebben het slechtste milieu
van Europa", stelde de kers
verse president in zijn rede,
die door de Tsjechoslowaakse
televisie werd uitgezonden.
„Van begaafde en soevereine
mensen heeft het communisti
sche bewind ons gemaakt tot
kleine radertjes in een mon
strueus grote, ratelende, stin
kende machine. We zijn mo
reel ziek gemaakt. We zullen
deze nalatenschap moeten ac
cepteren als iets dat wij onszelf
hebben opgelegd".
Voor de "toekomst benadrukte
Havel het belang van vrije
verkiezingen, alsmede een
verbetering van het prestige
van Tsjechoslowakije in het
buitenland. Verkiezingen zijn
vr"orlopig gepland in juni 1990.
Een exacte datum is nog niet
vastgesteld.
Havel zei in zijn rede ook dat
hij paus Johannes Paulus II en
de Tibetaanse geestelijk leider
Dalai Lama voor de verkiezin
gen graag voor een bezoek aan
zijn land zou verwelkomen.
Voorts zei hij op korte termijn
diplomatieke betrekkingen
aan te willen knopen met Is-
.ael en het Vaticaan.
CLUJ NAPOCA Oud
en nieuw in Roemenië:
huilende kinderen bij
westerse vrachtwagens die
voedsel en medicijnen
brengen.
Oud en nieuw in Roemenie
betekent ziekenhuizen, waar
niet voldoende is om naar be
horen te verplegen; is het la
ten branden van kaarsen op
de hoeken van de straten waar
onschuldigen zijn vermoord
door de leden van de gehate
geheime dienst.
Maar oud en nieuw in Roeme
nië is ook blijdschap, vreugde
om de overwinning, de val
van Ceausescu. Daarom, zeg
gen de Roemenen, hebben we
toch een gelukkig nieuwjaar.
Fotomodel
Het nieuwe Roemenië begint
al bij de grens, waar geen
grimmige soldaten meer staan.
Nu staat er bij de grensover-
I Onderminister
[Bogdan overleden
WASHINGTON De Roe-
meense diplomaat Cornelieu
'an, onderminister van
buitenlandse zaken in de nieu
we Roemeense interim-rege-
ring, is gisteren in Bukarest
overleden, zo hebben verwan-
ten in Washington bekend ge-
maakt.
Aangenomen wordt dat de 68-
jarige Bogdan is overleden aan
een inwendige bloeding. Bog
dan was in de periode 1969-
1977 ambassadeur voor Roe
menie in de Verenigde Staten.
Wegens kritiek op het bewind
jvan Nicolae Ceausescu stond
hij in de jaren tachtig onder
[huisarrest. In 1988 kreeg hij
"".oestemming Roemenië te ver
aten, waarna hij zich in Was-
ïington vestigde. Een maand
jeleden keerde hij terug naar
:ijn vaderland. Hij sloot zich
[aan bij de opstand tegen Ceau
sescu en werd aangesteld in de
nieuwe voorlopige regering,
als onderminister van buiten
landse zaken.
gang Bors een lachende sol
daat, die zich ontpopt als het
fotomodel van Roemenië. Zo
gauw hij een fotocamera ziet,
snelt hij toe, maakt het V-te
ken en kijkt lachend in de
lens. Het levert hem veel siga
retten en kauwgom op. Aan de
grens is het chaotisch. Maar
veel kan en mag. Roemenie
doet niet moeilijk meer. Een
vrouwelijke militair deelt lin
ten in de driekleur van het
land uit, we wisselen geld en
gaan op pad. Samen met Oos
tenrijkers, Belgen, Noren,
Duitsers en zelfs Polen.
Het wordt een rit om nooit te
vergeten. Als we dertien kilo
meter verderop in Oradea
stoppen om kinderen een paar
pakken Liga-koeken in de
handen te stoppen, spelen zich
hartverscheurende taferelen
af. Huilend steken ze hun han
den omhoog. We besluiten
door te rijden omdat we inge
sloten dreigen te raken. Het is
muisstil in de luxueuze kabine
van de vrachtauto. Oradea is
grauw, vies, met de mensen
diep weggedoken in hun
smoezelige jassen, zo goed en
kwaad als het kan proberend
overeind te blijven. Maar des
ondanks lachen ze en zwaaien
ze als ze onze vrachtwagen
zien. Het V-teken is inmiddels
de nationale begroeting gewor
den.
Terroristen
Als we Oradea verlaten, dui
ken we de Oostelijke Carpaten
in. Een schitterend gebied.
Snelle bergstroompjes, fraaie
vergezichten en af en toe een
dorpje. Na een lange rit stop
pen we in de stad Cluj Napoca,
in een armoedige wijk. Het is
oudejaarsavond. Een oud
vrouwtje stapt onmiddellijk op
ons af, omhelst ons, wijst naar
boven en zegt: „Jullie komen
uit de hemel".
Cluj Napoca is het eindstation.
Bij het vallen van de duister
nis zoeken we naar de Baptis-
tenkerk van pastor Vasile Va-
dan. We worden met vreugde
tranen ontvangen. Waletin,
een oudere man, blijft ons op
de schouders kloppen en huilt.
We moeten na het lossen mee
naar een gezin uit de buurt.
Daar ontmoeten we een ge
dekte tafel en Tibi, de zoon
van de pastor. Hij is een voor
treffelijk tolk. Hij vertelt dat
Rijken in VS
feel rijker
ASHINGTON De kloof
issen armen en rijken in de
'erenigde Staten is op het
igenblik groter dan ooit, sinds
n 1947 'werd begonnen met
iet bijhouden van statistieken.
)it komt vooral doordat de
ioogste inkomensgroepen het
leest hebben geprofiteerd van
belastingverlagingen aan'
oegin van de jaren tachtig,
'at blijkt uit een rapport van
iet Amerikaanse Congres. In
988 is het gemiddelde jaarin
komen van de armste twintig
ocent van de gezinnen ge-
iald. De rijkste twintig pro
nt kan zich verheugen in
n inkomensgroei.
Dinkins
burgemeester
Een Roe
meens stel
viert nieuw
jaar in het
Coltea zie
kenhuis in
Bukarest. Zij
raakten beide
gewond tij
dens de
volksopstand
van vorige
maand.
SJEVARDNADZE NAAR BUKAREST
BUKAREST De nieuwe leiding in Roemenië heeft
de gevreesde geheime politie „Securitate" officieel ont
bonden. In zijn nieuwjaarsrede maakte de fungerend
president Ion Iliescu voorts de afschaffing van de
doodstraf, de invoering van de vijfdaagse werkweek
met ingang van maart en toestemming voor de
terugkeer van alle Roemenen in ballingschap bekend.
De Russische minister van buitenlandse zaken Edoeard Sjevard-
nadze komt deze maand naar Bukarest. Ook de Moldavische
partijleider Pietr Loetsjinski zal deel uitmaken van de delegatie.
Loetsjinski pleitte gisteren voor open grenzen met Roemenië, zo
als die sinds anderhalve maand bestaan tussen de DDR en de
Bondsrepubliek.
Moldavië, door de Roemenen Bessarabië genoemd, kan de be
trekkingen tussen de Sovjetunie en Roemenië, die na de val van
Ceausescu drastisch zijn verbeterd, bedreigen.
Het gebied werd in 1940 door de Sovjetunie geannexeerd in het
kader van het Molotov-Von Ribbentropp-pact. Zowel Gorbatsjov
als de nieuwe Roemeense president Iliescu zijn zich bewust van
de gevaren als de bevolking aan weerszijden van de grens gaat
ijveren voor hereniging. Ih Moldavië, dat door de Roemenen
Bessarabië wordt genoemd, streeft een Volksfront al maanden
naar een grotere onafhankelijkheid van Moskou. Cira 10.000
Moldaviërs hebben zaterdag in het stadion van de hoofdstad
Kisjinov een bijeenkomst bijgewoond, waar gesproken werd
over de plaatselijke verkiezingen. Die worden op 25 februari ge
houden.
twee van zijn beste vrienden
doodgeschoten zijn. Hij heeft
ze zaterdag begraven. „We lie
pen bij een demonstratie in de
voorste rij. En plotseling wa
ren ze daar, de terroristen. Ik
sprong en dook van de weg af.
Mijn vrienden wilden wegdui
ken. maar waren te laat".
Zijn ogen vullen zich met tra
nen. „Het was waanzin. On
schuldige mensen die vochten
voor hun vrijheid. Ja, we
moesten vechten want we
hadden niets meer te verlie
zen. Geloof me, we hadden
niets meer. Nu, nu hebben we
een toekomst".
Hij vertelt over de tijd toen
Ceausescu regeerde. „Twee
uur televisie per avond, een
kilo vlees en vijftig gram boter
per maand. Jullie zitten nu
hier. Vroeger mocht dat niet.
Als ze ontdekten dat je vreem
delingen in huis had, moest je
50.000 lei boete betalen. Die
hadden de mensen niet. Dus,
naar de gevangenis of werken
voor die verschrikkelijke
man". Het hoofd van het gezin
mengt zich in het gesprek.
„Een crimineel was het. Heel
zijn familie. Ze moeten alle
maal de kogel krijgen".
Bijbels
Na het eten gaan we naar de
kerk. Daar is het druk en
preekt de Amerikaan Steve
Winwbod uit Virginia. Hij is
van een christelijke organisa
tie en brengt bijbels. De dienst
duurt twee uur. Ook wij
moeten wat zeggen, en ont
dekken dat er nog meer Ne
derlanders in de kerk zijn: het
echtpaar Klapwijk dat voor
een paar christelijke organisa
ties verkenningstochten uit
voert. Het zal „ook kijken wat
er nodig is".
Dat wordt later uitvoerig uit
de doeken gedaan door de ou-
derlingenraad van de kerk. Ze
hebben aan alles gebrek. „Ik
wil speelgoed voor mijn kinde
ren kopen, niet veel, want ik
heb weinig geld, maar er is
geen speelgoed", klaagt een
moeder met een kind. Wel is
er bittere armoe. Getoond door
een zigeunervrouw met een
jongetje van een paar turven
hoog bij zich. Een baby aan
haar borst. We geven haar wat
pakken met voedsel, wat geld
en kijken met leden ogen toe
dat ze verder sjouwt.
We besluiten een hotel te ne
men in de inmiddels pikdon
kere stad waar straatlantaarns
zelden branden. We worden
naar Dacia naar hotel Belve
dere gebracht. Een goed hotel,
waar we met open armen ont
vangen worden. „Nee, jullie
betalen niets. Jullie komen ons
helpen. Dan kunnen wij toch
moeilijk geld vragen om hier
een nacht te mogen slapen".
Marcela van de receptie droogt
haar ogen met een zakdoek:
„Sorry, maar het is zo ver
schrikkelijk mooi wat er nu
gebeurt. Vanavond hebben we
hier feest in het hotel. Blijf er
bij en feest mee. Nee, nu is het
geen tijd om te slapen. Nie
mand mag slapen, het is feest".
Muziek, dans en komische acts
waarin de familie Ceausescu
op de korrel genomen wordt.
Om middernacht zingen de
Roemenen liederen en proos
ten. „Vuurwerk hebben we
nog niet", zegt Tibi, „mis
schien volgend jaar. Dat komt
allemaal wel". De volgende
ochtend zegt Marcela: „Ik
smeek jullie, kom terug met
voedsel, medicijnen, want we
hebben niets. We hebben jullie
nodig om te overleven. Geluk
kig nieuwjaar".
De nieuwe burge
meester van New
York, David Dinkins,
is gisteren geïnstal
leerd. Daarbij was
onder anderen de
Zuidafrikaanse
aartsbisschop Tutu
aanwezig. De zwarte
eerste burger van
New York beloofde
dat hij harder dan
wie van zijn voor
gangers zal strijden
tegen de misdaad.
FOTO: AP
