De angst is verdwenen"
Opening „Tor" verhit
discussie hereniging
Plunderingen en geweld
teisteren Panama-Stad
Veertig doden bij busongeluk Australië
miê
k rzet
Jbl om
om h heen
'ACTENLAND
SetdócSowatit
VRIJDAG 22 DECEMBER 1989 PAGINA 5
waa'
(Vervolg van de voorpagina)
OOST-BERLIJN Rond
om de Brandenburger Tor
heerste vanaf gisteren al
een koortsachtige stem
ming. Honderden journa
listen posteerden zich met
hun camara's en duizen
den burgers aan beide zij
den keken toe hoe Oost-
duitse bouwvakkers bres
sen begonnen te slaan in
de Muur aan weerszijden
van de monumentale
grensovergang. Kranen en
bulldozers kwamen eraan
te pas om de vijf meter
brede doorgangen in het
beton te forceren.
De feestelijke opening van de
uit 1791 daterende grensover
gang heeft het conflict over
hereniging van de twee Duits-
landen nog eens aangescherpt.
Tienduizenden Oostduitsers
demonstreerden de afgelopen
dagen met kreten als „Rote
Raus", ofwel Weg met de Ro
den en „Lieber Kohl als nichts
zu fressen", Liever Kohl,
(kool) als niets te vreten. Zo
hevig is bij sommigen de ver
ontwaardiging over de wijze
waarop de vertegenwoordigers
van het oude regime het volk
hebben bedrogen en het land
economisch te gronde hebben
gericht, dat de woede door
slaat. Overigens betoogden
even zovelen tegen het samen
gaan van de twee Duitslanden
in één staat, vanwege de vrees
dat de DDR een toekomst als
armlastige en politiek achter
gestelde provincie van de
Bondsrepubliek tegemoet gaat.
Ook de Franse president Mit
terrand drong gisteren tijdens
zijn tweedaags bezoek aan op
nauwere banden tussen de
DDR en West-Europa, maar
waarschuwde dat haastige
stappen naar Duitse eenwor
ding moeten worden verme
den.
Tienduizend
kilo cocaïne
uit Suriname
PARAMARIBO Volgens de
chef van de Surinaamse nar
coticabrigade Tjin Liep Shie is
dit jaar minstens tienduizend
kilo cocaïne vanuit Suriname
naar Europa getransporteerd.
De Nederlandse politie heeft
daarvan zo'n dertienhonderd
kilo onderschept. Volgens de
Centrale Recherche Informa
tiedienst in Den Haag kunnen
die cijfers „aardig kloppen". In
Suriname worden momenteel
twaalf mensen vastgehouden
op verdenking van smokkel
van 330 kilo cocaïne naar Ne
derland. Onder hen bevindt
zich een militair in actieve
dienst en twee ex-militairen.
De verdachten zijn gisteren
voorgeleid bij de officier van
justitie in Paramaribo.
Slachtpartij
op Sri Lanka
COLOMBO Op Sri Lanka zijn het
afgelopen etmaal meer dan 170 man
nen tussen de 18 en 35 jaar gedood, zo
verklaarden inwoners van de zuide
lijke provincie Hambantota gisteren.
Het leger bevestigde dat er lijken wa
ren gevonden, maar wilde geen na
dere bijzonderheden geven. Oogge
tuigen zeiden dat lijken verbrand wa
ren met autobanden en langs de kant
van de weg lagen. De bewoners van
Hambantota beschuldigden het extre
mistische Singalese Volksbevrijdings
front (JVP) en regeringsgezinde bur
gerwachten ervan verantwoordelijk
te zijn voor de moorden.
Pinochet blijft
opperbevelhebber
SANTIAGO President Pino
chet van Chili weigert in te gaan
op een verzoek van zijn opvolger
Aylwin het opperbevel van de
strijdkrachten neer te leggen.
Aylwin wordt 11 maart beëdigd
als nieuwe president; gisteren
had hij een gesprek met Pino
chet. Aylwin zei met Pinochet
verschillende andere omstreden
kwesties te hebben besproken,
zoals een nieuwe wet die de
strijdkrachten onder een burger-
bestuur vrijwel volledige autono
mie zal geven. De wet verbiedt
de nieuwe regering te bezuinigen
op de defensiebegroting.
Van de twee autobussen, die in Australië op elkaar klapten, bleef weinig meer over dan een partij
verwrongen staal.
FOTO: AP
SYDNEY In Australië zijn
vanmorgen mogelijk veertig
mensen om het leven geko
men bij een frontale botsing
tussen twee autobussen. Het
ongeluk gebeurde op de Paci
fic Highway tussen Sydney en
Brisbane en was volgens de
politie het ernstigste verkeers
ongeval in de Australische ge
schiedenis.
Ooggetuigen zeiden
dat de twee bussen helemaal
in elkaar waren geschoven. De
televisie toonde rijen lichamen
die aan beide kanten van de
weg waren neergelegd. Vol
gens een woordvoerder van de
ambulancedienst zijn 29 ge
wonden naar ziekenhuizen ge
bracht. De Pacific Highway is
berucht vanwege de verkeers
ongevallen.
NIEUWE PRESIDENT STELT AVONDKLOK IN
(vervolg van de voorpagina)
PANAMA De voorzit
ter van de Amerikaanse
chefs van staven, generaal
Colin Powell, zei gisteren
dat de VS-militairen de si
tuatie in de Panamese
hoofdstad op het ogenblik
redelijk onder controle
hebben.
Desondanks meldden meerde
re getuigen hevige schietpartij-
op verschillende plaatsen in
de stad. Het leger van Panama
zou de strijd tegen de Ameri
kanen hebben gestaakt, maar
aanhangers van Noriega uit de
sloppenwijken van Panama-
stad, de zogenoemde Bataljons
van de Waardigheid, vechten
door. Aangezien veel kazernes
door de Amerikanen in puin
zijn geschoten of belegerd
worden, hebben Panamese of
ficieren zich bij deze groepen
aangesloten om een stadsguer-
rilla te voeren.
Een woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van
defensie zei dat de Ameri
kaanse troepen ongeveer 1.500
mensen gevangen hebben ge
nomen. Volgens hem zijn 59
Panamese soldaten gedood' en
66 gewond. Een Spaanse foto
graaf is gisteren in Panama-
stad overleden aan de verwon
dingen die hij had opgelopen
bij een schietpartij in het Mar
riott hotel. De 32-jarige Juan
Rodriguez, was werkzaam
voor de krant El Pais. Volgens
die krant is Rodriguez om het
leven gekomen door Ameri
kaanse kogels.
Behalve gevechten vonden er
gisteren in Panama-stad ook
op grote schaal plunderingen
plaats. Mensen arriveerden
met taxi's en vrachtwagens bij
winkelcentra en haalden, on
der bescherming van gewa
pende mannen, partijen dure
kleding en sieraden weg. Ook
in de zakenwijk van de stad
sloegen plunderaars hun slag.
Hier werden vooral electrische
apparaten en computermate
rialen meegenomen. Paname-
zen klaagden over de volstrek
te anarchie op straat.
Guillermo Endara, de door de
Verenigde Staten in het zadel
geholpen president van Pana
ma, kondigde gistermiddag op
een persconferentie in het
door Amerikaanse troepen be
waakte parlementsgebouw in
Panama-stad voor de eerste
keer openlijk aan dat hij nu de
presidentiële volmachten uit
oefent. Zijn eerste maatregel
was het instellen van een
avondklok voor heel Panama
van middernacht ty>t zes uur in
de ochtend. Volgens de voor
malige oppositieleider, die in
mei de door Noriega ongeldig
verklaarde presidentsverkie
zingen won, is het uitgaans
verbod noodzakelijk om een
einde te maken aan plunderin
gen en vandalisme.
Het ingrijpen van president
Bush in Panama geniet vrijwel
eensgezinde steun in de VS.
Vooraanstaande bladen als de
Washington Post, de New
York Times en de Wall Street
Journal schrijven stuk voor
stuk begrip te kunnen opbren
gen voor de handelwijze van
Bush.
De internationale reacties zijn
gemengd. Tegenover begrip
volle uitingen van westerse
landen staan felle afwijzende
reacties uit onder meer Zuida-
merikaanse landen. Tijdens
een spoeddebat erkende de
Organisatie van Amerikaanse
Staten de Noriega-aanhanger
Jose Maria Cabrera als ïfana-
mese vertegenwoordiger, en
niet de door de woensdag ge-
installeerde president Guillér-
mo Endara aangewezen Law
rence Chewning Fabrega. Ca
brera riep de OAS op de inva
sie te veroordelen als een
„brute en misdadige aggres-
sie".
De Tweede Kamer heeft mi
nister Van den Broek (buiten
landse zaken) gisteren ertoe
gebracht zijn positieve reactie
op de Amerikaanse interventie
in Panama enigszins af te
zwakken.
In een spoeddebat, aange
vraagd door D66'er Weisma,
verklaarde de bewindsman
met nadruk dat zijn begrip
voor het besluit van de Ameri
kaanse regering géén goed
keuring inhoudt van het daar
uit voortvloeiende geweld.
Van den Broek bleef echter
weigeren de interventie te
veroordelen.
grijns protest tegen
hiding kerk en staat
BrtRS Honderdduizenden mos
ier »bben in de Algerijnse hoofdstad
geri, geprotesteerd tegen „bedreigin-
n Ri de ïsïam". Dat meldt het Alge-
poopersbureau APS. Volgens getui-
d-pocheerden ongeveer 300.000 be-
mec gescheiden in afzonderlijke op
iate! van mannen en vrouwen, naar
rtijliouw van het nationale parlement
imnj protesteren tegen de scheiding
22ligie en politiek. Het Algerijnse
ïno^nt besloot gisteren, in de strijd
en. iet fundamentalisme, bij wet alle
roej-e mededelingen in moskeëen te
lingen. Maar volgens de moslims
l ië politiek zich baseren op het is^
ko$he recht.
:icht
Tienduizenden vrouwen in Algiers betoogden tegen, wat zij noem
den, hernieuwde aanvallen op hun geloof.
FOTO: EPA
Gorbatsjov boos
over Litouwen
MOSKOU President Gorbatsjov
heeft de Litouwse communisten de
wind van voren gegeven wegens
hun afscheiding van de moederpar
tij in Moskou. Het centraal comité
zal zich de komende dagen in een
spoedzitting beraden over de kwes
tie. Een woordvoerder van de Li
touwse basisbeweging Sajudis zei
dat Gorbatsjov Litouwse leden van
het nationale parlement bij zich
had geroepen om protest aan te te
kenen tegen het besluit van de Li
touwse communisten zich onafhan
kelijk te verklaren van de moeder-
partij en eigen statuten en een ei
gen programma op te stellen.
-EMENEN ONDERBREKEN TOESPRAAK CEAUSESCU
Mandela spreekt
met ANC-leider
HARARE De autoriteiten in Zuid-
afrika hebben voor het eerst toege
staan dat Nelson Mandela vanuit zijn
gevangenis bij Kaapstad telefonisch
kon spreken met leiders in balling
schap van de verboden verzetsbewe
ging ANC. Een van hen, Alfred Nzo,
secretaris-generaal van het ANC, zei
dat Mandela niet had gesproken over
zijn mogelijke vrijlating. „Maar mijn
eigen idee is dat zij hem niet veel lan
ger kunnen vasthouden", aldus Nzo.
Hij onderstreepte dat Mandela zichzelf
ziet als gewoon ANC-lid en dat hij be
reid is zich te onderwerpen aan het be
leid van de leiding in ballingschap.
DE VALLEI DER VERGETEN WERELD
steboven tuimelt. Zijn geweer ontglipt hem en tijd om het op te
rapen heeft hij ook niet. Hij doet twee stappen achteruit, de tijger
scherp in de gaten houdend. Dan staat hij tegen een boom. En
gelukkig, hij heeft zijn revolver nog. Maar roofdieren doden met
een revolver... dat is zeker niet zo eenvoudig. Skip staat, woe
dend blaffend, achter zijn baas. Maar al je geblaf helpt nu niets,
brave Skip...
iREST/DEN HAAG
Roemeense rege-
eeft de grenzen her-
gesloten, maar
niet kunnen be-
Idat berichten zij
aarzaam naar
druppelen. En zo
nu uit telefonische
ken dat veel Roeme-
|e angst van zich
afgelegd, die hen
ng in een gruwelij-
|ep heeft gehouden».
moment dat een Roe
vrouw die in ons land
iet haar zusje belt in
stad met vijfhonderd
inwonei^ in het noor-
Roemenië, wordt daar
Is geschoten. De Roe-
vertelt: „Mijn zusje
gistermiddag op haar
pgeroepen om naar de
i te kijken, omdat
aan bu een toespraak hield,
'akai
Fönoment dat de mensen
De Roemeense dictator, kort voordat demonstranten zijn toespraak onderbraken.
misoara bezetten, onder ande
re het petrochemische com
plex Soiventul, hebben ge
dreigd de fabrieken op te bla
zen als Ceausescu niet af
treedt, zo meldde Tass van
nacht. Volgens een reiziger
aan de grens met Joegoslavië,
die deze berichten bevestigde,
heeft het leger zich terugge
trokken uit de stad. De enige
twee tanks in het centrum van
Timisoara zijn in handen van
de betogers, zei hij.
De BBC ving het bericht op
van radio-Budapest, waarin
melding werd gemaakt van
verscheidene doden in Tirgu
Mures, in Transsylvanië op
250 km ten noordwesten van
Bukarest. Die vielen toen de
ordetroepen op demonstranten
schoten. In Tirgu Mures heb
ben eenheden van het ministe
rie van binnenlandse zaken,
en niet van het leger een eind
gemaakt aan de demonstratie,
aldus radio-Budapest.
Volgens de Hongaarse minis
ter van buitenlandse zaken
Gyula Horn hebben zich in
Roemenië ook gevechten voor
gedaan tussen leden van de
veiligheidstroepen en eenhe
den van het leger. Ooggetui
gen hebben gezegd dat leden
van de veiligheidstroepen poli-
tie-agenten en soldaten stan
drechtelijk hebben geëxecu
teerd, omdat zij weigerden op
de demonstranten te schieten.
Tanjug meldde eerder dat sol
daten en officieren zich bij de
betogers hadden aangesloten
tijdens de voortdurende pro
testen in Timisoara. Zondag
vielen daar volgens sommige
ooggetuigen ruim 4.000 doden,
toen het leger op de demon
stranten schoot met automati
sche wapens, vanuit tanks en
helikopters.
Het is inmiddels duidelijk dat
Ceausescu de situatie in zijn
land biet meer onder controle
heeft. De 71-jarige dictator
heeft Roemenië en kwart
eeuw met harde hand gere
geerd, samen met zijn vrouw
Elena en andere familieleden.
Hij is de laatste van de Oosteu-
ropese leiders van de oude
garde, die geconfronteerd
wordt met een golf van protes
ten tegen het bewind en eisen
voor democratische verande
ringen. Eerder dit jaar kwam
in Polen, Hongarije, de DDR,
Tsjechoslowakije en Bulgarije
een einde aan het machtsmo
nopolie van de communisti
sche partij. Het Roemeense re
gime is echter het eerste dat
de betogingen in het bloed
tracht te smoren.
Vanuit de hele wereld is de
houding van de Roemeense
machthebbers bekritiseerd.
Vanmorgen verbrak Australië
alle officiële contacten. De
Amerikaanse regering gaat de
familieleden van ambassade
personeel en een aantal am
bassademedewerkers evacue
ren in verband met de snel
verslechterende situatie. An
dere Amerikanen in Roemenië
wordt aangeraden het land te
verlaten. In de Sovjetunie
heeft het Congres van Volk
safgevaardigden een resolutie
aangenomen waarin ernstige
bezorgdheid wordt uitgespro
ken over de dramatische ont
wikkelingen.
Vandaag hebben de EG-minis-
ter van buitenlandse zaken na
der overleg over Roemenië.
Gedacht wordt aan de terug
trekking van alle ambassa
deurs. Enkele landen hebben
dat overigens al gedaan. In
Praag besloot het buitengewo
ne congres van de communis
tische partij alle banden met
de leiding van de Roemeense
communistische partij door te
snijden. De DDR heeft zijn
ambassadeur uit Bukarest te
ruggeroepen voor overleg.
Ook in andere Oost- en West-
europese landen is massaal te
gen de gebeurtenissen in Roe
menië gedemonstreerd. Later
vandaag vergadert de Veilig
heidsraad van de Verenigde
Naties over de situatie in Roe
menië.
jpt
bijeenkomst voor leider Nico-
lae Ceausescu. Hij sprak een
menigte van vele duizenden
mensen toe vanaf een balkon
en had het over de „straat-
schenners die trachten de posi
tie van de staat en van de par
tij aan te tasten". Plotseling
werd hij onderbroken door
mensen die „Weg met Ceau
sescu", „Vrijheid" en „Timi
soara" schreeuwden. Voor het
eerst sinds hij in 1965 aan de
macht kwam, werd de Condu-
cator uitgejouwd.
Ceausescu hield op met spre
ken. Hij leek enigszins van
zijn stuk gebracht. Hij keek
om naar degenen die met hem
op het balkon stonden en luis
terde naar wat hem werd toe
geroepen. Daarop werden de
radio- en tv-reportages onder
broken. De meeste mensen
verlieten na de toespraak het
plein, maar een groep van en
kele duizenden ging door met
het roepen van leuzen tegen
de leider. Portretten van
Ceausescu en Roemeense vlag
gen werden verbrand, terwijl
„Roemenië wordt wakker"
werd geroepen. Kort daarop
luidden explosies en het gera
tel van de machinegeweren.
Executies
Ook in de stad Arad leeft het
verzet. Volgens een Poolse
vrouw, die in Hongarije arri
veerde, hebben militairen gis
termiddag studenten „terecht
gesteld". Zij was getuige van
een demonstratie van twee- tot
drieduizend mensen. Toen
legereenheden opdoken, trok
een groep betogers zich terug
in een warenhuis. Daarop sloe
gen de militairen met de kol
ven van hun geweren de eta
lageruiten in en openden zij
blindelings het vuur op de me
nigte. Meteen daarop versche
nen tanks die op de mensen
inreden. De Poolse vrouw is
daarna meteen met haar man
de stad uit gevlucht. Tijdens
haar vlucht zag zij nog hoe
studenten uit een studenten
huis werden gesleept. Zij wer
den tegen de muur gezet en
doodgeschoten.
f ünT De sabeltl'jger springt naar beneden, duikt dan in el-
ie no Zjjn volgende sprong om zich op Rob te werpen, die
miljo.s tijd heeft om zijn geweer te schouderen. Maar op het-
s inoment steigert de moropus weer, luid hinnikend, zijn
•jard n uitstrekkend naar de tijger. Zo onverwacht komt de
kochtj van het dier, dat Rob, die zich nog half schuil: heeft
achter zijn „paard", zijn evenwicht verliest en onder-
1 opi
van M van voorPa8*na)
j koREST De onrust
et vimenië sloeg giste-
gin ter naar de hoofd-
arin4ikarest. Een beto-
TAn8 was begonnen als
moo^teitsbijeenkornst
»nte£ Roemeense leider
Bask op een demonstra
ten en de dictator. De
ïiten zetten direct
in manschappen in.
j ?9iterview met het pers
te i'ass ontkende een ver-
»«ordiger van het Roe-
lii/leger dat er bij de de-
lies in Bukarest slacht-
JUfl&aren gevallen. De
van het Roemeense
rresp'klaarde dat ambulan-
inkefcen hadden afgevoerd
liddags niet gegeten
A en als gevolg van
?én 'Ige inspanning waren
Sjfallen.
is echter dat de on-
gisteren als een olie-
!r het land heeft ver-
1 Jn de westelijke stad
in da, waar de bevolking
n Lcmene staking houdt
;weld van het leger in
lopen weekeinde, na-
schesren meer dan 150.000
me^deel aan een demon-
5allet?aarbij eisten ziJ °P-
g over de verdwenen
nërs en riepen „Wij
;r ee\ze doden terug".
en j het Joegoslavische
(ostpku Tanjug heeft een
:winttellectuelen in Timi-
zint „Comité voor Socia-
igen, Democratie" opge-
irdt U comité ei^t het aftre-
Ceausescu, vrije ver-
keefl en een onderzoek
indl bloedbad van het af-
1 on^eekeinde.
een s die fabrieken in Ti-
twee-
in Bukarest hem begonnen uit
te fluiten, ging ook de mensen
in Cluj woedend de straat op.
Opeens was de angst verdwe
nen. Ook in vele andere ste
den zijn de mensen de straat
opgegaan".
„In Cluj verschenen tanks. De
soldaten hebben daar en in an
dere steden een waar bloedbad
aangericht. Het is vreselijk en
niet te beschrijven. In Timi
soara, waar de onrust het afge
lopen weekeinde begon, zijn 36
kinderen die met kaarsen in
de hand stonden in koelen
bloede doodgeschoten. Samen
met duizenden andere mensen
vormden zij een keten rond de
kerk van dominee Tökes uit
protest tegen zijn gedwongen
verhuizing. Mijn zusje gaat
vandaag niet naar haar werk.
En velen doen dat niet, het is
veel te gevaarlijk op straat. De
tanks hebben het asfalt van de
straten aan flarden gereden".
Schieten
De ouders van de Roemeense
konden nog net voordat Ceau
sescu de grenzen sloot het land
verlaten om hun dochter te
bezoeken. De Roemeense:
„Mijn vader zit enorm in de
zenuwen. Zijn kleinzoon is een
paar dagen geleden onder de
wapenen geroepen. Misschien
moet hij ook wel op burgers
schieten. Het is vreselijk".
„Soldaten, die weigeren te
schieten worden zelf doodge
schoten. Mijn vader vreest dat
het een complete burgeroorlog
wordt. Dat is volgens hem nog
erger dan een gewone oorlog,
omdat je dan niemand meer
kunt vertrouwen. Omdat je
dan niet meer weet wie je vij
and en wie je vriend is".
Ooggetuigen van de gebeurte
nissen van gisteren en van
nacht in Bukarest vertellen
hoe mensen werden gedood
doordat een pantserwagen
over hen heen reed. Anderen
werden getroffen door mitrail
leurkogels toen zij de slachtof
fers trachtten te redden.
De betoging in Bukarest begon
gistermorgen als solidariteits-
