Iet onderwijs is gebaat bij programmaatjes van Soft-List
Jen zestig: oproer na tuttigheid
Sieidóe Soutarit
VRIJDAG 22 DECEMBER 1989 PAGINA 11
J'tent in ons middel-
i6.(0nderwijs is tegen-
Do|ig doorgaans een
?2jgde figuur, die de
13.1 dankt als de dag
i4.|r opzit en hij afge-
i3in leeg naar huis
567|an. Waar hij dan 's
vrS weer uren in
0 met het nakijken
aJrJ-oefwerk. Status als
i4.o| is er niet meer;
rJ^kwijls grondige op-
vrg kan hem niet
Jedden. Bovendien
s aile docent, dat hij
3 «Jalaris „van een
za'rfstuurder" heeft,
/o.'Jja, het is een roe-
Met een 70-urige
ai); /eek desnoods. Als
°3Jaar al niet denkt
ii>; jn portie maar aan
0 te geven en uit te
dan zal hij zich
jo. jp z'n minst afvra-
^jjpe hij zijn leerlin-
i: vrpg enige interesse
°3Jijbrengen, hoe hij
tei igd, die er in de
1 («haar wat bijhangt
2 |rbaasd is als de
i (lier" de jongelui
(JfJf hun schriften
i9.e doen, kan active-
1.4(jan kan de hoofd-
#'f»j de opvoeder de
20.0
o. L|an, o gelukkige uit-
leh;js er de pc, de Perso-
mputer, het wonder-
ngp> bet om zich heen
>et i verschijnsel dat
l0-fiat op de leerlingen
30c<pkregen. Het mirakel
oö.hed! De ongeïnteres-
vr.flan Willem, dromen-
30. ?lien, de luie Dick en
STU^ichtige Lies zijn door
/m aangestoken en
nu zowaar of ze na
ng&an de lessen nog een
u»t*)or kunnen gaan met
2: galmaar ontwikkelen-
*evj kennis verrijkende
rijf.
^»t de pc erbij hebben,
^■is het niet meer te
^Bieeft ook Peter van
^k, leraar wiskunde en
in Nieuw-Vennep,
^^idelijk ervaren. Zijn
0i7bns zijn, uit de aard
Idert, eveneens deze oers-
Smic;ommunicatie-moloch
Plaln, en de jongste van
neh bet alleen over
als ie aan het spe-
'rouwens, pa zelf is
niet meer van het
weg te slaan en
Ntfschikbaar momentje,
ie (lesuren, is hij in de
i cr ais
Betrouw.
dr- Jok nie'
■ma)ierm v
ban van deze huisgod, voor
wie hij symbolisch op de
knieën ligt en die voor hem
veel meer betekent dan vrije
tijdsbesteding. Het is een cul
tus die om offerandes vraagt.
Maar die worden door hem,
als een oprechte pc-getuige,
dan ook blijmoedig gebracht.
Programmaatje
Ik ben enige tijd bij deze; de
leer der chips toegedane, do
cent op bezoek geweest, als
scepticus die weliswaar op
de redactie met veel vallen
en opstaan enigszins thuisge-
raakt in de, soms helemaal
verkeerd uitpakkende,
„tekstverwerking" zich
niet echt happy voelt in dit
vooruitstrevend wereldje. Ik
heb de verhandelingen daar
omtrent ietwat verbijsterd
over mij heen laten gaan,
maar liet me tenslotte verlei
den tot het „werken met een
programmaatje". En zowaar,
ik kreeg enige aardigheid, èn
zelfs vaardigheid, in het
„verwerken" van de „ge
schiedenis van het Leiase
stadhuis". Een „lesje", dat
voor deze speciale gelegen
heid en voor de aardigheid
door Soft-List Was ingevoerd,
of zoiets.
Het is een materie die gestal
te krijgt na het opvolgen van
vele getoetste commando's.
En als je het goed doet, zegt
de pc „aardig gedaan", of
„heel goed", of „niet zo
slecht". Zit je ernaast, dan
verschijnt in het schema op
het scherm de opmerking
„fout", of je zit in de buurt",
en dan krijg je nog één of
meer (die mogelijkheid kun
je zelf instellen) kansen om je
te revancheren.
„Voelt u al zo'n beetje hoe
het moet?", vroeg mijn exacte
gastheer met enige argwaan
in zijn stem want hij is zelf
allang bekeerd tot de waar
heid. „Kijk, op school zijn ze
er namelijk gek op; ze vragen
om de computer". Het is een
bedwelming die leerzaam is,
en in de onderwijswereld is,
in het gunstigste geval, de
jeugd volkomen omgeturnd.
„Je hebt geen kind meer aan
ze", volgens docent Van de
Staak, die zich op zulke
ogenblikken niet meer als
slachtoffer voelt, de voorkau-
wer voor een inerte klas,
waar de belangstelling naar
heel andere dingen uitgaat.
Welnu, het is al enige tijd
evident: de computer is een
tovermiddel gebleken.
Leraar wiskunde Van de
Staak, die met zijn pc aan
vankelijk fanatiek vrijblij
vende spelletjes speelde,
heeft zich inmiddels ook ont
wikkeld tot programmeur,
„raamwerker", schrijver,
Peter van de Staak achter de computer: „Op school zijn ze er gek op".
drukker, marktkoopman,
contactlegger, p.r.-manager
en tenslotte ontwikkelaar
van programma's voor een
eigen eenmansbedrijfje, „On-
derwijs-Soft-List" gedoopt
dat overigens op naam van
zijn vrouw staat. „En het
loopt heel aardig. Wat zeg
ik?: het loopt uitstekend; uit
het hele land nemen onder-
wijssecties al van me af. Er is
een enorme behoefte aan
goede programma's. En die
maak ik".
Enthousiasme
„Zo'n tien jaar geleden heb
ik programmaatjes ontwik
keld voor remedial teaching,
allemaal kant en klaar, waar
lessen in zaten, hetzij wis
kunde, hetzij Nederlands.
Het enthousiasme van de
leerlingen werkte aansteke
lijk, zo leuk vonden ze het
om te doen. Terwijl als je
hetzelfde als huiiswerk op
geeft zitten ze allemaal met
die gezichten van bah, weer
huiswerk. Maar nu vragen ze
er zelfs om. In de pauze bij
voorbeeld: „Meneer mogen
we dat spel spelen?" Terwijl
het eigenlijk excact dezelfde
lessen zijn die ze in hun boek
hebben".
„Enfin, zo'n 5 jaar geleden
kwam de pc-rage en toen
dacht ik op een gegeven mo
ment eraan om een leeg
raamwerkprogramma waar
eigenlijk helemaal geen les in
zit en dat elke willekeurige
docent, van de middelbare
maar ook van de lagere
school, onderwerpen heeft
waarvan hij zegt: met deze
methode, met deze boeken
wil ik les geven. Maar dan
blijkt dat een heleboel leer
lingen een beetje extra trai
ning, extra oefening nodig
hebben. Nou dan heb ik zo'n
leeg raamwerkprogramma en
daar typ ik dan twintig van
die oefeningetjes in. Nou en
dan kan zo'n leerling na de
les of in de pauze zo'n les
pakken en extra sommetjes
gaan maken of met taalcon
structies bezig zijn. Ik ben
toen geen lessen meer gaan
maken maar twee program
ma's: voor de docent om de
lessen mee in te voeren en
een flop voor de leerling.
Voor elk willekeurig vak en
willekeurig niveau is hier
mee te werken".
Hoe dan ook: begeleidend on
derwijs op een speels stra
mien. Te danken aan de
computer, die zo vriendelijk
is la minute aan te geven of
iets goed of fout is. A la mi
nute feed back, noemen ze
dat. Maar het aardige is, dat
leerlingen opeens ambitieus
worden en willen weten of
het nu goed was wat ze de
den, of fout. Ze steken, vaak
als duo, elkaar aan, want ze
zitten meestal met z'n tweeën
achter een beeldscherm.
Claudia en Bianca vergelij
ken de antwoorden, en zo
komt er iets moois, iets leer
zaams uit. Achter zo'n beeld
scherm moeten ze geestelijk
heel actief bezig zijn om die
opgaven op te lossen, veel ac
tiever in elk geval dan in een
klaslokaal.
Aanvulling
Het programma is helemaal
bedoeld als extra aanvulling
op het klassikaal onderwijs
en is zeker geen vervanging
daarvan. „Het uitleggen, het
verbaal contact met de leer
ling, wederzijds, is eigenlijk
het meest belangrijk. Maar
die computer is ook een op
pepper; hij geeft aan of iets
goed of fout was, en steeds
LANGS
OMWEGEN
Op mijn omwegen door
stad en land kom ik
graag mensen tegen. U
kunt mij telefonisch of
schriftelijk vertellen wie
u graag in deze rubriek
zou willen tegenkomen.
Ik ben bereikbaar via
071-122244.
als daar „Het gaat goed", of
„Prima zo", of „Uitstekend"
„Onderwijs-Soft-List",
Nieuw-Vennep, heeft zo z'n
eigen manier van aanmoe-
dinging op het scherm
verschijnt, wordt de leerling
weer gemotiveerd. „Maar
nogmaals", stelt Van de
Staak, „Dit werken met de
computer (die tienen uitdeelt
aan de pupil als dit gerecht
vaardigd zou zijn) is een sti
muleren tot een extra trai
ning, aanvullend op het on
derwijs. Zeker bij remedial
teaching. De docerende sfeer
is (nog) niet weg te nemen en
de pc is niet docent vervan
gend".
De jongste zoon van de soft
ware familie passeert weer
even met een futurologisch
speelgoedje, dat een kunstziel
heeft, en verkondigt aller
liefst: „Dit is mijn robotje!".
Het knaapje is nog net niet
voorgeprogrammeerd. Hoe
wel het niet veel meer
scheelt. En z'n vader, „speel
se" leraar tevens, voelt zich
weer gesterkt in zijn streven,
de jeugd de zegeningen van
de pc mee te geven. Plaats
vervangend en opbeurend.
Met de instructieve en zeer
docerende raamwerkpro
gramma's die op de markt
zijn gekomen en waarin On
derwijs-Soft-List (Gommers-
kerspel 17, 2151 RA Nieuw-
Vennep) nu al succesvol
zijn aandeel heeft. „Je bent
soms wel 4 uur bezig om 1 les
in te typen voor 20 minuten
in de klas. Nou, dat kan ei
genlijk niet; daar heeft een
docent geen tijd voor. Maar
binnen 5 minuten kent een
leerling mijn pakket. Dat kan
ik wel zeggen ja. Tik naar de
return, en je krijgt je ant
woord". Dat tikt wel aan, zou
ik zo zeggen.
Snelwerkend
„Ik zie gewoon aan mijn pak
ket", aldus Van de Staak,
dat het een snelwerkend
pakket is, zoals het wezen
moet. Aangeboden aan het
Nivo, een organisatie die
voor het ministerie software
voor het onderwijs promoot,
en goedgekeurd ge
plaatst op de „Nivo-coupon-
lijst" Daarop valt dan door
het onderwijs te bestellen. Ik
vind het gewoon leuk om als
programmeur, in principe,
een goedwerkend, uitgekookt
en perfect programma te ma
ken. En goede manuals te
schrijven. Maar het moet ook
de markt op. Noodgedwon
gen. En het onderwijs heeft
het toch al zo ongelooflijk
druk met al die projecten die
soms de pan uitvliegen. Van
af de eerste klasvergelijkin
gen tot de meest ongedachte
toestanden. Rond heel moei
lijke Nederlandse woorden in
dictionairevorm, zeg maar.
Maar dat geldt voor elk vak
gebied. In elk geval staan
mijn pakketten vermeld op
de Nivo software Couponlijst,
onder nummer G 501. En
succes met uw artikel, zal ik
maar zeggen!"
Ik ben daarna maar ter re
dactie in Leiden achter m'n
„eigen" beeldscherm gaan
zitten om dit verhaal te pro
duceren. Dat vind ik al gea
vanceerd genoeg. Niet zelden
ben ik het slachtoffer gewor
den van „storingen" in de
computer, waardoor m'n in
spanningen in een atoomach
tige flits teniet werden ge
daan. „Vergeten op te ber
gen" heet dat schrijnend in
een toelichting bij deze tech
niek, met toetsen die het ge
heugen kunnen verlengen of
abrupt afbreken. Zoiets is in
herent aan de ontwikkeling
op langere termijn. Door
gaans druk ik om de haver
klap en tijdig op de toetsen
combinatie die in dit wonder
van technologie „vasthou
den" betekent, maar dat kan
ook weieens te laat zijn. En
dat is dan heel droevig en
frustrerend en ik kan dan in
huilen uitbarsten en uitroe
pen: „Dit is de laatste keer,
zoek het zelf ve"rder maar uit,
met jullie computer!" En dan
ga je toch maar weer door,
omdat je de vooruitgang niet
tegen kunt houden.
Listig
Ik had overigens in Nieuw-
Vennep bij Van de Staak wel
de indruk gekregen dat al die
uitgedokterde (en ingevoer
de) programmaatjes van On
derwijs-Soft-List listig inspe
len op de toenemende be
hoefte aan educatief gemak
bij ons onderwijs. In die
kringen kan men er z'n voor
deel mee doen. Van harte
aanbevolen dus. Laten we
derhalve maar zingen, en
klinken op het succes van de
floppy disc, die nog wel meer
zegeningen in petto heeft
vooraleer het. onderwijs de
21-ste eeuw bereikt zal heb
ben.
Culturele week
Alkemade in
De Alkeburcht
ALKEMADE Voor het
derde achtereenvolgende
jaar wordt in dorpshuis De
Alkeburcht in Roelof-
arendsveen de manifesta
tie Made'89 gehouden.
Een expositie van beel
dende kunst en voorstel
lingen van theater en film
zijn de ingrediënten van
de culturele week.
Made'89 is een initiatief
van de Werkgroep Cultu
rele Activiteiten Alkema
de.
De culturele week in Alkema
de wordt vanavond officieel
geopend door burgemeester
A.H. Meerburg tijdens een bij
eenkomst voor genodigden.
Meerburg opent dan de exposi
tie van de beeldende kunst-
naars. Met uitzondering van
de beide kerstdagen zijn de
tentoongestelde werken te zien
van 15.00 tot 17.00 uur en van
19.00 tot 21.00 uur. Alleen op
de zondag voor kerst verval
len de openingsuren in de
avond.
De theatervoorstellingen be
ginnen zondag 24 december
met het stuk „Addio, Addio,
Adieu" door kindertheater
Balloen. Het is een voorstel
ling voor avontuurlijke kinde
ren vanaf zes jaar. De aanvang
is om drie uur. Woensdag 27
december speelt toneelveren
ging St. Pancratius het stuk
„Ontheemden" van B. Heuer,
aanvang kwart over negen.
Het is een ontroerende eenak
ter die zich afspeelt op kersta
vond in een vluchtelingen
kamp ergens in Oost-Europa.
Donderdag wordt de Neder
lands gesproken film „My litt
le pony' gedraaid, aanvang
half vier. Om kwart over ne
gen 's avonds wordt de met
vier oscars bekroonde film
„Rain Man" vertoond. De cul
turele week wordt vrijdag af
gesloten met het toneelstuk
„Haargrens" dat wordt ge
speeld door Echte Mannen,
aanvang kwart over negen.
Kaarten zijn steeds verkrijg
baar een uur voor aanvang
van de voorstelling aan de zaal
van De Alkeburcht, Noord-
hoek 3 in Roelof arendsveen.
i^ITIE IN MUSEUM DE LAKENHAL:
dr.
teinü Er moest
is wat meer naar
«deeestig worden ge
jond en vindt Do-
oiiens. Ze is verant-
puidjk voor de ten-
rk ing „De jaren zes-
Spji, kunst en cul-
*ïïbeiden" die van-
n: geopend in Stede-
|gdg|um De Lakenhal,
reek een compleet
man)ven. Zónder de
ma. die is onstaan
719-' idealisering van
n dide, maar mét de
eginperiode die
■dv$ van onëe-
potrt vrijheids- en
oe^ingsdrang. Van
°8947eel van zien.
552,1 voor 8e tentoon-
lein fis de kunst die te-
Apo|r wordt gemaakt
I 3-mensen die van de
j5'fl komen. Wintgens:
'v^ieteen aan de muur.
ïteint heeft te weinig
othe diepgang die de
®3,|e tweede helft van
9 Qir jaren wél had.
30-11 er meer over de in-
en tie kunst gedacht en
'jl' "|rm er minder toe".
f5k ^tie valt uiteen in
ischP °P twee locaties,
othefine grond is van al-
irg. lover de eerste, rus-
j- p'van de jaren zestig.
'0-3?te etage is de twee-
ga rumoerige, kortom
18 u.pe helft van de zes-
sjj te bewonderen. De
zijn, juist door het
contrast, onlosma-
De 2 elkaar verbonden.
>22. ït eerste deel gezien
gingt het rumoer van de
vl^lft van de zestiger
02Ürijpen.
(ruis
0
°7.1ane grond wordt de
g^verstelpt met naar
vPPen oerbrave tafe-
igenr ook met baanbre-
»k: Beter stad-afbreken-
01 In de beeldende
Dpafheerste het realis-
opngen er op de ten-
uuijl keurige houtskool-
jurlit en schilderijen
A- meteen weet wat
oet stellen. Een gro
te naam van die tijd is Wil
Tweehuysen. „Maar er hangt
ook werk van Kees Buurman
en Jan Maaskant. Beide gaven
aanzetten tot vernieuwingen
in de kunst", vertelt Wintgens.
Tuttigheid
Opvallend is verder de mode.
Het begin van de zestiger jaren
is de tijd van de jurkjes met
keurig bijpassende sjaaltjes en
handschoentjes en de mantel
pakjes met de coupenaden nog
precies op de iuiste plek, kort
om: tuttigheia troef. De ten
toonstelling toont dat fraai met
kleding die Wintgens leende
van Marjan Conrads van de
Haagse kunstacademie, een
specialist op het gebied van
kostuums en kleding.
Baanbrekend, in letterlijke
zin, waren de gemeentelijke
plannen voor de afbraak van
ongeveer de helft van Leiden.
Wintgens: „Er heerste zo'n
sfeertje van Leiden moet mee
met de nieuwe tijd, mee met
de vooruitgang". Dat beteken
de ruim baan voor de auto.
Grootse projecten werden ont
worpen én. in de Leidse raad
aangenomen waarbij veel oud
schoons onder de slopersha
mer zou sneuvelen. De onzali
ge plannen staan te kijk in de
vorm van foto's van maquettes
en plattegronden. Tevens lig
gen er kranten uit die dagen.
Die tonen de Breestraat, waar
de Stacïgehoorzaal de shovel
zou overleven, maar waar ver
der nieuwe, hoge gebouwen
geplandwaren en ongelijk
vloerse kruisingen. Ook de
Leidse Schouwburg zou plat
gaan voor geasfalteerde banen,
grootse supermarkten en enor
me parkeergarages. Ook de
Merenwijk wordt in die perio
de gepland.
Helemaal niet vernieuwend
was het aankoopbeleid van de
Lakenhal. Dat was traditioneel
en dat is te zien op de tentoon
stelling. Wintgens over het
waarom: „Tot 1967, onder di
recteur Van Wessem, was er
geen sprake van aankoop van
eigentijdse kunst. Er waren
louter exposities van traditio
nele kunst. Leiden werd een
behoudend platform waar
Amsterdammers op af kwa
men die in hun eigen stad met
hun realistische kunst geen
kant meer op konden".
Het verhaal van de tweede
helft van de jaren zestig, op de
eerste verdieping, is bekender.
„Kunstenaars gingen filosofe
ren. Hun werk werd maat
schappij-kritisch. Tevens
maakten kunststoffen op
gang". Kunst mocht ook niet
elitair zijn, maar voor het hele
volk. Zo werd er gestart met
het maken van werken in een
oplage van ongeveer zes stuks
en werd het „koele" medium
zeefdruk door de kunst ont
dekt. Ook het beeld van de
kunstenaar veranderde. „Hèt
was de tijd van de BKR, de
beeldende kunstenaars rege
ling. De overtuiging was dat
kunstenaars produkten lever
den en dat die normaal betaald
moesten worden".
Bulldozer
Ook opgang maakten groepe
ringen als Comité Leefbaar
Leiden, een soort Leidse pro
vo. Die waren tegen de voor-
uitgangsroes. Dat is op de ex
positie gevangen in fraaie fo
to's en kranten en zelfs in een
schilderij. Er waren plannen
voor sloop van huizen aan de
Waardgracht. Of eigenlijk
meer dan plannen, want elk
huisje dat leegkwam werd
meteen door een bulldozer
omver gereden. De bewoners
kwamen daartegen in het ge
weer. Er op de expositie een
foto waar Kees Walle nu
nog steeds werkzaam bij de
Stichting Welzijn staat op
de resten van een huis en
waar hij omwonenden toe
spreekt.
Iets soortgelijks deed zich voor
op de Garenmarkt. Ook daar
moest het allemaal anders
worden, met de sloop van de
panden aldaar als eerste stap.
Kunstenaar Hans van der
Wouw die daar woonde vond
dat niet zo'n goed plan. „Hij
schilderde in geen tijd een
hele expositie bijeen en hing
de schilderijen op in zijn huis",
vertelt Wintgens. „En de wet
houder cultuur werd uitgeno
digd voor de opening van wat
„Garenmarkt en halve Garen-
markt" was gedoopt. Een van
de schilderijen daarvan heb
ben we hier hangen", meldt de
initiatiefneemster wijzend op
een abstract werk met een
boel dikke; verf erop.
In de mode mocht het wél an
ders. De tuttigheid werd ver
Doris Wintgens: „Er moest maar weer eens goed naar de jaren zestig worden gekeken. Toen had kunst echt diepgang".
weg geworpen. Het werd de
tijd van de broeken met de
wijde pijpen, de minirokjes, de
plastic jasjes, de knalgele
astronautenpakken en de
strakke dameslaarzen. Ja, en
natuurlijk van het lange haar,
de kommunes (met een k ja),
de protestliederen, de betogin
gen tegen Vietnam („Johnson
moordenaar") en de bezettin
gen.
Bij dat laatste bleek dat de stu
denten ook om waren. Gaf in
de beginjaren van het decen
nium het volgzame corps de
toon aan, in de tweede helft
was de student op de barrica
den te vinden. Actievoeren
was de kreet, binnen en buiten
de eigen gelederen. Er zijn fo
to's te zien van de bezetting
van de universiteit die negen
dagen duurde en plaatjes van
een brandbom die leden van
ProPatria, het deel van het
corps dat stond voor de weer
baarheid, te verwerken kre
gen. Het Leids Universiteits
blad (LUB), de voorloper van
het huidige Mare, ging mee
om. „Het eerst keurige blad
werd een actieblad. Met speci
als over sex, homofilie, zelf
moord en kommunes. Het
straalde ook solidariteit uit.
Medelijden met bijvoorbeeld
mensen die leden onder de
woningnood. Ook stonden er
oproepen in om cursussen
marxisme en lenisme te vol
gen en werden er teksten van
Lenin afgedrukt.
Spruitjes
De cultuur van die woelige tijd
wordt op de tentoonstelling
weerspiegeld met voorbeelden
van bladen als Hitweek en
krante-artikelen over akties
en produkten van kunste
naars. Er zijn ook voorbeelden
van kunst te zien. Zeefdruk
ken van Bob Bonies, staalcon
structies van David van der
Kop, Stoelen van Bruno Mer-
tens en sculpturen waaronder
een kubus met aan alle zes de
zijden negen uitstulpingen van
in bronds gegoten spruitjes.
Dat laatste is kenmerkend
voor de kunst in die jaren. „De
dagelijkse omgeving inspi
reert, delen ervan worden in
de kunst verwerkt", licht
Wintgens toe. „Mensen laten
nadenken over hun dagelijkse
omgeving".
De tentoonstelling kent een
aantal verbindende elementen.
Er is een doorlopende film
voorstelling over onder meer
het huwelijk van prinses Bea
trix met Claus en de bezetting
van het Maagdenhuis. Verder
zijn er elke zondag speciale ac
tiviteiten, waaronder een mo
FOTO: WIM VAN NOORT
deshow op 14 januari. Er ligt
tenslotte een „saus" van ken
merkende muziek over de ex
positie. Beneden kwelen uit
cassetterecorders Adamo en
Anneke Grönloh (Brandend
Zand), boven „strijden" Ar-
mand en Boudewijn de Groot
(Meneer de president). Een
topper is de jukebox. Voor een
gulden kunnen drie muziekale
herinneringen aan bands als
de Rolling Stones, de Beatles
en het Leidse Nou worden
opgehaald.
ERIK HUISMAN
Bij de tentoonstelling wordt
een boek uitgegeven. Daarin
worden de zestiger jaren be
schreven in hoofdstukken
over de mentaliteitsverande
ring, het dagelijks leven in
Leiden, acties en demonstra
ties, kunstcentra en -evene
menten, beeldende kunst en
het kunstbeleid van Leiden.
Het kost ƒ29,50.
