Mission '90 trekt beduidend minder deelnemers CeidócSoiwant CeidóeSotvumt kerk wereld beroepingen RK Kerk zwicht niet voor demonstraties Schaduwkanten van de liberale vrije markt mST £eidóe0oti/ta/rii GEESTELIJK-LEVEN/OPINIE DINSDAG 2 JANUARI 1990 PAGINA 2 Stijging aantal rooms-katholieken in Nederland DEN HAAG Voor het eerst sinds jaren is het aantal rooms- katholieken in Nederland weer gestegen. Volgens de jaarlijkse KASKI-cijfers steeg in. 1988 het aantal met 3.106 naar 5 535.580. In 1987 constateerde KASKI nog een daling van 26.866. Dit blijkt uit de Kerncijfers uit de kerkelijke statistiek 1988/'89 van het RK KErkgenootschap in Nederland, die eind decem ber zijn gepubliceerd. Wel is het rk aandeel van de totale be volking (14.805.240 per 1 januari 1989) gedaald van 37,6 naar 37,4 procent. Verder is er in de rk bevolkingsgroep sprake van vergrijzing. De jongste leeftijdsgroep (0 t/m 6 jaar) daalde van 6,9 naar 6,7 procent, terwijl de categorie 65 jaar en ouder steeg van 11,4 naar 11,8 procent. Pax Christi-prijs voor Uruguyaanse priester DEN HAAG De internationale vredesprijs van Pax Christi is afgelopen jaar naar de Uruguyaanse priester Luis Pérez Aguirre gegaan. De rooms-katholieke vredesbeweging wil hiermee de 48-jarige Jezuïet eren voor zijn vreedzame strijd voor de mensenrechten. Aguirre heeft de prijs zaterdag in Trier ontvangen uit handen van bisschop Hermann Josef Spi- tal, voorzitter van de Westduitse afdeling van de internationale vredesbeweging. In 1988 werd de eerste Pax Christi-vredes- prijs posthuum toegekend aan Margarida Maria Alves uit Bra zilië, die haar inzet voor de mensenrechten met de dood moest bekopen. Na zijn studie psychologie, filosofie en theologie werd Aguirre in 1970 in Montevideo priester. Hij verrichtte pastoraal werk onder studenten. Tijdens de dictatuur (1973-1984) werd hij vaak gemarteld Ik heb geleerd dat een leven niets waard is maar ook dat niets zo veel waard is dat daarvoor een leven moet worden opgeofferd. Andrè Malraux UTRECHT Mission '90, het vijfde Europese zen dingscongres voor jonge ren, trok ditmaal bedui dend minder jongeren dan de 12.500 die werden verwacht. Op de slotdag gisteren waren er in to taal 9.327 deelnemers, nog minder dan Mission '87, waarvoor 10.500 jon geren naar Utrecht kwa men. Deze daling werd door de or ganisatoren vooral toege schreven aan binnenlandse evangelisatiecongressen, zoals in Engeland en Italië. Boven dien heeft 'Love Europe', een soortgelijke bijeenkomst van Operatie Mobilisatie afgelo pen zomer in Utrecht, Mission '90 een gevoelige knauw gege- Uit bijna alle Westeuropese landen waren er minder deel nemers, met Denemarken als koploper: slechts 150 in plaats van 500. Verder scoorden Ita lië (ruim 170 ïpv 350), Noor wegen (365 ïpv 700), de Bondsrepubliek (bijna 1.300 Mariënburg betreurt besluit kardinaal TILBURG De Mariën- burgvereniging betreurt ten zeerste het besluit van kardinaal Simonis om de medewerking van de rooms-katholieke priester aan de oecumeni sche avondmaals- er eucharistische vieringen in de Helmerhoek in En schede te verbieden'. Te vens heeft hij de roóms- katholieke gelovigen ver boden aan avondmaals vieringen deel te nemen. Hiermee heeft de aartsbis schop van Utrecht de oecume ne een gevoelige klap toege bracht, zo zegt de Mariën- burgvereniging in een verkla ring. De verschillen over de visie op en het beleven van samen-kerk-zijn tussen de kerkleiding enerzijds en zeer veel andere gelovigen ander zijds worden met het verbod weer duidelijk gedemon streerd. Het besluit is volgens de Ma- riënburgvereniging te meer teleurstellend omdat op tallo ze plaatsen min of meer soort gelijke vieringen met veel ge loof en liefde worden gehou den. In plaats van ruimte te scheppen voor nieuwe vor men van liturgie en voor ex perimenten heeft de kerklei ding wederom gemeend acti viteiten die kennelijk niet volgens de kerkordelijke re gels verlopen, te moeten stop- Daarmede frustreert zij veel gelovigen in en buiten de Hel merhoek. „Wij hopen dat de oecumenische verbanden als bovengenoemde kunnen blij ven bestaan als tekenen van onze verwachting dat 'mogen zij allen één zijn' wordt be waarheid." Inmiddels heeft de Nijmeegse emeritus-hoogleraar H. van der Linde aangeboden de plaats van de vertrokken rooms-katholieke pastor Bert Konter in te nemen. Van der Linde was hoogleraar in de studie van de oecumene. Voordat hij in het begin van de jaren tot rooms-katholiek priester werd gewijd, was hij hervormd predikant. De geloofsgemeenschap in de Helmerhoek wil zich zo spoe dig mogelijk over het aanbod van de Nijmeegse hoogleraar beraden. De huidige praktijk die zoveel bezwaar oproept bij de bisschoppen, zou daarmee worden voortgezet. Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Blelswijk (beiden part-time) drs.F.P. Treep en mw.drs. A.E. van Halsema te Echtenerbrug- Oosterzee (beiden part-time). ipv 2.000), Nederland (1.313 ipv 2.000) en Zwitserland (1.650 ipv 2.000) beduidend la ger. Iets groter dan verwacht was de opkomst uit Oost-Europa. In totaal kwamen uit die lan den 622 jongeren, van wie 222 uit Joegoslavië. Uit de Sovjet unie was er een delegatie van 58 jongeren, ^fkomstig uit 12 van de 15 Sovjetrepublieken. ,,In Gods Koninkrijk draait het niet om cijfers en succes. Daarom moeten we niet al leen naar de cijfers kijken, maar vooral naar de mensen die zijn gekomen. God kijkt naar de harten en niet naar de statistische gegevens," zo zei president Silvano Perotti van TEMA. Deze afkorting staat voor The European Mis sionary Alliance, de organise rende instantie. „Het gaat allemaal te snel in Oost-Europa. Ik wil de nood klok luiden," zei Anne van der Bijl, oprichter en direc teur van de zendingsorganisa tie Kruistochten op een pers conferentie tijdens Mission '90. Als er geen christendemo cratische partijen komen en als Gorbatsjov bijvoorbeeld Godsdienstonderricht in de Utrechtse Jaarbeurs tij dens het congres van zen delingen Mission 90. Deel nemers worden hier bijge praat over de islam. FOTO: ANP voor een militair het veld moet ruimen, dan ziet het er volgens hem nog slechter uit dan voorheen. Van der Bijl, een van de felste anti-communisten in ons land, riep de christenen in Neder land op ervoor te bidden dat in de Sovjetunie de commu nistische leider Gorbatsjov voorlopig aan de macht blijft. Dan kan het democratise ringsproces zo ver worden doorgevoerd dat er geen te rugkeer meer mogelijk is. De Joegoslavische evangelist Peter Kuzmic wees op het enorme geestelijke vacuüm dat in Oost-Europa ontstaat nu het marxisme-leninisme als geseculariseerde religie heeft afgedaan. Oosterse gods diensten benevens occultisme en materialisme komen in snel tempo daarvoor in de plaats. Volgens Van der Bijl is in Hongarije de Playboy nu al populairder dan de bijbel. Kuzmic bepleitte een „intelli gente" evangelisatie van Oost-Europa. De toekomstige evangelisten moeten niet in het buitenland, maar in de landen zelf worden opgeleid. Dat is effectiever. Bovendien wordt dan opk meer rekening met de cultuur gehouden. „De voortgang van de zending ligt niet in handen van westerse organisaties." Hij waarschuwde verder te gen de gevolgen van de ver deeldheid onder de westerse zendingsgenootschappen. Zij moeten samenwerken in plaats van elkaar tegen te werken „Ze moeten zich be zig houden met de zaak van Christus en niet met het be hartigen van hun eigen zaak jes in Oost-Europa." De Nederlander René Vlug is benoemd tot directeur van Mission '93, dat eind 1992 waarschijnlijk in Utrecht wordt gehouden. Vlug (28) was ditmaal belast met huis houdelijke zaken. Voordat hij bij Mission '90 in dienst kwam werkte hij bij Jeugd met een Opdracht. Om praktische reden wordt de volgende bijeenkomst waarschijnlijk opnieuw in Ne derland gehouden. Wegens de grote belangstelling voor de nieuwe zendingsmogelijkhe den in Oost-Europa, was aan vankelijk gedacht het congres over drie jaar in een van die landen te houden. Die beslis sing durfde de congresleiding op dit moment nog niet te ne- Het tegenvallend aantal deel nemers leidt in ieder geval tot een nadelig saldo, zo werd maandag na afloop medege deeld. De organisatie weiger de echter over de hoogte daarvan openheid van zaken te geven. De deelnemers moesten 360 gulden per persoon betalen. Voor de jongeren uit Oost-Eu ropa en de Derde Wereld werd dit bedrag via de specia le actie Woestijnbloem be taald. Het congres werd gesponsord door onder meer een Cola-fa brikant. Alle stewards liepen, als gold het een Tour de France, met een merk op hun uitrusting. Ook evangelisatie kan niet langer zonder spon- m WÊÊÊt*H i i m m Nieuwjaarsconcert in Moskou De inwoners van Moskou konden gisteren voor het eerst op Nieuwjaarsdag sinds 1922 weer de klokken horen van de Sint Basiliuskathedraal aan het Rode Plein. Voor het concert op Nieuw jaarsdag bracht klokkenluider Ivan Danilov speciaal de klokken over uit Archangelsk. Binnenkort zal de Basiliuskathedraal nieuwe klokken krijgen. KARDINAAL O'CONNOR: NEW YORK De Rooms-Katholieke Kerk zal volgens de Ameri kaanse kardinaal John O'Connor nooit haar me ning over voorbehoeds middelen, homoseksuali teit en abortus wijzigen. O'Connor haalde op een bij eenkomst eind vorige week fel uit naar demonstranten die onlangs een hiis verstoor den en daarbij condooms door de kerk gooiden en de hostie ontwijdden. Onder het motto „Stop de kerk" hadden de 'Aids Coalitie' en „Vrouwen Mobilisatie" opgeroepen tot protest dat binnen en buiten de St. Patricks Kathedraal onder meer tot uiting kwam op spandoeken met „Verkon dig safe seks" en „Condoom O'Connor". Aan de demon stratie namen ruim 1.000 mensen deel; de politie ver richtte ongeveer 40 arresta ties. Als demonstranten opnieuw de mis willen verstoren en de verkondiging van het Woord willen stoppen, zullen ze „over mijn lijk" moeten gaan, aldus een boze kardinaal. Niet alleen de kerk, maar ook hij zelf zal in geen enkel opzicht soepeler worden. „De kerk kan niet opeens verklaren dat de dag nacht is, en de nacht De organisatie van homosek suele rooms-katholieken Dig nity distantieerde zich van de demonstratie, omdat zij niet voelt voor verstoring van de liturgie. Een woordvoerder van de 'Aids Coalitie' achtte deze aanpak nodig om de kar dinaal te wijzen op zijn „be krompen visie". De ideologie is niet ge loofwaardig meer en de supermachten proberen niet meer de wereld te veroveren met hun bood schappen. Iedereen lijkt een vrije-markteconomie te willen, waarin 'gezon de competitie' en mense lijk initiatief ruimte en kansen krijgen, en men sen geen domme radertjes zijn in staatsbureaucratie en vijfjarenplanning. Er zijn geen grote idealen meer, die van mensen hon derd procent idealistische in zet vragen; de toekomst is aan zakelijke economische bere kening; aan het eindeloos op lossen van technische proble men en aan het bevredigen van de verfijnde verlangens van de consument, De uiteindelijke overwinning is zo aan het economisch en politiek liberalisme. Dat is in het westen uitgevonden maar is nu ook de ambitie gewor den van de Derde Wereld en lijkt ook de oplossing voor het grote gat als gevolg van het dekolonisatieproces van de Tweede Wereld van Oost-Eu ropa, waar men jaren tever geefs geprobeerd welvaart op te bouwen met partij en over heid als almachtige elite. Vijf op de tien Neder landers voelen zich niet langer betrokken bij de christelijke kerken en het antwoord dat zij ge ven op het leven, want velen van hen hebben geen idee wat dan de vraag zou moeten zijn bij het antwoord dat de kerken geven. Onder het motto „Jezus is het antwoord, maar wat is de vraag", schrijft domi nee Ype Schaaf geregeld over de relatie tussen kerk en samenleving. Competitie De competitie van de vrije markt maakt dat alleen die produkten gemaakt worden, die de mensen willen en dat de prijs scherp blijft. De competitie van de vrije markt maakt ook dat dege nen, die wat willen creatief moet zijn en bereid om zich in te zetten. De vrije-markteconomie heeft de westerse landen rijk ge maakt en gezorgd voor wel vaart in heel brede zin, dat wil zeggen zowel ten aanzien van consumptiegoederen, als ten aanzien van sociale en medische voorzieningen. Die vrije markt functioneert hef best wanneer ze samen gaat met democratie en vrij heid. Dat lijkt allemaal erg mooi, alleen het is niet het hele ver haal. De vrije-markteconomie heeft ook heel onechte en zelfs gevaarlijke kanten Een belangrijk hulpmiddel voor produktie en omzet is de reclame, die niet gericht is op wat mensen nodig hebben. Eén van de kwalijkste voor beelden daarvan vind ik die aardige meneer, die regelma tig likkebaardend een groot glas bier zit aan te prijzen op de tv in een land waar een half miljoen mensen lijdt aan alcoholverslaving. Een ander voorbeeld is de wijze waarop de tabaksindustrie zich op de Derde Wereld gaat richten, nu er bij ons meer en meer protest wordt aangetekend te gen de bedorven lucht. Trouwens, psychologisch is de moderne reclame niet gericht op behoefte maar op begeerte, hetgeen wil zeggen dat u en ik en met name ook de jeugd opgejut moet worden om het zelfde te willen hebben en doen en lezen en eten en drinken als buurman of buur vrouw zich permitteert. Daarbij gaat het altijd om meer, wat inhoudt dat de vrije-markteconomie altijd meer wil produceren, dus meer grondstoffen nodig heeft; een steeds groter beroep wil doen op het milieu, meer afval produceert en dat allemaal voor mensen, die al tijd meer willen verdienen. Ret is niet voor niks dat kan ker en hartinfarcten de grote kwalen van deze tijd zijn. Kanker is het zich te snel ver- menigvuldugen van cellen en- hartinfarcten komen door het overvragen van je lichaam en geest. Een ander kenmerk van de vrije-markteconomie-van het aldoor meer is de geweldige rol van geld en materiële za ken. Dat houdt ook in dat het nodig wordt om immateriële zaken financieel meetbaar te maken. Overheden, en zij hiet alleen, proberen al jaren de gezondheidszorg, de zorg aan bejaarden en zwakken en ook het onderwijs financieel meet baar te maken. Dat kan alleen wanneer medische zorg omge vormd wordt tot een behan- delindustrie; de bejaardenzorg tot een schoonmaak en op- ruimbedrijf en het onderwijs tot het programmeren van mensen voor het bedrijfs- Probleem Een volgend probleem van de vrije-markteconomie is de gi gantische ongelijkheid. Ten principale geldt immers de macht van de sterkste en de slimste. Dus worden rijken rijker en armen armer. En zwakken blijven zwak. Dat wordt in het groot bewezen door de aldoor diepere kloof tussen rijke en arme landen en binnen de rijke wereld door het ontstaan van mach teloze, slecht geschoolde en ongemotiveerde onderklassen in de VS, in Engeland en ook al in sommige landen op het continent van Europa. Boven dien tellen eigenlijk alleen maar de deelnemers aan het economische proces. Dus is er weinig aandacht voor kinde ren en voor ouderen, behalve als ze willen of kunnen con sumeren. Een vreemd, en ook bepaald niet positief element in de maatschappijen van de vrije markteconomie is ook nog dat de zo hoog geprezen democra tie er, zowel in de politieke partijen als aan de basis, wordt bedreven door een heel kleine groep mensen. En in de VS. het land dat zich zeer op vrijheid en democratie voorstaat, neemt bij verkie zingen maar rond de helft van de bevolking de moeite om naar de stembus te gaan. Maar vergeleken met rechtse en linkse dictaturen, en ook met landen waar men de overheid zag (of nog ziet) als Haarlemmerolie voor alles, is de vrije-markteconomie het minst slechte systeem, net als dat bestuurlijk de parlemen taire democratie is. Daarbij is het de laatste eeuw duidelijk geworden, dat het oude ver haal van de bedenker van het moderne kapitalisme, Adam Smith, dat een onzichtbare hand elke scheefgroei zou corrigeren, bepaald niet klopt. De vrije-markteconomie dient daarom democratisch en be stuurlijk in het gareel gehou den worden, opdat zwakken en armen, maar ook de aarde, het water en de lucht worden beschermd tegen de altijd weer dominerende drang van de vrije-markteconomie naar meer en naar te veel. Shamirs strategie Op de achtergrond van de dreigende kabinetscrisis in Israël speelt het plan-Baker een belangrijke rol. Dit plan van de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Baker moet de weg banen voor een formeel Israëlisch-Palestijns gesprek over verkiezingen op de bezette westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook. Naast Egypte is ook Israël zij het- onder nadrukkelijke voorwaarden, die nog', nader moeten worden uitgewerkt akkoord gegaan met het plan. Desondanks heeft premier Jitzak Shamir van de onbuigzame Likudpartij in de afgelopen maanden geen gelegenheid voorbij laten gaan om te voorkomen, dat ook de Palestijnse Bevrijdingsor ganisatie (PLO) van Jasser Arafat akkoord zou gaan. SHAMIR, die daarmee hoopte de relaties tussen Washington en de PLO te verslechteren, zag zich gedwarsboomd door minister Weizman van de socialistische Arbeiderspartij. Van hem wordt aangenomen dat hij via zijn omstreden contacten met de PLO kans heeft gezien Arafat te bewegen met het plan-Baker akkoord te gaan. Er is geen reden er aan te twij felen, dat Weizman inderdaad contacten met de PLO heeft gehad. Shamir heeft rapporten van de Israëlische veilig heidsdiensten Shin Beth en Mossad over deze verboden con tacten achter de hand. Daarmee heeft de Israëlische premier zich dit weekeinde sterk genoeg gevoeld Weizman te ont slaan en zo een crisis binnen het toch al wankele kabinet te forceren. Het is zeer de vraag of premier Shamir en vice-premier Simon Peres van de Arbeiderspartij het deze week tot een echte breuk zullen laten komen. Maar wat er ook uit de bus komt, Shamir is er in elk geval in geslaagd de tweespalt tus sen zijn Likudpartij en de Arbeiderspartij te vergroten. En dat op een beslissend moment, want voor deze maand staat het bezoek aan Washington op het programma van de Israë lische minister van buitenlandse zaken, Mosje Arens. Hij gaat met zijn Amerikaanse ambtgenoot verdere details van het plan-Baker bespreken. Ps dan zal duidelijk worden of het voorgestelde overleg in Caïro tussen vertegenwoordigers van Israël en een Palestijnse delegatie ook werkelijk van de grond zal komen. Er is slechts reden voor getemperd optimisme. Sinds het I plan-Baker tot stand kwam als aangepaste versie van een voorstel van de Egyptische president Moebarak, dat weer een reactie was op een Israëlisch plan, zijn de verhoudingen al weer anders komen te liggen. Van het élan dat de Pale stijnse onafhankelijkheidsverklaring en het daaropvolgende overleg met de VS in 1988 te weeg heeft gebracht, is nauwe lijks wat overgebleven. Jasser Arafat kan wel op sommige plaatsen op goodwill blijven rekenen, maar hij heeft drin gend behoefte aan een diplomatiek succes om zijn achterban in de hand te kunnen houden. Het uitblijven daarvan maakt de situatie voor hem er niet eenvoudiger op. De 'intifada', de Palestijnse opstand in de bezette gebieden, is zijn derde jaar ingegaan, maar lijkt aan kracht te hebben ingeboet. Dat heeft Israël veel moeite gekost, vooral op eco nomisch gebied. Het verlies aan mensenlevens aan Pale- stijnse zijde is echter niet zonder effect geweest; ook het fel- ste verzet zal eens doven als het geen verandering brengt in de toestand. In die zin lijkt de Israëlische strategie om de 'intifada' te neutraliseren door selectieve restricties op het functione ren van buitenlandse journalisten en door handige, diploma tieke zetten inderdaad te werken. Met het voorstel voor verkiezingen in de bezette gebieden heeft Israël indertijd de Palestijnse greep op de politieke ontwikkelingen doorbroken. Opnieuw zag Jasser Arafat zich verplicht toe te geven aan een diplomatie, die uiteindelijk wordt geregisseerd door Jit zak Shamir. Het dit weekeinde ontstane conflict rond minis ter Weizman maakt er deel van uit. Het tot nu toe ingenomen standpunt van Shamir heeft voor hem echter ook een keerzijde. Door in te stemmen met overleg, zal Israël zich niet meer zoals in het verleden einde loos aan onderhandelingen kunnen onttrekken. Voor presi dent Bush heeft Europa op dit moment zeker de eerste prio riteit, maar wat betreft het Midden-Oosten raakt zijn geduld ondertussen op door de onwrikbare opstelling van Israël. Ook de EG-verklaringen van Straatsburg over het Midden- Oosten liegen er niet om. Tenzij Israël snel en overtuigend werk gaat maken van een oplossing door onderhandelingen, zal het land internationaal verder worden geïsoleerd. MOGELIJK kan Israël de 'intifada' op termijn helemaal breken, maar het is dan wel de vraag of de uiteindelijke prijs die overwinning waard is. De ruzie over de omstreden con tacten van minister Weizman met de PLO zal Shamir slechts geringe tijdwinst opleveren. Uitgave. Westerpers (behorende tot Sijthoff Pers). Kantoor: Apothekersdijk 34. Leiden. Telefoon 071 - 122 244 Postadres postbus 11, 2300 AA Leiden. Abonnee service Telefoon 071 - 313 677 van ma t/'m vr. van 8.30 tot 17 00 u Nabezorging Telefoon: 071 - 122 248 van ma. t/m vr. van 18.00 tot 19 00 u. op za van 14.00 tot 15 00 u Abonnementsprijzen (inclusief 6% BTW) Bij automatische betaling Bij betaling per accept-girokaart 25,85 75,10 285,50 per maand f 24.85 per maand per kwartaal f 74,10 per kwartaal per jaar f. 284,50 per jaar Het abonnementsgeld dient vooruit te worden voldaan. Advertenties Informatie en tarieven over advertenties tel 071 - 122 244. 'Telefax voor uitsluitend advertenties 071 - 134 941. Voor uitsluitend het doorgeven van advertenties kantoor Rrswijk 070 - 3902 702 Bankiers AMRO BANK NV 473 575 515 POSTBANK NV 663 050

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1990 | | pagina 2