„Geen verzwakking van de communistische partij" w T s jechoslo waki je snel op weg naar democratie LEES-EN LUISTERMARKT. eun vernieuwde SED fiSnog niet duidelijk Top maakt weg vrij voor verdere eenheid Frankrijk GiiflTENLAND CeidaeSouocmt MAANDAG 11 DECEMBER 1989 PAGINA S j)Structie Nederland Schengen-akkoord .TSBURG Als het eind deze week niet tot een Akkoord van Schengen, is dat de van Nederland. Dat meent althans de Lu- rgse vice-premier Jacques Poos, die woe- is over de „obstructie" van Nederland over akket afspraken voor een een vrijer perso en goéderen verkeer. Vrijdag moeten de mi 's van de Benelux, Frankrijk en Duitsland het •ag ondertekenen, maar Nederland wil eerst .uxemburg zich akkoord verklaart met een -e aanpak van de belastingfraude. Volgens heeft deze eis niets met „Schengen" te ma- „Daarover moeten we in de EG afspraken •n, niet met zijn vijven onderling". Volgens speelt Nederland de belastingfraude hoog op e aandacht af te leiden van de binnenlandse andissie over het asielbeleid, dat eveneens door Ichengen-akkoord moet gewijzigd. DTO: Top Midden-Amerika opnieuw in gesprek SAN JOSE De presidenten van de vijf Middenamerikaanse landen zijn gisteravond begonnen aan een tweedaagse conferentie, die is bedoeld om het vastgelopen vredes proces weer op gang te brengen. De belang rijkste knelpunten zijn de ontwapening van de Contra's, de rebellen die vanuit Hondu ras tegen de Nicaraguaanse regering vech ten en de hevige strijd, die momenteel tus sen het Salvadoraanse leger en het linkse FMLN-verzet wordt gevoerd. Het is de zes de keer in twee jaar tijd dat de presidenten bijeen zijn, maar meer resultaten dan mooie beloften hebben die ontmoetingen nog niet gehad. Integendeel, de rol van de VS en de Sovjetunie en het verbreken van de betrek kingen tussen El Salvador en Nicaragua hebben het regionale conflict verscherpt. juk Nobelprijs Dalai Lama De verbannen geestelijke en politieke leider van Tibet ontving gisteren uit handen van de voorzitter van de No belprijscommissie, Egil Aarvik, de No belprijs voor de vrede. De Tibetaanse leider krijgt de prijs omdat hij zich heeft ingezet voor vreedzame politie ke verandering in zijn land. De Dalai Lama moest na een mislukte opstand tegen de Chinese overheersers in 1959 het land verlaten. Bij de aanvaarding van de prijs zei de Dalai Lama dat hij de prijs in ont vangst nam namens alle onderdruk ten in de wereld en zij die strijden voor vrede. De Chinese pers heeft de uitreiking van de Nobelprijs aan de Dalai Lama, scherp bekritiseerd. De Dalai Lama is de zeventigste Nobel prijswinnaar sinds de prijs in 1901 werd ingesteld. foto: ap ;allieerden 5 jeen over 1 Berlijn IT-BERLIJN Vertegen- ■digers van de geallieerde (de VS, Sovjetunie, en Groot-Brittan- °7.enzijn vandaag bijeen ge- hij^ om te praten over de rol ^"ts Berlijn in de nieuw Oost- Dos j verhouding. Het was de lJëeit conferentie sinds de ge- zltPfrden in 1971 het zogehe- „Vier-Mogendheden Ver- sloten. Gesproken werd aag over het „Berlijn-ini- ■ingif", een plan van de Ame- angmse oud-president Reagan daian Berlijn een internatio- Anj ontmoetingscentrum koij maken. In Berlijn wordt iel tigesproken dat de confe- rderè is georganiseerd op aan- lidkflen van de Britse premier en rher, die hiermee een rem mij |etten op het proces van laat Biging van de beide Duits- ïeerjn. eten GORBATSJOV: (vervolg van de voorpagina) MOSKOU Volgens de Sovjetrussische staats- en partijleider Gorbatsjov zijn de mensen die artikel 6 ,,met spoed" ter discussie willen stellen, slechts uit op het demoraliseren en verzwakken van de com munistische partij. „Wij verzetten ons resoluut te gen dergelijke pogingen", aldus Gorbatsjov. Volgens het Sovjetpersbu reau TASS is Gorbatsjov wel bereid op termijn een grond wetswijziging te overwegen waarin de leidende rol van de partij zou worden ge schrapt, maar alleen als on derdeel van een meer om vattende wijziging van de grondwet, waarin de com munistische partij en andere „politieke krachten" zouden worden gedefinieerd. Een groep radicale Sovjet parlementariërs, onder wie natuurkundige Andrej Sa- charov en historicus Joeri Afanasjev, besloot gisteren hun stakingsoproep in te trekken. Via een algemene staking hadden zij gedaan willen krijgen dat het Con gres van Volksafgevaardig den morgen wel zou debatte ren ovèr het machtsmonopo lie van de communistische partij. De zogeheten „Inter regionale Groep", een 400 man sterk samenwerkings verband van hervormingsge zinde parlementariërs, aan vaardde een compromisreso lutie, die nu ieder lid toestaat zijn eigen vorm van politieke actie te kiezen. Sovjet-leider Gorbatsjov had de stakings oproep fel veroordeeld. In Moskou werd gisteren op verscheidene plaatsen gede monstreerd. Een groep van 5.000 demonstranten, die steun betuigde aan hervor mingsgezinde parlementa riërs, werd ongemoeid gela ten. De politie sloeg daarinte- gen demonstranten op het Poesjkin-plein hardhandig uiteen toen zij portretten van Gorbatsjov en Lenin ver scheurden. Honderden om standers werden door de po litie van de trappen van de metrostations geduwd. Er zouden 20 mensen zijn gear resteerd. Ie gangen tr dahet cellen de rplex waar k dé-avond laar opstand aat neerge- jen.gn. In vier :en fee gevan- nussen brak vooiweekeinde ioy'-i)er uit, na me de rege- Tie i besloot estie geldt voor o.a. leke ge- ioienen. Het figenis- er kostte larnp mensen iterii leven, sse h ig op FOTO: AP reija bir ikpo^volg van de voorpagina) u "BERLIJN De grote et j blijft in hoeverre de t bejuitse kiezers zich op 6 geroepen voelen op de leuwde partij te stemmen. Bmmunistische partij oude ijjl^eeft immers nooit de vol- e steun van de bevolking _TTi gehad. Zeker, alle oude itlJrs van de SED zijn nu op e^ctief gesteld of zitten aaê'in voorarrest. Het pro- Parjna wordt heel anders: het te I krijgt zowel een andere ?.ei?sBls een andere lading. Een 'I ir\e bemanning is er al. £es' het blijft hetzelfde schip, varnradicaliteit om met oude °Huren af te rekenen ont- het de afgevaardigden De leidende instituten, entraal comité en het po- >r fo (het dagelijks bestuur) ifgeschaft. In plaats daar- j-jverden een bestuur van ïrd leden en een voorzit- ekozen. Die laatste is de RlJJnse advocaat Gregor Gysi Rui De keus van Gysi tot 'fgelütter lijkt een gouden stfc hij heeft een onbelast vluclfjen en geniet een hoog aanzien bij oppositiegroepen en in de bevolking. Zijn plaats vervangers zijn minister-presi dent Hans Modrow (61), de Dresdense burgemeester Wolf gang Berghofer en de Maag- denburgse SED-chef Pohl (49). Alle vier genieten zij een uit stekende reputatie in en buiten de partij. Premier Modrow deelde na afloop van het con gres mee dat er snel een rege ringscommissie komt die eco nomische hervormingen moet voorbereiden. Op korte termijn krijgt de Volkskammer (het parlement, althans het insti tuut dat daarvoor moet door gaan) een plan voorgelegd met daarin de doelstellingen, de ta ken en het etappenschema, no dig voor de hervormingen. Met voorrang moet het economi sche recht worden aangevuld zodat het voor Westerse inves teerders mogelijk wordt aan trekkelijke samenwerkings projecten in de DDR op te zet ten. Eerder tijdens de vergade ring had Modrow gewaar schuwd voor de economische ineenstorting van de DDR. EG-LEIDERS ZIJN HET ROEREND EENS: (Van onze correspondent Frans Boogaard) STRAATSBURG De top van EG-regeringslei- ders in Straatsburg is ge ëindigd als een eclatant succes. Een stralende pre sident Mitterrand kon za terdag op alle hoofdlijnen akkoorden melden. Hoewel tal van besluiten tij dens de uitwerking nog voor grote problemen kunnen zor gen, waren de regeringsleiders van de belangrijkste EG-lid- staten stuk voor stuk zeer op getogen over de resultaten. Mitterrands eindoordeel: de Gemeenschap staat er beter voor dan ooit. „Daardoor", al dus het Franse staatshoofd, „is een eind gekomen aan een tijdperk waarin Europa leefde in de schaduw van de twee grote mogendheden". Ondanks blijvend grotebe zwaren van Groot-Brittanië nam de EG-top dit weekend het besluit al eind volgend jaar een regeringsconferentie op te starten over een ingrijpende wijziging van het Verdrag van Rome, de Europese grondwet. Die verdragswijziging maakt de weg vrij voor een Europees conomisch en monetair beleid met een federale centrale bank en een Europese munt. Tegelijk worden de bevoegd heden van het Europees parle ment belangrijk uitgebreid. De regeringsleiders hopen dat voor elkaar te krijgen vóór de volgende Europese verkiezin gen, medio 1994. Vrijwel zonder discussie stem den de Twaalf zaterdag verder in met het voorstel van de Franse president voor een Oosteuropese ontwikkelings bank. Het startkapitaal van 23 miljard gulden moet door alle rijke landen worden opge bracht. De bank, waarin de twaalf EG-landen een meer derheidsbelang houden, zal in nauw overleg met het Interna tionaal Monetair Fonds en de Wereldbank de jonge Oosteu ropese democratieën bijstaan bij de omvorming van een plangeleide economie naar een open-markteconomie. Tegelijk wordt gezocht naar nauwe vormen van samenwerking op het gebied van handel, econo mie en opleiding met alle Oosteuropese landen behalve Roemenië. „Dat land is derma te gesloten, dat we daar weinig aan kunnen doen", aldus Mit terrand, die. overigens al eerder zei dat zich ook daar vroeg of laat een volksrevolu tie zou ontketenen. Toch leverde de top van Straatsburg op een aantal on dergeschikte punten geen con crete voortgang op. Zo werd de keus van een vestigings plaats voor het volgend jaar op te richten Europees milieu agentschap verdaagd naar een van de eerstvolgende raden van de EG-ministers van bui tenlandse zaken. Het compleet vastgelopen debat over de har monisatie van btw-tarieven en accijnzen in de Gemeenschap moet nieuwe impulsen krijgen. Bovendien zijn snel afspraken nodig over het tegengaan van belastingfraude, omdat al op 1 juli volgend jaar het kapitaal verkeer moet worden vrijge maakt. Communisten Bulgarije in spoedberaad bijeen SOFIA Het centraal comité van de Bulgaarse communisti sche partij is vanmiddag bijeen gekomen om zich te beraden over haar toekomstig beleid. Gisteren werd in de hoofdstad Sofia door meer dan 50.000 mensen het aftreden geëist van het centraal comité. Ook moet de communistische partij haar machtsmonopolie opgeven en met de oppositie rond de tafel gaan zitten, aldus de demonstranten. Bovendien zou de communistische partij zich moeten terugtrekken uit bedrijven, het politieapparaat en het leger en moeten de uit gaven en inkomsten van de regering worden gepubliceerd. De betoging, een initiatief van negentien uiteen lopende groe peringen, maakte duidelijk dat veel Bulgaren sceptisch staan tegenover de nieuwe premier Mladenov, de opvolger van Bulgaren trotseren de bittere koude in het besneeuwde Sofia om hun ongenoegen te uiten over de rol van de communistische partij. Zjivkov. De demonstranten droegen spandoeken met „Praag, Berlijn, Sofia" en „Vrije verkiezingen in 1990" Ook in andere Bulgaarse ste den kwam het dit weekeinde tot protestbijeenkomsten. Vol gens westerse diplomaten in Sofia zal de partij rekening moeten houden met de eisen van de oppositie, wil zij niet terechtkomen in een stort- FOTO: EPA vloed van ontslagen, zoals in de DDR en Tsjechoslowakije. Mladenov heeft al de bezem door de partij gehaald, maar de oppositie vindt dat hij nog niet ver genoeg is gegaan. (Van onze verslaggeefster Wera de Lange) PRAAG Het is nog maar drie weken geleden, dat de Tsjechoslo waakse vreedzame revolutie begon, met een stu dentendemonstratie op 17 no vember. Drie weken geweldlo ze actie waren genoeg voor een bijna-volledige overwinning voor de democratische opposi tie. Tsjechoslowakije, halverwege november nog hopeloos achter op de buurlanden, weet zich sinds gisteren zekerder dan welk ander Oosteuropees land ook van een stabiele en snelle overgang naar een volledig de mocratisch staatsbestel. Het had zelfs in twee weken gekund. Achteraf gezien is het onbegrijpelijk, dat de commu nistische partijleiding eind no vember nog de illusie koester de, dat het democratiserings proces kon worden gestopt, met de benoeming van een door 'partijgenoten' gedomi neerde regering onder leiding van premier Adamec. Eén massademonstratie (vorige week maandag) en een oproep tot een algemene waarschu wingsstaking waren genoeg om de regering en de partijleiding weer naar de onderhandelings tafel te dwingen. Wat Adamec niet kon, durfde of mocht, dat deed zijn opvolger, premier Calfa, in twee dagen: een voor lopige regering vormen, waar in de communisten een min derheid vormen, terwijl het oppositionele Burgerforum er een stevige partij in mee blaast. Alle betrokken groepe ringen spreken met veel en thousiasme over de 'regering van nationale overeenstem ming', die de eerste vrijë ver kiezingen sinds 1946 gaat voor bereiden. Officieel telt de nieu we regering tien communisten, zeven partijlozen, twee leden van de officiële Tsjechische So cialistische Partij en twee le den van eveneens officiële Volkspartij. Maar dat bete kent niet, dat het Burgerforum slechts op zeven ministers (de partijlozen) kan rekenen. Twee communisten op cruciale pos ten (vice-premier Komarek, verantwoordelijk voor de coör dinatie van de economische hervormingen, en minister Dlouhy van staatsplanning) staan oneindig veel dichter bij het Burgerforum dan bij de partijleiding. En de twee mi nisters van de Volkspartij wor den door het Burgerforum al evenzeer als 'goeie vrienden' en bondgenoten aangeduid. IJzersterk In de sociaal-economische sec tor is het Burgerforum ijzer- sterk vertegenwoordigd. Nu wordt duidelijk hoe belangrijk het moment was, waarop de academische wereld zich met hele instituten tegelijk achter de Forum schaarde, in de eer ste dagen van de revolutie, drie weken geleden. Vice-pre- mier Komarek, minister van staatsplanning Dlouhy en de partijloze minister van finan ciën, Klaus, behoren tot de meest gerenommeerde econo men van het land, alle drie af komstig van het Instituut voor Prognose. Het ministerie voor sociale zaken wordt beheerd door de bekendste arbeider in het Burgerforum, Petr Miller. Blijkbaar wil het Burgerforum, net als Solidariteit in Polen, de volledige verantwoordelijkheid voor de economische hervor mingen op zich nemen. Een moedige stap. Weliswaar gaat het met de Tsjechoslowaakse economie een stuk beter dan met de Poolse, maar het valt te vrezen dat de ware, ongunstige cijfers nu pas boven water zul len komen, nu de communis ten van hun troon gestoten zijn. Komarek en de zijnen zul len heel wat impopulaire maat regelen moeten afkondigen in de komende maanden. Een hard-liberale aanpak, een radi cale sanering van de economie met massa-werkeloosheid, zit er in Tsjechoslowakije overi gens niet in, als het aan minis ter Komarek ligt. Deze baardi ge zestiger ziet meer heil in de 'Zweedse' aanpak: massale om scholing op staatskosten voor al diegenen, die in onrendabele mijnen en in verouderde zware industrie-bedrijven werken. Welke bolwerken zijn eigenlijk aan de communistische partij gelaten? Het leger, in de eerste plaats. De minister van defen sie, die Adamec vorige week aanstelde, kolonel-generaal Vacek, mag gewoon aanblij ven. Maar vorige week wist Vacek nog niet, dat hij een dis sident van het eerste uur naast zich zou krijgen als minister van buitenlandse zaken, te we ten de gewezen journalist Jiri Dienstbier. Samen mogen Va cek en Dienstbier met de Sov jet-regering gaan onderhande len over de terugtrekking van Sovjettroepen uit Tsjechoslo wakije. Het monopolie over de politie, de veiligheidsdienst en de binnenlandse veiligheids troepen (ministerie van bin nenlandse zaken) is de commu nisten ontnomen. Zij hebben er met hand en tand voor gevoch ten in de onderhandelingen. Het Burgerforum van zijn kant eiste de benoeming van de Volkspartij-man Zacher op dit ministerie. Uiteindelijk werd er tot een compromis besloten: premier Calfa en de vice-pre mier Komarek en Carnogurski (een partijloze voorvechter van het Burgerforum) gaan die, portefeuille voorlopig samen beheren. ,.De staatsveiligheids dienst moet voor de vrije ver kiezingen onder de controle van de regering zijn gebracht", aldus premier Calfa, gisteren, tijdens zijn persconferentie. Zo ver heeft geen enkel ander Oosteuropees land het nog ge bracht; zelfs in Polen en Hon garije hqudt de communisti sche partij de veiligheidsdienst en de politie nog onder haar. vleugels. Calfa beloofde bij de presenta-' tie van zijn nieuwe regering vrije verkiezingen, waarschijn lijk in de vroege zomer van 1990. Vice-premier Carnogurk- si, drie weken geleden nog in voorarrest onder een aanklacht van 'opruiing', heeft de taak een nieuwe grondwet, een pers- en een kieswet voor te bereiden en in het algemeen de wetgeving aan te passen aan de normen van een democrati sche rechtsstaat. Er viel dus heel wat te vieren, gisteren, voor de honderdduizenden, die zich weer trouwhartig meld den op het Wenceslas-plein. De menigte had nog een wens, en die gaat waarschijnlijk nog voor Kerstmis in vervulling: de benoeming van Vaclav Ha- vel - de grote man van het Burgerforum - tot president. DOCHTER MINISTER ONTVOERD IN INDIA JAMMU De ontvoerders van de 22-jarige dochter van de Indiase minister van binnenlandse zaken Sayeed hebben gedreigd de vrouw te doden als vijf medestanders niet vandaag worden vrijgelaten. Rubaia Mufti, een student medicijnen werd vrijdag in Srinagar ontvoerd door leden van het bevrijdingsfront van Kash mir. Het front wil de overwegend islamitische deelstaat Jammu- Kashmir afscheiden van India. Minister Sayeed, zelf islamiet, werd vorige week benoemd in het kabinet-Singh om de verhou dingen tussen moslims en hindu's in het land te verbeteren en om bij te dragen aan de oplossing van de problemen in Kashmir. Quayle: Zionisme is geen racisme NEW YORK De Amerikaanse vice-president Dan Quayle wil de Sovjetunie inschakelen om de intrekking gedaan te krijgen van een resolutie van de Verenigde Naties uit 1975 waarin zio nisme gelijk wordt gesteld aan racisme. In een toespraak tot de joodse Yeshiva University, die hem een eredoctoraat in de rech ten verleende, deed Quayle gisteren een beroep op Gorbatsjov om samen een nieuwe resolutie in te dienen, waarin zou staan dat het zionisme geen vorm van racisme is en nooit is geweest. (ADVERTENTIE) De tocht door het oerwoud begint. Het wordt een illusie dat hij eens de beschaafde wereld zal bereiken... Onder- e pfcame tocht, die dagenlang duurt, want telkens weer veran- tussen weet hij niet, dat zijn troep al enkele dagen wordt bespied dooRob van richting, omdat hij steeds weer op enorme berghel- door vier mannen, blanken, gekleed in dierevellen, doch met ge- ideitf stuit, die hem de uitweg naar de laagvlakte belemmeren, weren gewapend. Zij rijden op de rug van de moropus, een ei- zaakl genaardig dier, half paard, half luipaard. Het zijn vier overleven- :>parlr dan ook geen uitweg? In dit gebied moeten toch vele zijri- den van de duizenden rubberzoekers, die in de oorlog naar dit m van de Amazone ontspringen en Rob heeft nog steeds de gebied zijn vertrokken en nu al jaren lang in deze wildernis leven. 0p onze Lees- en luistermarkt koopt u heel voordelig literatuur, maar ook kookhoeken, buitenlandse boeken, kunstboeken, enz Voor- beelden: Michelm Wegenatlas van Frankrijk. Van 39.90 Koor 1430 Design Bronnenboek. Van 89.95 Voor 35.- De nieuwste recepten van Troisgros. Van 49.50 Voor 19.50 Op de Lees- en luistermarkt bieden we ook een grote collectie CO's en MCs met veel voordeel aait Bijvoorbeeld: Idassieke CD's van EMI Van 47.95 Voor 15.- En CD- singles voor maar 6.- Uit de grote NAX0S- collecbe keuze uit 100 titels met werken'van beroemde componisten. DDO opgenomen Per stek Van 19.55 Voor 14.- Per 2 stuks 35.- Per 3 stuks 33.- MICHELIN Wegenatlas van ELKE DAG EEN ANDERE BIJENKORF. de Bijenkorf

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1989 | | pagina 5