Tutu brengt Israëlische gastheren in verlegenheid S Bijzondere aandacht paus voor Roemenië Anne Frank-tentoonstelling trekt Sovjet-joodse belangstelling £cldócSomc(ro; l1 tl brieven van leze! Herbouw gebouwen Roemeense Orthodoxe Kerk kerk wereld beroepingen GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CcidócSomcwt WOENSDAG 27 DECEMBER 1989 WENEN De Orthodoxe Kerk in Roemenië, de grootste kerk in het land, heeft zich achter de revolutie geschaard en zich voorgenomen alle vernietigde kerken te herbouwen. „De Roemeense Orthodoxe Kerk staat ook op dit cruciale mo ment achter de Roemeense bevolking", aldus de kerkleiding. „Wij hebben besloten onze historische heiligdommen, kerken en kloosters slachtoffers van de bulldozers van de tiran Ceausescu te herbouwen en nieuwe kerken te bouwen in de districten waar zij verdwenen zijn". De Orthodoxe Kerk, die zegt ongeveer 16 miljoen leden te heb ben (ruim 80 procent van de bevolking), heeft zich volgens westerse waarnemers in het tijdperk-Ceausescu door de autori teiten laten gebruiken. Samen met lutherse, rooms-katholieke en hervormde kerkleiders ondertekende patriarch Antonie niet lang geleden een brief waarin de inmiddels geëxecuteerde dictator alle lof werd toegezwaaid. De Wereldraad van Kerken heeft de Roemeense kerken zijn solidariteit toegezegd, „nu er een nieuw hoofdstuk begint in de geschiedenis van Roemenië". Het centraal comité van de We reldraad weigerde afgelopen zomer het beleid van Ceausescu aan de kaak te stellen, omdat de vertegenwoordigers van de Roemeense lidkerken daar niks voor voelden. Alle volken die gij gemaakt hebt, zullen komen en zich voor U nederbuigen o Here, en uw naam eren Flevoland nieuwe hervormde classis SWIFTERBANT Met een officiële vergadering onder leiding van ds. B Wallet, praeses van de Nederlandse Hervormde Kerk, wordt op 8 januari in Swifterbant de nieuwe classis Flevoland geïnstalleerd. De synode had in 1987 tot de oprichting van deze classis besloten. Tot de nieuwe classis behoren de gemeenten te Almere, Dronten, Lelystad, Oostelijk Flevoland, Zeewolde, in de Noordoostpolder, Urk en de Hervormde deelgemeente in Urk. De classis is ingedeeld bij de kerkprovincie Overijs sel. De gemeenten in Flevoland kunnen nu ook een afgevaar digde naar de synode zenden. De eerste vijf jaar wordt dat een ouderling-kerkvoogd. Daarmee telt de Hervormde synode voortaan 57 leden. Er komt per 1 januar ook een nieuwe gereformeerde classis Flevoland. Daardoor is in de toekomst een federatie moge lijk. De Klerk wil met alle kerken praten JOHANNESBURG Presi- dent F W. de Klerk heeft alle Zuidafrikaanse kerken uitge nodigd om begin volgend jaar met de regering besprekingen te voeren over de toekomst van het land. Hij deed dit in zijn Kersttoespraak op radio en televisie. „De kerk moet, binnen haar grenzen en haar roeping, be trokken blijven bij de schep ping van een christelijk en rechtvaardig nieuw Zuidafri- ka", aldus De Klerk. Hij zei dat de politieke oplossing van Zuidafrika's problemen ge zocht moet worden in dialoog en onderhandeling. „Zelf zuchtige machtsspelletjes en risico's horen niet thuis in dit proces". De Zuidafrikaanse anglicaan se, rooms-katholieke, her vormde/gereformeerde en methodistische kerken heb ben uitgesproken tegenstan ders van apartheid in hun midden, zoals aartsbisschop Desmond Tutu en dominee Allan Boesak. De grootste kerkelijke groeperingen, de zwarte onafhankelijke Zionis- tenkerken, bemoeien zich echter niet met de politiek. De Zuidafrikaanse regering heeft in het verleden ook al tijd gezegd dat kerken de po litiek moeten mijden. Bijbelzondag in teken van conciliair proces RIJSWIJK De nationael bijbelzondag zal in 1990 in het teken van het conciliair pro ces staan. Dit heeft de raad voor contact en overleg be treffende de bijbel RCOB te Rijswijk bekend gemaakt. Het thema 'Tot recht komen' en het bijbelgedeelte Matth. 5 1-12 hangen samen met het eerste thema van conciliair proces en met de preekroos- ters in veel kerken. Daardoor wordt het voor vrijwel alle plaatselijke kerken mogelijk ruime aandacht aan de bijbel zondag te besteden, die op de laatste zondag van januari (28) wordt gehouden. Verder hoopt de RCOB hiermee de bijbelse inbreng in het conci liair proces te versterken. In de RCOB werken veertien kerken en vier bijbelgenoot schappen samen. De RCOB werd in 1967 opgericht. Tien jaar later werd de eerste bij belzondag gehouden. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Oldenzaal (herv.geref.) A W Vlieger te Zwaag-Rlsdam. Aan genomen naar Oud-Alblas drs.t.C. de Leeuw, kand. te Hel- en Boeicop. Bedankt voor Middelharnis M. Gou- drlaan te Apeldoorn (buitengew. wijkgem.) Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Alphen aan den Rijn-Noord (herv.geref.) J. Huize bosch te Zwijndrecht; naar Wol- phaartsdijk drs.J.P. Feddema te Goes. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Beroepen te Gouda A. van Houdt te Enschede-Noord. Nederlands Gereformeerde Kerken Beroepen te Amstelveen W. Smouter te Rijswijk. TWINTIG GEWONDEN TIJDENS KERKSTVIERING BETHLEHEM JERUZALEM De Zuidafrikaanse Angli caanse aartsbisschop Des- mond Tutu heeft maan dag tijdens een kerk dienst in Jeruzalem ge waarschuwd dat „on rechtvaardige regeringen in het stof zullen bijten". De aartsbisschop, die in 1984 de Nobelprijs voor de vrede kreeg, heeft tij dens zijn bezoek aan Is rael met de Kerstdagen zijn gastheren herhaalde lijk in verlegenheid ge bracht door te pleiten voor een onafhankelijke Palestijnse staat. „Alle heersers zullen in het stof bijten, tenzij zij regeren in overeenstemming met Gods wet", zo verklaarde Tutu zon dag tijdens de nachtmis in de Anglicaanse Sint George kerk in Oost-Jeruzalem. De Israëlische gastheren van Tutu voelden zich wat onge makkelijk door de manier waarop hij het Zuidafrikaanse apartheidsbeleid vergeleek met de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoe- ver en de Gazastrook, waar 1,7 miljoen Palestijnen wonen. In Beit Sahour, op de plaats waar de herders het nieuws over Jezus' geboorte hoorden, zei Tutu zondag dat hij de strijd van de Palestijnen voor een eigen staat steunde, maar Patriarch Michel Sabbah (m) temidden van gelovigen op het Mangerplein in Bethlehem. hij voegde daaraan toe „uw broeders en zusters, de Joden, hebben evenzeer recht op een onafhankelijke staat". Israel moet, volgens de aartsbis schop, de Palestijnen zelf la ten kiezen wie er namens hen met de Israëlische regering moet onderhandelen over verkiezingen in de bezette ge bieden. Het Democratisch Front voor de Bevrijding van Palestina, een in Syrië gevestigde Pale stijnse groepering, heeft Tu tu's uitspraken maandag di rect geprezen. De twee hoofd rabbijnen van Israel weiger den Tutu te ontvangen. Ook Israëlische media besteedden Een vertegenwoordiger van de Internationale Christelijke Ambassade in Jeruzalem (van Van der Hoeven) bood parle mentsvoorzitter Dov Shilan- sky haar veronstchuldigingen aan voor de uitlatingen van Tutu, waar de organisatie zich nadrukkelijk van distantieer de. De opstand tegen de Israëli sche bezetting vormde ook het thema van de preek die de rooms-katholieke patriarch van Jeruzalem, Michel Sab bah, tijdens de nachtmis in de Sint-Catherinakathedraal aan het Mangerplein in Bethle hem hield. „Hoe kunnen wij kerst vieren met wat wij doormaken, terwijl onze zo nen worden gedood of gevan gen zitten?,, vroeg Sabbah, de eerste arabier die op dezë post is benoemd. „Ondanks alles wat u overkomt zult u win nen, uiteindelijk zult u win nen." Intifadah De kerstviering in Bethlehem werd maandag overschaduwd door de voortdurende Pale stijnse opstand in de door Is rael bezette gebieden. De kerstavond verliep in Bethlehem onder zware be waking van Israëlische mili tairen rustig, maar in de Ga zastrook werden heftige bot singen gemeld tussen Israëli sche militairen en Palestijnen in het vluchtelingenkamp Je- balya, waarbij 20 Palestijnen door Israëlische kogels wer den gewond. In Jeruzalem werd in een drukke winkel straat een brandbom gegooid naar geparkeerde Israëlische auto's. Niemand raakte ge wond, wel werd een verdach te gearresteerd. VATIC AAN-STAD Paus Johannes Paulus II heeft maandag, Eerste Kerstdag, in zijn traditio nele kersttoespraak, Gods zegen gevraagd voor Roe menië, waar de geboorte dag van Christus „met angst en beven" gemar keerd wordt nu het land de weg naar de vrijheid heeft ingeslagen. Tienduizenden gelovigen luis terden onder een stralende zon naar het „Urbi et Orbi dat de paus uitsprak vanaf het middelste balkon van de St. Pieter. Op het moment waarop de wereld „uit aan nachtmerrie ontwaakt" en er hoop is op een betere toekomst „viert Roemenië dit Kerstfeest in angst en zorgen, vol smart over de vele mensen die op tragische wijze het leven ver loren en met blijdschap omdat het weer de weg naar de vrij heid is opgegaan", zo zei de paus. Hij pleitte voor „vrede, ver zoening en evenwicht" en vroeg aandacht voor de aan houdende conflicten in het Midden-Oosten en Midden- Amerika, waar de mensen in „moorddadige gevechten om racistische, ideologische en economische overheersing sterven door absurde zinloos heid". Met geen woord ver wees hij naar de asielaan vraag van de Panamese leider Manuel Noriega, die zich zon dag bij de pauselijke nuntia- De paus groet de massa van enkele tienduizenden mensen op het St. Pietersplein. foto: ap tuur in Panama-stad meldde. Duizenden vluchtelingen worden aan zichzelf overgela ten en teruggestuurd, aldus de paus, en de grondrechten van etnische en religieuze minder heden worden genegeerd. Op 17 december veroordeelde de paus in scherpe bewoordingen de gedwongen repatriëring van Vietnamese vluchtelin gen door Hongkong. De paus vroeg Gods bescher ming voor „ons oude Europa". „Moge dit Europa zijn deuren en zijn hart openstellen om de zorgen, angsten en problemen van de landen die om hulp vragen te begrijpen en aan te trekken". De paus sprak een kerstgroet uit in 53 talen, onder meer in het Roemeens, Russisch, Lets, Estsisch, Litouws en Neder landers. De toespraak van de paus werd in 49 landen door de televisie uitgezonden en was voor het eerst in de DDR en alle Sovjetrepublieken di rect te volgen. DEN HAAG Er is bij de Sovjet-joden veel be langstelling voor de ten toonstelling 'De wereld van Anne Frank', die waarschijnlijk volgende zomer in Moskou wordt geopend. Dit deelde rabbijn A. Soe- tendorp uit Den Haag mee na terugkeer uit de Sovjet-hoofdstad, waar hij deze week een deel van het Congres van Joodse Organisaties en Gemeen schappen in de Sovjetunie heeft bijgewoond. „Toen ik vanaf het podium melding van deze plannen maakte, kwamen er na afloop wel 25 tot 30 mensen op me af die allen de tentoonstelling in hun woonplaats willen heb ben." Nu er zo'n grote belang stelling voor bestaat, wil Soe- tendorp bij de Nederlandse regering aankloppen om de financiering van al deze plan- •nen rond te krijgen. „Dit is een unieke gelegenheid die we niet voorbij mogen laten gaan." Als bestuurslid van de Anne Frank Stichting is Soetendorp al enige tijd hierover met de Sovjet-autoriteiten in de slag. Behalve de tentoonstelling wordt ook de film Shoah van Claude Lanzmann getoond, komen er lezingen over joodse geschiedenis en komt er in het hart van Moskou een ten toonstelling over de joodse cultuur. Het Congres en de komst van de tentoonstelling naar Mos kou tonen volgens Soetendorp aan dat „het Russische joden dom bijna uit het niets weer is opgestaan". Meer dan zeven tig jaar was bijna niets toege staan. De joden zijn weer op zoek naar hun wortels. Een deel van .hem beleeft een her nieuwd religieus gevoel. Dat uit zich in orthodoxe patro nen, maar ook in liberale vor men, zoals een groep in Mos kou probeert, en voor het me rendeel nog in seculiere vor men van jodendom. Niet gerust Toch is Soetendorp niet gerust op de ontwikkelingen in de Sovjetunie. Voor het gebouw, waar de Joodse bijeenkomst werd gehouden, demonstreer den vorige week ongeveer 200 aanhangers van Pamjat, de uiterst nationalistische bewe ging die fascistische en antise mitische trekken vertoont. „Terwijl de politie alleen maar stond toe te kijken, stonden ze leuzen tegen ons te schreeuwen. Hoewel ik geen Russisch versta, had ik ge noeg aan die gezichten. Het was huiveringwekkend," al dus Soetendorp. „Pamjat grijpt angstaanjagend om zich heen." Volgens Soetendorp is er in de Sovjetunie sprake van een race tegen de klok. „Zullen de resultaten van glasnost en pe restrojka het winnen van de groeiende frustraties?" Als Gorbatsjov het verliest, dan ontstaat er een chaos die nog wordt vergroot door nationa listische conflicten. De tegenkrachten die door de glasnost worden opgeroepen, houden ook nog steeds de be krachtiging van de wet op de ratificatie tegengehouden. Toch is de verwachting dat dit nog altijd elk ogenblik kan geschieden. Op basis van die wet zouden de meeste van de ongeveer 1.000 refuseniks kunnen emigreren, hoewel er ook pessimistischer geluiden in Moskou waren te horen. Dat de 77-jarige Irina Voron- kevitsj vorige week niet met haar schoonzoon Igor Oespen- sky, een van de bekendste re fuseniks, en haar dochter naar Israel mocht emigreren, toont aan dat er nog veel moet veranderen. Ook het feit dat Nathan Sharansky geen toestemming kreeg het con gres in Moskou bij te wonen, laat volgens Soetendorp zien dat de Sovjetautoriteiten bang waren voor de symbolische kracht ervan: de voormalige dissident die terug mag keren naar het land waar hij is ge boren. Ook onder de joden in de Sovjetunie blijkt geen een stemmigheid over blijven of emigreren. Op het congres pleitte Lev Gorodetski voor de oprichting van een zo breed mogelijk opgezet Joods comité voor de repatriëring om de emigratie van Sovjet joden naar Israel te verge makkelijken. In augustus richtte hij een zionistisch co mité op, dat onmiddellijk scherp door de autoriteiten wrd aangevallen. De discussies gingen dwars door het congres heen, aldus Soetendorp: over de Verenig de Staten, over Israel over se culier of religieus Jodendom. „Dat ging heftig, maar zo is het Joodse leven." Hoofdkwartier Leger des Heils verhuist naar Almere ALMERE Het Leger des Heils gaat zijn hoofdkwar tier en de kweekschool voor officieren naar Almere ver huizen. In Almere Stad zal een nieuw onderkomen voor het Leger worden ge bouwd. Met de verhuizing van het hoofdkwartier en de kweekschool gaan 125 me dewerkers mee naar Alme- De nieuwbouw van het Leger des Heils omvat een kantoor gebouw, een kantoorgebouw met culturele ruimte en een woongebouw. In het woonge bouw worden achttien eenhe den gemaakt voor de kweek schoolleerlingen en hun ge zinnen die intern zijn gehuis vest. De start van de nieuw bouw is gepland in juni 1990. Een jaar later moeten de nieuwe gebouwen klaar zijn. Het Leger des Heils is in zijn ruim honderdjarig bestaan al tijd in Amsterdam gehuisvest geweest. De reden voor de verhuizing is een financiële: renovatie van de huidige huisvesting zou veel te duur worden. De kweekschool van het Leger des Heils is nu nog gevestigd in Amstelveen. Vrij Roemenië i v erstda; ZELDEN zullen woorden zozeer te kort'hebbenjde lo< als vandaag, om het leed te beschrijven dat de fcnan v bevolking de afgelopen jaren en dagen heeft ond^et waanzin en terreur van het Ceausescu-bewind, uf' met in een vloedgolf van dood en verderf. Martelinge^6^ ringen die met geen pen zijn te beschrijven. Het^ in nieuw uiterst beangstigende gedachte dat mensen - mish; nazi's heten, Rode Khmer of Securitate tot dergen ko welijkheden in staat zijn. slach Maar ook al tarten de misdaden die de Ceausescr het gers de afgelopen dagen hebben begaan elke besch_____ wereld kan zich niet verschuilen achter het argum uitbarsting van geweld 'iedereen heeft verrast' 'van niets hebben geweten'. Laat niemand zich i dat de gruwelijkheden van het bewind-Ceausesq I naar buiten komen. De grootheidswaanzin van de- cu's; de sloop van kerken; de afbraak van dorpen; q de koude; het laten doodvriezen van bejaarden ei moorden van jonge vrouwen die in verwachting v. kinderen die zij toch niet in leven zouden kunne| het zijn allemaal feiten die al enkele jaren bekent! Om politieke redenen heeft de westerse wereld i jarenlang de hand boven het hoofd gehouden. OolAAC nog begrijpelijk, zeker in het licht van de Koud va: Roemenië was het buitenbeentje in het Oostblok. m-n te. gelopen jaren is het Westen vooral toeschouwer geliger het drama dat zich voor zijn ogen in Roemenië vole o: zou ons, westerse landen, sieren, wanneer wij daoarte mende tijd eerlijk voor uit durven te komen. Het mbti Na de val van de laatste absolute heerser in onsf^fd op die van het nietige Albanië na staat Europflc*ir eind van de jaren tachtig voor enorme problemen.j schil met het begin van dit decennium is echter dr danks alle gigantische obstakels, nu uitzicht is op q volle toekomst. Wat dat betreft kan de wijze waarop^ menen een einde hebben gemaakt aan de dictatui: land, ondanks al het bloed dat is gevloeid, woT I schouwd als de 'bekroning' van de onwentelinger Oost-Europa. rt De Polen hadden, omdat zij de eersten waren, rnaf^J{ tenlandse steun. De Oostduitsers, Tsjechen en Hongi ben op hun manier ook hulp van buiten gekregen., menen hebben het helemaal alleen gedaan. Dat is <f reden om bij de noodzakelijke hulpverlening aan J c"e de terechte trots van dit volk te respecteren. Zij zi!^01 laten weten wat zij van ons nodig hebben. ais anti Nu de omwenteling in Oost-Europa vrijwel conj V° komt ook steeds sterker de vraag naar voren: hoe nu' Voor wat betreft de Oosteuropese landen (Polen, |jn i Hongarije, Tsjechoslowakije, Bulgarije, Joegoslavië am menië) hebben de nieuwe regeringen het antwoord Ps N geven: afschaffing van de leidende rol van de coraJUj' sche partij, vrije verkiezingen en overgang naar markteconomie. Daarmee richt de aandacht zich w^jiir Sovjetunie: het land van waaruit de golf van peres) de glasnost over de buurlanden is gestroomd. En komtlt, le bovendrijven in hoeverre wat nu in Oost-Europa isl w' ook daar mogelijk zal zijn. TT Via xlET antwoord daarop geeft weinig reden tot opdspl Zolang de Sovjetunie blijft kampen met de opeen(et™ van nationale, religieuze, politieke en andere groepsr" lijkt er weinig zicht op echte verbetering, alle pogincen Gorbatsjov ten spijt. Maar wanneer vanuit het Kre»örd worden getracht die kluwen te ontwarren, luidt datniste de in van het zeventig jaar oude rijk. De Sovjetuniêu s bij de gratie van het centrale bestuur in Moskou. lftlvl het enorme land politiek en economisch uiteenvalt -Loe les wijst op het gevaar dat zo'n ontwikkeling alleen|e v weid zal kunnen worden voorkomen zal dat eeioet geven, waarbij die van de huidige politieke verwikten in Oost-Europa in het niet vallen. Dat is, aan de voijf_ van een nieuw decennium, een zeer verontrustendei Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor inge. stukken te bekorten. Paul van Vliet Makkelijk is 't niet, one-man- artiest in zo'n klein landje, zo blijkt uit het artikel in de za- terdagbijlage Finale over Paul van Vliet. Als 't een beetje te genzit, moet je al gauw om de twee a drie jaar een uren du rende nieuwe show verzinnen om nog interessant te blijven. Als dat geen roofbouw op de hersens is. Een van de voor naamste kopzorgen is dan ook om niet al te vreemd te wor den. Maar ja, financieel kan 't ook allemaal maar net an, dus het tempo moet er wel in blij ven. En zo komt het dat de pe tit prince nu al sinds jaar en dag zijn shows afraffelt met het stemgeluid van de boer van het koekhappen. Hoe dan ook, het is natuurlijk wel een erg gewichtige boodschap die er verkondigd wordt; en daar om moet 't risico van mentaal letsel, alsmede de microfoon ter hand genomen blijven worden. Ook alle spanningen en hersenpijnigingen worden door het grote doel ruim schoots gecompenseerd. Wie weet staat ie in een volgende show uit volle borst uit de Mattheus Passion te bieren. N. Pleumekers, DEN HAAG. Lichten overdag Wat bezielt de minister van verkeer en waterstaat om te verplichten overdag met (gro te) dimlichten aan te rijden? Dat is toch in strijd met het 'streven naar het behoud van het milieu. Wat een milieu- en horizonvervuiling zal dat niet veroorzaken! Verschrikkelijk overdreven, want stel je voor: het is prachtig zonnig weer, maar alle auto's hebben toch lichten aan, en niet eens alleen gel attentielichten. Het ii die onnodige lichf^ moeten tegenkomen. De minister stelt het \j de verkeersdeelnemei ziende zijn en niet t de rechterkant van de den. Een argument ii verkersveiligheid d> voorgenomen maatn door zal toenemen. Ik' mening dat dat niet I zal zijn. Want in vele rijdt het verkeer op den rijbanen; tegemoe verkeer is er dan nie krant lees je soms, wal weer een ongeluk is i de bestuurder zag d niet aankomen. DanJ koekoek. Als je anden 4:1 niet tijdig ziet aankon je te hard gereden. Iw leerd dat je een zodan) heid moet aanhouden veiligheid en de vrijlj het verkeer niet inicl. worden gebracht. Wai straks ongelukken zal men zich verdedig te zeggen: ik had to| lichten aan! Ksi Ik vind ook dat de v« invoering van lichten) een overdreven regeh? tekent, in strijd met I guleringsgedachte. Hd nu werkelijk niets ai doen dan dat? Beter i4 het openbaar vervoer__ beteren en te veraang»«k Op mijn vraag aan hé" terie van verkeer en. staat over de redenen" plannen, kreeg ik t'JC? woord dat in andere lag" invoering van lichten^, al verder is. Het te verwijst daarbij naai landen zoals Finland e da. Waarom niet juist C verband van de Europ\ meenschap gelijke m len treffen of niet tref S.P. Smits, ZOETERMEER.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 2