londerd miljoen kinderen
terven binnen tien jaar
Hondurese president
loopt even weg van top
Communisten Praag zoeken adempauze
)mmunisten Kroatië roepen op tot vrije verkiezingen
Winst Volksfront
in Baltische staten
ITENLAND
CcidócScywumt
DINSDAG 12 DECEMBER 1989 PAGINA 9
ish verdedigt
issie China
IIINGTON De Amerikaanse
jent George Bush heeft zijn beslis-
^erdedigd om een hoge delegatie
China te sturen. Volgens hem
t het bezoek ertoe bij China te be-
I geen raketten aan enig land in
fdden-Oosten te verkopen. Het af
in weekeinde brachten nationale-
[ïeidsadviseur Brent Scowcroft en
piinister van buitenlandse zaken
»nce Eagleburger een bliksembe-
ian Peking. Met klem verklaarde
evenwel dat er geen sprake is van
lalisering van de betrkkingen".
it neerslaan van de studentenop-
in Peking (juni) werden de con-
„op hoog niveau" bevroren.
Corsicaanse nationalisten
blazen appartementen op
CALVI Gemaskerde mannen hebben in
Calvi op Corsica tachtig vakantie-apparte
menten in aanbouw opgeblazen. De ver
antwoordelijkheid voor de aanslag is opge
ëist door het Corsicaans Nationaal Bevrij
dingsfront. Volgens de politie vielen bij de
aanslag geen gewonden. Elf bouwvakkers
werden door leden van het front vastge
bonden en naar een naburig dorp gereden,
voor de explosieven tot ontploffing werden
gebracht. Vorige maand eiste het front, dat
zich verzet tegen de aanwezigheid van bui
tenlanders op het eiland, de verantwoorde
lijkheid op voor een aanslag op een appar
tementencomplex in aanbouw elders op het
eiland.
Een gendarme bij de resten van het opgeblazen vakantiecomplex op Corsica.
Toren van Pisa na Kerstmis dicht voor publiek
(Van onze correspondent
Aart Heering)
ROME De scheve toren van Pisa
wordt na Kerstmis voor het publiek ge
sloten. Dat heeft de burgemeester van de
stad bekendgemaakt. Aanleiding tot zijn
beslissing is een rapport van het Itali
aanse ministerie van openbare werken.
Daarin wordt de toestand van de 800 jaar
oude toren „kritiek" genoemd.
Loszittende brokken marmer leveren
gevaar op voor passanten en zelfs zou de
toren het risico lopen te kapseizen. Hij
moet volgens dit rapport in de steigers
gezet worden en ontlast van het gewicht
van 700.000 toeristen die elk jaar zijn 294
treden beklimmen. Aan het besluit is
een felle politieke strijd voorafgegaan.
De publikatie van het rapport, een
maand geleden, heeft het gemeentebe
stuur en de middenstand van Pisa de
stuipen op het lijf gejaagd. Pisa, een stad
van 110.000 inwoners, verdient jaarlijks
ongeveer tweehonderd miljoen gulden
aan het toerisme en bijna alle bezoekers
komen voor de toren. Plaatselijke des
kundigen verklaren dan ook dat de to
ren 'kerngezond' is. Maar volgens meer
onafhankelijke experts is het juweel van
Pisa wel degelijk dringend aan restaura
tie toe. Er ligt al een ambitieus plan
klaar, dat voorziet in een enorme stalen
constructie om te toren heen. Deze zal
hem jarenlang moeten steunen, terwijl
de fundamenten worden verstevigd en
andere restauratiewerkzaamheden uitge
voerd. Minister Prandini van openbare
werken wil er volgend jaar al mee be
ginnen.
ÏICEF-RAPPORT ALARMEREND:
)erde Wereld leven en spelen ruim anderhalf miljoen kin
die zonder vaccinatie tegen polio als gevolg van deze
gehandicapt zouden zijn.
FOTO: UNICEF
DEN HAAG Na een
aantal jaren waarin kinde
ren in ontwikkelingslan
den het iets beter kregen
zijn hun vooruitzichten
het afgelopen jaar ver
slechterd.
Dat blijkt uit het jaarrapport
van Unicef, het Kinderfonds
van de Verenigde Naties, dat
vandaag in Washington open
baar is gemaakt. Kinderen zijn
de eersten die de tol betalen
van de drukkende schulden
last varf de arme landen, aldus
Unicef.
Op dit moment besteden de re
geringen van ontwikkelings
landen de helft van hun bud
get aan schuldenaflossing en
militaire doeleinden. Dat is
zo'n twee miljard gulden per
dag. Ondertussen sterven da
gelijks 8.000 kinderen omdat
zij niet zijn ingeënt, 7.000 kin
deren komen om door uitdro
ging als gevolg van diarree en
nog eens 6.000 kinderen over
lijden na longonsteking.
Zetten de huidige ontwikke
lingen door dan zullen in de
komende tien jaar meer dan
honderd miljoen kinderen on
der de'vijf jaar sterven door
uitdroging, longontsteking, te
tanus, mazelen en kinkhoest.
Met vijf miljard gulden per
jaar zouden de meeste kinde
ren die nu ziek zijn ingeënt of
behandeld kunnen worden.
Dat is een heel bedrag, erkent
Unicef, maar het is niet meer
dan wat de Sovjetunie uitgeeft
aan vodka of wat bedrijven in
de Verenigde Staten besteden
aan sigarettenreclame.
Omdat alleen politieke beslis
singen van hoog niveau ervoor
kunnen zorgen dat alle kinde
ren in de Derde Wereld gehol
pen worden stelt Unicef voor
in september 1990 in New
York een topconferentie over
kinderen te houden.
„Het wordt tijd dat kinderen
en hun behoeften deze aan
dacht krijgen", aldus Unicef's
algemeen directeur James
Grant. „De bescherming van
de lichamelijke en geestelijke
ontwikkeling van kinderen is
de belangrijkste investering in
de sociaal-economische toe
komst van onze maatschappij.
Doen wat er gedaan moet wor
den om dat te bereiken is een
onderwerp dat op de agenda
van de wereldleiders, de me
dia en iedereen zou moeten
staan".
Politieke wil
Dat er iets bereikt kan worden
als de politieke wil bestaat is
de afgelopen tien jaar geble
ken. Zo was tien jaar geleden
minder dan tien procent van
de kinderen ingeënt terwijl
dat nu 70 procent is. Per jaar
worden hierdoor twee miljoen
kinderlevens gered. Begin ja
ren tachtig was het nauwelijks
bekend dat een oplossing van
zout-en-suiker de overlevings
kansen van kinderen met di
arree sterk vergroot. Inmid
dels is deze oplossing bij een
op de drie gezinnen een vast
huismedicijn. Daarmee wordt
jaarlijks naar schatting de
dood van een miljoen kinde
ren voorkomen.
Het vredesproces dat overal op
gang komt zou een nieuwe
kans kunnen betekenen voor
de kinderen in de wereld. De
bedragen die met oorlog en be
wapening zijn gemoeid zijn zo
onvoorstelbaar groot dat zelfs
een gedeeltelijke verminde
ring van de huidige militaire
uitgaven al een grote bijdrage
zou kunnen leveren aan het
oplossen van de armoede in de
wereld.
Unicef schetst ook wat er ge
beurt als de huidige trend zich
voortzet. Hoge kindersterfte
cijfers leiden tot hoge geboor
tecijfers en dus een snelle be
volkingsgroei. Ondervoeding
betekent slechte lichamelijke
en geestelijke groei en slechte
prestaties op school en werk,
waardoor de armoede van ge
neratie op generatie wordt
'doorgegeven'.
Hopeloosheid en het ontbre
ken van kansen tasten het zel
frespect aan en beletten de op
lossing van sociale problemen
voor toekomstige generaties.
En tenslotte beperkt constante
armoede de zorg voor het mi
lieu en dwingt zij miljoenen
mensen om hun omgeving uit
te buiten om te kunnen over
leven.
vjetunie
toord
:t Berlijn-
tiatief
•BERLIJN De Sov-
heeft gisteren bij het
van de vier geallieerde
fheden „positieve be
ling" getoond voor het
n van Berlijn een inter-
lle stad te maken die
Itmoetingscentrum van
moet worden,
ird meegedeeld in een
ring na afloop van het
j van de ambassadeurs
•ankrijk, Groot-Brittan-
de VS in de Bondsrepu-
(i de Russische ambassa-
1 de DDR over de toe
van Berlijn. Het was de
keer sinds 1971 dat de
logendheden bijeenkwa-
rer de verdeelde stad.
an bouwt voort op een
it de-voormalige Ameri-
president Reagan in
ipresenteerde. Reagan
itoen voor betere ver-
ïrbindingen met Ber-
f>dat de oude Reichs-
lad zou kunnen uit-
i tot de nieuwe culture-
Idstad van Europa met
Itionale congressen,
ernooien en uitwisse-
in jongeren. Het proces
peten worden ingeluid
f organisatie van een
eerstvolgende Olympi
aden.
PRAAG De communis
tische partij van Tsjecho-
slowakije heeft voorge
steld directe presidents
verkiezingen te houden
om een opvolger aan te
wijzen voor president
Gustav Husak, die afgelo
pen weekeinde aftrad.
„Het prestige van het staats
hoofd in Tsjechoslowakije is zo
groot, dat hij'onder de huidige
omstandigheden alleen door
het volk zelf gekozen kan
worden", aldus een verklaring
van de communistische meer
derheid in het parlement.
Het parlement bepaalt moge
lijk vandaag al of het zelf de
opvolger van Husak kiest, zo
als de grondwet voorschrijft,
of dat het dit inderdaad aan
het volk overlaat. Besluit het
tot het laatste, dan moet het
wel de grondwet wijzigen. De
reactie van de oppositie op dit.
plan was vanmorgen nog niet
bekend.
Volgens waarnemers kan het
voorstel voor rechtstreekse
verkiezingen de sneltreinvaart
van de veranderingen in
Tsjechoslowakije wat afrem
men en de communisten
ademruimte geven om zich te
scharen achter eén kandidaat.
Vaclav Havel, die door Bur
gerforum als kandidaat naar
voren is geschoven, verklaar
de al eerder dat hij, indien ge
kozen, president wil blijven
uiterlijk tot aan de parle
mentsverkiezingen van medio
volgend jaar.
De grote held
van veel
Tsjecho-
slowaken is,
behalve
schrijver
Vaclav Havel,
ook nog
steeds de
eerste
president
(1918),
Thomas
Masaryk. In
een brouwerij
in de plaats
Jevico is
gisteren de
muur
verwijderd,
die een beeld
van Masaryk
voor
achtereen
volgens de
nazi's en de
communisten
verborgen
hield.
FOTO: EPA
De vijf presidenten van Centraal-Amerika schudden elkaar de hand na het bijwonen van een kerk
dienst. Zij zijn bijeen in de hoofdstad van Costa Rica voor een tweedaagse topconferentie. Van
links naar rechts: Azcona (Honduras), Cristiani (El Salvador), Arias (Costa Rica), Cerezo (Guatema
la), Ortega (Nicaragua).
FOTO: AP
SAN JOSE President
Jose Azcona van Hondu
ras is gisteravond weer te
ruggekeerd naar de top
conferentie van Midden-
amerikaanse presidenten
in San José, nadat hij
eerder onverwacht boos
was vertrokken.
„Wij zullen alles tékenen", zei
het staatshoofd van Honduras
bij het verlaten van zijn hotel
op de terugweg naar de confe
rentie in een buitenwijk van
de hoofdstad van Costa Rica.
Hij had de topconferentie ver
laten omdat Nicaragua weiger
de de zaak in te trekken die
het bij het Internationale Hof
van Justitie tegen Honduras
aanhangig had gemaakt.
Nicaragua heeft een aanklacht
ingediend bij het Internationa
le Hof omdat Honduras de
contra's vanuit zijn grondge
bied laat opereren. Maar Hon
duras zegt dat het stappen
heeft ondernomen om de con
tra's te demobiliseren en vindt
dat Nicaragua daarom de aan
klacht moet laten vallen
De Nicaraguaanse president
Ortega zei na een kerkdienst
die door alle vijf de presiden
ten werd bijgewoond, dat het
vredesproces traag en met
horten en stoten verloopt,
maar dat het wel doorgaat.
Eerder hadden Nicaraguaanse,
Salvadoraanse en Costaricaan-
se zegslieden verklaard dat de
top waarschijnlijk een akkoord
zou opleveren om het vredes
proces, dat ruim twee jaar ge
leden op gang kwam toen de
Costaricaanse president Oscar
Arias daartoe een plan lan
ceerde, door te laten gaan. In
het akkoord zou wellicht de
wenselijkheid worden opgeno
men om de Verenigde Naties
een grotere rol te laten spelen
in Midden-Amerika. Een an
der onderwerp van gesprek op
de top is de rol die de Verenig
de Staten en de Sovjetunie in
het gebied kunnen spelen.
Slotdocument
De rooms-katholieke paus Jo
hannes Paulus II stuurde gis
teren een boodschap aan Ari
as, waarin hij zei te hopen dat
de weg naar vrede zou worden
hervonden, ondanks de nieu
we spanningen en conflicten.
De vijf presidenten van Nica
ragua, Honduras, El Salvador,
Costa Rica en Guatemala be
gonnen zondag aan hun confe
rentie en vergaderden gisteren
vele uren om een slotdocu
ment over ten minste drie
voorstellen op te maken.
Er waren nog enkele netelige
punten, verklaarden ze, zoals
de Nicaraguaanse eis dat de
contra's, die door de VS wor
den gesteund, worden gede
mobiliseerd en de Salvado
raanse eis dat Nicaragua be
looft geen wapens meer te stu
ren aan het FMLN.
Gesproken werd ook over een
voorstel om de VS te vragen
alle hulp aan de contra's te
staken. Cuba en de Sovjetunie
zou gevraagd worden hun be
moeienis in Midden-Amerika
te staken.
Volgens goedingelichte krin
gen was Nicaragua bereid in te
stemmen met een verklaring
die impliceert dat het geen mi
litaire hulp aan de Salvado
raanse rebellen zal geven,
maar zat het er niet in dat er
een einde komt aan de Ameri
kaanse humanitaire hulp voor
de contra's, omdat de VS pas
iets willen doen na de presi
dentsverkiezingen in Nicara
gua in februari.
El Salvador is naar verluidt
bereid een bestand aan te gaan
met het FMLN als de vijf pre
sidenten hun veroordeling uit
spreken over het offensief dat
de rebellen vorige maand lan
ceerden.
De presidenten kwamen in au
gustus overeen dat de contra's
voor 5 december gedemobili
seerd moesten worden in ruil
voor presidentsverkiezingen
en andere democratische ver
anderingen in Nicaragua.
Sinds oktober is de klad geko
men in het vredesproces, door
dat de gevechten in El Salva
dor en Nicaragua weer oplaai
den, de diplomatieke betrek
kingen tussen deze twee lan
den werden opgeschort nadat
twee Nicaraguaanse vliegtuig
jes met wapens voor het
FMLN in El Salvador waren
neergestort, en doordat de ver
kiezingscampagne in Nicara
gua met steeds meer geweld
gepaard gaat.
Zeker zeven
doden bij Poolse
gevangenopstand
WARSCHAU Bij opstanden
in meerdere Poolse gevange
nissen zijn sinds vorige week
donderdag zeker zeven gedeti
neerden gedood, talrijke bewa
kers gewond geraakt en is gro
te schade ontstaan. Dat hebben
de autoriteiten bekendge
maakt. Volgens het Poolse
persbureau PAP braken de
opstanden in vier gevangenis
sen uit, nadat het parlement
een voorstel van de Senaat
had afgewezen om de door de
regering aangekondigde am
nestie ook voor gewone misda
digers te laten gelden. De op
standen zouden in hët week
einde met geweld zijn neerge
slagen.
RADO De com-
tische partij van
ië, de op één na
te republiek van
flavië, heeft in na-
ig van de partij in de
liek Slovenië opge-
a tot vrije verkiezin-
p geen democratisch so-
P zijn zonder politiek
jme, dat gebaseerd is op
nt van politieke vereni-
i de competitie met ge
ldige politieke tegen-
rs en programma's", zei
Kroatische partijleider
I Stojcevic gisteren in
1 bij de opening van het
Kroatische partijcongres.
Het centraal comité van Kroa
tië nam een voorstel aan om
volgende maand al, en niet zo
als was voorzien in maart, vol
ledig vrije verkiezingen te
houden voor het parlement
van de republiek. Door het
voorstel, dat nog goedgekeurd
moet worden door het congres,
komt Kroatië op één lijn met
de naburige republiek Slove
nië waar de communistische
partij besloot in mei vrije ver
kiezingen te houden voor het
Sloveense parlement.
De kloof tussen beide repu
blieken en de grootste Joego
slavische republiek Servië is
hierdoor beduidend groter ge
worden. De Servische commu
nisten zijn mordicus tegen een
meerpartijenstelsel. Servië
heeft deze maand als gevolg
van de opstelling van Slovenië
alle economische betrekkingen
met die republiek verbroken.
De kranten in de Sloveense
hoofdstad Ljubljana meldden
gisteren dat de twee weken
geleden aangekondigde blok
kade door Servië is ingegaan.
Meer dan 34 Servische bedrij
ven verbraken vorige week
hun zakelijke betrekkingen
met hun Sloveense zusterbe
drijven.
De Kroatische partij heeft er
ook op aangedrongen de in de
grondwet vastgelegde leidende
rol van de communisten af te
schaffen. De partij gaf met
haar besluiten gehoor aan de
eis van twaalf oppositiegroe
pen om binnen een maand
vrije verkiezingen te organise
ren. Zondag zetten binnen en
kele uren 30.000 Kroaten hun
handtekening onder een peti
tie met die strekking.
In tegenstelling tot andere lan
den in Oost-Europa, die zich
op Moskou richtten, heeft Joe
goslavië zich in 1948 bij de
niet-gebonden landen aange
sloten. Maar nèt als de rege
ringspartijen in de buurlanden
hebben de Joegoslavische
communisten zich tot dit jaar
altijd op het standpunt gesteld
dat de communistische partij
het alleenrecht heeft om te re
geren en dat er geen vrije ver
kiezingen werden toegestaan.
De afgelopen twee jaar zijn er
een groot aantal politieke or
ganisaties opgericht met pro
gramma's die variëren van
rechts-van-het-midden, soci
aal-democratisch tot een milde
vorm van Kroatisch nationa
lisme. Geen van hen heeft een
massale aanhang of een solide
organisatie die vergelijkbaar is
met die van de communisti
sche partij.
Waarnemers gaan ervan uit
dat dit een van de redenen
voor de communisten is ge
weest om de parlementsver
kiezingen twee maanden te
vervroegen. Aan de andere
k&nt hebben de Kroaten nu
voor het eerst sinds 1945 een
kans om tegen de communis
ten te stemmen, hoewel zij dan
nog een partij moeten vinden
die aansluit bij de belangen
van hun etnische groep.
De president van de Sloveense
republiek Janez Stanovnik be
schuldigde Servië ervan dat
het de federale republiek Joe
goslavië met haar acties uit el
kaar wil drijven. „Het onder
mijnende doel van de Servi
sche strategie is niet slechts
het omverwerpen van de Slo
veense regering maar komt in
de eindfase neer op het liqui
deren van Joegoslavië. De eco
nomische blokkade door Ser
vië is een daad van agressie te
gen Joegoslavië", aldus Stano
vnik.
MOSKOU De verkie
zingen die het afgelopen
weekeinde zijn gehouden
in de Baltische staten Let
land en Estland lijken for
se overwinningen op te le
veren voor de Volksfron
ten. De grote verliezers
zijn de communistische
partijen.
In beide republieken werd ge
kozen voor regionale en ge
meenteraden. De verkiezingen
worden gezien als een referen
dum over de communistische
partij-en de onafhankelijkheid,
waar de oppositie in beide re
publieken naar streeft. De de
finitieve uitslagen zijn pas
over enkele dagen bekend.
Het was voor de eerste maal in
de Sovjetunie dat andere par
tijen dan de communisten
kandidaten hadden gesteld. De
komende maanden zullen in
alle overige Sovjetrepublieken
verkiezingen worden gehou
den. Daarbii zal duidelijk wor
den hoeveel van haar autori
teit de partij van Lenin zal
hebben verloren. Want dan
doen er overal meerdere par
tijen mee.
De verkiezingen in de Balti
sche staten zullen ongetwijfeld
ook ter sprake komen op de
vandaag begonnen ziting van
het Congres van Volksafge
vaardigden, het hoogste wet
gevende lichaam van de Sov
jetunie. Het gewone parle
ment, de Opperste Sovjet met
542 leden, kan wel wetten
aannemen of in eerste lezing
goedkeuren. Maar uiteindelijk
is het altijd dit superparle-
ment, waarin 2250 mannen en
vrouwen uit de hele Sovjetu
nie zitten, dat-zijn definitieve
goedkeuring aan de beslissin
gen moet hechten. Daartoe
komt het gezelschap twee keer
per jaar bijeen.
Voor deze zitting is een agenda
opgesteld die bol staat van de
economische onderwerpen.
Ter discussie zal staan onder
meer een gedetailleerd her
vormingsprogramma van pro
fessor Leonid Abalkin, de
vice-minister van economische
zaken en tevens een van de
ontwerpers op de achtergrond
van de perestrojka.
Ivan Frolov, de hoofdredac
teur van het Sovjet-partijblad
Pravda heeft ontkend dat pre
sident Michail Gorbatsjov af
gelopen zaterdag heeft ge
dreigd af te treden. Tijdens
een persconferentie in Moskou
zei "^-ilov dat Gorbatsjov met
kraciii. zijn hervormingsbeleid
heeft verdedigd tijdens een
vergadering van het centraal
comité van de communistische
partij. Frolov deed de „geruch
ten" over het dreigement van
Gorbatsjov af als „valse be
richten' De hoofdredacteur
erkende wel dat er hevige de
batten zijn gevoerd tijdens de
vergadering.
