itzen laat organisatie
linisterie doorlichten
Overtollig
bezit is om
te verdelen
i ontvoerd en
ir mishandeld
Vernielingen bij
acht Shell-stations
Oude nederzettingen
ontdekt bij Yenray
w«r milieu
Irt banen
m4ie op
Bekeuringen scheepvaart ongeldig door fout
eurs van Amsterdam
Patiënten stappen naar rechter
voor vergoeding van operaties
Kunstschilder Kees Verwey
onterft gemeente Haarlem
589 ENLAND
CeidaeSomout
WOENSDAG 27 DECEMBER 1989 PAGINA 3
DAM Een 19-jarige bedrijfslei-
en snackbar in Amsterdam is op
erstdag korte tijd ontvoerd en
ihandeld. De politie heeft de vijf
loop van de ochtend gearres-
de bnan werd voor zijn "huis door vijf
ond^et bivakmutsen op het hoofd
icj ui, met een mes in de benen gesto-
I een busje gesleurd. De ontvoer-
tt jn de dagopbrengst van de snaek-
Wetn In het busje werd de bedrijfslei-
sen --mishandeld. Vier van de ontvoer
dergen korte tijd later worden gepakt
ckbar waar zij de gokkasten lee-
De vijfde werd even later opge-
slachtoffer is in bewusteloze toe-
Jsescr het ziekenhuis gebracht.
'eschj
gum
De totaal vernielde auto van de vier slachtoffers uit Gennep.
FOTO: ANP
Vier doden bij
verkeersongeval
MOOK Vier inwoners van
Gennep zijn op Eerste Kerst
dag om het leven gekomen
door een verkeersongeval op
de weg Venlo-Nijmegen in de
gemeente Mook. De auto
waarin zij zaten botste door
onbekende oorzaak tegen een
boom, aldus de politie. De auto
werd bestuurd door een 28-ja-
rige man. Naast hem zat zijn
28-jarige echtgenote. In de
auto zaten verder een 17-jarige
zus van de bestuurder en een
17-jarige kennis. Elders in het
land verloren nog vijf mensen
het leven door verkeersonge
lukken.
UTRECHT Bij acht Shell-benzinestations in de
stad Utrecht zijn in de nacht van zondag op maan
dag slangen doorgesneden. Bij enkele stations zijn
ook de vul-pistolen meegenomen, aldus een woord
voerder van de politie. Wie de vernielingen heeft
aangericht is volgens de politie niet duidelijk. Een
onbekende heeft gisteren een verklaring afgege
ven bij de ANP-Radionieuwsdienst in Hilversum,
waarin onder meer wordt gemeld dat „wij bij ne
gen Shellbenzinestations in Utrecht de vul-pistolen
hebben meegenomen". Dat is gebeurd omdat Shell
als multinational profiteert van onderdrukking in
de wereld. Zuidafrika wordt daarvan het meest
schrijnende voorbeeld genoemd. De actie is vol
gens de persverklaring met Kerstmis uitgevoerd
„zodat het Shell nog meer geld en moeite kost de
pompen weer te repareren".
VENRAY Nabij het tracé van een geplande weg van Box
meer naar Venlo zijn bij Venray over een afstand van bijna 20
kilometer belangrijke archeologische ontdekkingen gedaan. Me
dewerkers van de stichting Regionaal Archeologisch Archive-
rings Project (RAAP) uit Amsterdam hebben in de bossen ten
zuidoosten van Venray onder meer resten van een nederzetting
van vóór het begin van de jaartelling ontdekt. Deze nederzetting
is eeuwen later door een stuifzandpakket met een dikte van ze
ven meter bedekt en daardoor, zo verwacht RAAP, zullen de
sporen nog wel in goede staat verkeren. Voorts zijn historische
woonplaatsen uit de brons- en ijzertijd gevonden van circa 1500
jaar vóór Christus tot het begin van de jaartelling, in de omge
ving van Venray en Grubbenvorst. Mogelijk ook nog een pre
historisch akkercomplex en een nederzetting met begraafplaats
uit de Romeinse tijd, te dateren op de eerste drie eeuwen na
Christus in de bossen van Hoogriebroek bij Venray.
eld
OoïAAG Minister
Coud van onderwijs
k. Mn team van negen
r geligen opdracht ge-
vole organisatie van
j daoartement door te
Het gaat om drie
mbtenaren en zes
ons Itiedeskundigen,
uroJ?iding van de Am-
sterdamse organisatie-ad
viseur drs. J. Barneveld.
De belangrijkste opdracht van
de organisatie-adviseurs is het
tegengaan van de verkokering
op het departement in Zoeter-
meer en het beheersbaar ma
ken van de onderwijsbegro
ting, zodat in de toekomst on
verwachte tegenvallers kun
nen worden voorkomen. Het
onderzoek werd overigens al
aangekondigd in het regeerak
koord.
Volgens de ambtenarenbond
AbvaKabo, die vorige week
over de reorganisatie overleg
voerde met de minister, kan
het onderzoek grote gevolgen
hebben voor 1500 van de 2400
ambtenaren bij het departe
ment. Het gaat* om de ambte
naren die zich bezighouden
met de uitvoering van het be
leid. De AbvaKabo houdt er
rekening mee dat een van de
uitkomsten van het onderzoek
zal zijn dat ambtenaren dich
ter bij de scholen moeten gaan
werken. Dit zou kunnen lei
den tot gedwongen verhuizing.
Volgens het ministerie zullen
er vooralsnog geen gedwongen
ontslagen vallen.
Minister Ritzen.
FOTO: DIJKSTRA
°projdacht
1
ong; ST
Politie-
an p die personeel in-
zivoor milieutaken,
als beloning een-
antal mensen aan-
voor andere poli-
con|
>e nö"
en> (in het Plan van Aan-
ivië| ambtenaren van de
ord ps van binnenlandse
con) justitie hebben opge-
plan ligt momenteel
:euring bij minister
_illin.
2res( de minister het plan
)mt[t, levert dat naar ver-
a isj zo'n 400 banen op bij
e. Voor de uitbreiding
nilieutaken van de po-
via het Nationaal Mi-
opdsplan 60 miljoen gul-
een[etrokken.
putaken van de politie
volgens het Plan van
ögificentraal moeten wor-
De betrok-
dat&isteries zouden pro-
uni^u's moeten oprichten,
^tiviteiten van de staf-
i' van korpsen en dis-
"noeten overzien. Het
eenje van VROM zou de
t eeioeten bijstaan in het
vikJen en analyseren van
ndeM
Brand
Brandweerlieden
bestrijden het
vuur op het rie
ten dak van het
restaurant Au-
berge de la Pro
vence in Laren
(N-H). De brand,
die ontstond op
Eerste Kerstdag
rond vijf uur
's middags in een
afzuigkap in de
keuken, werd tij
dig ontdekt.
Toen het rieten
dak echter vlam
vatte was er geen
houden meer
aan. De keuken,
de kantoorruim
ten en een deel
van het restau
rant brandden
uit. Niemand
raakte gewond.
De schade wordt
geschat op ruim
een miljoen gul
den.
FOTO: ANP
DEN HAAG Door een
inmiddels herstelde fout
in Scheepvaartverkeers
wet gaan personen die in
de periode van 1 septem
ber 1988 tot 29 juli van dit
jaar op de Nederlandse
waterwegen wegens een
verkeersovertreding een
proces-verbaal hebben ge
kregen alsnog vrijuit.
In totaal gaat het om rond de
3.800 processen-verbaal, waar
bij boetes tot zo'n 140 gulden
zijn opgelegd. Mensen die de
boete al betaald hebben, kun
nen dat geld terugkrijgen. On
derzocht wordt nog hoe de te
rugbetaling moet worden gere
geld, aldus een woordvoerster
van het ministerie van justitie.
De nieuwe Scheepvaartver
keerswet werd op 1 september
1988 van kracht. De wet be
paalt dat een overtreding al
leen strafbaar is als dat uit
drukkelijk in de reglementen
staat vermeld. De wetgever -
in dit geval het ministerie van
verkeer en waterstaat - was
echter vergeten die cruciale
zin op te nemen.
De fout werd in april van dit
jaar ontdekt door de recht
bank in Dordrecht. Op 29 juli
werd de „reparatie" van de
wet van kracht.
Nieuwe lichting
marechaussee
naar Namibië
DEN HAAG Nog deze
week vertrekt een nieuwe
lichting Nederlandse mare
chaussees naar Namibië om
daar hun naar Nederland te
rug gekeerde collega's af te
lossen. Begin deze maand
werd het uitzenden van een
nieuwe lichting uitgesteld in
afwachting van overleg met de
Verenigde Naties over de
noodzaak van de stationering
ervan. „De VN heeft uiteinde
lijk laten weten, de aanwezig
heid van een nieuwe lichting
toch op prijs te stellen", aldus
een woordvoerder van het mi
nisterie van buitenlandse za
ken. Hij wees er verder op dat
de Nederlandse marechaussees
ter plekke prima functioneren.
Antilliaanse omroep
begint betaalradio
AMSTERDAM Het radiostation Z-86 uit Curacao
heeft plannen om in Nederland betaalradio te introduce
ren. Het is de bedoeling op 31 december te beginnen met
uitzendingen voor Antillianen en Arubanen. Medio vol-
fend jaar wil het station starten met uitzendingen vanuit
uriname en medio 1990 vanuit Turkije en Marokko. Het
gaat om bestaande radioprogramma's die via de satelliet
naar Nederland worden gestraald. Zij komen in Neder
land op de kabel en voor 82 cent per dag kunnen abon
nees de rechtstreekse uitzendingen uit eigen land en in
de eigen taal ontvangen. Het wordt de eerste abonnee
radio in Nederland. De programma's bestaan uit nieuws,
informatie, muziek en sport. Radio-86 Curom Nederland,
de naam waaronder in ons land wordt uitgezonden, zegt
zo te willen proberen een bijdrage te leveren aan de plu
riformiteit van de nieuwsvoorziening van in Nederland
wonenende allochtone groepen.
UTRECHT De Stichting Nederlandse
Hartpatiënten heeft een kort geding
aangespannen tegen het Schiedamse zie
kenfonds Delfland-Schieland-Westland.
Dit fonds zou drie hartpatiënten schriftelijk
hebben laten weten hun operatie in het buiten
land niet te vergoeden. De stichting organiseert
sinds enkele maanden weer luchtbruggen naar
het buitenland in verband met de lange wacht
lijsten voor open-hartoperaties in Nederland.
Volgens voorzitter J. van Overveld van de'
stichting gaat het om drie patiënten die al ze
ven maanden wachten en ook binnenkort nog
niet in Nederland geholpen kunnen worden.
Een is al geopereerd in het Verenigd Konink
rijk, de andere twee gaan binnenkort. Zo'n ope-'
ratie kost tussen de 20.000 en 25.000 gulden. L
De patiënten hadden hun ziekenfonds gevraagd
of het de kosten zou vergoeden. Daarop kwam
volgens Van Overveld een negatief antwoord
met de argumentatie dat er in Nederland vol
doende gelegenheid is voor een operatie. Van
Overveld verwacht dat de uitspraak van de
rechtbankpresident gevolgen heeft voor de lan
ge wachtlijsten in Nederland.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG In haar
traditionele kersttoe
spraak op Eerste Kerstdag
heeft koningin Beatrix
uitvoerig aandacht be
steed aan de situatie in
Oost-Europa. „Met ver
driet om de pijn waarmee
het proces van bevrijding
gepaard gaat, overweldi
gen ons ook vreugde en
opluchting", zei de vor
stin.
Volgens haar moet Europa nu
echter niet de fout maken zich
alleen met zichzelf bezig te
houden. Ons werelddeel dient
zich ook af te vragen wat het
kan betekenen voor de wereld
als geheel, vooral voor de
mensen die nog onvrij zijn,
door honger en armoede en
door onderdrukking en ge
weld. „Nu de deling van Euro
pa ten einde lijkt te lopen,
komt het aan op een Europa
dat kan delen: het Westen met
het Oosten, het Noorden met
het Zuiden, deze generaties
met de. kinderen van de toe
komst". De vorstin spoorde
ook de mensen persoonlijk aan
hun 'overtollige' bezit te delen.
„Wij moeten nu in de eerste
plaats leren onze hebzucht te
beheersen. Ieder zal voor zich
zelf kunnen nagaan wat hij of
zij echt wil bezitten. Het meer
dere is er om te delen", aldus
de koningin.
De letterlijke tekst van de toe
spraak luidt als volgt:
Op Kerstmis, het feest van
Gods komst in onze wereld,
zien we stralen van licht in de
donkerte van het menselijk
bestaan. Vandaag in Europa
heeft dat licht een bijzondere
glans. Na onze bevrijding van
de tyrannie, vier en veertig
jaar geleden, kwam er een
nieuwe duisternis over het
continent: de scheiding in Oost
en West, de confrontatie tus
sen de ideologieën, de angst
voor nieuwe oorlog die het to
tale einde zou kunnen beteke
nen, de onvrijheid dóór en de
machteloosheid daaraan van
hieruit iets te veranderen. Met
verdriet om de pijn waarmee
het proces van bevrijding ge
paard gaat, overweldigen ons
ook vreugde en opluchting
omdat de verandering toch
kwam, vanuit het Oosten zelf
Tegelijk voelen we juist nu de
drang tot bezinning en hero
riëntatie. De muur die Europa
in tweeën deelde beschermde
ook ons tegen nadenken.
Het was zo eenvoudig. Tegen
over geslotenheid stond open
heid, tegenover censuur vrij
heid van meningsuiting, te
genover onderdrukking demo
cratie. Maar nu voor bijna heel
Europa de vrijheid gloort,
dringt zich de vraag op wat
een vrij Europa straks kan be
tekenen voor de wereld als ge
heel en wat onze rol daarin is.
Krijgt Oost Europa, nu het
zich heeft bevrijd uit de mach
teloosheid. de handreiking
waaraan het zo dringend be
hoefte heeft? Vindt het Wes
ten antwoorden op de vele uit
dagingen in de eigen maat
schappij? Kunnen wij de op
stuwende kracht van onze ei
gen welvaart beheersen? We
ten we raad met de steeds
dwingender eisen van het mi
lieu en de voortdurende aan
slagen op onze aarde? Zal het
nieuwe Europa zich in dienst
stellen van een rechtvaardiger
wereldsamenleving?
Met „vrijheid" op zichzelf
hoe kostbaar ook zijn zulke
vragen nog niet beantwoord.
Vrijheid is geen toverwoord
waarmee een maatschappij op
slag kan worden veranderd.
Vrijheid is evenmin een rustig
bezit. Niet het voortdurend
openhouden van alle keuzen
maakt mensen vrij maar juist
een verantwoordelijk gebruik
van de mogelijkheid tot kie
zen. Er bestaat immers geen
vrijheid zonder verantwoorde
lijkheid. Onze aandacht zal in
de eerste plaats moeten uit
gaan naar de mensen die nog
onvrij zijn door honger en ar
moede, door onderdrukking
en geweld.
Wij weten dat de wereld nooit
vrede zal kennen als de grote
problemen van honger en ar
moede niet worden opgelost.
Dat vraagt een leiderschap dat
een verantwoordelijkheid wil
dragen die verder reikt dan al
leen de belangen van de eigen
partij, de eigen staat, het eigen
werelddeel. Grenzen tussen
nationale en internationale po
litiek vervagen. Alleen een
leiderschap dat uitgaat van
morele normen die gericht zijn
op het belang van de mens
heid als geheel kan de betrek
kingen tussen staten humaner
maken en de vrede waarbor
gen.
Meer dan ooit is de wereld
aangewezen op de kwaliteit
van de democratie. Democra
tie betekent toevertrouwen
van macht, in vrijheid en in
het vertrouwen dat die macht
verantwoord zal worden uitge
oefend, aan mensen van wie
we moed en wijsheid verwach
ten; mensen aie zich willen
vóórstellen, die vóór gaan en
vóór leven.
Van ons allen wordt in deze
tijd ook de mqed gevraagd
verantwoordelijkheid te aan
vaarden voor de toekomst,
voor het leven op langere ter
mijn, voor de generaties na
ons, met de offers die dat hier
en nu van orts vraagt. Die
moed kan alleen worden opge
bracht als ze wordt gedragen
door innerlijke overtuiging.
Uit de chaos schiep God een
bewoonbare aarde, uit de duis
ternis schiep Hij licht. In de
geboorte van Jezus greep God
zelf in in de geschiedenis van
de mensheid en ontstond er
plotseling hoop op vrede op
aarde. De mensheid, zei Jezus
eens, moet Gods werk hier
voortzetten.
Honger en armoede zijn geen
natuurverschijnselen waar
niemand iets tegen kan doen.
Een mensheid die haar eigen
belang vooropstelt, haar lot
verbindt aan degenen die het
goed hebben en voorbij gaat
aan de noden van anderen,
gaat zelf met open ogen haar
ondergang tegemoet. Wat wij
nodig hebben is een moraal
voor de langere duur.
In onze democratieën zullen
kiezers en gekozenen moeten
trachten zich samen te richten
op een termijn die verder reikt
dan de korte tijd tussen ver
kiezingen. We moeten over
eenstemming zoeken over wat
ons te doen staat met het oog
op de toekomst, welke beper
kingen wij onszelf willen op
leggen en waarvoor wij echt
verantwoordelijkheid willen
nemen. Dat zal vertaald
moeten worden in pijnlijke
maar ook verstandige beslui
ten voor het heden. Alleen zo
kan aan volgende generaties,
overal, hoop op leven worden
geboden.
Het is niet zozeer de welvaart
op zichzelf die ons op den
duur zal opbreken maar de
voortdurende zucht naar
meer, in samenhang met het
onvermogen tot delen. Het
egoïsme is in onze maatschap
pij geworden tot een drijvende
kracht. Consumptie werd het
ijkpunt voor succes. Aan de il
lusie van het „meer is beter"
gaat de wereld ten onder. In
armere landen is er vaak zo
beschamend weinig nodig om
mensen opgewekt te doen le
ven. Hier, in het zogenoemde
rijke Westen, duurt de tijd van
voortdurende groei van bezit
al heel lang en toch wordt
onze maatschappij daar niet
echt tevreden van.
Wij moeten nu in de eerste
plaats leren onze hebzucht te
beheersen. Ieder zal voor zich
zelf kunnen nagaan wat zij of
hij echt wil bezitten. Het
meerdere is er om te delen. Bij
het zoeken van een ommekeer
van de drang naar meer, naar
maat houden, kunnen we el
kaar helpen. Veel van wat we
menen te willen, hebben we
eenvoudig elkaar aangepraat
of ons laten aanpraten.
Nu de deling van Europa ten
einde lijkt te lopen, komt het
aan op een Europa dat kan de
len: het Westen met het Oos
ten, het Noorden met het Zui
den. deze generaties met de
kinderen van de toekomst.
De geboorte van het Kerst
kind, bijna tweeduizend jaar
geleden, liet zien waar onze
solidariteit behoort te liggen:
bij de minder bedeelden. Van
daag wordt ons gevraagd onze
welvaart te leren delen met al
len die tekort komen.
Ik wens U een gezegend
Kerstfeest toe.
HAARLEM De Haarlemse kunstschilder
Kees Verwey heeft besloten dat de gemeente
Haarlem niet langer erfgenaam is van zijn
enorme kunstcollectie.
Dat heeft J. Reehorst, oud-burgemeester van
Haarlem en bestuurslid van de particuliere
stichting Kees Verwey, bevestigd. De 89-jarige
Verwey beschikt over een verzameling van
1.500 schilderijen, aquarellen en tekeningen.
Geschat wordt dat de collectie meer dan tien
miljoen gulden waard is. De kunstenaar liet in
1984 in zijn testament vastleggen dat zijn wer
ken na zijn dood aan de stad Haarlem toeko
men. De schilderijen, aqarellen en tekeningen
komen nu na de dood van de kunstenaar in het
beheer van de stichting Kees Verwey. Die zal
ze volgens Reehorst wel in bruikleen geven aan
de gemeente Haarlem. Daarom is er naar zijn
mening slechts sprake van een juridische ver
andering. Waarom Kees Verwey heeft besloten
om Haarlem te onterven, kan Reehorst niet
zeggen. Misschien dat de kunstenaar bang is dat
zijn kunstwerken in financieel slechte tijden
worden verkocht, aldus de oud-burgemeester.
Een ander argument zou kunnen zijn, dat de
gemeente weigert een uitbreiding van het
Frans Halsmuseum toe te staan. De Haarlemse
kunstschilder is altijd een vurig pleitbezorger
geweest van een speciale Verwey-afdeling bij
het Frans Halsmuseum.
„INOLLEN
,e8X IK OIL NIETSAMeJ
i}C?M AAK' 'N TV-
Meeooev,
inL
Koers dollar naar 1,90
Stichting op bres voor documentaire
AMSTERDAM De dollar is
vanmorgen op de Europese
valutamarkten lager geopend.
Op de wisselmarkt in Amster
dam noteerde de Amerikaanse
munteenheid rond 10.15 uur
een koers van 1,9095 tegen
een slotkoers van 1,9330 op
vrijdag. Het koerspeil is het
laagste sinds mei 1988. Van be
lang is onder meer de kracht
van de mark. De mark profi
teert van de verwachting dat
de Westduitse economie posi
tieve invloeden zal ondervin
den van de ontwikkelingen in
Oost-Europa.
De centrale bank van Japan
heeft maandag - de financiële
markten in Japan waren met
de kerstdagen gewoon open -
besloten om haar disconto met
een half procent te verhogen
tot 4,25 procent.
HILVERSUM In Hil
versum is vrijdag een
Stichting Documentaire
opgericht. De organisatie
wil de documentaire op tv
en op radio levend hou
den. Nu is het met de do
cumentaire maar bedroe
vend slecht gesteld, aldus
VincentMonnikendam,
oprichter van de stichting.
Monnikendam is docu
mentairemaker bij de
NOS-televisie.
De Stichting Documentaire
denkt onder andere aan de op
richting van een fonds voor
documentaires. Dit fonds kan
voor de omroepen co-partnêrs
zoeken bij het maken van do
cumentaires en er bijvoorbeeld
ook voor zorgen dat beeld- en
geluidmatériaal hergebruikt
kan worden voor andere pro
gramma's.
Alleen de NOS en de Vpro sla
gen er volgens Monnikendam
nog in af en toe een echte, ei
gen documentaire te maken.
Maar ook daar krijgt de docu
mentaire het steeds moeilijker
doordat het geld in verband
met de kijkcijfers meer wordt
uitgegeven aan voetbalrechten
of opgaat aan showprogram
ma's.
