Een plant geteeld ver van Holland
kerk
wereld
Braziliaanse kerk blijft actief in politiek
£cidóc Qowvcm
Informatiedag
Theologie
Welkom
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CeidaeSotwmit
ZATERDAG 16 DECEMBER 1989 PAi
y-<w[
NÏÏ5L
(foor Marinus van der Berg
Als ik heel eerlijk ben, dan
huichel ik. als ik wel naar de
kerstnacht ga en anders kom ik
nooit in de kerk", zei een
jongen tegen zijn moeder. Zij
kon zijn eerlijkheid waarderen.
Niet naar de kerstnacht gaan
en daar vooruit komen, dat is
een hele stap.
Er wordt veel naar de
kerstnacht gegaan „omwille
van de lieve vrede'GTegen de
stroom die naar de kerstnacht
trekt ingaan, is niet altijd
simpel. Nu blijkt zo een stroom
van mensen die naar de
kerstnacht gaat ook een
probleem te zijn. Er is geen
plaats genoeg. Er kunnen nu
gevechten om plaatsen
ontstaan. Je kunt de weg
volgen van wie het eerst haalt
die het eerst maalt. Je kunt ook
geluk hebben als je het goede
lot trekt. Weer elders wordt het
theatersysteem van
gereserveerde plaatsen
gevolgd. Nu heb je een plaats,
stel dat je niet thuis blijft of
near een disco gaat, dan is de
-. raag nog of je welkom bent.
Het. blijkt je te kunnen
overkomen dat je tijdens zo
een kerstnacht flink over je
vingers getikt wordt. Jongeren
rijgen te horen dat ze maar
.samenwonen en nergens
eerbied meer voor hebben.
Wie alleen maar met Kerstmis
komt, wordt soms maar
mondjesmaat welkom
geheten. Je wordt soms gezien
als „vaste-plaatsen-bezetter".
Toen ik vorig jaar hier schreef
dat iedereen welkom, van harte
welkom was bij de kerststal,
kreeg ik tegenspraak.
Tegenspraak leidt tot weer
verder nadenken. Dat is het
aardige van tegengesproken
worden. Zo zit ik steeds meer
met de vraag: ,,wie is er nu
welkom in de kerstnacht?" En
wie bepaalt dat? Gaat het om
de trouwe kerkgangers, die
een aardige cent geven aan het
onderhoud van het gebouw en
de actie kerkbalans in januari
steunen? Zeker zijn zij welkom.
Je zou hen niet de deur durven
te weigeren. Maar is ook de
homofiele man met zijn vriend
welkom? Als niemand weet van
hun levensrelatie, dan is er
geen haan die er naar kraait.
Maar als het wel bekend is?
Niet overal zijn zij welkom
omwille van de zuivere leer. En
is ook de gescheiden vrouw,
jarenlang gehuwd met een
alcoholist, welkom? Of wordt
zij ook met een schuin oog of
zelfs met de nek aangekeken?
Er zijn plaatsen waar ze niet
welkom zijn en het voordeel
hiervan is dat er zo genoeg
plaats is voor de keurige
kerkgangers aan wiens
levenswandel niets mankeert.
Althans niet openlijk en of ze
veel belasting ontduiken weten
ze alleen zelf.
Toch was het vanwege die
belasting dat iedereen geteld
moest worden en die twee uit
Nazareth op weg moesten en
toen ze aankwamen na een
zware tocht, was er geen
onderdak. Hun kind werd
geboren in een stal en
bedenkelijke lieden, herders
waren verdacht in die tijd, zien
het licht en knielen als eerste in
die wondere nacht bij de
kribbe met het kind. Wie is er
welkom bij de kerststal. Psalm
72 wijst ons de weg: „voor
kleine mensen is Hij
bereikbaar". De kleine mensen
van onze dagen. Er zijn er
velen: vluchtelingen die aan
onze deuren kloppen,
slachtoffers van sexueel
geweld in gezinnen en in
relaties, mensen die zich met
Kerstmis geen welgevulde
kersttafel kunnen veroorloven,
mensen die kwetsbaar zijn
vanwege een groot verdriet in
hun leven, mensen die
vanwege hun sexuele
geaardheid waarmee ze zijn
geboren, vaak worden
geslagen en uitgestoten. Zij
hebben geluk want voor hen is
het Licht van de kerstnacht
allereerst.
De jongen die zegt: „ik huichel
als ik nu wel ga en anders
nooit", is een jongen die op
andere momenten in het leven
het misschien opneemt voor
wie niet gerespecteerd worden
in dit leven. Misschien heeft hij
meer verstaan van het
kerstverhaal dan zij die de
mooiste plaats hebben
veroverd. Het is schokkender
dat mensen uitgestoten
worden dan weloverdacht uit
de kerstnacht wegblijven. Het
licht van kerstmis verschijnt op
een onverwachte plaats. Het
heet ieder welkom die
menselijkheid, liefde en
gerechtigheid zoekt. Zijn
komst bracht niet alleen maar
„lieve vrede".
Nieuw christelijk persbureau 1 januari van start
BARNEVELD De media
wereld wordt met ingang van
1 januari 1990 verrijkt met het
christelijk persbureau Inter-
nieuws. Dit bureau in Barne-
veld wordt geleid door P.
Bergwerff, die 13 jaar kerk-
nieuwsredacteur was bij het
Nederlands Dagblad.
Het is de bedoeling dat Inter-
nieuws na een proefperiode
van enkele maanden dagelijks
via het datanet berichten „uit
de brede christelijke wereld"
gaat verzenden. Het bureau
heeft al diverse kranten als
klant kunnen noteren.
„Het wordt geen orthodox of
vrijgemaakt bureautje", bena
drukt Bergwerff, die jaren
lang schreef voor een krant
die zijn abonnees vooral vindt
onder leden van de Gerefor
meerde Kerken Vrijgemaakt.
In de berichtgeving is plaats
voor rebellerende homo-theo
logen, maar ook voor leden
van de Gereformeerde Ge
meenten. Voor de vervaardi
ging van een wekelijks
nieuwsbulletin voor kerkelij
ke gemeenten en parochies
wil het bureau samenwerken
met het Publiciteitsbureau
Christelijk Nederland. Dit bu
reau onder leiding van D. van
der Waals, ex-voorlichter van
de VU-vereniging, gaat ker
kelijke en christelijke organi
saties publicitaire diensten
aanbieden.
Ik geloof dat
veran deringszuch t weinig
tot geluk zal bijdragen,
misschien wel de grootste
bewerker van ongeluk
zal zijn.
ONDANKS PAUSELIJK VERBOD
RIO DE JANEIRO De
machtige rooms-katholie-
ke kerk van Brazilië is
verdeeld over de presi
dentsverkiezing die mor
gen in Brazilië worden
gehouden. Een aantal
kerkleiders tart openlijk
een verbod van paus Jo
hannes Paulus II om zich
actief te bemoeien met de
politiek.
De dominante liberale vleugel
van de Braziliaanse kerk
heeft een sterke voorkeur
voor de kandidaat van de
marxistisch georienteerde Ar
beiderspartij, Luis Inacio Lula
da Silva. Het zijn vooral libe
rale geestelijken die onder de
armen in de steden en op het
platteland steun voor Da Sil
va hebben geworven.
Kandidaat Fernando Collor
de Mello van de centrum
rechtse Partij voor Nationale
Wederopbouw geniet daaren
tegen de steun van de conser
vatieve geestelijkheid, en van
een bejaarde pater die door
arme boeren in het noordoos
ten van Brazilië op handen
wordt gedragen.
Een eerste stemronde op 15
november eindigde onbeslist
met 28 procent voor Collor de
Mello en 16 procent voor Da
Silva. De winnaar van de
tweede ronde wordt op 15
maart beëdigd voor een
ambtstermijn van vijf jaar. De
huidige president, Jose Sar-
ney, mocht zich volgens de
wet niet verkiesbaar stellen.
Oorlog
Brazilië is het land met de
meeste katholieken - 85 pro
cent van de bevolking van
150 miljoen. De leiding van de
kerk berust bij de bisschop
penconferentie, die officieel
een neutraal standpunt in
neemt. Onlangs heeft de Bra
ziliaanse bisschoppen echter
een profiel geschetst van een
„ideale kandidaat" als iemand
die „landhervorming, arbei
dersrechten en sociale reecht-
vaardigheid garandeert" - al
lemaal zaken die Da Silva in
het vaandel voert.
Collor de Mello
Progressieve geestelijken voe
ren actief campagne voor Da
Silva. „Brazilië bevindt zich
in oorlog, en in een oorlog
moet je partij kiezen. Ik wil
partij kiezen voor de armen,
die worden vertegenwoordigd
door da Silva", zei bisschop
Mauro Morelli van Duque de
Caxias, een arme gemeente
aan de rand van Rio de Janei-
Morelli, die zich met Da Silva
laat zien op verkiezingsbijeen
komsten en campagnespots
voor de tv, zei dat Collor de
Mello door het systeem naar
voren was geschoven „als een
middel om de status quo te
handhaven".
Een andere aanhanger van
Da Silva is de franciskaner
monnik Leonardo Boff, een
vooraanstaand pleitbezorger
van de „bevrijdingstheologie"
die door het Vaticaan wordt
afgewezen en de armen aan
spoort tegen sociale onrecht
vaardigheid in opstand te ko-
Luis da Silva
Het contact tussen Da Silva,
een vroegere vakbondsleider,
en de progressieve geestelijk
heid dateert uit de tijd van
het verzet tegen de militaire
dictatuur van 1964-85. In
1980, het jaar waarin de Ar
beiderspartij werd opgericht,
leidde Da Silva een staking in
de (buitenlandse) autofabrie-
ken in de buitenwijken van
Sao Paulo. Toen de politie de
stakingsleiders het werk on
mogelijk maakte verhuisde de
'vakbond zijn hoofdkwartier
op uitnodiging van bisschop
Claudio Hummes naar de
plaatselijke kerk van Santo
Andre.
De Arbeiderspartij en de pro
gressieve geestelijkheid den
ken gelijk over de kwestie
van de landhervorming. De
afgelopen vijf jaar zijn bij con
flicten tussen landarbeiders
en de machtige landeigenaren
honderden slachtoffers geval
len - vooral arme boeren en
kerk-activisten. Enkele van
de bloedigste gevechten von
den plaats in de noordelijke
staat Tocantins, waar Da Silva
- „Lula" voor zijn aanhangers
- over grote aanhang zou be
schikken. „Lula is een grote
stap vooruit, omdat hij achter
de landhervorming staat
waaraan Collor de Mello al
leen lippendienst bewijst", zei
voorzitter Adilar Daltoe van
de Pastorale Landcommissie
van de kerk.
Geen windeieren
Dat de steun van de progres
sieve geestelijkheid de Arbei
derspartij geen windeieren
legt moge blijken uit het re
sultaat dat Lula tijdens de
eerste stemronde behaalde in
het zo goed als feodale noord
oosten van Brazilië, waar hij
20 procent van de stemmen
kreeg en als tweede achter
Collor de Mello eindigde.
In de wijk Casa Amarela van
de noordoostelijke stad Recife
plaatste priester Reginaldo
Veloso een bord voor zijn
kerk met de tekst: „Denk na
voor u kiest. Bent u een baas
of een arbeider? Wie van de
presidentskandidaten is een
baas? Wie is een arbeider?
Gaat u stemmen op de baas"?
De eerste stemronde werd
door Lula gewonnen met
1.035 stemmen, bijna 700 meer
dan Collor de Mello, die als
tweede eindigde. Een rechter
van het verkiezingshof gelast
te Veloso het bord weg te ha
len.
De kerkactivisten ontkennen
dat zij de landeigenaren ver
vangen als belangrijkste poli
tieke factor in het gebied. Zij
wijzen erop dat de geestelijk
heid nu eenmaal direct be
trokken is bij de gemeen
schapsorganisaties die voor
sociale rechtvaardigheid strij
den. „De kerk zou haar macht
pas misbruiken als zij zelf een
politieke partij zou oprich
ten", zei Daltoe. „En we ko
pen niemands stem".
Collor de Mello heeft op zijn
beurt steun gezocht bij de
conservatieve bisschoppen. Zo
is hij voor tèlevisie versche
nen in gezelschap van de 91-
jarige pater Damiao de Bozza-
no, die op het platteland zeer
populair is.
De meeste andere conserva
tieve geestelijken vermijden
zich uit te spreken voor Col
lor de Mello, maar onthouden
zich niet van kritiek op diens
progressieve tegenstander.
„Ik ben tegen Lula omdat ik
geen dictator wil. Socialisme
werkt alleen in een republiek
van engelen, maar wij leven
in een republiek van men-
sen", zei de conservatieve bis
schop Boaventura Kloppen
burg van de zuidelijke stad
Novo Hamburgo. Sommige
conservatieve geestelijken
houden hun progressieve col
lega's voor dat de kerk zich
niet moet inlaten met politiek,
maar haar opdracht puur
moet houden - „mensen beke
ren, hun hoop geven en hun
vrijheid respecteren", zoals
hulpbisschop Jo^e Carlos de
Lima Vaz van Rio het ver
woordde. Maar Morelli noem
de het conservatieve stapd-
punt schijnheilig: „De kerk is
immers altijd betrokken ge
weest bij de politiek".
KEN SILVERSTEIN (AP)
In Zuid-Limburg waar de
landsgrenzen een eeuw
geleden nog nauwelijks
betekenis hadden en ta
len door elkaar gespro
ken werden is Frans
Erens opgegroeid, de ka
tholieke Tachtiger. Zijn
geboortehuis stond in
Schaesberg ten oosten
van Heerlen.
In het nu door Harry Prick
opnieuw bezorgde „Vervlogen
Jaren" (Arbeiderspers, Privé
Domein) vertelt hij als vroe
grijp kind van zijn omzwer
vingen door die streek waar
zijn vader als rijke boer tot de
notabelen behoorde. Een le
ven naar het lijkt in volmaak
te harmonie, waarvan de een- -
tonigheid gecompenseerd
werd door die wonderverha
len uit een wereld die vroom
en ruw tegelijk was en veel te
vermoeden gaf.
Holland is ver weg, voor het
gevoel veel verder weg dan
Parijs of Brussel en het zijn de
gebeurtenissen en personen in
de buurlanden die de grootste
indruk maken, de Frans-
Duitse oorlog van 1870, en
vergeten oorlogshelden als
Moltke en De Cavaignac. In
de verbeelding van het werk
volk nemen zij bovenmense
lijke proporties aan.
Holland is niet alleen ver
weg, het is daar in het uiterste
puntj'e van Limburg ook een
vreemde taal die door bijna
niemand werd gesproken.
Frans en Duits zijn de voerta
len en uiteraard het plaatse
lijk dialect. Als Erens later in
Leiden rechten studeert,
schrijft zijn moeder hem in
het Frans.
Dat hij een carrière in Hol
land verkoos, terwijl hij waar
schijnlijk net zo goed in de
buurlanden terecht had ge
kund, zal ook zijn literaire
carrière bepalen. Niet dat hij
die ooit nadrukkelijk heeft
geambieerd. Het is hem ge
woonweg overkomen zoals
zoveel in zijn leven.
In zijn kostschooljaren op Rol-
duc heeft hij zelden iets ge
schreven, maar hij heeft ge
voel voor literatuur en ge
schiedenis en krijgt volop
kans dat daar te ontwikkelen.
Leiden dat als universiteit een
grote reputatie had, is zijn
eerste kennismaking met Hol
land. Opvallend is het gemak
waarmee hij zich daar als
Limburger en katholiek weet
te bewegen. Die afkomst
blijkt voor hem nooit een be
lemmering. Ook niet als hij
zich later achtereenvolgens in
Parijs en Amsterdam vestigt,
heeft hij overal dat gemakke
lijke entree.
Parijs was trouwens niet eens
zo'n opmerkelijke keus omdat
het heel gewoon was dat de
doktoren uit zijn geboorte
streek daar gestudeerd had
den. Parijs had bovendien een
vanzelfsprekende aantrek
kingskracht op hem, want het
was het centrum van de we
reld, politiek, maar ook cultu
reel. Daar blijken zijn literai
re interesses zich ten volle te
kunnen ontpoppen en ont
wikkelt hij als correspondent
van het Leidse studentenblad
Minverva zijn schrijftalent.
V anzelf sprekend
Erens was een zondagskind,
maar hij was er bovendien
een die constant met zijn neus
in de boter viel. Hoe zeer was
hij te benijden in vergelijking
met die literaire hemelbestor
mers in Holland die de literai
re grootheden uit Frankrijk,
hun voorbeelden, alleen maar
van het gedrukte papier of
via een briefwisseling ken
den? Maar voor Erens is het
tijdens zijn Parijse jaren een
vanzelfsprekende omgang.
Soms te vanzelfsprekend,
want hoe vaak klinkt in Ver
vlogen jaren niet de klacht op
dat hij het contact met deze of
gene schrijver beter had
moeten behartigen. Hij ont
moet er Verlaine, Hugo, Zola,
Mallarmé, Barrés, maar ook
een politicus als Clemenceau.
De twee jaren die hij er heeft
doorgebracht moeten uiterst
goed besteed zijn geweest,
want zijn rechtenstudie ver
geet hij niet naast de vele
praatavonden tot diep in de
nacht in de literaire cafés.
Aan de Sorbonne volgt hij
colleges van beroemdheden
als Taine en Renan.
Hij weet zich in zijn literaire
contècten steeds de bewonde
raar, de liefhebber, die zijn
mogelijkheden kent, niet de
literator die torenhoge ambi
ties koestert.
Dan keert hij terug naar Am
sterdam en al weer valt treft
hij daar de fine fleur ^an van
schrijvers en schilders die de
beweging van tachtig zouden
vormen. Hij heeft er omgang
met Kloos, Van Deyssel, Paap
en Van der Goes en met schil
ders als Isaac Israels en Wil
lem Witsen. Bij al deze men
sen was hij kind aan huis.
Zijn bijdrage aan die literaire
vernieuwingsbeweging is be
scheiden geweest. Hij was
geen dichter, geen theoreti
cus, geen pamflettist, maar
wel een voortreffelijk en sub
tiel waarnemer. In het werk
van de Tachtigers openbaren
zich een aantal hebbelijkhe
den die het proza van Erens
niet aankleven. Van hun arti
ficiële woordkunst, het meest
opvallende aspect van hun
schrijven, dat zo'lang als mo
del voor ware literatuur heeft
gediend, maar hun leesbaar
heid zo heeft beperkt, heeft
hij zich verre gehouden even
als van de gevoelvolle ontla
ding, of, naar het voorbeeld
van de Franse naturalisten,
de obsessie voor de louter
waarneembare werkelijkheid.
Heel goed markeert Erens in
feite door een beschrijving
van Van Deyssel zijn eigen li
teraire positie. Bij alle bewon
dering voor (de ooit katholie
ke) Van Deyssel constateert
hij die verminking in diens
werk die optreedt door zijn
loutere willen waarnemen
van de realiteit met voorbij
zien van alle andere geestelij
ke activiteit. Van Deyssel,
hoeveel getalenteerder hij ook
was, is daarin de mindere van
Erens. Van Deyssel is de ar
tistieke dogmaticus, bij wie
het leven tot literatuur wordt.
Erens zal die ambitie nooit
kennen. Het sleutelwoord
voor zijn eigen proza dat hij
ontwikkelde in zijn corres
pondentie voor het Leidse
studentenblad Minerva is
waarschijnlijk evenwicht. Hij
kende het leven te goed om
op te gaan in ijle abstracties of
te pleiten voor irrealistische
theorieën.
De kracht van de Vervlogen
jaren zijn natuurlijk de veel
soortige herinneringen aan li
teraire figuren, maar het is
vooral ook het oordeel dat het
zo rijk maakt. Katholiek is hij
als schrijver - niet door de
keuze van zijn herinneringen,
ook al komen er in zijn boek,
vooral in de beschrijving van
zijn jonge jaren genoeg pas
toors in voor. - doordat hij er
blijk van geeft rijpere dimen
sies te kennen.
En dan was er nog een andere
omstandigheid waardoor hij
de beperktheid van de meeste
Hollandse literatoren te boven
kon komen, hoezeer hij in ta
lent meestal de mindere van
hen was. Bij alle aandacht die
de Tachtigers hebben gekre
gen blijft immers het raadsel
waarom hun werken buiten
het Nederlandse taalgebied
vrijwel geen uitstraling heb
ben gehad. Erens groeide op
in een drielandenpunt. „Ik
ben een plant geteeld ver van
Holland" Hij was als Lim
burger een Europeaan, die
ook al schreef hij in het „Hol
lands", een ruimere blik had
dan de Hollandse Tachtigers.
Als buitenstaander had hij
een scherp oog voor de beper
kingen van zijn schrijvende
generatiegenoten. Diegene
van de tachtigers die uit de
provincie kwam, was daarom
in werkelijkheid door zijn vi
sie de meest universele van
allen.
Harry Prick heeft opnieuw
zijn naam als literaire detecti
ve aangedaan met de annota
tie van Vervlogen Jaren.
Twee jaar geleden vond hij de
handschriften terug en de fei
ten op juistheid gecontroleerd.
Dat gaat zéér ver. Zo weet hij
ruim honderd jaar na dato la
coniek te melden dat hij de
specialiteit van een Parijs'
restaurant uit 1882 beter kent
dan Erens zelf die het gere
geld bezocht. Sterk, maar in
ieder geval geeft deze wedij
ver deze uitgave iets heel ex
tra's.
PAUL VAN VELTHOVEN
Schillebeeckx De IKON
(Ned. 3) zendt zondagavond
om 21.46 een programma uit
over de katholieke theoloog
Edward Schillebeeckx waarin
deze zelf uitvoerig ingaat op
carrière in de theologie, zijn
leven en geloof en zijn toe
komstverwachtingen.
Katholieke theologen willen samenwerken
NIJMEGEN De rooms-ka-
tholieke theologische oplei
dingen in Nijmegen, Heerlen
en Amsterdam hebben een
principe-akkoord over nau
were samenwerking bereikt.
Overeenstemming met de
overige opleidingen in Til
burg en Utrecht is niet moge
lijk gebleken, zo bericht KU
Nieuws, het weekblad van de
Katholieke Universiteit Nij
megen. De minister van on
derwijs en wetenschappen
heeft in september de vijf in
stellingen gevraagd een voor
stel te doen over verminde
ring van het aantal theoligi-
sche opleidingen. Daarbij ver
wees hij naar de verkennings
commissie godgeleerdheid die
adviseerde de academische rk
opleidingen in Amsterdam en
Heerlen tot HBO-opleidingen
terug te brengen. Over de in
vulling van de samenwerking
moeten de drie opleidingen
nog vaag blijven. Voorop
staan de verhoging van de
doelmatigheid van de midde
len, verhoging van de kwali
teit van wetenschappelijk on
derzoek en het behoud van de
opleidingen in Amsterdam en
Heerlen op academisch ni-
Senaat zet zich schrap E
esc
KENNELIJK werken de donkere dagen voor Kersins
muierend op het politieke ego van de leden van dihei
Kamer. Vorig jaar probeerde het toen nog oppositiofen
ker deel van de senaat om 'redenen van zorgvuldig^3!
afhandeling van het zogeheten Schiphol-wetje te blcf1^
Nu dreigen CDA en VVD in de Eerste Kamer de befje
ming rond een aantal wetsontwerpen uit te stellen \bes
gebrek aan tijd voor een fatsoenlijke discussie. ee
o i
De progressieve senatoren voelden zich vorig jaar dt
door het toenmalige centrum-rechtse kabinet onder j
tijdsdruk gezet. De Eerste Kamer is het bezinningsj
van onze parlementaire democratie en bezinnen is ee|j
vende bezigheid. Tussen de kerststol en de oliebolf
bezorgden CDA- en VVD-senatoren vorig jaar het
op de Amsterdamse luchthaven alsnog de tijdelijk
van Huis van Bewaring. Bij demonstratieve afwezig!
de progressieve kamerleden werden toen tevens enl
dere 'spoedeisende' wetsontwerpen in- stemming getj
Senaatsvoorzitter steenkamp (cdai was
overigens ook niet gelukkig met de opgedrongen
Hij liet het kabinet en de collega's van de Tweedi
weten dat zij in de toekomst moesten rekenen op eei
wuster en onverbiddelijker Eerste Kamer. De senaéU
de wet, en laat zich de wet niet voorschrijven, zo li
boodschap.
VVD weigeren voorshands nog deze maand de wetsi"^
len te behandelen die voorzien in een verhoging
huurwaardeforfait voor huiseigenaren en in een gelP
verlaging van de overdrachtsbelasting. Bovendien m|r®J
fracties een voorbehoud bij de geplande bespreking,
voor het eind van het jaar, van de aangekondigde aci
hoging op huisbrandolie en aardgas. De Tweede Kar
niet te veel morrelen aan het wetsvoorstel dat er nu
ders wil de senaat meer tijd hebben voor de eigen c*
vorming en dan is een eindbesluit niet voor het kersiJ.
verwachten.
In dat geval komt er volgend jaar minder geld besj^
voor de financiering van het milieubeleid dan het
heeft voorzien. Uitstel van nieuwe wetgeving ron
waardeforfait en overdrachtsbelasting heeft overig!
consequenties voor de rijksbegroting. Voor de overj
is het een kostenneutrale operatie.
NiETTEMIN zijn regering en Tweede Kamer ook (1
mogelijk uitstel van deze wetgeving niet te spreken.-*-
tonen duidelijke tekenen van irritatie over de eige|ze
houding van de senaat. In PvdA-kring wordt in dat rei
gesuggereerd dat de christen-democraten in de Eersti
nog niet zijn gewend aan de gedachte dat hun CDA e^(
we politieke bondgenoot heeft. De uitstelactie die
met de liberalen hebben ondernomen wordt besch<ya
een bewuste vertragingstactiek met bijbehorende gs
bedoelingen. fog
|OV
Die insinuatie lag voor de hand, maar doet verrr, r<
geen recht aan de werkelijke beweegredenen van nfns
de CDA-senatoren. Ook zij hebben bij de vorige geli
duidelijk hun ontstemming laten blijken over de o
tijdsdruk, en niet alleen bij monde van hun woorEjat
Steenkamp. De regering is genoegzaam gewaarschmjJ
nelijk zijn de signalen uit de 'Kamer van Overdenlan
voldoende serieus genomen. Het is al te makkelijk
Eerste Kamer af te schilderen als een verzameling in
liefhebbers voor wie het jaar eigenlijk dertien maaituu
moeten hebben, willen ze met hun overdenkingen h^L
van de Tweede Kamer enigszins kunnen bijsloffen.
jia.
HET is van tweeën een: Of de senaat wordt besch^h
dus behandeld, als een integraal onderdeel van het cer'
tische besluitvormingsproces met een waardevol^
functie. Ofwel er wordt een streep gehaald door hebht
nomeen van de parlementaire 'nabeurt'. Er zijn degedt
gumenten aan te dragen om wat ooit de 'menagerkp
nings' werd genoemd, als een achterhaalde instelli"e?
zetten in het Haagse archief. Zolang die principie™
rechtelijke discussie niet is gevoerd en afgerond, r£je
Eerste Kamer met de égards te worden behandeltjan
volksvertegenwoordiging, al is het een indirecte,
toekomen.
erlc
(ADVERTENTIE)
13 januari 1990
om 11.00 uur organiseert de KTUA
voor belangstellenden in de theologiestudie, zowel
voor de 3 dag- als de 2 deeltijdopleidingen.
Nog meer informatie? Vraag de brochure aan.
Bezoek de Open Dag 17 maart 1990 of loop gewoon
eens binnen! Welkom!
KTUA, Keizersgracht 105,
Postbus 19481,1000 GL Amsterdam, tel. 020-27 26!
Emigratie van refuseniks opnieuw vertraag
AMSTERDAM De emigratie van refuseniks uit
Unie is opnieuw vertraagd. De Opperste Sovjet heeft
het wetsontwerp op vrije emigratie behandeld, maar di
goedgekeurd. Uit protest hebben vrouwen van refuser
dag van de mensenrechten (10 december) een honger!
Moskou gehouden.
Dit meldt drs. A. Geiman-Halff van het SolidariteitscoJL
joden in de Sovjet-Unie. Rabbijn Soetendorp kreeg in
in Moskou te horen dat de wet in oktober in kracht z<
Bëhoudende elementen binnen de communistische J/7)
zich ook tegen volledige godsdienstvrijheid verzetten, V/l
wet op de emigratie weten op te houden. Daarom heef
een beroep gedaan op partijleider Gorbatsjov.
MISSCHIEN KUNT l) OOK IETS DOEN.
