„Help de Roemenen,
geef ze een kans"
Patstelling rond
Noriega in korte
tijd doorbreken
Gorbatsjov overtuigde
Oostduitse politburo
CfiidócSomarit
Bulgaarse minister Tanev
na geweld politie ontslagen
Inzameling Roemenië verloopt stormachie
Diplomatie Vatican
méér dan symbolise
BINNENLAND
DONDERDAG 28 DECEMBER
'P'IT
Toename moorden VS
door drugshandel
WASHINGTON Voor veel grote steden
in de VS is 1989 het bloedigste jaar tot nu
toe geweest. Oorzaak daarvan is waar
schijnlijk de strijd tussen bendes drugs
handelaren. Steden als Washington, Phi
ladelphia, New Orleans, Kansas City en
Milwaukee hebben hun jaarlijks record op
het gebied van moorden gebroken. Ver
scheidene andere steden waaronder New
York, zullen dat waarschijnlijk ook doen,
zodra de definitieve gegevens bekend zijn.
In Washington vonden dit jaar al 419
moorden plaats; in Philadelphia 481. Zes
tig procent van die moorden zou met de
drugshandel hebben te maken. Overigens
werd in diverse steden, zoals Miami, Dal
las en Denver minder gemoord dan het
vorig jaar.
ÉMP
Kou in
India
Een dakloze
warmt zich aan
een vuurtje van
straatvuil. Het
noorden van In
dia en Bangla
desh zijn getrof
fen door een
koufront, dat al
aan tientallen
mensen, vooral
de daklozen en
armen het leven
heeft gekost.
foto: ap
SOFIA De Bulgaarse minister
van binnenlandse zaken Georgi Ta
nev is gisteren ontslagen, waar
schijnlijk omdat hij verantwoorde
lijk wordt gehouden voor het ge
welddadige politie-optreden tegen
demonstranten op 26 oktober.
Militie-eenheden traden die dag bruut op
tegen betogende aanhangers van de toen
nog verboden milieubeweging Ecoglas-
nost. Minister Tanev wees later alle ver
antwoordelijkheid af en zei pas achteraf
op de hoogte te zijn gesteld van het poli-
tiegeweld. In Bulgarije gaat volgende
week een ronde-tafeloverleg van start
tussen de communistische partij en de
verzamelde oppositie, de Unie van Demo
cratische Krachten. Een staking van de
Bulgaarse vakfederatie gaat vanwege die
toezegging van de partijleiding vandaag
niet door. Gisteren werd het werk nog
wel twee uur neergelegd om de regering
in Sofia tot hervormingen te dwingen. De
Unie van Democratische Krachten had
bezwaren tegen de stakingsactie met het
argument dat eerst getracht moest worden
tot een dialoog te komen.
DDR verkoopt
stukken Muur
OOST-BERLIJN
De DDR gaat stukjes
van de Berlijnse
Muur verkopen. De
staatsonderneming
Limex-Bau kondigde
gisteren aan dat de
opbrengst naar liefda
digheidsprojecten in
de DDR gaat. De
grenswachten die
sinds de bouw van de
Muur, 28 jaar geleden
opdracht hadden ie
dereen neer te schie
ten die probeerde
over deze grens te ko
men, zullen met de
afbraak worden be
last.
Egypte en 1
verbroedere
ld
DAMASCUS Egypj
rië gaan hun diploma
trekkingen herstellj^O
twee landen braket gi;
jaar geleden met elk^eei
wijlen president Sjj m
Egypte onderhandetyeei
gon met Israel; datWa:
leidde twee jaar lat^ c
Camp Davidakkoordy j
mee een einde aan »Va
tisch Israëlische oorlt; n
Cairo en Damascus 0
uitdrukking geven bij
vastbeslotenheid vanjt-p;
volken om op alle free
broederlijke betrekken
onderhouden". ,n
VERONIQUE ORGANISEERT ZATERDAGAVOND MASSALE ACTIE
HulpuT
Roenl l
HILVERSUM „Je kunt
je afvragen of een omroep
wel de motor moet zijn
van een actie voor bij
voorbeeld Roemenië",
zegt de KRO-woordvoer-
der, alsof de Telebingo-
actie van zijn omroep niet
bestaat. „In Roemenië ziet
Veronique een gat en die
omroep springt daar heel
handig op in. Terwijl de
gebeurtenissen in Afrika
vele malen dramatischer
zijn".
Maar publiciteitsstunt of niet,
ook de KRO-woordvoerder zal
moeten toegeven dat voor Ve
ronique geen zee te hoog gaat
als het gaat om het snel orga
niseren van een massale actie.
Aanstaande zaterdagavond,
vanaf half acht, zal het resul
taat te zien zijn van vijf dagen
en nachten plannen, vergade
ren en afspraken maken. On
der de titel „Help de Roeme
nen, geef ze een kans" ver
zorgt de omroep een recht
streekse televisie-uitzending
die geld voor goederen en
diensten aan Roemenië
moeten opleveren.
Het idee voor de televisie-actie
ontstond tijdens de kerstdagen
bij John de Mol. Hij vond Ve
ronique onmiddellijk bereid
het initiatief te ondersteunen.
De nadruk bij de uitzending
moet volgens De Mol liggen op
„informatie, bijvoorbeeld over
de geschiedenis van Roemenië,
en passend amusement". Voor
dat laatste moeten artiesten als
Robert Long, Piet Veerman,
Anita Meijer, Annie Schilder,
Gerard Joling, Tineke Schou
ten en acteurs uit de serie Me
disch Centrum West zorgdra
gen. De show wordt gepresen
teerd door Linda de Mol, Jaap
van Meekren en Astrid Joos-
ten. Tijdens de uitzending
wordt een rechtstreekse ver
binding tot stand gebracht met
een Veronique-verslaggevers-
team in de Roemeense hoofd
stad Boekarest.
Geen bezwaar
Lex Harding, algemeen direc
teur van Veronique, noemde
de televisie-actie „een etalage
voor een actie die al bestond".
Hij doelde daarmee op de sa
menwerking tussen zijn om
roep en de gezamenlijke hulp
organisaties Rode Kruis, Me-
misa, Mensen in Nood, Novib,
Tear Fund, Terre des Hom
mes, Unicef en de Stichting
Oecumenische Hulp. De tele
visie-actie zal gebruik maken
van hetzelfde gironummer
(797) als de hulporganisaties.
Volgens Harding heeft geen
enkele Hilversumse omroep
bezwaar aangetekend tegen
het initiatief van de „buiten
landse zender". Die angst leef
de aanvankelijk, omdat gevaar
bestond dat het „collecte-roos
ter" van de omroepen danig in
de war zou worden geschopt
en het publiek zou worden
overspoeld met liefdadigHeid-
sacties. Juristen buigen zich
volgens Harding op dit mo
ment over de vraag of Veroni
que namen van geldschietende
bedrijven mag noemen in haar
uitzending.
Inmiddels heeft Harding een
aantal (ex-)politici bereid ge
vonden zitting te nemen een
een comité van aanbeveling:
M. van der Stoel, H. van Mier-
lo, J. Voorhoeve, L. Brink
man, B. de Gaay Fortman en
I. Samkalden.
Brievenbussen
Het programma zal zaterdaga
vond worden uitgezonden
vanuit de bloemenveiling
„Flora" in Rijnsburg. „In re
cordtempo bouwt het NOB nu
aan een studio-ruimte in dit
gebouw", zegt Harding. Ook
de PTT heeft hij aan het werk
gezet. Het bedrijf heeft toege
zegd alle zendfaciliteiten be
langeloos ter beschikking te
stellen. Deze dagen zal de PTT
geadresseerde girokaarten la
ten vallen in acht miljoen
brievenbussen. Opzet is dat die
kaarten voor zaterdagmiddag
14.00 uur gepost zijn, want de
PTT leegt de brievenbussen
dan speciaal voor de actie. De
resultaten zullen 's avonds be
kend worden gemaakt. Har
ding benadrukte gisteren de
belasting die dat voor de PTT
betekent: „Normaal gaan de
brievenbussen rond deze da
gen op slot, wegens vernielin
gen door vuurwerk. Nu wor
den de 18.000 brievenbussen
tussentijds geopend en op zon
dag weer gesloten, alleen maar
ten behoeve van onze actie".
Volgens Harding en De Mol
zijn er deze dagen besprekin
gen met de rijkspolitie over
het vervoer van artiesten, die
soms vanuit theaters snel naar
Rijnsburg gereden moeten
worden. Daarnaast werkt het
NIPO mee om tussentijdse
standen op te geven van de in
komsten.
JEAN-PIERRE GEELEN
DEN HAAG De Neder
landse bevolking heeft bij
vestigingen van het Rode
Kruis al een „gigantisch"
aantal voedselpakketten
voor Roemenië afgele
verd. Het Rode Kruis
heeft vanmiddag ook een
tijdelijke stand van bin
nengekomen gelden via
gironummer 797 bekend
gemaakt.
„De hulp van de Nederlandse
bevolking aan Roemenië via
het Rode Kruis verloopt
stormachtig en is zo overwel
digend dat het de hulp aan Ar
menië en Polen overtreft", zo
verklaarde woordvoerder Ver
geer. Alle provinciale bureau's
staan volgens Vergeer „bol"
van telefoontjes met aanbie
dingen en toezeggingen.
Behalve particuliere hulp,
hebben ook diverse instanties
geld geschonken aan het Rode
Kruis. Zo heeft onder meer
het Leger des Heils 100.000
gulden beschikbaar gesteld. De
apothekersorganisatie KNMP
heeft gisteren alle veertien
honderd apotheken in het land
gevraagd geld in te zamelen;
de KNMP verwacht drie tot
vier ton van de leden binnen
te halen. De synodebesturen
van de Nederlands Hervormde
Kërk en de Gereformeerde
Kerken in Nederland hebben
de kerken opgeroepen zater
dag hun deuren open te stellen
om goederen in te zamelen.
f
be
In de supermarkten ids
merken dat de gevr? 1*
vensmiddelen, zoplsde
bonen en rijst in vee'ooi
mate worden verkc 1
normaal. Dat levert^11
daar wat problemen (?et
aanvoer van sommigfehj
ten, aldus een woorbe
van Ahold. „Maar w or
nog nergens het boftoe
verkocht" hoeven pli w
Pag 9: Vrijwilliger^
actie voor Roemenifasi
moe 2 ri
Je
okl
VATICAANSTAD De
kwestie-Noriega kan bin
nen drie of vier dagen zijn
opgelost. Dat zei gisteren
de woordvoerder van het
Vaticaan Navarro na een
gesprek tussen de Ameri
kaanse ambassadeur Me-
lady en aartsbisschop So-
dano. De berechting van
Noriega, die toevlucht
heeft gezocht in de nunti
atuur, was het belangrijk
ste doel van de invasie
van Amerikaanse troepen
in Panama.
Noriega heeft van het Vati
caan niet de status van politiek
vluchteling gekregen, maar
staat simpelweg „onder be
scherming" van de ambassade,
evenals zijn echtgenote en
twee officieren. Navarro zei
dat de voormalige Panamese
president niet direct aan de
Amerikaanse autoriteiten
wordt uitgeleverd.
Hij zei verder dat de nieuwe
Panamese regering van Guil-
lermo Endara „een belangrijke
rol" bij de oplossing van de
kwestie kan spelen waarbij re
kening gehouden moet wor
den met „verscheidene juridi
sche, diplomatieke, humanitai
re en ethische gezichtspun
ten".
De Panamese Kiesraad heeft
de vorige week haastig geïn
stalleerde president Endara
alsnog tot winnaar van de pre
sidentsverkiezingen van 7 mei
uitgeroepen. De Kiesraad had
eerder onder druk van Norie
ga verklaard geen winnaar te
kunnen aanwijzen, maar de
raad liet gisteren weten dat
Endara 62,5 procent van de
stemmen had gekregen. Presi
dent Endara verklaarde giste
ren dat Panama Noriega zelf
wil berechten en hem niet wil
uitleveren aan de VS. De mo
gelijkheden dat Noriega naar
Spanje, Cuba of de Domini
caanse Republiek vertrekt,
staan nog open.
Schade
In de VS hebben waarnemers
geopperd dat Noriega wel mag
vertrekken, omdat tijdens een
rechtszaak in de VS veel in
formatie naar buiten kan ko
men over de betrekkingen tus
sen Noriega en de CIA, waar
van president Bush toentertijd
directeur was. Zowel Bush als
woordvoerder Fitzwater van
het Witte Huis ontkenden die
Amerikaanse militairen doorzoeken de auto van de ambassadeur van het Vaticaan in Panama-Stad. Na zelf ook gefouilleerd te zijn.
mocht de nuntius (de man in het witte shirt) vertrekken. foto: ap
overweging. Marlin Fitzwater
zei gisteren dat Noriega op een
proces „kan praten tot hij
blauw ziet" en dat niemand
daar schade van zal ondervin
den.
Amerikaanse soldaten houden
overigens niet alleen de am
bassade van het Vaticaan
nauwlettend in het oog, ook de
Cubaanse ambassade is door
troepen omsingeld. De Cu
baanse regering heeft om een
spoedzitting van de Veilig
heidsraad gevraagd om de om
singeling aan de orde te stel
len. De Algemene Vergade
ring van de Verenigde Naties
is vandaag aan een debat be
gonnen over de toestand in
Panama. Van de VS wordt ge
ëist dat hun invasiestrijd
krachten onmiddellijk worden
teruggetrokken. In een resolu
tie, ingediend door Nicaragua
wordt de Amerikaanse invasie
„sterk betreurd" en een schen
ding van het volkenrecht ge
noemd.
Intussen herneemt in Panama
het dagelijks leven langzamer
hand zijn gewone gang. Giste
ren werd het Panama-Kanaal
weer opengesteld voor de
scheepsvaart. Dagelijks passe
ren gemiddeld 32 schepen de
waterweg tussen de Atlanti
sche- en Stille Oceaan. Een
woordvoerster van de Pana
ma-Kanaal Commissie zei dat
er meer dan 125 schepen lagen
te wachten.
(Van onze correspondent
Aart Heering)
ROME Generaal Norie
ga heeft zijn toevlucht
kunnen zoeken in de pau
selijke nuntiatuur dank zij
het zestig jaar geleden af
gesloten Pact van Latera-
nen. Bij die overeenkomst
tussen de katholieke kerk
en de Italiaanse staat
werd voor de paus een au
tonome mini-staat ge
creëerd.
Vaticaanstad is een onafhan
kelijke staat met een eigen ter
ritoir, bevolking, rechtspraak
en leger (de Zwitserse Garde).
Het land is maar 44 hectaren
groot en het aantal staatsbur
gers komt niet boven de vier
honderd uit, maar het beschikt
over een diplomatieke verte
genwoordiging van nuntii,
pronuntii en internuntii, die in
het internationale verkeer de
zelfde status hebben als am
bassadeurs, consuls en zaakge
lastigden.
In het verleden is al vaak ge
bleken dat de Vaticaanse am
bassades een meer dan symbo
lische betekenis hebben. Ze
hebben herhaaldelijk asielzoe
kers opgenomen, ondermeer
tijdens de Tweede Wereldoor
log in de door Duitsland bezet
te gebieden en in Budapest na
de bezetting door de troepen
Roe
e d
van van het Warschast
1956. erd
In 1973 herbergde dej-00
de in Chili maanden^
mensen die door Pincet
terroristen werden ,xe
merkt en minder eei^os
leden nog was Guilty^
dara, de huidige pres|
Panama, als politiekf;
ling een maand te gashaj
zelfde nuntius die ni
onderdak verleent.
Omdat Vaticaanstad iin
de weinige staten is
enkel internationaal
ringsverdrag hebben'li -
kend, is het formeel 1
ten dat zij de genera;
Verenigde Staten zaP
ren. Een reële mo|^
zou uitlevering aan'
zijn, maar toch probeC'
naai Casaroli „minii
buitenlandse zaken":
Vaticaan aan te sturl n
opname van Noriega1 c
neutraal land. L
ma
Door de affaire-Nor is
de verhoudingen tusie,
caan en Verenigde San
delijk verslechterd, m
derzijds maakt Romelitzi
de beurt tegenover dfnte
amerikaanse kerken elan
waar niets met Noriefhee
ben, maar evenmine w
zijn van het optrededeu'
Verenigde Staten op- aa:
tinent. Bovendien kadjn
ticaan zo nog eens dver
sele geldigheid van tie
recht benadrukken, e
de
SUSKE EN WISKE
DE BEZETEN BEZITTER
(c) Standaard UltgeverlJ/Wavery p
OOST-BERLIJN De
Oostduitse leider Erich
Honecker kwam ten val
na een ruzie met Sovjet
president Gorbatsjov in
een vergadering van het
politburo.
De voormalige Oostduitse par
lementsvoorzitter Horst Sin-
dermann verklaarde gisteren
dat Gorbatsjov tijdens zijn be
zoek ter gelegenheid van de
veertigste verjaardag van de
DDR een zeer goed gesprek
had met het politburo. „Het
besef dat Honecker moest op
stappen werd alsmaar groter.
Gorbatsjov sprak over zijn
problemen en de onze, en
wees erop dat de perestrojka
voor ons gemakkelijker zou
zijn omdat wij een beter func
tionerende economie hadden",
aldus Sindermann, die in no
vember uit de communistische
partij werd gezet.
„Honecker haalde daarop sta
tistieken van de Verenigde
Naties te voorschijn om aan te
tonen dat onze produktiviteit
hoger lag dan die van de Sov
jetunie. Hij gebruikte dat als
argument om vast te houden
aan de bestaande koers, aan
voerende dat wij onze eigen
boontjes wel konden doppen.
Dat zei hij ook met zoveel
woorden tegen Gorbatsjov", zo
herinnert Sindermann zich.
„Het was het keerpunt. We
maakten een einde aan de ver
gadering en zeiden tegen me
kaar: zo is het genoeg. Morgen
komt het politburo weer bijeen
en zal (de toenmalige premier)
Willi Stoph voorstellen Honec
ker uit zijn functies te onthef
fen. En zo geschiedde", aldus
Sindermann.
Volgens hem heeft Honecker
veel gedaan voor de opbouw
van de DDR, maar „introdu
ceerde hij geleidelijk aan een
koninklijk systeem Alle be
langrijke besluiten werden
door Honecker en zijn econo
mische adviseur Gtlnter Mit-
tag voorgekookt, waarna het
politburo niets anders restte
dan er voor de vorm zijn goed
keuring aan te geven.
Sindermann bevestigt ook ge
ruchten dat Honecker, toen hij
van de zomer ziek werd, de of
ficiële nummer twee Egon
Krenz op vakantie stuurde om
te voorkomen dat deze een
greep naar de macht zou doen.
In het najaar volgde Krenz
Honecker alsnog op, maar 44
dagen later werd hij zelf aan
de kant geschoven.
HerdeDoi
