„Als je wilt, schiet me dan dood"
'bezorgd' over executie
uchtbrug
aar Roemenië
„Kogel is verdiende straf voor Ceaucescu's"
Nederlandse regering
onne;..
erg
netv
streï
bevige strijd van
gelopen dagen in Roemenië heeft
[e buitenlandse journalisten het
gekost, onder wie een Frans-
en een Belg. Een tv-team van de
'a "°Sbleef door een wonder gespaard,
dtijn auto nabij het plaatsje Turda
t on^ vuur werd genomen. De wagen
doorzeefd met kogels, maar ver-
aafever Pieter Varekamp, camera-
Baatsen en geluidsman Wil-
zlJn Lageman bleven ongedeerd. Het
schoot op de auto nadat de tv-
een lichtkogel, die diende als
kennelijk had gene-
re-3- °P de aut0 stond wel in grote
j-jlbiu 'f„' pn 'nrpcc' 1-naQi- Hat
DEN HAAG Radio-zendamateurs uit
verschillende Europese landen hebben
in twee kortegolfbanden radioverbin
dingen met Roemeense steden gelegd
(de 20-meter amateurband, 14.275 Mega
hertz en de 80-meter band, 3.657 MHz.).
Via de netwerken worden uit Roemenie
onder meer rapporten over de situatie
in verschillende Roemeense steden en
bestellingen van hulpgoederen en medi
cijnen gedaan. Ook enkele Nederlandse
zendamateurs zijn met hun apparatuur
actief bij het hulpnet betrokken. Zenda
mateurs treden bij rampen vaker op als
verbindingsschakel met getroffen gebie
den, vooral wanneer de civiele verbin
dingen onbruikbaar zijn geworden.
De Roemeense televisie toonde ondermeer dit beeld van Ceasescu
na zijn executie. foto: ap
DEN HAAG De Nederlandse regering is
„bezorgd" dat dictator Ceausescu en zijn vrouw
in het geheim zijn berecht en geëxecuteerd. Te
gelijk realiseert de regering zich dat de omstan
digheden in Roemenie op dit moment „uitzon
derlijk en tragisch" zijn en dat Ceausescu ver
antwoordelijk was voor veel lijden onder het
Roemeense volk.
In een verklaring die het ministerie van bui
tenlandse zaken gisteren uitgaf, houdt de rege
ring rekening met de mogelijkheid dat de nieu
we leiders in Roemenie met de executie van
het echtpaar Ceausescu verder bloedvergieten
wilden voorkomen. In tegenstelling tot andere
EG-landen heeft Nederland de voorlopige nieu
we regering van het Comité voor Nationale
Redding in Roemenie nog niet erkend. Ons
land acht het gezien de onzekere situatie in dat
land nog te vroeg voor een formele erkenning.
Daarover moet nog worden overlegd met de
EG-partners, aldus een woordvoerder van Bui
tenlandse Zaken. Wel beschouwt de regering de
Roemeense interim-regering als het bevoegde
gezag „in afwachting van de aangekondigde
vrije en democratische verkiezingen".
I" ers en militairen bezetten en bewaken de kamers van ex-
betor Ceaucescu in het gebouw van de communistische partij.
Secii
bef
in b
Do<
n kij HAAG De hulp-
te8fening aan Roemenië
-J|it ons land is goed op
l gekomen. Vanoch-
1 vertrokken vanaf de
ï^basis Soesterberg drie
ker Friendships met
Ijaiiselrantsoenen en
dtransfusiemateriaal
'wit? Roemenië. Op het
tenPfent van opstijgen was
*e c[og geen toestemming
in Roemenië te lan-
pe(, Op het laatste mo-
ent zijn medicamenten,
gu% chirurgisch materi-
™?jen insuline, vervangen
voec*sel> omdat daar-
rse momenteel de groot-
aarbehoefte is. De medi-
gels.jenten gaan vrijdag
aat i.
ïvIui'
evecdrie toestellen werden
r*j§eizwaaid door prinses
haar man en mi-
^er Reek van defensie.
pewindsman zei desge-
zougd het niet uit te sluiten
ïaast de geplande vluch-
nog meer transporten
in plaatsvinden. „Defen-
■rkfs niet alleen flexibel
r ook van goede wil".
Qltiministerie besloot eerste
tdag de vliegtuigen in te
Roen. Ter Beek prees de co-
uneaatie van het Nederland-
hebde Kruis.
mlet kerstweekeinde wa-
Ro!al met twee toestellen
Martinair 19.000 kilo
goederen, 25.000
en medische teams
0j gevlogen. Het Rode
°,s kreeg van het ministe-
n van buitenlandse zaken
I jjmiljoen gulden voor di-
d! hulp. Een woordvoer-
mVan het Rode Kruis be
(ukte dat mensen die iets
p,; de Roemeense bevol-
Cea willen doen, het beste
hij i kunnen storten op giro
„We moeten voorkomen
isalihoe goed bedoeld ook,
jlei goederen richting
d^jnenië gaan met het risi-
t Cjt die goederen niet no-
*%jn of dat vrachtwagens
lch aankomen op de plaats
bestemming in het nog
1 gevaarlijke Roemenië".
dselpakket
kode Kruis is de afgelo-
luagen overstelpt met te-
intjes van mensen die
Voedselpakket willen sa
ls tellen. Volgens de orga-
lie moet dat pakket be-
^n: twee pakken bonen,
kilo suiker, een kilo
;snelkokende rijst, een
blik vis of vlees, een pak
kaarsen, een pak lucifers, re
pen chocolade en twee kuip
jes plantaardige boter.
Artikelen die aan bederf on
derhevig zijn of zaken die
kunnen lekken, moeten niet
worden gegeven. De pakket
ten kunnen het beste worden
gegeven aan de plaatselijke
afdelingen van het Rode
Kruis. De woordvoerder van
het Rode Kruis raadde af
kleding te geven; daaraan
hebben de Roemenen niet
zoveel behoefte.
Op tal van plaatsen in ons
land zijn spontane hulpacties
op touw gezet. Kardinaal Si-
monis riep zaterdag alle pa
rochies op geld in te zamelen
en over te maken op de re
kening van Mensen in Nood.
Het Roemenië-comité startte
via giro 5965190 een eigen
inzamelingsactie. Volgens
vice-voorzitter S. Alexan-
drescu rijdt die actie die van
het Rode Kruis niet in de
wielen. „Het Rode Kruis is
een internationale organisa
tie die vooral medische goe
deren verzendt. Onze actie
gebeurt met name op ver
zoek van de Roemeense ge
meenschap in Nederland".
Artsen
De Nederlandse en Belgische
afdelingen van Artsen Zon
der Grenzen hebben de afge
lopen dagen achttien artsen,
verpleegkundigen en techni
ci gestuurd. Met vliegtuigen
en vrachtwagens is er boven
dien nog ruim 90 ton aan
medisch materiaal overge
bracht. De afgelopen nacht
zijn twee Hercules-vliegtui
gen van de Belgische lucht
macht vertrokken met aan
boord materiaal en vier art
sen.
De teams van Artsen Zonder
Grenzen zijn vooral actief in
Sibiu en andere plaatsen in
Centraal-Roemenië, waar de
nood erg hoog is. Ér is daar
een groot gebrek aan chirur
gisch en orthopedisch mate
riaal. In de ziekenhuizen
wordt zelfs geopereerd met
zelf gesmeed instrumentari
um.
De laatste dagen heeft Art
sen Zonder Grenzen tiental
len aanmeldingen gehad van
medisch personeel dat bereid
is om in Roemenië te helpen.
De organisatie zegt nu vol
doende medisch en niet-me-
disch personeel beschikbaar
te hebben. De EG heeft be
sloten om 3,5 miljoen gulden
ter beschikking te stellen aan
Artsen Zonder Grenzen.
Juchtelingen willen terug
rselj
LAREN Van de 22 Roemenen die sinds ongeveer vier
='en verblijven in een bungalowpark iri Midlaren (Drenthe),
zestien te popelen om terug te keren naar hun vaderland,
zes behoren tot een dansgroep en willen liever in
^rland blijven.
1 Roemenen hebben in Nederland asiel aangevraagd en reis-
afgelopen. vrijdag met gepakte koffers naar de Roemeense
assade in Den Haag. Daar werd hen echter geadviseerd de
verder af te wachten.
de zestien leden van de groep bevinden zich vier vrou-
Volgens een woordvoerder gaat het om hoger geschoolde
zoals een student medicijnen, een chemicus en een in-
Zij wachten nu op het teken van de ambassade om te-
te mogen kerén.
DODEN VAN TIMISOARA VERTELLEN HUN EIGEN VERHAAL
(Van onze verslaggever
Paul de Schipper)
TIMISOARA De vrouw
op het kerkhof van Timi-
soara wringt een branden
de kaars tussen de vingers
van het lijk. Haar dochter
doet hetzelfde bij een an
dere vrouw. Tussen de
flats, een paar honderd
meter verderop, klinkt
onafgebroken het harde
korte geluid van machine
geweervuur. Het is zon
dagmiddag. De kersta
vond schemert al over Ti-
misoara in Roemenië.
Roemenië stinkt naar de dood.
Ceausescu heeft het land een
Libanese kerst bezorgd. Geen
beierende klokken maar sluip
schutters en tanks in de nacht
van de vrede.
Laura Dominita fileert in het
normale leven vlees. „Ik ben
een gewone arbeidster". Ze
wijst op de negentien doden
die neergevlijd liggen op witte
doeken: „De tanks reden ach
ter ons aan en de soldaten
schoten. Een vrouw bleef
staan. Ze was zwanger, vijf,
zesentwintig jaar. Ze riep: 'Als
je wilt schiet me dan dood'. Er
kwam een man van de Securi-
tate en hij sneed haar open
met een bajonet. Andere men
sen zijn door de geheime
dienst meegenomen. Hier op
deze plek, waar jij staat, zijn ze
doodgeschoten. Sommigen zijn
gemarteld. Zie je daar die kle
ren liggen, die zijn van de
mensen die daar liggen".
We staan naast het lijkenhuis
op 'het kerkhof van de gevan
genis' van Timisoara, een om
muurd stuk grond met struik
gewas en wat omver gevallen
verroeste kruizen. Hier op de
'boevenbegraafplaats' zijn de
eerste massagraven gevonden.
Daar ligt het onmenselijk wre
de werk van de Roemeense
geheime dienst, de Securitate.
Het is deze Gestapo-achtige or
ganisatie die het land een
bloedige revolutie heeft be
zorgd.
Staaldraad
Op één van de twee stenen ta
fels in het lijkenhuisje ligt een
dode man. Zijn voeten zijn bij
elkaar gebonden met staal
draad. Zo is hij opgegraven.
De doden van Timisoara ver
tellen hun eigen verhaal aan
Burgers in het geteisterde Timisoara vieren, nog enigszins schuchter, hun overwinning.
de wereld Een verhaal van
marteling en wreedheid waar
voor geen woorden te vinden
zijn.
„Vannacht heb ik de kogels in
m'n bed gevonden. Ik woon op
de vierde verdieping. Buiten
werd er geschoten. Ik ging net
water drinken omdat ik wak
ker geworden was van het
schieten. Er zat een terrorist
beneden bij de lift. Het was
verschrikkelijk, allemaal ma
chinepistolen". Laura weet
niet hoeveel terroristen van de
Securitate er in de stad zijn.
Niemand weet dat: „Tweehon
derd, misschien vierhonderd.
Ze zitten overal. Het kunnen
mijn buren zijn".
Onwetendheid, verwarring,
angst en geruchten, de dood
die uit elk huis, van elk dak
kan komen. „Het vechten wat
je nu daar bij de flats hoort is
vanochtend hier op het kerk
hof begonnen. De militairen
en de bevolking vechten tegen
de sluipschutters. Ja ook het
volk. We blijven op straat om
dat we moeten winnen".
De Roemenen blijven op
straat. Dat merk je al op de
wegen die vanaf de grenzen
het land ingaan. Hulpverle
ners en journalisten worden
als bevrijders binnengehaald
door soldaten met bloemen en
juichende mensen die het V-
teken maken. Het is een eufo
rie die niet lijdt onder de Bay-
riit-tafereïen om de hoek of
ved'erop in het land.
„Zaterdagmorgen heb ik uren
op het plein bij de opera van
Timisoara gelegen, plat op de
grond, als een rat in het vuil,
met m'n handen op m'n oren.
We zijn met z'n drieën gegaan,
maar m'n twee vrienden Ma-
rius en Andrej zijn allebei
dood". Ovigin is mijn Roe
meense gids, een student
bouwkunde. Hij kijkt alleen
maar strak voor zich uit als hij
nog zegt: „Maar we gaan terug,
na elke demonstratie gaan we
weer naar de straat".
„Kom!", zegt Laura, „het
wordt donker, dan is het ge
vaarlijk op straat. Ik zal je
naar het hotel brengen". We
foto: ap
vormen een klein konvooi met
nog twee auto's. Zonder veel
problemen passeren we de
eerste twee blokkades van de
burgerwacht die in heel Roe
menië spontaan ontstaan is.
Soms worden die burgers geas
sisteerd door een of meer mili
tairen in lange jassen. Bij die
blokkades moet je stoppen.
Doe je dat niet of rij je te hard,
dan wordt er direct gericht ge
schoten. Bij de derde blokkade
gaat het mis. Ovigin de gids
moet er uit. Het konvooi rijdt
door. Ovigin wordt gefouil
leerd en roept: „Ga rftaar ver
der".
Daar ga je dan, alleen in een
bijna donkere stad met doods
tille, lege straten, waar op elk
gebouw een sluipschutter kan
zitten. Gelukkig ligt het Conti
nental Hotel maar twee blok
ken verder. Voor de ingang
hangen twee Roemenen. Daar
staat ook Radu, een architect
van middelbare leeftijd. „Ik
moet je wat vertellen". Er rolt
een pantserwagen voorbij. „Ik
vraag je waar zijn de cijfers
van de doden. Hoeveel zijn het
er? Het staat niet in de krant.
Dat komt omdat iedereen uit
het oude systeem er nog zit.
De toon en de muziek van de
informatie zijn nog hetzelfde.
Ceausescu en zijn kliek zijn
weg. Nu denken jullie in Ne
derland misschien dat het wel
goed komt, maar de Securitate
en de communistische partij
zijn er nog. Zij waren het
machtsmechanisme van Ceau
sescu. Wat hebben ze gepres
teerd? Wij Roemenen leven in
de kou en we hebben geen
eten. Dat is de prestatie van
veertig jaar communisme.
Weet je waarom de mensen
niet meer weglopen? Ik heb
een moeder voor een tank zien
staan. Dat deed ze omdat je
niet rneer wegloopt na veertig
jaar communistische partij".
Koekjes
Radu en zijn vrouw doen niets
bijzonders met de kerst. Ze
hebben alleen wat zelfgebak
ken koekjes. Radu: „Je hebt
geen honger als er om je heen
doden vallen". Radu heeft ge
beden: „Ja voor de eerste vrije,
vredige kerst na al die jaren
van terreur".
's Avonds wil ik naar een
kerstdienst: „Ga niet", zegt
een man van de burgerwacht.
„Je kunt op straat neergescho
ten worden, levensgevaarlijk".
De grote Domkerk in het hart
van Timisoara blijft deze
kerstavond gesloten, zoals de
meeste grote kerken in Roe
menie. Een Amerikaanse ca-
maraploeg die toch naar een
kerk wil, wordt letterlijk te
ruggeschoten. Langs de gevels
komen ze gebukt teruggerend.
Kort na negen uur roept een
kok in de eetzaal van het ho
tel: „Het eten is op". Buiten
wordt weer geschoten. Een
paar minuten later vraagt een
uiterst vermoeide militair de
aandacht: „Niemand mag deze
eetzaal meer uit. Als er iets ge
beurt: allemaal op de grond".
Er gebeurt niets, 's Nachts
gaat het schieten door. De
bede van Radu heeft niet ge
holpen.
AMSTERDAM De vice-
voorzitter van het Roeme
nië-comité in Nederland,
S. Alexandrescu, vindt de
executie van het echtpaar
Ceausescu „hun verdiende
straf, daarover is geen
twijfel mogelijk".
Alexandrescu vindt het wel
jammer dat het proces zo snel
en niet in het openbaar is ge
voerd. Maar volgens hem wa
ren daar waarschijnlijk rede
nen voor. Hij vermoedt dat
een openbaar proces gezien de
haat van het volk tegen de
voormalige leider en zijn
vrouw een „onhaalbare zaak"
zou zijn geweest. Hij wees er
in dit verband ook op dat Roe
menië zich in een soort oor
logstoestand bevindt: „het zijn
ongewone tijden".
Alexandrescu is tevreden met
de mensen die nu in Roemenië
in de regering zitten. Dat het
in een aantal gevallen om re
latief onbekenden gaat, vindt
hij alleen maar „een goed te
ken". Het zijn personen die
zich niet met het bewind van
Ceausescu hebben ingelaten.
Veel vertrouwen heeft
Alexandrescu in de nieuwe
Roemeense president Iliescu,
die aan het begin van de jaren
zeventig door Ceausescu aan
de kant werd gezet. Hetzelfde
overkwam destijds de nieuwe
premier Roman.
De Roemeense ambassadeur in
ons land, C. Statescu, heeft
zich het afgelopen weekeinde
achter het Comité van Natio
nale Redding geschaard en het
bewind van Ceaucescu in har
de bewoordingen veroordeeld.
"Daarmee volgde hij de Roe
meense ambassadeurs in onder
meer de DDR, Israel, China,
Jordanië, België, Zwitserland
en Oostenrijk.
„Het gehele personeel van de
ambassade verklaart zich vol
ledig solidair met de heroïsche
beweging van het Roemeense
volk dat met geweldige
krachtsinspanning het verwer
pelijke dictatoriale regime-
Ceaucescu heeft verworpen.
Wij veroordelen Ceaucescu
voor zijn criminele activiteiten
en voor de misdadige dictatuur
en terreur die hij in het land
heeft geïntroduceerd", aldus
de ambassadeur.
Arrestatie
Een lid van de
gehate veilig
heidspolitie
Securitate
verbergt zijn
gezicht bij
diens arres
tatie door mi
litairen en
burgers in Ti
misoara,
waar de strijd
tussen de
partijen het
hevigst is ge
weest.
foto: ap
Moskou: executie
wil van het volk
MOSKOU De terechtstel
ling van Ceausescu en zijn
vrouw is een interne Roe
meense zaak waarbij „de wil
van het Roemeense volk
waarschijnlijk in acht is geno
men". Met deze verklaring
heeft de regering van de Sov
jetunie duidelijk gemaakt geen
grote bezwaren te hebben te
gen het geheime snelrecht dat
tegen de gevallen Roemeense
dictator is toegepast. De Sov
jetunie was maandag een van
de eerste landen die het nieu
we Roemeense bewind erken
den. Ook de VS hebben de
nieuwe regering in Bukarest
erkend, maar Washington uit
te wel kritiek op de snelle exe
cutie van Ceausescu. Talrijke
landen hebben de nieuwe re
gering in Bukarest inmiddels
erkend-
In Iran heeft de val van Ceau
sescu veel teweeg gebracht. De
Roemeense leider was er vori
ge week nog op bezoek, terwijl
#de onrust in zijn land groeide.
Het Iraanse ministerie van
buitenlandse zaken heeft be
kendgemaakt dat de Iraanse
ambassadeur in Bukarest is
ontslagen, omdat hij de rege
ring er niet tijdig van op de
hoogte had gebracht dat de
Roemenen tegen hun leider in
opstand waren gekomen.
China, een van de weinige
landen die het nog met Ceau
sescu konden vinden, heeft la
ten weten de vriendschappelij
ke betrekkingen met Roeme
nië te willen handhaven en
uitbreiden.
Opvallend in het afgelopen
weekeinde was de verklaring
van de VS dat zij er geen be
zwaar tegen zouden hebben
Pact in Roemenie zou hebben
ingegrepen om de volksop
stand te steunen. Moskou heeft
dergelijke suggesties echter
steeds afgewezen.
^ITENLAND Êeidóö Sou/iant woensdag 27 december las pagina 7
Zendamateurs leggen
hulpnet Roemenië
d derlandse
1 ploeg ongedeerd
ichi
