De democratie
en kans geven"
Eerste haarscheurtje in nieuwe coalitie
m
ure
Genland
DE NIEUWE VW-REISGIDSEN
LIGGEN VOOR U KLAAR!
Ccldóc Sotucmt
ZATERDAG 16 DECEMBER 1989 PAGINA 5
I HAAG Eerste-
jrvoorzitter Piet
kamp vertelde het
veek in een inter-
Ivoor de Oudejaars-
van deze krant:
lijn eigen CDA-frac-
|en veel mensen die
rechterkant van de
[staan. Maar ook die
allemaal: dat gaat
|ioor, met de nieuwe
Ze hebben veel
hwen in Kok. Ik
tien heel capabele,
^yjente man. Hij is
professor (zoals
tamp) maar hij weet
at een gulden waard
fc*. 1
^Wiie wilde dat ongeveer
M elfde moment diezelfde
B^vreden' senaatsfractie
^^jt CDA minister Kok
tussen de benen stak.
im tot de conclusie dat
ital spoedeisende fiscale
jrstellen schriftelijk
te worden voorbereid,
ien de VVD-senatoren
mening zijn toege-
de beide fracties sa
men een meerderheid hebben,
ziet het ernaar uit dat de voor
stellen niet op 1 januari tot
wet kunnen worden verheven.
Het betreft hier plannen voor
een verhoging van het huur
waardeforfait, het bedrag dat
een huiseigenaar bij zijn fis
caal inkomen moet tellen, en
van de milieuheffing op
brandstoffen. PvdA-minister
Hans Alders, die de opbrengst
van de maatregelen hard no
dig heeft voor zijn nieuwe mi
lieubeleid, toonde zich zeer te
leurgesteld. Hij benadrukte dat
de betreffende wetsvoorstellen
„supersnel" naar het parle
ment waren gestuurd. „Mag
het kabinet dan in alle nede
righeid aan de heren senato
ren vragen: alsjeblieft, met alle
begrip voor de zorgvuldigheid,
handel deze zaak vóór 1 janua
ri af?".
Het socialistische Tweede-Ka
merlid Ad Melkert reageerde
feller. Hij was „niet geamu
seerd", zei hij, naar het voor
beeld van de Engelse- koningin
Victoria, die als ze heel boos
was placht te zeggen: „We are
not amused". Melkert sugge
reerde dat de CDA'ers aan de
'overkant' nog niet gewend
zijn aan het feit dat er een
nieuwe coalitie is aangetreden.
Christiaanse
Onzin, zeggen de christen-de
mocratische senatoren. „Wij
willen alleen maar zorgvuldig
zijn". Belastingspecialist Chris
tiaanse wijst erop dat premier
Lubbers een heel pakket fisca
le voorstellen urgent heeft
verklaard. Hij zou het al een
'geweldige prestatie' vinden
als de Eerste Kamer een deel
daarvan voor de jaarwisseling
kan behandelen.
PvdA-senator Simons kijkt
daar echter heel anders tegen
aan. Volgens hem zit er nog
iets meer achter de houding
van Christiaanse. Hij wijst op
het gedrag van de CDA-sena-
tor deze week bij het vaststel
len van de datum waarop een
- voor het bedrijfsleven onple
zierige - wijziging van de ven
nootschapsbelasting behandeld
zal worden. Volgens Simons
had dit wetsvoorstel gemakke
lijk nog deze maand kunnen
worden voltooid. Maar „onder
druk" van Christiaanse werd
gekozen voor de datum van 30
januari. Volgens Simons dreigt
er nu een vertraging van bijna
een jaar en dat doet hem ver
moeden dat zijn CDA-collega
ook politieke motieven heeft.
De CDA-senatoren vinden de
woede in het PvdA-kamp wel
vermakelijk. Nu weten jullie
ook eens hoe een koekje van
eigen deeg smaakt, denken zij.
Ze wijzen erop dat het in het
verleden altijd de PvdA-frac-
tie was die dwars lag als er
aan het eind van het jaar nog
een aantal spoedeisende zaken
behandeld moest worden. Ook
vorig jaar gebeurde dat toen
de regering de invoering van
het Sofi-nummer wilde ver
snellen en via een noodwetje
wilde regelen dat asielzoekers
op Schiphol konden worden
vastgehouden. Maar ja, tóen
zat de PvdA nog in de opposi
tie, zegt een CDA'er met een
knipoog.
PvdA-minister Alders vindt
dat geen eerlijke vergelijking.
Volgens hem trok de Eerste
Kamer vorig jaar terecht aan
de noodrem, omdat de rege
ring te veel druk op de ketel
had gezet. De senaat kon het
kabinet toen het verwijt ma
ken dat het te lang getreuzeld
had met bepaalde wetsvoor
stellen, meent Alders. „Nu zit
ten we in een heel andere, wat
uitzonderlijke situatie. Wij
kunnen er niets aan doen dat
het allemaal op het laatste nip
pertje moet. Er zitten nu een
maal niet meer dan twee
maanden tussen het aantreden
van het kabinet en nieuw
jaar!".
Loyaal
Net als Alders ergert de Twee
de-Kamerfractie van de PvdA
zich bont en blauw aan de vro
lijkheid die de CDA-senatoren
ten toon spreiden. Een sociaal
democraat wees erop dat het
Christen Democratisch Appèl
zich opstelt alsof het in de op
positie zit, en dat is niet het
geval. „Er is dus geen enkele
reden voor vreugdevertoon als
een regeringsmaatregel vertra
ging dreigt op te lopen". Vol
gens deze PvdA'er mag van de
CDA-senatoren worden ver
wacht dat zij zich loyaal op
stellen jegens elk kabinet,
waarin hun partij is vertegen
woordigd.
De 'echte' oppositie, en dan
met name de Tweede-Kamer
fractie van de VVD, verkneu
kelt zich intussen over het ge
steggel tussen de regerings
fracties in Eerste- en Tweede
Kamer. Fiscaal specialist De
Grave vroeg onmiddellijk een
spoeddebatje aan van de com
missie voor financiën. Met een
beroep op de waarschijnlijke
vertraging in de senaat pro
beerde hij ook de behandeling
in de Twééde Kamer te traine
ren.
Aanvankelijk leek hij succes
te hebben, maar kamervoorzit
ter Deetman bleek niet voor
één gat te vangen. Hij stelde
doodleuk voor de verhoging
van het huurwaardeforfait én
van de aardgasprijs aanstaande
dinsdag geheel af te handelen,
ook al moet daarvoor tot diep
in de nacht worden vergaderd.
Met steun van CDA en PvdA
werd dit plan aangenomen, zo
dat de wetsvoorstellen al aan
staande woensdag aan de Eer
ste Kamer zullen worden
overhandigd.
Premier Lubbers heeft zich
bereid verklaard in het week
einde met zijn partijgenoot
Kaland, de voorzitter van de
Eerste-Kamerfractie van het
CDA, te gaan praten over de
mogelijkheid om de betreffen
de wetten toch nog voor Oud
en Nieuw te behandelen. Mi
nister Alders veerde op. De
miljoenen die de voorstellen
moeten opleveren voor het
verbeteren van het milieu, ko
men wellicht toch nog tijdig
binnen.
Beer
Maar men kan de huid van de
beer beter niet verkopen vóór
deze geschoten is. De CDA-se
natoren Christiaanse en Ka-
land zijn van harte bereid om
met de minister-president te
praten, maar zij beloven niets.
Integendeel. Als ook maar één
partij in de senaat schriftelijke
behandeling nodig acht, dan
zal het heel moeilijk worden
daar 'neen' tegen te zeggen",
aldus Christiaanse.
Is dat nu een bewijs voor de
suggestie van de PvdA'er Ad
Melkert dat een deel van het
CDA niet gelukkig is met de
nieuwe coalitie? Is er sprake
van moedwillige obstructie
van de christen-democratische
senatoren, omdat zij eigenlijk
ook nu nog veel liever met de
VVD zou regeren? Niet hele
maal. Want de al genoemde
PvdA-senator Simons is het
wonderlijk genoeg met Chris
tiaanse eens, althans als het
gaat om de verhoging van het
huurwaardeforfait. Dat is niet
zomaar een tariefsverhoging,
zegt Simons. „Het is een heel
dik dossier, met ook principië
le kanten, zoals de vraag of de
verhoging wel te rijmen is met
de door het kabinet beloofde
bevordering van het eigen-wo-
ningbezit". Vooral voor het
CDA is dat een belangrijke
zaak, erkent de PvdA-senator.
Maar wat de heffing op brand
stoffen betreft is Simons vol
onbegrip. Het gaat hier im
mers om een milieukwestie.
Daar zou iedereen toch graag
aan mee moeten helpen. Dat
de CDA-senatoren daar eigen
lijk niet toe bereid zijn, vindt
hij „wonderlijk". En op de ke
per beschouwd is het dat ook.
Als Lubbers er niet in slaagt
Kaland en Christiaanse te be
praten, dan komt er onvermij
delijk een eerste haarscheurtje
in de coalitie. De 'obstructie'
van de CDA-senatoren zal de
PvdA-fractieleden in de Eer
ste én Tweede Kamer beslist
wrevelig maken. De glans van
het onlangs zo hoopvol begon
nen huwelijk raakt er dan wat
vanaf. Misschien heeft Piet
Steenkamp, optimist als hij is,
een wat vertekend beeld ge
had van de gezindheid waar
mee de Eerste-Kamerfractie
van het CDA het kabinet-Lub-
bers/Kok tegemoet treedt.
RIK IN 'T HOUT
vormingen in Midden- en Oost-Europa
2het mogelijk gemaakt dat overal onaf-
jke, vaak nog kleine politieke partijen
•edoken. Onder hen bevinden zich ook
2-democratische groeperingen. Sommige
e partijen dateren van voor de oorlog en
n nu aan een tweede jeugd. Andere zijn
ftl nieuw op het politieke toneel. De
^opese christen-democraten, verenigd in
ppese Unie van Christen-Democraten
juichen deze ontwikkelingen toe. Er
zijn zelfs acties op touw gezet om de zusterorga-
nisties met geld en advies te steunen. Maar
moeten de christen-democraten in het Westen
zich wel zo intensief bezighouden met de partij
vorming in het oostblok? En gaat de EUCD niet
wat al te gretig te werk bij het 'inlijven' van
haar nieuwe zusterpartijen? CDA-voorziter drs.
Wim van Velzen vindt van niet. „Wil je de de
mocratie een kans geven, dan moet je die par
tijen steunen".
*)yjP DE BRES VOOR ZUSTERPARTIJEN IN OOST-EUROPA
IAAG Wie het
(Omen van een wil-
ge politieke partij
erland binnenstapt,
de meeste gevallen
conclusie komen
met de kantooruit-
I wel in orde is.
meubilair, voldoen-
^machines, kopieer-
,en en zelfs perso-
puters ontbreken
t is zo gewoon, dat
jna niet meer kunt
Hen wat je zonder
Dderne technische
en zou moeten be-
Ze zijn onontbeer-
zorden bij het voe-
i een goede organi-
amende' partijen in
>pa weten daarente-
al te goed wat het is
it het niets en vrij-
financiële midde-
moeten organiseren.
is een tekort,
besloot daarom een
uw te zetten voor de
christen-democra-
partijvoorzitter
Velzen eind septem-
roprichtingsvergade-
bijgewoond van de
Christen-Democra-
'olkspartij (KNDP).
^at was dat onlangs
^-delegatie met een
asis organisatorische
irlijke ervaring naar
afreisde om trainin-
bestiiurs- en kaderle-
le zusterpartij te ver
te helpen bij het op-
n de organisatie. Het
Iorbeeld van de ma-
ip de westerse chris-
iratische partijen de
hand bieden. Want
dat is hard nodig, meent Van
Velzen.
„We staan hier voor een histo
risch moment", zegt hij, doe
lend op de hervormingen in de
Oosteuropese landen. „Dit is
echt een overwinning van de
democratie".
Twee manieren
Volgens de CDA-voorzitter
moet op het wegschuiven van
het IJzeren Gordijn op twee
manieren worden gereageerd.
Naast economische hulp - 'go
vernment to government' en
via de Europese Gemeen
schap - moet er iets gedaan
worden aan het op gang bren
gen van het democratiserings
proces. „En dan komen wij als
CDA in beeld", zegt hij. „Maar
een probleem daarbij is de plu
riformiteit die nu is losgebar
sten. Er komen steeds meer
partijen bij. Ik geloof dat de
stand in Polen vorige week al
79 was en dat verandert nog
steeds".
De moeilijke vraag voor het
CDA is daardoor welke partij
en nu gesteund moeten wor
den; in sommige landen is
sprake van meerdere christen
democratische groepen. En
moet die steun nu al geboden
worden of is het beter te
wachten tot er verkiezingen
zijn geweest en duidelijker zal
zijn welke groeperingen over
leven? Wim van Velzen, het
zal duidelijk zijn, is er in elk
geval voorstander van om nu
al als CDA in actie te komen.
„Er is op dit moment geen
sprake van gelijke concurren
tie", zegt hij en wijst op het
goeddraaiende partij-apparaat
waarover de communisten be
schikken. „De nieuwe partijen
hebben 'een enorme achter
stand. Daar hebben wij geen
notie van. Alles is.nieuw voor
hen".
Van Velzen spreekt tegen dat
de EUCD-partijen de ontwik
kelingen in de christen-demo
cratische zusterorganisties te
kritiekloos zouden volgen en
te gretig zijn met steunverle
ning en hij wijst er op dat ook
de socialisten en de liberalen
vergelijkbare partijen in Oost-
Europa steunen. „Daarbij zit
ten de socialisten met het pro
bleem dat ze bijvoorbeeld in
de DDR niet weten of ze zich
nu op de SED moeten richten
of op de sociaal-democratische
partij. De liberalen hebben een
vergelijkbaar probleem in Po
len. Voor ons allen geldt dat
het proces van de partijvor
ming nog niet is uitgekristalli
seerd. Er is maar één partij die
qua organisatie een voor
sprong heeft en dat is de com
munistische. Wil je echter de
democratie een kans geven,
dan moet je de christen-demo
cratische partijen steunen".
Contacten
Inzicht krijgen in de ontwik
keling van de christen-demo
cratie in de verschillende
Oosteuropese landen en weten
welke groepering je moet steu
nen wijst volgens Van Velzen
op het belang van het opbou
wen van contacten. „Aller-
christen-democratische fractie
in het Europees Parlement
(EVP). De contacten moeten
eigenlijk via Brussel lopen.
Ten tweede is het belangrijk
naar de landen toe te gaan en
met de mensen te praten. Dat
is ook wat die delegatie naar
Hongarije heeft gedaan. En
verder is het van belang sa
menwerkingsverbanden aan te
gaan".
De EUCD kent linker- en
rechtervleugels. Zo zijn de
EN WISKE
DE BEZETEN BEZITTER
CDA-partijvoorzitter Wim van Velzen: „Belangrijk om via Brussel te werken"
Spaanse, Griekse en Westduit-
se partijen een stuk behouden
der dan bijvoorbeeld het CDA,
de Vlaamse CVP en de Itali
aanse DC Maar in welke poli
tieke richting de christen-de
mocraten in Oost-Europa zich
zullen ontwikkelen kan Van
Velzen niet zeggen.
„Dit soort begrippen is zo rela
tief. Waar meet je het aan af?
Als je kijkt naar de christen
democraten in Hongarije, dan
is voor hen de ontwikkeling
van een sociale marktecono
mie belangrijk, de komst van
bijzonder onderwijs en dat de
private landbouw een kans
Diepgang
Dat de christen-democraten in
Oost-Europa naast materiele
goederen ook nog ideologische
diepgang ontberen erkent Van
Velzen. „Die ideologie is rudi
mentair aanwezig. Dat komt
omdat er twee generaties lang
•?een pluriforme ideologische
partijvorming is geweest. En
voor christen-democraten ligt
ook in Midden- en Oost-Euro
pa het beginpunt in de kerke
lijke sociale leer. Maar bepaal
de dingen zijn bij hen overi
gens ook weer veel sterker
ontwikkeld, zoals het begrip
gerechtigheid. Terwijl rent
meesterschap, in de zin van
bijvoorbeeld het milieu, op een
veel lager niveau staat. Maar
al die partijen hebben op zijn
minst een beginselprogram
ma".
Steun geven gebeurt dan ook
niet alleen in de vorm van
geld en materiele goederen,
maar vooral ook in de vorm
van adviezen. De nieuwe par
tijen willen vooral inzicht krij
gen in allerlei vaardigheden,
zoals bijvoorbeeld het omzet
ten van 'een beginselprogram
ma in politieke uitspraken, het
opzetten van een al dan niet
onafhankelijke jongerenorga
nisatie en het ontwikkelen
van een ideologie. „Als we nu
weer even Hongarije nemen,
dan merken we dat ze daar
vooral zijn geïnteresseerd in
de Nederlandse situatie", ver
volgt Van Velzen. „Qua inwo
nertal komen beide landen on
geveer overeen en de proble
men zijn ongeveer hetzelfde.
In Hongarije bestaat een groot
deel van de christen-democra
tische partij uit katholieken en
een kleiner deel uit protestan
ten (calvinisten en luthera
nen). Zij willen dan ook van
ons weten hoe wij tot één
CDA zijn samengesmolten".
Hij doelt daarbij op de nood
zaak voor het CDA zich te
verdiepen in de gemeenschap
pelijke ideologische grondsla
gen na de fusie tussen KVP,
ARP en CHU. „Daarom zijn
wij zo interessant voor ze".
Wat betreft een eventuele toe
lating tot de EUCD, waarvan
reeds 21 partijen lid zijn, zegt
Van Velzen: „Uiteraard
moeten de zusterorganisaties
de uitgangspunten onder
schrijven. Maar afgezien daar
van moet er nog een hobbel
worden genomen. Deze partij
en zijn bijna allemaal lid van
de christen-democratische ver
eniging van ballingen. Die
moeten ze eerst verlaten, voor
ze lid kunnen worden van de
EUCD. En als je praat over
een termijn, dan kun je door
de bank genomen de verkie
zingen als uitgangspunt ne
men, omdat dan duidelijk zal
zijn welke christen-democrati
sche partijen overblijven. Die
verkiezingen worden in de
meeste landen in het voorjaar
van 1990 gehouden".
CLARISSE BUMA
Ultgeverlj/Wavery Productions
(ADVERTENTIE)
ANTWOORDCOUPON
Ik wil graag dat u mij de volgende reisgidsen I
gratis thuis stuurt (max. 3 gidsen aankruisen). 1
Friesland (én de Friese Waddeneilanden) Drenthe
Overijssel Gelderland Texel Flevoland Zeeland
Brabant Limburg
NaamLeeftijd m/v
Adres
Pas verschenen:
de nieuwe
WV-Vakantiegidsen.
Boordevol ideeën voor
korte of lange vakanties in
Nederland. Per gids vindt
u een groot aanbod aan
mogelijkheden en sugges
ties. Ga er eens op uit en
geniet van veel wat ons
land te bieden heeft op het
gebied van natuur, folidore,
historie, sport, kunst en
;astronomie. Verkrijg-
aar bij VW-kantoren
en ANVR-reisbureaus.
Ook gratis te bestellen
via bijgaande coupon.
Dit stukje is voor de
verandering eens niet
geschreven in Den Haag, maar
in Straatsburg, waar ik enkele
dagen op bezoek ben. Bij het
Europese Parlement
natuurlijk, want wat heeft een
mens in zo'n kille
decern berweek anders in deze
Noordfranse stad te zoeken? In
het middenklasse-hotel waar
ik vertoef sliepen het
afgelopen weekend ook
premier Lubbers en minister
Van den Broek, die in
Straatsburg de EG-conferen tie
van regeringsleiders en
ministers van buitenlandse
zaken bijwoonden. Hun
verblijf in dit hotel leidde nog
tot een diplomatiek relletje
omdat de Nederlandse
delegatie het de Franse
organisatoren van de Euro-
topconferentie hoogst kwalijk
namen, dat ze Lubbers met
zo'n eenvoudig onderkomen
hadden opgescheept, terwijl
Kohl, Mitterrand, Thatcher en
de andere grootheden uiterst
luxueuze hotels toegewezen
hadden gekregen waar zij
badend in weelde de nacht
konden doorbrengen. Naar
verluidt kon het Lubbers zelf
overigens geen bal schelen.
„Als er maar een redelijk bed
staat en er geen ongedierte in
z'n kamer huist, is hij al
tevreden", vertelde een
intimus van de premier.
Status speelt niet alleen in de
top van de Europese
Gemeenschap een belangrijke
rol, maar ook in de lagere
regionen zoals'thet Europees
Parlement. De 518
afgevaardigden uit de twaalf
lidstaten snakken er al jaren
naar meer bevoegdheden te
krijgen, zodat ze in Europa en
indirect ook in de rest van de
wereld werkelijk iets in de
melk te brokkelen hebben.
Het Europarlement kan
weliswaar fantastisch mooie
en vaak ook heel zinvolle
besluiten nemen, het blijft
altijd de vraag of het dagelijks
bestuur van de Gemeenschap
(de commissarissen) en de
regeringen van de aangesloten
landen genegen zijn er iets
mee te doen.
Toch bestaat het Europees
Parlement ondanks zijn
gebrekkige status grotendeels
uit lieden die op velerlei
wijzen al hun sporen in de
politiek hebben verdiend. Het
wemelt er van de ex-ministers,
ex-staa tssecretarissen
voormalige
volksvertegenwoordigers en
oud-burgemeesters. Er lopen
zelfs personen rond met een
nog grotere wolk van oude
glorie om zich heen. Zo is de
voorzitter van de 49 leden
tellende liberale fractie (waar
drie Nederlandse VVD'ers èn
D'66-afgevaardigde Jan
Willem Bertens gebroederlijk
deel van uitmaken) niemand
minder dan de vroegere
Franse president Giscard
d'Estaing, de voorganger van
Mitterrand. Een Franse
journalist vroeg Giscard deze
week eerbiedig of deze het
naar zijn zin had. „Jazeker",
zei de oud-president, „maar
het was in het begin wel
wennen. Ik voelde me weer
net als in mijn studententijd".
„Hoe bedoelt u, mijnheer
sprak de journalist
onderdanig, waarop Giscard
met een zuurzoet lachje
antwoordde: „Toen ik student
was, moest ik altijd zelf mijn
tas dragen. Dat heb ik
sindsdien veertig jaar lang niet
meer gedaan
Een andere opmerkelijke
vogel in de Euro volière is Otto
von Habsburg, lid van de
christen -democra tische fractie.
Deze 77-jarige
vertegenwoordiger van de
Beierse CSU-partij had. als de
wereldgeschiedenis anders was
verlopen, op dit moment
keizer kunnen zijn. Hij is de
oudste zoon van keizer Karl,
de laatste vorst van het in 1918
uiteengescheurde Oostenrijks-
Hongaarse keizerrijk. „Een
vriendelijke oude baas, heel
gewoontjes ook, maar wel
loeiend conservatief", aldus
een CDA-Europarlemen tariër
die veel met zijn fractiegenoot
Von Habsburg optrekt omdat
zij beiden zich met het
buitenlands beleid
bezighouden. „Soms hoop ik
wel eens dat-ie ziek wordt,
want dan kan ik tenminste
alleen het woord voeren
zonder die rechtse bijgeluiden
van Von Habsburg. Maar die
man is kerngezond, hij is er
altijd
Alleen WVC dicht
DEN HAAG Het ministerie
van welzijn, volksgezondheid
en cultuur (WVC) houdt zijn
deuren tussen kerst en nieuw
jaar gesloten. De overige de
partementen hebben een mini
male bezetting maar zijn wel
normaal bereikbaar. Voorlich
ters van de vier grote steden
deelden mee dat hun stadhui
zen tussen kerst en nieuwjaar
eveneens normaal geopend
zijn.
